docDziałalność Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu
download 
Reklamacja Transkrypt
Działalność Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu
Spis treści 1. Wstęp ............................................................................................................................................................................ 3 2. Działalność Towrzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu..................................................................................... 5 3. Założenia i realizacja projektu Akademia Przyszłości.................................................................................. 11 4. Sztuka skutecznego nauczania i uczenia się, czyli o koncepcji prowadzenia zajęć w ramach Akademii Przyszłości ................................................. 17 5. Ocena realizacji projektu - skrócona wersja raportu ewaluacyjnego.................................................... 23 6. Konspekty zajęć ....................................................................................................................................................... 31 2 Wstęp Wiele działań Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu skupia się wokół wsparcia edukacyjnej i profilaktycznej roli szkół. Wsparcie to przybierało w ostatnich kilku latach głównie formę szkoleniowo–doradczą. Zrealizowaliśmy wiele form doskonalenia zawodowego nauczycieli – kursów, warsztatów i seminariów. Wspomagaliśmy też wychowawczą funkcję szkół, realizując warsztaty profilaktyczne dla dzieci i młodzieży oraz warsztaty umiejętności wychowawczych dla rodziców. W 2008 i 2009 roku pomoc zaoferowana szkołom przybrało również nieco inny charakter. Przygotowaliśmy projekt edukacyjny Akademia Przyszłości, skierowany do uczniów z trudnościami w uczeniu się i zrealizowaliśmy go w 13 szkołach podstawowych z terenu powiatu elbląskiego. Akademia Przyszłości była – z jednej strony - naszą odpowiedzią na ciągle jeszcze dominujące w polskiej szkole tradycyjne metody nauczania i uczenia się oraz model nauczania frontalnego, z drugiej – na potrzebę wsparcia uczniów osiągających słabe wyniki w nauce. Przygotowaliśmy cykl zajęć pozalekcyjnych, mających rozwijać u uczniów ich kompetencje kluczowe. Zajęcia zrealizowaliśmy w 4 blokach tematycznych: język angielski, matematyka, informatyka oraz blok przyrodniczo – ekologiczny. Poza wsparciem uczniów słabych, mającym prowadzić do poprawy ich wyników w nauce, rozwoju ich zainteresowań i motywacji do naukowego poznawania świata, postawiliśmy sobie jeszcze inne ważne cele. Chcieliśmy zainteresować uczniów nauką i pokazać im, że może być ona łatwa i przyjemna. Przygotowując projekt i realizując go, opieraliśmy się na najnowszych badaniach dotyczących procesu uczenia się i nauczania. Zajęcia realizowane były w sposób atrakcyjny dla uczniów, uwzględniający ich możliwości, preferowany styl uczenia się oraz metody pracy pobudzające ich twórczą aktywność. 3 Teraz dzielimy się naszym doświadczeniem, przedstawiając informator z realizacji projektu. Otwieramy go krótką prezentacją działalności Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu, ze zwróceniem uwagi na projekty współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Następnie przedstawiamy główne założenia i cele Akademii Przyszłości oraz opisujemy realizację projektu. Dalej zapoznać się można z podstawowymi informacjami dotyczącymi sztuki efektywnego nauczania i uczenia się, które wyznaczały sposoby pracy nauczycieli z uczniami podczas zajęć pozalekcyjnych w projekcie. Przedstawiamy również skróconą wersję sprawozdania ewaluacyjnego, stanowiącego próbę oceny realizacji projektu. Informator zamyka prezentacja wybranych scenariuszy zajęć. Nauczycielom i dyrektorom szkół życzę, aby lektura informatora stanowiła źródło namysłu nad jakością procesu nauczania oraz skłoniła do poszukiwań zmierzających do doskonalenia swojego warsztatu pracy. Mam nadzieję, że treści zawarte w niniejszej publikacji przyczynią się do tego, że w innych szkołach realizowane będą zajęcia, dzięki którym dla kolejnych uczniów stworzona zostanie szansa poznania atrakcyjnych, a przede wszystkim skutecznych metod uczenia się. Łukasz Dembiński Dyrektor Biura TPD w Elblągu 4 Działalność Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu 90 lat Towarzystwa Przyjaciół Dzieci W 2009 roku mija 90 lat społecznej służby Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Organizacja założona została w 1919 roku. Idea powstania TPD dojrzewała już w ostatnim dwudziestoleciu XIX wieku, a jej bezpośrednią przyczyną były: wzrost śmiertelności wśród dzieci, przypadki dzieciobójstwa, bezdomność oraz włóczęgostwo dzieci i młodzieży. Do założenia organizacji doszło tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy ogrom dziecięcych potrzeb splótł się z wiarą w ich lepszą przyszłość. Na przestrzeni tych 90 lat zmieniały się formy pracy środowiskowej TPD, które zawsze uwzględniały panujące realia i potrzeby społeczne. Organizacja prowadziła m.in.: szkoły, przedszkola, ogniska przedszkolne, świetlice, domy dziecka, bursy, ogniska dla dzieci szkolnych, kluby dla młodzieży, poradnie medyczne i wychowawcze, place zabaw oraz placówki wypoczynku dzieci i młodzieży. W centrum zainteresowania organizacji zawsze były dzieci osierocone, biedne, chore i niepełnosprawne. Obecnie podstawowymi jednostkami pracy środowiskowej TPD są Koła Przyjaciół Dzieci, działające przy szkołach i innych placówkach oświatowych oraz Środowiskowe Ogniska Wychowawcze prowadzone przez wojewódzkie, okręgowe, gminne i miejskie zarządy TPD w całej Polsce. Działania pracowników, działaczy i wolontariuszy organizacji podejmowane są w obszarze szeroko pojętej pomocy dzieciom, szczególnie tym, które w wyniku trudnej sytuacji rodzinnej czy zaburzeń i wad rozwojowych potrzebują większej uwagi i wsparcia niż ich rówieśnicy. Pracę placówek TPD w całej Polsce wspomagają profesjonalne programy i projekty, dzięki którym pozyskiwane są dotacje na realizację działań statutowych. Wsparcie finansowe zdobywane jest między innymi ze źródeł krajowej administracji rządowej i samorządowej, publicznych źródeł zagranicznych (w tym funduszy strukturalnych) oraz fundacji. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Elblągu Elbląski oddział TPD funkcjonuje od 34 lat (w latach 1975-1999 jako Zarząd Wojewódzki, od 1999 roku jako Zarząd Oddziału Okręgowego). Biuro Zarządu TPD w Elblągu mieści się przy ul. 1 Maja 37. Do stałych działań stowarzyszenia należy prowadzenie Ośrodka Pomocy Dziecku i Rodzinie, w ramach którego świadczone jest bezpłatne poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, prawne i logopedyczne oraz udzielane jest wsparcie materialne dla dzieci i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Od 1995 roku funkcjonuje Ośrodek Edukacyjno - Szkoleniowy i niewiele krócej Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli TPD, w ramach których prowadzone są seminaria, kursy i warsztaty, m.in. z zakresu wychowania, nauczania, profilaktyki społecznej oraz szeroko 5 rozumianego rozwoju kompetencyjności osób pracujących z dziećmi i młodzieżą. Dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta w Elblągu prowadzone jest Środowiskowe Ognisko Wychowawcze przy ul. Łęczyckiej w Elblągu. Przy zarządzie funkcjonuje również ponad 20 Kół TPD, działających głównie przy szkołach podstawowych w powiecie elbląskim. Stałym elementem pracy TPD w Elblągu jest także organizacja wypoczynku letniego oraz rozwijanie twórczych zainteresowań dzieci i młodzieży. Ważnym aspektem działalności stowarzyszenia jest przygotowanie i realizacja programów oraz projektów, które kierowane są do dzieci i młodzieży, a także całych rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, borykających się z różnego rodzaju problemami natury psychologicznej, społecznej i prawnej. W ciągu ostatnich kilku lat organizacja zrealizowała kilkadziesiąt projektów, współfinansowanych ze środków krajowych i międzynarodowych. Fundusze unijne w działalności TPD w Elblągu Rozwój działalności TPD w Elblągu możliwy jest obecnie głównie dzięki wsparciu, jakie organizacja z sukcesem zdobywa z funduszy unijnych. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej pojawiła się możliwość zdobycia wsparcia finansowego na realizację różnego rodzaju projektów. Elbląski oddział TPD korzysta z tej szansy w obszarze inwestowania w kapitał ludzki, a więc wiedzę, umiejętności i potencjał człowieka. Dzięki Europejskiemu Funduszowi Społecznemu organizacja zdobyła wsparcie na realizację projektów: • Od Aktywności do Kreatywności, • Pokolenie Przyszłości, • Akademia Dorosłości, • Akademia Przyszłości, • Punkty przedszkolne w powiecie elbląskim, • Punkty przedszkolne w powiecie braniewskim. Stowarzyszenie przygotowuje się do kolejnych przedsięwzięć współfinansowanych przez Unię Europejską. Więcej o działalności Towarzystwa Przyjaciół Dzieci na stronach internetowych: Zarządu Głównego TPD w Warszawie www.tpdzg.org.pl Zarządu Oddziału Okręgowego TPD w Elblągu www.tpd.elblag.com.pl 6 Od Aktywności do Kreatywności Termin realizacji: 01.04.2006 – 31.04.2007 Cel projektu: Podniesienie poziomu wiedzy i rozwój umiejętności zawodowych osób pracujących na rzecz zatrudnienia niepełnosprawnych. Działania: Realizacja cyklu szkoleń i wizyt studyjnych m.in. z zakresu pedagogiki pracy, metodyki pracy terapeutycznej, psychologicznych i prawnych podstaw pracy z osobami niepełnosprawnymi, rozwoju zawodowego człowieka, edukacji zdrowotnej, komunikacji interpersonalnej oraz konstruowania programów aktywizacji społeczno – zawodowej osób niepełnosprawnych. W trakcie 17 piątkowo – sobotnich zjazdów szkoleniowych zrealizowano ponad 300 godzin zajęć dla 72 osób z terenu województwa warmińsko – mazurskiego. Wartość projektu: 299.206,72 zł. Pokolenie Przyszłości Termin realizacji: 01.09.2006 – 30.09.2007 Cel projektu: Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego młodzieży z terenu powiatu elbląskiego poprzez zwiększenie ich aktywności społecznej i przygotowanie do wejścia na rynek pracy. Działania: Przeprowadzanie cyklu zajęć profilaktyczno – edukacyjnych w 4 blokach tematycznych (warsztaty psychologiczno – społeczne, doradztwo zawodowe, język angielski, informatyka) oraz zajęć kulturalno – integracyjnych. W ramach 43 dni szkoleń zrealizowano ponad 450 godzin zajęć skierowanych do 30 osobowej grupy młodzieży w wieku 15-18 lat. Wartość projektu: 369.057,72 zł. 7 Akademia Przyszłości Termin realizacji: 01.08.2008 – 31.08.2009 Cel projektu: Wsparcie uczniów osiągających słabe wyniki w nauce w wyrównaniu ich braków edukacyjnych poprzez realizację zajęć pozalekcyjnych, ukierunkowanych na rozwój ich kompetencji kluczowych. Działania: Realizacja zajęć pozalekcyjnych w 4 blokach tematycznych (matematyka, informatyka, język angielski, zajęcia przyrodniczo – ekologiczne) dla niespełna 600 uczniów klas 4-6 z 13 szkół podstawowych w powiecie elbląskim. Zajęcia prowadzone były przez 52 nauczycieli, którzy przeszli szkolenie z zakresu sztuki efektywnego nauczania i uczenia się, przygotowane przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli TPD w Elblągu. Wartość projektu: 532.098,00 zł. Akademia Dorosłości Termin realizacji: 01.09.2008 – 31.07.2009 Cel projektu: Wsparcie wychowanków domów dziecka i rodzin zastępczych w procesie usamodzielniania się poprzez ich aktywizację społeczno – zawodową. Działania: Przeprowadzenie cyklu ponad 450 godzin zajęć profilaktyczno – edukacyjnych (warsztaty psychologiczno – społeczne, warsztaty z doradztwa zawodowego i poruszania się po rynku pracy, język angielski, informatyka, kursy zawodowe – kosmetyczki, opiekunki dziecięcej, mechanika samochodowego) oraz zajęć kulturalno – oświatowych. Program zrealizowany został podczas 36 dni szkoleniowych, a skorzystało z niego łącznie 34 wychowanków z Ośrodka Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży w Elblągu, Domu Dziecka „Słoneczne Wzgórze” we Fromborku, Domu Dziecka „Orle Gniazdo” w Marwicy, Domu dla Dzieci im. Sybiraków z Szymonowa oraz rodzin zastępczych z Elbląga. Wartość projektu: 274.029,70 zł. 8 Punkty przedszkolne w powiecie elbląskim / Punkty przedszkolne w powiecie braniewskim Termin realizacji: 01.12.2008 – 31.12.2010 Cel projektów: Zwiększenie szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich poprzez upowszechnienie edukacji przedszkolnej w powiecie elbląskim i braniewskim. Działania: Utworzenie i prowadzenie 9 punktów przedszkolnych - w powiecie elbląskim na bazie lokalowej istniejących Ponadlokalnych Świetlic Środowiskowych w Pogrodziu, Ogrodnikach, Markusach, Godkowie oraz Świetlicy Wiejskiej w Jegłowniku, w powiecie braniewskim na bazie lokalowej Zespołu Szkół w Lelkowie, Szkoły Podstawowej w Nowicy, Szkoły Podstawowej w Piotrowcu oraz Świetlicy Socjoterapeutycznej w Lipowinie. W ramach projektów w punktach przedszkolnych zapewnionych zostało 180 miejsc dla dzieci w wieku 3-5 lat (100 w powiecie elbląskim, 80 w powiecie braniewskim). Punkty zostały zaadoptowane do potrzeb małych dzieci, wyposażone w niezbędne meble, sprzęt, zabawki i pomoce edukacyjne. Zajęcia edukacyjne odbywają się w dni powszednie przez 5 godzin dziennie i prowadzone są przez wykwalifikowanych nauczycieli. Dzieciom zapewniona została również opieka psychologiczna i logopedyczna, dożywianie oraz dowóz na zajęcia dla dzieci z okolicznych wsi. Prowadzona jest również pedagogizacja rodziców. Wartość projektów: 988.262,10 zł. (powiat elbląski) / 872.452,50 zł. (powiat braniewski) 9 Karta informacyjna projektu Projekt Akademia Przyszłości realizowany był przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Oddziału Okręgowego w Elblągu w okresie: 1 sierpnia 2008 – 31 sierpnia 2009 w ramach: Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet IX – Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.1 – Wyrównanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości systemu oświaty Poddziałanie 9.1.2 – Wyrównanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszenie różnic w jakości usług edukacyjnych Akademia Przyszłości w liczbach * Łączna wartość projektu wyniosła 532.098,00 zł * Szkoły doposażone zostały w pomoce edukacyjne o łącznej wartości 65.000 zł * Uczniowie otrzymali zestawy materiałów warsztatowych do zajęć o łącznej wartości 53.000 zł * Przy projekcie pracowały 74 osoby, w tym 7 osób ds. merytoryczno-finansowej obsługi projektu, 13 szkolnych koordynatorów projektu i 54 nauczycieli. * 52 nauczycieli wzięło udział w szkoleniu z zakresu sztuki efektywnego nauczania i uczenia się. * Zajęcia pozalekcyjne realizowane były w 13 szkołach podstawowych. * W projekcie udział wzięło 588 uczniów. * 573 uczniów ukończyło cały cykl zajęć. * Zrealizowano 2808h zajęć, po 216h w każdej szkole. 10 Łukasz Dembiński Dyrektor Biura TPD Urszula Zajko-Olejniczak Kierownik projektu Założenia i realizacja projektu Akademia Przyszłości Skąd wziął się pomysł na realizację projektu? Projekt Akademia Przyszłości powstał po to, by podnieść atrakcyjność szkolnictwa podstawowego w powiecie elbląskim i dać uczniom możliwość uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych, które przez swoją atrakcyjną formę, stanowić miały dla nich interesujący sposób spędzania czasu wolnego, a przede wszystkim wpłynąć na poprawę ich wyników w nauce. Zatem Akademia Przyszłości stanowić miała środek zaradczy na dwa zasadnicze problemy: po pierwsze - słabe wyniki w nauce uczniów, w tym przede wszystkim tych, którzy posiadają różnego rodzaju trudności w uczeniu się o podłożu biologicznym i społecznym, po drugie - małą ilość atrakcyjnych form zajęć pozalekcyjnych oferowanych uczniom w szkołach podstawowych w powiecie elbląskim. Przez realizację projektu chcieliśmy poza tym rozwinąć umiejętności zawodowe nauczycieli i za ich pośrednictwem wdrożyć do szkół atrakcyjne i skuteczne metody nauczania i uczenia się. Jakie były cele projektu? Głównym celem projektu było wsparcie uczniów osiągających słabe wyniki w nauce w wyrównaniu ich szans edukacyjnych poprzez realizację zajęć pozalekcyjnych, ukierunkowanych na rozwój ich kompetencji kluczowych. Osiągnięcie tego celu planowane było poprzez zmniejszenie braków edukacyjnych i zwiększenie szans uczniów na skuteczne kontynuowanie nauki na dalszych etapach edukacji. Zajęcia rozwinąć miały zainteresowania badawcze uczniów, ich motywację 11 Szkoła Podstawowa w Gronowie Elbląskim do naukowego poznawania świata i twórczego podejścia do rozwiązywania problemów oraz udoskonalić ich zdolności poznawcze i umiejętność skutecznego uczenia się. W zależności od rodzaju zajęć, w których uczestniczyli uczniowie, planowane było również: przygotowanie uczniów do wykorzystywania znajomości języka angielskiego w różnych sytuacjach życiowych; zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz programami użytkowymi i edukacyjnymi; zapoznanie uczniów z lokalnymi i globalnymi zagrożeniami środowiska i propagowanie działań zapobiegających im; budowanie abstrakcyjnych pojęć i rozumowań matematycznych oraz rozwój umiejętności stosowania ich w praktyce. Jak zarządzany był projekt? Bardzo ważnym elementem, mającym znaczenie dla osiągnięcia założonych celów, było opracowanie odpowiedniego sposobu zarządzania projektem. Szkoła Podstawowa w Milejewie Nad całością projektu czuwał 3-osobowy zespół administracyjno – organizacyjnej i finansowej obsługi projektu (kierownik, księgowa, pracownik administracyjnobiurowy), pracujący w biurze TPD w Elblągu. W każdej szkole, biorącej udział w Akademii Przyszłości, wybrany został szkolny koordynator projektu, którego zadaniem było zarządzanie organizacją zajęć pozalekcyjnych na terenie szkoły, monitorowanie ich oraz sporządzanie niezbędnej dokumentacji i przekazywanie jej do biura projektu. Nad osiąganiem celów projektu i prawidłowym jego przebiegiem czuwał specjalista ds. monitoringu i ewaluacji. Zadaniem jego było nadzorowanie szkół, hospitowanie zajęć, monitorowanie prowadzonej w szkołach dokumentacji, a także badanie poziomu zadowolenia z projektu i jakości zajęć pozalekcyjnych. Efektem jego pracy było przygotowanie raportu ewaluacyjnego, którego skróconą wersję prezentujemy w dalszej części publikacji. Przebieg projektu - jak osiągano założone cele? Zasadniczym działaniem planowanym do zrealizowania w ramach projektu była organizacja zajęć pozalekcyjnych dla uczniów klas 4-6 w czterech blokach tematycznych: język angielski, informatyka, matematyka oraz edukacja przyrodniczo – ekologiczna. Zajęcia te realizowane były w 13 szkołach podstawowych od października 2008 do czerwca 2009 roku. W każdej szkole zrealizowano 216h zajęć (54h x 4 bloki). Zajęcia odbywały się średnio 3 razy w miesiącu po 2h. Prowadzone były w małych, maksymalnie 12-osobowych grupach uczniów. Taka liczebność grup sprzyjała Szkoła Podstawowa w Nowakowie 12 indywidualizacji pracy nauczyciela z uczniem, co było bardzo ważne z uwagi na fakt, że w projekcie udział brali przede wszystkim uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Wykaz szkół i ilości uczniów biorących w projekcie Nazwa szkoły Liczba uczniów biorących udział w projekcie Szkoła Podstawowa w Żurawcu 51 Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa im. J. Korczaka w Rychlikach 49 Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gronowie Elbląskim 48 Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Milejewie 49 Szkoła Podstawowa w Zwierznie 50 Szkoła Podstawowa im. 106 Dywizji Piechoty AK w Pogrodziu 34 Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa w Nowakowie 42 Szkoła Podstawowa im. M. Kopernika w Tolkmicku 50 Szkoła Podstawowa im. Obrońców Poczty Gdańskiej w Pomorskiej Wsi 23 Szkoła Podstawowa Nr 4 im. H. Sienkiewicza w Elblągu 52 Szkoła Podstawowa Nr 8 im. S. Staszica w Elblągu 44 Szkoła Podstawowa Nr 19 im. Bohaterów Westerplatte w Elblągu 48 Szkoła Podstawowa Nr 23 im. Marii Dąbrowskiej w Elblągu 48 Łączna ilość uczniów, którzy wzięli udział w projekcie Lubię tu chodzić, bo naprawdę można się dużo nauczyć. Mam lepsze oceny z matematyki. Są tu osoby, które bardzo lubię. Najbardziej podobały mi się zabawy w sklep, kiedy łączymy matematykę z plastyką. Są to znacznie fajniejsze zajęcia niż lekcje. Monika, 12 lat, zajęcia w bloku matematycznym Mamy bardzo fajną Panią. Dużo nas uczy i wymyśla bardzo fajne zajęcia. Najbardziej podoba mi się to, że często robimy ciekawe rzeczy, na przykład plakaty, gramy w gry po angielsku, bawimy się i uczymy. Michał, 12 lat, zajęcia w bloku języka angielskiego Chciałem chodzić na zajęciach ekologiczne. Możemy się na nich dużo dowiedzieć, jest śmiesznie. Dzięki temu mam lepsze oceny z przyrody, więcej wiem i bardzo dobrze się tu czuję. Jest fajniej niż na lekcjach. Karol, 11 lat, zajęcia w bloku przyrodniczo - ekologicznym Wszystko mi się podoba. Dostaliśmy ładne teczki z przyborami, których używaliśmy na zajęciach. Nie musieliśmy przynosić swoich. Monika, 11 lat, zajęcia w bloku informatycznym Na zajęciach nauczyłem się wielu różnych rzeczy, które przydadzą się w codziennym życiu. Czego nie zrozumiałem na lekcji, zrozumiałem na zajęciach pozalekcyjnych. Można też wprowadzić takie zajęcia z innych przedmiotów, np. z historii, języka polskiego lub muzyki. Na wszystko było dużo czasu. Dobrze pracuje się, kiedy jest nas mało. 588 13 Marek, 12 lat, zajęcia w bloku matematycznym Aby zyskać większą pewność, że cele projektu zostaną osiągnięte, przygotowano i przeprowadzono szkolenie nauczycieli, którzy realizować mieli zajęcia pozalekcyjne w ramach Akademii Przyszłości. Szkoła Podstawowa w Pomorskiej Wsi Przed rozpoczęciem zajęć w szkołach, we wrześniu i październiku 2009 przeprowadzono w ramach Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu cztery 20-godzinne szkolenia dla nauczycieli, z zakresu sztuki efektywnego nauczania i uczenia się - oddzielnie dla nauczycieli z czterech różnych bloków zajęć. Podczas szkolenia poruszone zostały między innymi takie treści, jak: trening umysłu w oparciu o nowoczesne, niekonwencjonalne techniki uczenia się; kształtowanie motywacji do nauki oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości ucznia z trudnościami w uczeniu się. W trakcie szkoleń przygotowane zostały 4 ramowe plany pracy na zajęciach pozalekcyjnych (1 plan pracy do każdego rodzaju zajęć). Każdy nauczyciel miał możliwość dostosowania ramowego planu do możliwości uczniów i własnej koncepcji prowadzenia zajęć. Ważnym elementem, mającym znaczenie dla osiągnięcia celów projektów, było w późniejszym etapie uzupełnienie ogólnych planów pracy o przygotowane przez każdego nauczyciela indywidualne plany pracy dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia. Za wybór uczestników projektu odpowiedzialne były komisje rekrutacyjne, które pracowały we wrześniu 2008 w każdej szkole, biorącej udział w projekcie. Szkoła Podstawowa w Nowakowie Informacje o rekrutacji oraz ulotki informacyjne przekazane zostały rodzicom podczas zebrań z nauczycielami. Rodzice zainteresowani uczestnictwem swojego dziecka w projekcie wypełnili karty zgłoszeniowe i złożyli je u szkolnych koordynatorów projektu. Komisje rekrutacyjne, składające się ze szkolnego koordynatora oraz nauczycieli prowadzących zajęcia w projekcie, dokonały na przełomie września i października wyboru uczniów, którzy zakwalifikowani zostali do projektu (w każdej szkole maksymalnie 48 osób – 12 uczniów x 4 bloki zajęć; w uzasadnionych przypadkach jeden uczeń kwalifikowany był do uczestnictwa w 2 blokach zajęć). W pierwszej kolejności do uczestnictwa w projekcie wybierani byli uczniowie, mający słabe wyniki w nauce, którzy z przyczyn rodzinnych (ubóstwo, zaniedbanie, zjawiska zaburzające prawidłowy rozwój dziecka w rodzinie) oraz biologicznych (zaburzenia i dysfunkcje rozwojowe) potrzebowali wsparcia w rozwoju ich zainteresowań, umiejętności i wiedzy, a także kompensacji braków edukacyjnych oraz korygowania trudności i zaburzeń rozwojowych. Szkoła Podstawowa w Rychlikach 14 Zadbano o to, by szkoły wyposażone zostały w materiały niezbędne do prowadzenia zajęć. Zgodnie z zapotrzebowaniem, przedstawionym przez szkoły, zaopatrzono je w atrakcyjne pomoce edukacyjne oraz materiały warsztatowe i dydaktyczne. Uczniowie zakwalifikowani do uczestnictwa w projekcie otrzymali teczki z zestawami materiałów dydaktycznych, które wykorzystywane były przez nich w trakcie zajęć pozalekcyjnych. Szkoły wzbogacone zostały o pomoce edukacyjne, dzięki czemu nauczyciele pracujący przy projekcie zyskali możliwość zwiększenia atrakcyjności i efektywności prowadzonych przez siebie zajęć. W październiku 2008 roku rozpoczęła się realizacja zajęć pozalekcyjnych. Prowadzili je nauczyciele, będący etatowymi pracownikami szkół, które brały udział w projekcie. Dbali oni o to, by zajęcia różniły się od typowych lekcji i były atrakcyjne dla ich uczestników. Dobierane były więc takie metody i narzędzia pracy, które aktywizowały twórczą aktywność uczniów. Dbano też o to, by dotrzeć z analizowanym materiałem do każdego dziecka, mając na uwadze to, że istnieją różne preferowane style uczenia się. Zwracano też uwagę na ćwiczenie umysłu uczniów oraz wykształcenie u nich umiejętności ułatwiających i uatrakcyjniających proces uczenia się. Starano się odbiegać od tradycyjnego, frontalnego modelu nauczania, szukając sposobów pobudzenia ciekawości i aktywności ucznia. Zrealizowano wiele wycieczek i wizyt studyjnych. Odbyły się liczne zajęcia z wykorzystaniem dramy oraz gier i zabaw edukacyjnych. Uczniowie prowadzili blogi i gazetki szkolne. Realizowano przedsięwzięcia, wymagające wiedzy z różnych dziedzin nauki, tak by włączyć do jednego zadania uczniów z różnych bloków zajęć pozalekcyjnych. Zajęcia w szkołach zakończyły się w czerwcu 2009 roku. 15 czerwca 2009 roku w Szkole Podstawowej Nr 19 w Elblągu odbyła się konferencja podsumowująca Akademię Przyszłości. Wzięły w niej udział delegacje z 13 szkół, w których realizowany był projekt: szkolni koordynatorzy, nauczyciele i uczniowie, a także zaproszeni goście. Podczas konferencji zaprezentowano główne cele projektu i skonfrontowano je z osiągniętymi rezultatami. Przedstawiono również sposób osiągania rezultatów projektu, zwracając uwagę na rolę nowoczesnych metod nauczania i uczenia się. Dokonano wymiany doświadczeń pomiędzy nauczycielami i uczniami biorącymi udział w projekcie. Przedstawiciele każdej ze szkół podzielili się swoimi doświadczeniami, prezentując przy specjalnie przygotowanych stoiskach wytwory pracy uczestników projektu. 15 Lubianą formą zajęć były konkursy, gry dydaktyczne oraz przygotowywanie przedstawień i wystąpień przed grupą. Sprzyjała temu atmosfera panująca na zajęciach. Dzieci czuły się bezpiecznie, swobodnie i chętnie wykonywały wszelkie zajęcia. nauczyciel w bloku przyrodniczo – ekologicznym w SP Nr 4 w Elblągu Jako nauczyciel prowadzący blok matematyczny, obawiałam się, czy ze względu na inną formę pracy poradzę sobie z tymi zajęciami. Po kilku spotkaniach okazało się jednak, że jest to ciekawa praca, przynosząca zadowolenie i widoczne efekty, odzwierciedlające się na lekcjach matematyki. Dzieci stały się śmiałe, otwarte, dociekliwe i dojrzalsze emocjonalnie. nauczyciel w bloku matematyki w SP w Zwierznie Uczniowie uczestniczyli w zajęciach z widocznym zaangażowaniem, a co najważniejsze, efekty ich pracy w postaci poprawy ocen, wzbudzenia zainteresowania przedmiotem, większą aktywnością na lekcji, potwierdzają celowość i przydatność prowadzenia takich zajęć. nauczyciel w bloku informatyki w SP w Milejewie W trakcie zajęć pozalekcyjnych dzieci lepiej się poznawały, miały możliwość prezentacji własnych osiągnięć, mogły wypowiadać się na swój temat, przedstawiały własne zainteresowania. Osiągały drobne sukcesy: ich prace zdobiły gabinet, były drukowane i pokazywane rodzicom i w klasie. nauczyciel w bloku informatyki w SP Nr 8 w Elblągu Taka forma pracy okazała się bardzo owocna, gdyż wpłynęła na poprawę ocen końcowych. Niemal każdy uczestnik Akademii Przyszłości podniósł swoją średnią ocen, co jest najważniejszym przesłaniem tego projektu. nauczyciel w bloku przyrodniczo – ekologicznym w SP w Tolkmicku Podsumowanie – co udało się osiągnąć? Zasadniczym rezultatem projektu był rozwój wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie kompetencji kluczowych, a także rozwinięcie ich zainteresowań, motywacji do nauki i umiejętności skutecznego uczenia się, co przełożyło się na polepszenie ich wyników w nauce. Szkoła Podstawowa Nr 4 w Elblągu Szkoła Podstawowa w Żurawcu Jak wynika z informacji zebranych przez ewaluatora oraz szkolnych koordynatorów projektu, nastąpiło zniwelowanie braków edukacyjnych uczniów i ich trudności w uczeniu się. Zdecydowana większość z nich osiągnęła lepsze oceny końcowe z przedmiotów zbliżonych tematycznie do zajęć pozalekcyjnych, w których brali udział. Wielu uczniów odniosło swój mały lub wielki sukces, przełamało osobiste bariery, uwierzyło w swoje możliwości, otworzyło się na pokonywanie trudności. Bardzo ważne dla nas - realizatorów projektu - jest to, że za pośrednictwem nauczycieli, mogliśmy pokazać uczniom, że nauka może być przyjemna i można uczyć się, czerpiąc radość ze zdobywania wiedzy. Dużą nagrodą za pracę, którą włożyliśmy w przygotowanie i wdrożenie projektu, są wyniki ewaluacji, wskazujące na bardzo duże zadowolenie z jego realizacji, wyrażane przez uczniów, nauczycieli i rodziców. Mamy nadzieję, że umiejętności i doświadczenia wyniesione z Akademii Przyszłości, przyczynią się do osiągania kolejnych sukcesów uczniów, a nauczycielom pozwolą poszukiwać nowych sposobów uczynienia procesu edukacyjnego bardziej atrakcyjnym i efektywnym. Wszystkim pracownikom projektu serdecznie dziękujemy za duże zaangażowanie w jego realizację. Nauczycielom gratulujemy dużej wrażliwości i kreatywności w poszukiwaniu sposobów dotarcia do umysłów uczniów. Sukcesy uczniów są Waszymi sukcesami. Uczniom, życzymy, aby nigdy nie zatracili ciekawości otaczającego nas świata. Wierzymy, że umiejętności wyniesione z Akademii Przyszłości pozwolą Wam dotrzeć do jego tajemnic. Szkoła Podstawowa Nr 8 w Elblągu 16 SZTUKA SKUTECZNEGO NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ, czyli o koncepcji prowadzenia zajęć w ramach Akademii Przyszłości Emilia Kałabun Edukator Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli TPD w Elblągu Pamięć jest funkcją umysłową, którą można doskonalić, uruchamiając w ten sposób tkwiące w nas możliwości. Doskonalenie mechanizmów utrwalania i przywoływania informacji nabiera coraz większego znaczenia w świecie szybko rozwijającej się cywilizacji. Skuteczność uczenia się jest nieodzowna we współdzesnym świecie. Geoffrey A. Dudley Głównym celem zajęć pozalekcyjnych w ramach Akademii Przyszłości było wsparcie uczniów osiągających słabe wyniki w nauce. Projektując i realizując zajęcia, a także przygotowując nauczycieli do prowadzenia ich, skupiono się więc na metodach i technikach skutecznego nauczania i uczenia się. Metody te dały możliwość wyrównania braków edukacyjnych uczniów. Stworzyły także uczniom okazję do poznania nauczania i uczenia się jako procesu atrakcyjnego i pozwoliły im uwierzyć we własne możliwości. Poniżej prezentuję najważniejsze informacje dotyczące skutecznego uczenia się i nauczania, na których opierali się nauczyciele, realizując zajęcia w Akademii Przyszłości. Skuteczne nauczanie i uczenie się to opanowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem, notowania, zapamiętywania informacji i ich odtwarzania bez najmniejszego problemu. Natomiast techniki skutecznego uczenia się to strategie opracowania i porządkowania nabytych informacji. Każdy z nas jest zdolny do kierowania swoją nauką, pamięcią, myślami. Kto opanował techniki skutecznego uczenia się, wie jak słuchać, czytać, notować i zapamiętywać treści. Co więc warunkuje sukces szkolny? Należy tu zwrócić uwagę na różnorodne czynniki począwszy od potencjału intelektualnego, poprzez zainteresowania, motywację i gotowość do wysiłku umysłowego oraz pozytywną postawę wobec uczenia się. Musimy też pamiętać, aby poznać samego siebie. Czy posiadasz umiejętność rozwiązywania problemów? Czy jesteś zdolny do pełnej koncentracji? Jak radzisz sobie z szybkim przyswajaniem wiedzy? Czy znane są tobie różne metody, formy i techniki, które wspomagają ciebie w nabywaniu wiedzy? Czy potrafisz rozsądnie gospodarować własnym czasem? Czy prowadzisz zdrowy tryb życia? 17 Musisz odpowiednio rozplanować sobie czas na naukę. Zastanów się, w jakich warunkach i przy wykorzystaniu jakich metod uczenie się przychodzi tobie łatwo i jest przyjemne. Nie krępuj się też prosić o pomoc, jeżeli tylko tego potrzebujesz. Otwartość i bezpośredniość to żelazna formuła efektywnej komunikacji międzyludzkiej, która pozwala sprostać napotkanym trudnościom. Szkoła Podstawowa Nr 23 w Elblągu Szkoła Podstawowa Nr 8 w Elblągu Aby nasza nauka przynosiła wymierne wyniki, musimy zwrócić uwagę na swój preferowany styl uczenia się, ponieważ każdy z nas posiada indywidualny sposób bycia, działania, odbierania oraz przyswajania informacji i wiedzy. Z rozmysłem dobrane metody dopasowane do indywidualnych predyspozycji przynoszą niesamowite efekty uczenia się. Ponadto, stosowane systematycznie, zaskakują nas uzyskanym stopniem sukcesu szkolnego. Nauka staje się przyjemnością i nieraz możemy zaskoczyć otoczenie, a nawet siebie swoją wiedzą i umiejętnościami. Opanowanie sztuki efektywnego nauczania i uczenia się pozwala uczniom osiągającym z różnych przyczyn słabe wyniki w nauce na wyrównywanie szans edukacyjnych. To dzięki tym metodom nauczyciel jest w stanie dostarczyć każdemu uczniowi wielu możliwości rozwoju umysłu oraz ukształtować cechy osobowościowe „silnego” człowieka, otwartego na nowe wyzwania, chętnego do wszelkiego wysiłku, skoncentrowanego, zmotywowanego do działania na miarę swoich możliwości. Im wcześniej zadbamy o jego systematyczny rozwój, tym lepsze efekty możemy uzyskać w życiu dorosłym. Będziemy postrzegani jako społeczeństwo otwarte, elastyczne, komunikatywne, świadome w kształtowaniu swojego intelektu. W dobie obecnej cywilizacji ludzkość pochłonęła epoka informacji, czyli era przetwarzania danych. Dzisiaj o życiowym sukcesie i powodzeniu decyduje wiedza i umiejętności. Twierdzenie, że do wszystkiego dochodzisz z mozołem i w pocie czoła już straciło na wartości i aktualności. Okazuje się, iż najlepsze wyniki mają osoby, które lubią to, co robią, pracują z przyjemnością, radością i satysfakcją i właśnie dlatego osiągają znakomite efekty. W epoce zaawansowanych technologii i gwałtownego rozwoju gospodarczego, przekazów satelitarnych i konkurencji na rynku pracy umiejętność szybkiego i skutecznego nabywania wiedzy staje się najcenniejszą inwestycją i kapitałem na przyszłość. Metody efektywnego uczenia się stanowią okno nabycia wyjątkowych umiejętności wykorzystywania walorów intelektualnych i osobowościowych w osiągnięciu wiedzy i odnalezieniu się w codziennym życiu jako dziecko, nastolatek, osoba dorosła. To nauczanie całościowe, które pozwala na uwolnienie kreatywności i radości. To uczenie biorące pod uwagę ludzkie potrzeby. Szkoła Podstawowa w Tolkmicku 18 Techniki skutecznego uczenia się to ćwiczenia koncentracji oraz pamięci, wykorzystujące środki mnemotechniczne, takie jak: metoda miejsca, metoda skojarzeń, metoda słów-kluczy, tworzenie akronimów, akrostychów. To również zastosowanie rymów i rytmu do opanowania pewnych informacji, tworzenia map umysłu z zastosowaniem grafiki, symboli, kolorów, schematów oraz wizualizacja w celu tworzenia bazy informacyjnej dotyczącej danej problematyki. To metody, których zastosowanie w stanie najwyższej chłonności umysłu (zrelaksowanego) powoduje zwiększenie tempa uczenia się, a zdobyta wiedza na stałe pozostaje w pamięci. Tony Stockwell zwrócił uwagę na to, że „Aby czegokolwiek nauczyć się efektywnie, musisz to widzieć, słyszeć i czuć”. Uczenie dokonuje się na podstawie informacji docierających do naszego układu nerwowego poprzez narządy zmysłów. Każdy z nas preferuje podświadomie jeden, czasami dwa, rzadziej zaś trzy kanały sensoryczne (zmysłowe): Podoba mi się, jak pani wymyśla nowe rzeczy. Jest tu taka atmosfera, kiedy można się też pośmiać, pobawić. Dzięki tym zajęciom mam lepsze stopnie z matematyki i prace klasowe też lepiej mi wychodzą. Tu jest o wiele lepiej niż na lekcjach. Każdy jest dla siebie miły, koleżeński. Paulina, 12 lat , zajęcia w bloku matematycznym Szkoda, że na zajęciach z Akademii Przyszłości nie było wszystkich szkolnych przedmiotów. Na zajęciach było śmiesznie i fajnie. Dobrze, że nie było ocen. Łukasz, 12 lat, zajęcia w bloku języka angielskiego - wzrokowy – za jego pomocą możemy zapamiętać grafikę, reprezentację, rysunki, schematy, tabele, rozmieszczenie tekstu, wytłuszczone hasła, mapy, zdjęcia; Było fajnie, oglądaliśmy filmy edukacyjne, chodziliśmy na wycieczki i były super zabawy językowe i kalambury. - słuchowy – dzięki niemu kodujemy informacje przekazane głosem, za pomocą wykładu, słuchania kaset, audycji radiowych (słuchowcy świetnie zapamiętują materiał podczas głośnego jego powtarzania); Radek, 10 lat, zajęcia w bloku języka angielskiego - kinestetyczny - dotyczy nauki przez szkolne eksperymenty (kinestetycy łatwo zapamiętują role, figury taneczne, sportowe, wykorzystują ruch). Zajęcia z informatyki były fantastyczne. Chciałbym, żeby były codziennie. Umiem już korzystać z Internetu i poznałem przez to dużo ciekawych rzeczy. Potrafię też zrobić rysunek na komputerze i obrócić go. Wiem też, jak sprawdzić w Internecie rozkład jazdy autobusów w Elblągu. Dotyk (taktylność), zapach, smak rzadko są wykorzystywane w procesie edukacyjnym, a szkoda. Są one niezwykle istotne w tworzeniu „żywych”, plastycznych obrazów w naszej pamięci. Tak więc, jeżeli jesteś wzrokowcem niezastąpione będą dla ciebie kolorowe mazaki do zaznaczania najistotniejszych informacji. Kluczowe słowa, wzory, daty, idee najlepiej będzie zapisywać na dużych formatach i umieszczać na wysokości oczu i to w miejscach, w których najczęściej przebywasz. Wzrokowcy samodzielnie powinni tworzyć tabele, stosować grafikę, schematy, taśmy wideo czy slajdy. Naukę utrudnia im nieporządek, ruch oraz zbyt długie objaśnienia. Słuchowiec natomiast lubi głośno powtarzać najważniejsze fakty do zapamiętania. Informacje, które chce szybko przyswoić, powinien czytać z różną intonacją, a nawet śpiewać, „rapować”, deklamować. Uczeniu się nie sprzyjają 19 Daniel, 10 lat, zajęcia w bloku informatycznym Bardzo podobało mi się to, że uczyliśmy się nowych rzeczy inaczej na lekcjach. Rzadko siedzieliśmy w ławkach. Było dużo ciekawych doświadczeń i zadań, które robiliśmy w grupach. Wychodziliśmy też poza szkołę, mieliśmy spotkania z ciekawymi osobami. Ewelina, 11 lat, zajęcia w bloku przyrodniczo - ekologicznym szczególnie hałas, zbyt długie i szczegółowe teksty pisane oraz konieczność opowiadania o tym, co słuchowiec widzi, co czuje. Szkoła Podstawowa Nr 23 w Elblągu Kinestetycy do nauki powinni wykorzystywać dynamikę całego ciała. Warto demonstrować pojęcia za pomocą ruchów, gestów, a nawet odegrać krótką scenkę lub skecz związany z lekcją. Powtarzając materiał szkolny w domu, można chodzić po pokoju, skakać po dywanie w taki sposób, aby na przykład kroki nakreślały linię wzoru chemicznego, ważną datę czy słowo do zapamiętania. Tej grupie w nauce przeszkadza konieczność słuchania długich poleceń, mówienie o tym co się widzi, co się słyszy, a nade wszystko długie pozostawanie w bezruchu. U każdego z nas dominuje zazwyczaj jeden styl uczenia się. Ważne jest więc, by nauczyciel pamiętał o różnych stylach uczenia się swoich uczniów i przygotowywał zajęcia tak, by wszyscy mieli szansę zapamiętać jak najwięcej. W przeciwnym razie, gdy nie pojawi się oddziaływanie na dominujący zmysł, mogą wystąpić kłopoty z percepcją. Albert Einstein powiedział, że „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy” i miał rację, ponieważ skorzystanie z prawej półkuli, myślącej i postrzegającej obrazami stanowi dla naszego umysłu dopalacz, który potrafi przysłowiowego szkolnego „nieudacznika” zmienić w człowieka sukcesu, a nawet błyskotliwego geniusza. Szkoła Podstawowa w Tolkmicku Preferencje w wykorzystaniu półkul mózgu dotyczą tego, jak przetwarzamy i przechowujemy informacje, gdy dotrą do naszego mózgu. Informacje odbierane przez zmysły przekazywane są do lewej lub prawej półkuli mózgu. Niestety, wykorzystanie lewej półkuli zdominowało system nauczania. Rzadko stosuje się wykonanie całego zadania przez włączenie obu półkul, a nie tylko jednej – lewej, która niemal całkowicie zdominowała tradycyjny system nauczania. Tymczasem tajemnicą skutecznego nauczania i uczenia się jest harmonijne wykorzystanie obu półkul naszego mózgu podczas nauki przez angażowanie wyobraźni. Należy więc dążyć za pomocą różnorodnych ćwiczeń do pełniejszego wykorzystania potencjału tkwiącego w naszym mózgu. Aby dotrzeć do skarbnicy umysłu i maksymalnie ją wykorzystać, należy zintegrować obie półkule mózgowe (lewą - analityczną, logiczną i prawą – wyobrażeniową, intuicyjną) oraz włączyć w proces uczenia i zapamiętywania wszystkie zmysły (multisensoryczne kodowanie informacji). Szkoła Podstawowa w Żurawcu 20 Wprowadzenie projektu Akademia Przyszłości stanowi wielkie wyzwanie dla nauczycieli, dla których nauczanie i wychowanie młodego człowieka w obecnej, jakże trudnej rzeczywistości, jest ważnym czynnikiem dla rozwoju młodego, chłonnego umysłu, mimo trudności edukacyjnych. Dzięki poznaniu sposobów wykorzystania różnorodnych polisensorycznych metod i form skutecznego uczenia się, nauczyciele uzyskali możliwość stworzenia uczniowi słabemu takich sytuacji, które pozwalają na rozwój umysłu, kształtowanie pozytywnych cech osobowości silnego, zaradnego człowieka, otwartego na wyzwania, chętnego i zmotywowanego do wszelkiej pracy umysłowej. Z drugiej strony, ważne było poznanie profilu każdego ucznia, przez wzgląd na fakt, że każdy z nas uczy się na swój własny sposób, a zadaniem nauczyciela jest organizowanie procesu edukacyjnego z wykorzystaniem różnych sposobów dotarcia do uczniów, za pomocą różnych kanałów sensorycznych. W projekcie Akademia Przyszłości wykorzystano różnorodne ćwiczenia, których celem było zmotywowanie uczniów słabych i przekonanie ich do uwierzenia, że pokonają trudności związane z nauką, poszerzą swoje zainteresowania, nauczą się efektywnie korzystać z możliwości swojego umysłu. Nauka zaś sprawiać im będzie przyjemność, ponieważ spowoduje redukcję, zminimalizowanie a nawet pozbycie się braków edukacyjnych. Wyniki w nauce ulegną poprawie, a to umożliwi im efektywne kontynuowanie nauki w wybranej szkole. Z przykładami zajęć opierających się na powyższych podstawach sztuki efektywnego uczenia się i nauczania, zapoznać się można w dalszej części publikacji, gdzie zaprezentowane zostały wybrane konspekty zajęć zrealizowanych w Akademii Przyszłości. Projekt Akademia Przyszłości to propozycja dla tych nauczycieli, którzy chcą dotrzeć do każdego dziecka i przekazać mu wiedzę w sposób interesujący, zrozumiały, przyswajalny, dzięki czemu uczniowie nabędą wszelkich umiejętności niezbędnych do osiągnięcia sukcesu edukacyjnego i rozwojowego. PAMIĘTAJ! Wszystko jest możliwe, jeżeli wystarczająco tego pragniesz. Określenie zaś czego chcesz, jest połową batalii. Potem już tylko musisz swój cel realizować. 21 Wykorzystywane techniki multimedialne pozwoliły na aktywowanie otwartości wśród uczniów, w wyniku czego sami chętnie brali udział w nagrywaniu krótkich scenek rodzajowych. Liczne zajęcia pomagały uczestnikom w nabyciu umiejętności komunikowania się w języku angielskim, a różnorodne techniki, które były wykorzystywane podczas zajęć, pomagały skutecznie zmotywować ich do nauki. Niekonwencjonalne metody nauczania języka angielskiego skutecznie rozwijały ich kreatywność oraz wykształciły poczucie własnej wartości i pewności siebie. nauczyciel w bloku języka angielskiego w SP Nr 4 w Elblągu Uczniowie zazwyczaj postrzegają matematykę jako zestaw reguł i gotowych algorytmów. Zgodnie z celami projektu postawiłam nie tylko na wiedzę i opanowanie technik matematycznych, ale też na stosowanie matematyki jako narzędzia do rozwiązywania problemów praktycznych. nauczyciel w bloku matematyki w SP w Tolkmicku Zgodnie z założeniami projektu, każde zajęcia zawierały ćwiczenia w ramach treningu rozwoju umysłu: rozwijanie percepcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo – ruchowej, elementy ćwiczeń szybkiego czytania, poznawanie technik zapamiętywania. nauczyciel w bloku informatyki w SP Nr 23 w Elblągu Bardzo ważnym momentem szkolenia dla nauczycieli prowadzących zajęcia pozalekcyjne, była możliwość wymiany doświadczeń, pomysłów, a także obaw, które czasem pojawiały się w naszych dyskusjach. Pełna deklaracja wszelkiej pomocy ze strony prowadzących szkolenie była niezwykle ważna. nauczyciel w bloku przyrodniczo ekologicznym w SP w Gronowie Elbląskim Więcej o możliwościach ludzkiego umysłu oraz sztuce efektywnego nauczania i uczenia się przeczytasz w następujących publikacjach: 1. Kurs doskonalenia pamięci, Jolanta Jaworska – Jamruszkiewicz, Wyd. Videograf II, 2008r.; 2. Podręcznik skutecznego uczenia się, Francie Boucher, Jacqueline Avard, Wyd. Klub Dla Ciebie, 2006r.; 3. Ucz się szybciej, zapamiętuj więcej, David Gamon, Alan Bragdon, Wyd. Medium, 2003r.; 4. Pamięć. Trening interaktywny, Marek Szubrawski, Wyd. Ravi, 2004r.; 5. Sukces w szkole, Monika Łukaszewicz, Wyd. REBIS, 2005r.; Szkoła Podstawowa w Żurawcu 6. Trening pamięci, Ursula Normann, Wyd. Klub Dla Ciebie, 2002r.; 7. Trening koncentracji, Eberhard Heuel, Wyd. Klub Dla Ciebie, 2006r.; 8. Superpamięć dla uczących się, Harry Lorayne, Wyd. Ravi, 1999r.; 9. Pamięć doskonała, Jocelyne de Rotrou, Wyd. W.A.B., 2004r.; 10. Rusz głową, Tony Buzan, Wyd. AHA, 2008r. Konferencja podsumowująca projekt w SP Nr 19 w Elblągu Konferencja podsumowująca projekt w SP Nr 19 w Elblągu 22 Ocena realizacji projektu – skrócona wersja raportu ewaluacyjnego Małgorzata Meisner, specjalista ds. monitoringu i ewaluacji Monitoring można określić jako dokumentowanie realizacji, czyli zbieranie obiektywnych dowodów potwierdzających poprawne wdrażanie projektu. Stąd głównymi obszarami mojej pracy w projekcie Akademia Przyszłości były kolejno: • ocena poziomu merytorycznego szkoleń dla nauczycieli oraz stopnia ich przydatności przy realizacji projektu; • bieżąca kontrola dokumentacji prowadzonej w szkołach realizujących projekt; • hospitacja poszczególnych zajęć, w tym ocena przygotowania merytorycznego nauczyciela, form i metod pracy, dostosowanie tematyki zajęć do potencjalnych możliwości uczniów, ich wieku i zainteresowania tematem, obserwacja zachowania i zaangażowania uczniów w różnych sytuacjach zadaniowych, analiza wytworów pracy uczniowskiej. W odniesieniu do zajęć pozalekcyjnych zaoferowanych tak licznej, bo 588 osobowej grupie uczniów ze szkół w 10 oddalonych od siebie miejscowościach, prowadzenie skutecznego monitoringu i ewaluacji wymagało zaplanowania wielu parametrów na poziomie projektowania, jak i samego przygotowania do realizacji. Tylko wtedy, przystępując do wdrażania projektu, jako realizatorzy mieliśmy szanse na efektywne jego prowadzenie. Już w sierpniu 2009 roku ustalono, jakie metody i narzędzia należy zaprojektować i jakie procedury należy uwzględniać przy gromadzeniu danych ilościowych i jakościowych. W ciągu dwóch następnych miesięcy, czyli we wrześniu i w pierwszych dniach października, 52 nauczycieli prowadzących zajęcia pozalekcyjne z 13 szkół podstawowych uczestniczyło w szkoleniach zorganizowanych przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu. Zostali oni przeszkoleni w zakresie sztuki efektywnego nauczania i uczenia się. Szkolenie prowadziła Emilia Kałabun - edukator Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli TPD w Elblągu. Nauczycieli zapoznano z metodami i technikami prowadzenia zajęć aktywizujących twórczą aktywność uczniów i optymalnie wykorzystujących możliwości ich umysłu. Dokładna ocena szkoleń została zawarta w opracowaniu ankiet ewaluacyjnych. Pragnę jednak zwrócić uwagę na: • bardzo wysoki poziom szkolenia (mam tu na myśli całkowity brak uwag negatywnych); • profesjonalizm osoby prowadzącej (ocena w 6 stopniowej skali to 5,98); • wysoką przydatność przekazanej wiedzy (przydatna w całości - 58%, przydatna w dużym stopniu /90-80%/ - 42% odpowiedzi); • sama organizacja szkolenia uzyskała w 6 stopniowej skali ocenę 5,12. 23 Ryc. 1 Ocena edukatora (w skali 1-6) Jak wiadomo, przygotowanie merytoryczne osób prowadzących jest jednym z głównych wyznaczników powodzenia zajęć. Stąd w projekcie Akademia Przyszłości duży nacisk położono na zatrudnienie wysoce wykwalifikowanej kadry pedagogicznej i respektowanie przez tychże nauczycieli następujących zasad: 1. Fachowości, co w praktyce oznaczało zaplanowanie wszystkich działań, przewidywanie ewentualnych trudności i gotowość do pracy nad nimi. Prowadzący korzystali ze scenariuszy własnych lub zawartych w różnego rodzaju publikacjach, modyfikując je zgodnie z określonymi potrzebami. 2. Zaangażowania, co oznaczało, że sami nauczyciele podczas każdych zajęć wykazywali się dużą motywacją zadaniową. 3. Efektywności, tak by staranny dobór metod gwarantował osiągnięcie zakładanych celów pracy i przewidywanych efektów. 4. Atrakcyjności, co oznaczało planowanie zajęć w maksymalnym stopniu interesujących dla uczestników. Uczestnicy byli pytani o to, jakie metody pracy preferują, które z nich są najbardziej interesujące i przynoszą zadowolenie oraz radość z wykonywanej pracy. 5. Powiązania teorii z praktyką, tak by uczniowie mieli poczucie, że poruszane zagadnienia są ściśle związane z ich realnym życiem, a kształtowane umiejętności mogą być przez nich praktycznie wykorzystane. Jeszcze przed rozpoczęciem realizacji zajęć pozalekcyjnych uznano, że bardzo istotnym elementem ułatwiającym planowanie pracy będzie wypracowanie ramowych programów zajęć oraz przekazanie nauczycielom wskazówek dotyczących konstruowania programów pracy indywidualnej, wymaganych w przypadku uczniów z nasilonymi trudnościami dydaktycznymi i wychowawczymi. W ciągu kolejnych miesięcy prowadzenia hospitacji zajęć, systematycznej analizy dokumentacji, wywiadów z nauczycielami, rozmów ze szkolnymi koordynatorami projektu, analizowania ankiet przeprowadzonych wśród rodziców, uczniów i nauczycieli, powstał wymierny obraz stopnia skuteczności poszczególnych działań i szeroko rozumianych efektów projektu. 24 Potwierdzenie powyższych uwag znajduje się m.in. w podsumowaniu wyników dwóch niezależnych ankiet skierowanych do uczniów i rodziców w trakcie realizacji projektu. Pierwsze badanie ankietowe przeprowadzono w lutym i marcu 2009 na grupie 211 uczniów, czyli na grupie reprezentatywnej, stanowiącej 35,88 % ogółu uczestników projektu. Jego celem było określenie: • Jak uczniowie oceniają atrakcyjność zaoferowanych im zajęć; • Jak oceniają swoją aktywność na w/w zajęciach; • Czy uczniowie zauważają związek pomiędzy opisywanymi zajęciami pozalekcyjnymi a własną samooceną; • Jak oceniana jest wiedza i umiejętności zdobywane podczas zajęć; • Jaki klimat podczas zajęć panuje najczęściej w grupie i jakie jest samopoczucie uczestników; • Czy uczniowie już teraz zauważają potrzebę kontynuacji tego typu zajęć w przyszłości. Ankieta miała też wskazać ewentualne nieprawidłowości i kierunki oddziaływań służących ich usunięciu lub zminimalizowaniu. Jej wyniki zostały zobrazowane poniżej: Ryc. 2 Ocena atrakcyjności zaoferowanych zajęć pozalekcyjnych Ryc. 3 Ocena aktywności uczniów na zajęciach 25 Ryc. 4 Wpływ zajęć pozalekcyjnych na samoocenę uczestników Ryc. 5 Ocena programu zajęć pozalekcyjnych Ryc. 6 Samopoczucie uczestników podczas zajęć 26 W ramach prowadzonego monitoringu i ewaluacji w lutym i marcu 2009 roku kwestionariusz anonimowej ankiety skierowano również do rodziców dzieci uczestniczących w projekcie. Badaniami objęto grupę 178 rodziców, co stanowi 30,27 % ogółu. Opinia rodziców na temat realizowanych zajęć pozalekcyjnych była bardzo istotna z kilku powodów: 1) w projekcie uczestniczyły dzieci w wieku 10-15 lat; 2) uczestnicy z racji trudności adaptacyjnych, dydaktycznych czy emocjonalnych mogli unikać wysiłku intelektualnego, dłuższej obecności w szkole, a tym samym udziału w zajęciach w ogóle, stąd ich opinie należało uzupełnić opiniami rodziców; 3) rodzice stanowią grupę obiektywnie i krytycznie oceniającą pracę szkół, do których uczęszczają ich dzieci - wnikliwie oceniają te aspekty pracy, na które uczniowie niejednokrotnie nie zwracają uwagi, których też nie znają. W opisywanym kwestionariuszu rodzice zostali zapytani m.in. o następujące kwestie : * Czy zaproponowane przez szkołę zajęcia pozalekcyjne są zgodne z potrzebami i zainteresowaniami ich dziecka? Pytanie miało wskazać zasadność prowadzenia takich, a nie innych zajęć pozalekcyjnych. * Czy ich dziecko wymaga stałego zachęcania do udziału w wybranych zajęciach pozalekcyjnych? Odpowiedź na to pytanie miała zobrazować motywację zadaniową i motywację do rozwijania zainteresowań u uczestników projektu. Obniżone wyniki stanowiłyby istotną wskazówkę dla szkolnych koordynatorów projektu, jak i nauczycieli, by skuteczniej pracować nad motywacją wybranej grupy uczniów . * Co ich zdaniem daje dziecku udział w opisywanych zajęciach pozalekcyjnych? Tu odpowiedzi miały pokazać wiedzę rodziców na temat roli zajęć, w jakich uczestniczy ich dziecko (postrzeganie wymiernych korzyści). * Czy ich zdaniem program tych zajęć stanowi pomoc w kształceniu dziecka i osiąganiu sukcesów szkolnych? Odpowiedzi miały wykazać, czy rodzice zauważają związek pomiędzy uczestnictwem dziecka w projekcie, a jego wynikami w nauce i ogólnym rozwojem wiedzy. * Czy szkoła, do której uczęszcza dziecko, stwarza dobre warunki do realizacji zajęć pozalekcyjnych w ramach projektu? Wszelkie negatywne uwagi rodziców w odniesieniu do tego zapytania wskazywałyby na potrzebę wprowadzania zmian w organizacji zajęć na terenie wybranej szkoły, czy podejmowania innych działań minimalizujących zauważane nieprawidłowości. * Czy w ich ocenie zajęcia są prowadzone w sposób atrakcyjny dla dzieci? Tu w przypadku uwag negatywnych interwencji wymagałyby kwestie dotyczące metodyki prowadzenia zajęć, form i metod pracy, czy relacji interpersonalnych panujących w grupie lub relacji dziecka z nauczycielem. * Czy częstotliwość i terminy prowadzenia zajęć odpowiadają potrzebom ich dziecka? Ponownie istotne było określenie działań poszczególnych szkół w zakresie organizacji zajęć, np. dowozu dzieci ,,do” lub ,,ze szkoły”, godzin ich realizacji oraz cykliczności i systematyczności prowadzenia zajęć. Po analizie wyników w/w badania można zdecydowanie stwierdzić, iż: Rodzice bardzo dobrze odebrali zajęcia w Akademii Przyszłości, uznając jednocześnie, że są one zgodne z zainteresowaniami ich dzieci (odpowiedzi ,,zdecydowanie tak” i ,,raczej tak” stanowią 100% odpowiedzi). Według rodziców, zaoferowane zajęcia pozwalają rozszerzyć wiedzę i umiejętności zdobyte na lekcjach, rozwijają zainteresowania, pozwalają na miłe spędzenie czasu wolnego, a w niektórych przypadkach pomagają również przezwyciężyć trudności szkolne oraz pozwalają rozładować stres związany z nauką. Co istotne, w opinii zdecydowanej większości rodziców, program zajęć stanowi pomoc w kształceniu i osiąganiu sukcesów szkolnych dzieci (93,40% odpowiedzi). 27 Rodzice wysoko oceniają sposób prowadzenia zajęć, jak i warunki do ich realizacji zapewnione przez szkoły. Zdaniem rodziców częstotliwość i terminy prowadzenia zajęć odpowiadają potrzebom ich dzieci. Opinie rodziców, jako osób najbliższych uczestnikom projektu, potwierdzają wysoką motywację dzieci do zajęć i w pełni dobrowolny i chętny w nich udział, co z kolei wskazuje na akceptację celów i tematyki zajęć. Stałego zachęcania do udziału w wybranych zajęciach pozalekcyjnych wymagało bowiem tylko 11,8 % dzieci. Wyniki tego badania ankietowego wykazały, iż uczestniczy odnieśli duże, różnorodne korzyści z udziału w projekcie. Na pierwszy plan wysuwa się twierdzenie, że: Program zajęć pozalekcyjnych stanowił pomoc w kształceniu ucznia i osiąganiu sukcesów szkolnych. 93,40% odpowiedzi potwierdzających to jest wynikiem bardzo wymiernym. Drugim badaniem ewaluacyjnym, przeprowadzonym na zakończenie realizacji zajęć pozalekcyjnych, objęto 548 uczniów, co stanowi 93,06 % uczestników projektu. Uczniowie ocenili zajęcia bardzo wysoko. W skali 1-5 uzyskały bowiem średnią ocenę 4,7, co bez wątpienia należy traktować w kategoriach dużego sukcesu edukacyjnego, zważywszy na fakt, iż beneficjentami projektu były dzieci z różnego rodzaju trudnościami, niejednokrotnie unikające wysiłku intelektualnego i dłuższej obecności w szkole w ogóle. Najwyższą ocenę ,,5” uzyskały zajęcia realizowane w ramach następujących bloków: Zajęcia z informatyki w SP w Gronowie Elbląskim Zajęcia z informatyki w SP w Tolkmicku Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne w SP w Tolkmicku Zajęcia z informatyki w SP Nr 19 w Elblągu Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne w SP Nr 19 w Elblągu Zajęcia matematyczne w SP w Zwierznie Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne w SP w Zwierznie Zajęcia informatyczne w SP w Zwierznie Najwyższą ogólną ocenę uczniów uzyskały następujące szkoły: Szkoła Podstawowa w Zwierznie 4,98 Szkoła Podstawowa Nr 19 w Elblągu 4,93 Szkoła Podstawowa w Tolkmicku 4,91 Szkoła Podstawowa w Żurawcu 4,85 28 W opinii 66,19% dzieci zajęcia w Akademii Przyszłości były bardziej interesujące niż inne lekcje (zajęcia), a 67,53% uczniów uznało, iż w czasie opisywanych 9 miesięcy zajęć nauczyli się bardzo dużo. Odpowiedź ,,wystarczająco dużo się nauczyłem/am” pojawiła się u 29,11 % beneficjentów. Uczniowie zapytani o to, czy chętnie brali udział w zajęciach odpowiadali następująco: zawsze chętnie - 77,52 % czasami chętnie - 21,45 % niechętnie - 1,02% Atmosferę panującą w grupach podczas zajęć uczniowie ocenili jako bardzo dobrą i dobrą (kolejno 74,52% i 21,65% odpowiedzi). Uzupełnieniem tego są wyniki frekwencji na zajęciach. Średnia frekwencja w projekcie wyniosła bowiem 90,66%, co przy wzięciu pod uwagę okresów zwiększonej zachorowalności dzieci i niemal 100% usprawiedliwieniu nieobecności przez rodziców stanowi wynik zadawalający. Najwyższą frekwencję uzyskały następujące szkoły: - Szkoła Podstawowa Nr 19 w Elblągu - Szkoła Podstawowa (Zespół Szkół) w Nowakowie - Szkoła Podstawowa w Zwierznie 98,54 % 96,70 % 92,44 % Wszystko to pozwoliło na wysunięcie następujących wniosków: • Zajęcia prowadzone były zgodnie z zasadami metodyki zajęć pozalekcyjnych, czyli kolejno z zasadą : a) dobrowolności uczestnictwa wszystkich uczniów w zajęciach - dzieciom i rodzicom przedstawiono cele pracy, by dzieci z własnej woli, zachęcone i zaciekawione zechciały brać w nich udział; b) akceptacji celów i tematyki, co w sposób widoczny motywowało uczestników do aktywnego udziału w zajęciach i pozwalało poczuć się współautorami programu; c) praktyczności - uczniowie otrzymywali konkretne przykłady praktycznego zastosowania / wykorzystania omawianych treści; d) indywidualizacji pracy z dzieckiem o nieharmonijnym rozwoju, z uwzględnieniem jego warunków rozwojowych, możliwości poznawczych i potrzeb. • • • • • Zajęcia przygotowywane były bardzo starannie, w sposób przemyślany, uwzględniając potrzeby i oczekiwania uczniów. Podczas zajęć panowała przyjazna atmosfera, uczniowie byli zmotywowani do pracy. Na zajęciach uczniowie czuli się bezpiecznie. Rodzaj i stopień trudności proponowanych zadań był dostosowany do ich indywidualnych możliwości rozwojowych. Uczniowie mogli rozwijać swoje zainteresowania w innych warunkach niż na lekcji. Ich zdaniem obowiązywały tu inne formy pracy, swobodna atmosfera, współdziałanie. • Tematyka zdecydowanej większości zajęć wykraczała poza obowiązujący program nauczania, uwzględniając oczywiście techniki skutecznego uczenia się, zainteresowania uczniów, co bezpośrednio wpływało na ich aktywność i rozbudzanie pasji poznawczej. • Jako bardzo dobre i przemyślane należy określić wykorzystanie podczas zajęć pomocy dydaktycznych, zakupionych ze środków projektu oraz tych osobiście wykonywanych przez nauczycieli. 29 Realizacja projektu przyniosła wiele korzyści zarówno uczniom, jak i wszystkim osobom zaangażowanym w jego przygotowanie i wdrożenie. Udział w projekcie był okazją do zabawy i uaktywnienia twórczych możliwości uczniów. Pozwolił na pogłębienie, w sposób atrakcyjny dla ucznia, wiadomości i umiejętności zdobywanych na lekcjach. Jak wynika z informacji, uzyskanych od szkolnych koordynatorów projektu, większość uczestników zaczęła uzyskiwać lepsze oceny z przedmiotów zbliżonych tematycznie do zajęć Akademii Przyszłości. Projekt stał się także ciekawym doświadczeniem dla nauczycieli, okazją do zdobycia nowych doświadczeń w zakresie niekonwencjonalnej pracy z dziećmi. Można śmiało powiedzieć, że spełnił on wszelkie oczekiwania, a założone w nim cele w pełni zrealizowano. 30 Konspekty zajęć konspekt zajęć nr 1 Katarzyna Ulenberg, Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Tolkmicku Zajęcia informatyczne Główne zasady bezpiecznego korzystania z Internetu CEL GŁÓWNY: Kształtowanie świadomości zagrożeń towarzyszących korzystaniu z Internetu oraz umiejętności radzenia sobie w obliczu zagrożenia. CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń : • zna i wymienia podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i posługuje się nimi w praktyce, • definiuje pojęcie „Internet”, • wymienia zagrożenia związane z korzystaniem z sieci, • zna zasady działania i znaczenie programów antywirusowych i firewall - e, • wie, dokąd zwrócić się w przypadku sytuacji problemowej, • współpracuje w zespole. METODY: pogadanka, pokaz praktycznego działania. FORMY PRACY: zbiorowa, indywidualna, grupowa. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: komputer, rzutnik, film DVD „Sieciaki” – bezpieczna edukacja z Internetem, plansza do zapisywania zasad bezpiecznego korzystania z sieci. PRZEBIEG ZAJĘĆ: I. CZĘŚĆ WSTĘPNA 1. Powitanie uczestników zajęć. 2. Sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu w dzienniku. 3. Wprowadzenie do tematyki zajęć – zabawa – zgadywanka. Uczniowie wymieniają literki – nauczyciel wpisuje w brakujące miejsca: I______t Rozwiązaniem jest słowo Internet. 31 4. Wyjaśnienie i zdefiniowanie słowa Internet – pogadanka. Znalezienie odpowiedzi na pytanie: Do czego wykorzystujemy Internet w dzisiejszym świecie? Uczniowie przedstawiają przygotowane przez siebie materiały, wywiązuje się dyskusja nt. wykorzystania Internetu w życiu codziennym. II. ROZWINIĘCIE 5. Nauczyciel zapowiada projekcję filmu – „Sieciaki – bezpieczna edukacja z Internetem”. Zadaniem uczniów jest skonstruowanie dwóch pierwszych zasad bezpiecznego korzystania z Internetu. 6. Projekcja I części filmu. 7. Omówienie treści filmu. Nauczyciel formułuje pytania pomocnicze w celu uzyskania właściwych odpowiedzi uczniów: - Jaki tytuł nosiła obejrzana kreskówka? - Co to są dane osobowe? - Czy w Internecie bezpiecznie jest podawać prawdziwe dane osobowe? - Jaką zasadę bezpiecznego korzystania z Internetu przekazuje ta część filmu? 8. Zapisanie dwóch pierwszych zasad na planszy. 9. Projekcja II części filmu. 10. Pogadanka kierowana pytaniami nauczyciela: - Jaki tytuł nosiła druga część filmu? - Co mogą zrobić wirusy z komputerem? - Jak można się przed nimi zabezpieczyć? - Jak działają programy antywirusowe i firewall-e? - Jaką zasadę bezpiecznego korzystania z Internetu pokazuje ta część filmu? 11. Zapisanie na planszy trzeciej zasady. 12. Projekcja III , ostatniej części kreskówki – „Mów, jeśli coś jest nie tak”. 13. Pogadanka kierowana – uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela: - Jaki tytuł nosiła obejrzana kreskówka? - Z kim rozmawiacie o sytuacjach, które Was niepokoją? - Jaką zasadę przekazują bohaterowie w tej części kreskówki? 14. Zapisanie zasady na planszy. Zawieszenie planszy w widocznym miejscu w klasie. 15. Podanie adresu strony www.helpline.org.pl. Prezentacja strony. Odszukanie danych kontaktowych: numeru tel., adresu pocztowego, adresu e - mail, pod jaki można zwrócić się w razie kłopotów. Podanie różnych rodzajów problemów. III. ZAKOŃCZENIE 16. Ćwiczenie powtórzeniowe. Uzupełnij tekst: 1. Internet to: a) strona internetowa, b) przeglądarka internetowa, c) duża liczba połączonych z sobą komputerów. 2. W sieci nie wolno: a) posługiwać się wyszukiwarką internetową, b) komunikować się z nieznajomymi, c) podawać swoich prawdziwych danych osobowych. 32 3. Firewall to: a) zapora sieciowa, b) zapora ogniowa, c) zapora wodna. 4. Zaufana strona, gdzie znajdę pomoc w przypadku problemów z siecią to: a) www.sieciaki.pl, b) www.helpline.org.pl, c) www.linhelp.com. 5. Działanie programu antywirusowego polega na: a) usuwaniu oprogramowania z twojego komputera, b) usuwaniu plików i folderów, c) usuwaniu wadliwego i szkodliwego oprogramowania lub poddawaniu go kwarantannie. 16. Głośne odczytanie zapisanych zasad z planszy przez wszystkich uczestników zajęć. Wszyscy uczestnicy podpisują się pod podanymi zasadami. ZASADY BEZPIECZNEGO KORZYSTANIA Z SIECI: 1. Nie będę ufać osobom poznanym w Sieci! 2. Nie będę podawać swoich prawdziwych danych osobowych! 3. Powiem, jeśli coś jest nie tak! 4. Zabezpieczę swój komputer! 17. Praca samodzielna – polecenie narysowania w edytorze grafiki, jednej z występujących w filmie postaci. 18. Zakończenie zajęć i pożegnanie uczestników. 33 konspekt zajęć nr 2 Danuta Żychowicz, Szkoła Podstawowa w Pogrodziu im. 106 Dywizji Piechoty AK Zajęcia matematyczne Urządzam przyjęcie urodzinowe – obliczanie kosztów zakupów, obliczanie odległości Zagadnienie programowe: ułamki dziesiętne Czas trwania: 2 godziny Główne cele zajęć: • Zdobycie sprawności i umiejętności ułatwiających rozumienie zjawisk w otaczającej dzieci rzeczywistości. • Kształcenie intuicji matematycznej. • Wytrwałość w dążeniu do obranego celu w nauce. • Wdrożenie do podejmowania prób samodzielnego rozwiązana zadania. • Wdrożenie do współpracy w grupie, doskonalenie umiejętności wzajemnego komunikowania się. Cele pośrednie: • Zaspokojenie potrzeby akceptacji. • Wdrożenie do systematyczności w nauce. • Kształcenie postawy koleżeńskiej (pomoc słabszym w nauce). Kompetencje: uczeń wie: • Jakie ułamki nazywamy dziesiętnymi; • Jakie znaczenie mają poszczególne cyfry w zapisie ułamka w postaci dziesiętnej; uczeń rozumie: • pojęcie ułamka dziesiętnego; • zasadę skracania i rozszerzania ułamków dziesiętnych; • konieczność stosowania działań pisemnych; • znaczenie podstawowych symboli występujących w schematach i rysunkach; uczeń umie: • odczytać i zapisać ułamki dziesiętne (1-3 miejsca po przecinku); • porządkować ułamki dziesiętne rosnąco lub malejąco; • potrafi stosować algorytmy dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych sposobem pisemnym; • napisać wyrażenie dwumianowane w postaci wyrażenia jednomianowanego i odwrotnie; • ustalić koszt zakupów; 34 • obliczyć długość trasy; • odczytać dane z tabeli, rysunku, wykresu. FORMY: • indywidualna, • grupowa. METODY: • praktycznego działania, • poszukująca (dyskusja w grupach), • prezentacja, przedstawienie rozwiązania, • gry i zabawy. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: • pomoce przygotowane przez nauczyciela: karty pracy dla uczniów, gra „memory”, rozsypanie zdaniowe, papierowe serca. PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Nauczyciel zaprasza dzieci do zajęcia miejsc w kręgu. Proponuje ćwiczenia integrujące. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda grupa otrzymuje kopertę z rozsypanką wyrazową. Należy ją ułożyć, nakleić na białą kartkę, a potem przywiesić na tablicy. I - Dobrze, że jesteś z nami. II - Tworzymy jedność w różności. III - Każdy z nas jest jedyny i niepowtarzalny. IV - Wspólnie jesteśmy w stanie pokonać wszelkie trudności. Przedstawiciele grup odczytują swoje zdania. 2. Przypomnienie wiadomości dotyczących wyrażeń dwumianowanych i ułamków dziesiętnych. Gra „memory”. Uczniowie rozkładają karty matematyczne dotyczące ułamków dziesiętnych i wyrażeń dwumianowanych. Następnie po kolei każde dziecko wyciąga po dwie karty w różnych kolorach (jedna zielona, druga żółta). Jeśli karty pasują do siebie, to uczeń zabiera je. Jeśli nie to jedną z nich odkłada i potem dobiera tylko w jednym kolorze. Ta osoba wygrywa, która zbierze najwięcej prawidłowo dobranych par. 35 Przykład pary kart. 2zł 5gr - karta w kolorze zielonym 2,05 - karta w kolorze zółtym 3. Praca uczniów w grupach ( podział na 3 grupy - w zależności od wiedzy i umiejętności uczniów): • zachęcenie do aktywności wszystkich uczniów, • przydział zadań do wykonania - rozdanie kart pracy, • praca uczniów w grupach. KARTA PRACY nr 1 Przyjęcie urodzinowe Jutro są urodziny Magdy. Hurra!!! Chcemy przygotować dla niej przyjęcie urodzinowe. Ojej, mamy niewiele czasu, żeby wszystko przygotować. Najpierw musimy zrobić zakupy. Musimy pójść do 3 sklepów: do kwiaciarni, supermarketu i do księgarni. Spójrzcie na plan i obliczcie, jaką drogę musimy przejść od momentu wyjścia z domu aż do powrotu. Zapiszcie obliczenia na dwa sposoby (używając wyrażeń dwumianowanych i ułamków dziesiętnych). Odp. Musimy pokonać ______________ km. 36 KARTA PRACY nr 2 Oblicz koszt zakupów. Ile zostanie nam pieniędzy, jeżeli mamy do dyspozycji 70 zł? Lista zakupów: 12 czapeczek urodzinowych, świeczki do tortu, 3 paczki „Delicji”, 3 paczki paluszków, 2 paczki chipsów, 10 balonów. Cennik: - czapeczka urodzinowa – 1zł 25 gr /szt. - świeczki do tortu – 3zł 28 gr/komplet 6szt. - ciastka „Delicje” – 2 zł 5gr/paczka - paluszki – 1zł 5 gr/ paczka - chipsy – 3 zł 62 gr /paczka - balon – 20 gr /szt. Odp. Koszt zakupów wynosi ……… . Zostanie nam ……………….. . KARTA PRACY nr 3 Po skończonym przyjęciu urodzinowym tata Magdy poodwozi wszystkich gości do domów. Oblicz, ile kilometrów przejechał? Odp. Tata Magdy musi przejechać ________________ km. Podsumowanie. 4. Ocena ustna (pochwała) wysiłków uczniów przez nauczyciela, w razie wystarczającej ilości czasu - ćwiczenia kształtujące pamięć. Na pożegnanie : Zabawa pt. „Lubię w Tobie…” Każdy uczestnik otrzymuje papierowe serca z imionami pozostałych uczestników zabawy, na których należy wpisać jedno pozytywne zdanie o osobie, której imię jest na sercu. Serca te posyłamy w kręgu tak, by każdy wpisał się wszystkim uczestnikom. Na koniec każdy uczeń otrzymuje swoje papierowe serce, na którym ma tyle pozytywnych informacji o sobie, ile jest uczestników. 37 konspekt zajęć nr 3 Alicja Kasperowicz, Szkoła Podstawowa im. J. Korczaka w Rychlikach Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne Moja miejscowość - lekcja w terenie Czas trwania zajęć: 2 godziny Cele zajęć: - uczeń uwrażliwia się na piękno przyrody oraz potrzebę jej ochrony, - uczeń zna zagrożenia środowiska lokalnego, - uczeń potrafi orientować się w najbliższym otoczeniu za pomocą mapy topograficznej, kompasu, termometru, - uczeń kształtuje nawyk wykonywania estetycznych prac, - uczeń potrafi rozpoznawać formy terenu w najbliższej okolicy, - uczeń potrafi sklasyfikować wody w najbliższej okolicy, - uczeń rozwija wyobraźnię i fantazję, - uczeń rozwija umiejętność współdziałania w grupie. Metody pracy: - obserwacja, - gry i zabawy, - trening umysłu, - praktycznego działania, - elementy dramy. Formy pracy: - zbiorowa, - indywidualna, - grupowa. Środki dydaktyczne: - mapy topograficzne, - karty pracy, - kompasy, - termometr, - kolorowe kartki, - kolorowe wstążki, - aparat fotograficzny, - kredki, mazaki. 38 Przebieg zajęć: I GODZINA ZAJĘĆ W TERENIE 1. Zbiórka przed szkołą: – zapoznanie z celem zajęć i ich przebiegiem - celem naszych zajęć będzie poznanie najbliższej okolicy z wykorzystaniem odpowiednich pomocy dydaktycznych, następnie zaprezentowanie efektów pracy na forum klasy, – rozdanie mapek topograficznych z zaznaczoną trasą wycieczki, – odszukanie na mapie budynku szkoły, – udzielenie instrukcji: co, jak i gdzie należy obserwować, – bezpieczeństwo podczas zajęć, – podział na grupy - uczniowie losują trzy kolory wstążek i kartek, – wstążka czerwona - orientowanie mapy w terenie za pomocą kompasu - grupa obieżyświatów, – wstążka niebieska - zmierzenie temperatury termometrem - zanotowanie wyników- grupa meteorologów, – wstążka zielona - grupa ekologów - zanotowanie informacji o stanie wód, zanieczyszczeniu środowiska - krajobraz najbliższej okolicy. 2. Dojście do skrzyżowania - zejście z górki: - zaznaczenie na mapie zaobserwowanych obiektów ( Urząd Gminy, łąka, budynki), - omówienie kierunku dalszej trasy - wyznaczenie za pomocą kompasu kierunku północnego - grupa obieżyświatów, - obserwacja przydrożnego suchego rowu, który teraz wypełnił się wodą roztopową, - wędrówka pod górę, obserwacja wzrostu wartości bezwzględnej terenu. 3. Konfrontacja spostrzeżeń: - zaznaczenie rowu na mapie, - zwrócenie uwagi na ochronę środowiska - grupa ekologów. 4. Zatrzymanie się na wysokości dawnej poczty (poniemieckiego budynku): - nauczyciel pokazuje przedwojenne zdjęcie budynku, - uczniowie obserwują i porównują. 5. Zatrzymanie się obok rzeki: - analiza rzeki (stała czy okresowa?), - zaznaczenie rzeki na mapie, zaznaczenie niedaleko rosnących brzóz, - wędrówka wzdłuż rzeki drogą wiejską, przechodzącą w ścieżkę - widać ogródek meteorologiczny. 6. Oznaczenie na mapie ogródka meteorologicznego - zwiedzanie ogródka: - klatka meteorologiczna, - wiatromierz Wilda, - barometr. - wykonanie pomiarów meteorologicznych - grupa meteorologów. 7. Powrót do szkoły – w drodze powrotnej wykonanie zdjęć ciekawych krajobrazowo obiektów. 39 II GODZINA ZAJĘĆ W KLASIE 1. Zajęcia relaksacyjne : - opowiadanie o własnym samopoczuciu, - opowiadanie twórcze - nauczyciel zaczyna zdania np.: „Podczas wycieczki szkolnej, uczniowie... ”. Następna osoba buduje zdanie kończące się np. literą „e”. 2. Wykonywanie kart pracy - praca w grupach - załącznik nr 1, 2, 3. 3. Prezentacja wyników pracy w grupach. Wszystkie grupy w kolejności losowej przedstawiają efekty swojej pracy na forum klasy, wykorzystują podczas prezentacji materiały tj.: - bibuła kolorowa, - zdjęcia, - wierszyki, - rymowanki, - karty pracy. 4. Zakończenie zajęć: - podsumowanie pracy, - uporządkowanie miejsca pracy, - informacja nauczyciela na temat następnych zajęć - wykonanie folderu o naszej gminie - uczniowie gromadzą niezbędne materiały, - pożegnanie. Załącznik nr 1 GRUPA I - OBIEŻYŚWIATÓW 1. Na podstawie mapy topograficznej wymieńcie mijane obiekty podczas wycieczki: - ....................................................................................................................... - ....................................................................................................................... 2. Określcie, w jakim kierunku od szkoły położona jest poczta: a. północno- zachodnim, b. południowo- zachodnim, c. południowo- wschodnim, d. północno- wschodnim. 3. Ułóżcie krótki wierszyk o naszej gminie. .................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................. 40 Załącznik nr 2 GRUPA II - METEOROLOGÓW 1. Zmierz temperaturę na termometrze zaokiennym, zapisz wynik. Temperatura na zewnątrz wynosi........................................... . 2. Zmierz temperaturę na termometrze pokojowym, podaj wynik pomiaru. Temperatura w klasie wynosi .................................................. . 3. Za pomocą barometru, zmierz wartość ciśnienia atmosferycznego. Ciśnienie atmosferyczne ma wartość................................... . Załącznik nr 3 GRUPA III - EKOLOGÓW 1.Wpisz nazwy mijanych podczas wycieczki: - form terenu: ................................................................................................................. - zbiorników wodnych: ............................................................................................................... - naturalnych składników krajobrazu: .............................................................................................................. 5. Podaj nazwę przekształconych przez człowieka składników przyrody. .................................................................................................................................................................................................................................................................. 6. Zaproponujcie jaką formę ochrony środowiska można wprowadzić w naszej gminie - w myśl hasła „Co mogą dzieci w sprawie śmieci?” .................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................. 41 konspekt zajęć nr 4 Katarzyna Klińska, Szkoła Podstawowa im. 106 Dywizji Piechoty AK w Pogrodziu Zajęcia z języka angielskiego Happy Halloween Liczba godzin: 2 Cele lekcji: 1. Ogólne: • Zapoznanie uczniów ze słownictwem związanym z Halloween (ghost, monster, skeleton, witch, wizzard, bat, candle, spider, pumpkin, frog). 2. Szczegółowe: • Uczeń tworzy z rozsypanych fragmentów piosenkę. • Uczeń potrafi zaśpiewać piosenkę. • Uczeń potrafi poprawnie powiedzieć nowe słowa. • Uczeń potrafi przeczytać prosty tekst i odpowiedzieć na pytania do tekstu. • Uczeń potrafi wykonać kapelusz czarodzieja lub maskę hallowinową. • Uczeń potrafi znaleźć w słowniku polsko - angielskim szukane słowo. Formy pracy: zbiorowa, grupowa. Ćwiczone umiejętności: mówienie, słuchanie, pisanie, czytanie. Materiały: karty pracy, czarny lub brązowy brystol, blok techniczny kolorowy, kolorowa włóczka, zszywacz, dziurkacz, taśma klejąca, nożyczki, cienka gumka, słowniki dwujęzyczne, kaseta z piosenką. Metody: podająca (rozmowa, objaśnianie poleceń), praca z taśmą, praktycznego działania, word graph (grupowanie wyrazów), praca ze słownikiem. Tok lekcji: 1. Piosenka: • Nauczyciel rozdaje uczniom fragmenty piosenki (zał. 1), które uczniowie mają uporządkować je w odpowiedniej kolejności. Uczniowie słuchają piosenki i układają fragmenty tekstu. • Uczniowie słuchają dwukrotnie piosenki, sprawdzają poprawność wykonanego zadania, a następnie przyklejają na kartkę fragmenty piosenki we właściwej kolejności. • Uczniowie wspólnie z nauczycielem śpiewają piosenkę. • Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo Halloween, pyta uczniów z czym im się ono kojarzy, a następnie prosi uczniów o podkreślenie w piosence słów związanych z Halloween. 2. Prezentacja nowego słownictwa: • Uczniowie podają słowa jakie znaleźli w piosence oraz inne słowa, które kojarzą im się z Halloween (mogą mówić je po polsku). 42 • Nauczyciel zapisuje nowe słowa na tablicy, a następnie uczniowie mają znaleźć ich angielskie odpowiedniki w słownikach. 3. Utrwalenie słownictwa: • Uczniowie uzupełniają kartę pracy - dopasowują podpisy do obrazków (zał. 2). • Każdy z uczniów otrzymuje kartki ze słownictwem związanym z Halloween. Uczniowie mają porozcinać poszczególne karteczki ze słowami i pogrupować je wg kategorii: ludzie, zwierzęta, rzeczy, inne. (zał. 3). 4. Czytanie tekstu: • Uczniowie czytają krótki tekst związany z Halloween (zał. 4), nauczyciel wyjaśnia nowe słowa, następnie chętni uczniowie czytają go na głos i tłumaczą wspólnie z nauczycielem. • Nauczyciel rozdaje zestawy pytań i odpowiedzi, uczniowie pracując w parach łączą pytania z odpowiedziami ( zał. 5). • Uczniowie jeszcze raz czytają tekst i postępują wg wskazówek nauczyciela. Wskazówki nauczyciela: - proszę podkreślić wszystkie wyrazy trzyliterowe na zielono, - proszę podkreślić wszystkie słowa „is” na czerwono, - proszę podkreślić wszystkie słowa „halloween” na niebiesko, - proszę zaznaczyć kółeczkiem wszystkie litery „o”. 5. Wykonanie maski hallowinowej lub kapelusza czarownicy: • Uczniowie mają do wyboru wykonanie maski hallowinowej lub kapelusza czarownicy (zał. 6 i 7). • Nauczyciel rozdaje potrzebne materiały i wyjaśnia uczniom jak mają wykonać rekwizyty. 6. Prezentacja wykonanych masek i kapeluszy: • Uczniowie nakładają maski i kapelusze. • Uczniowie wspólnie z nauczycielem śpiewają piosenkę. Załącznik 1 Listen. Look! What’s that? It’ a pumpkin in a hat. Orange, white, black and green. Halloween, Halloween Listen. Look! What’s that? It’ a ghost in hat Orange, white, black and green Halloween, Halloween. Listen. Look! What’s that? It’s a witch hat. Orange, white, black and green Halloween, Halloween Listen. Look! What’s that? It’s a monster in a hat. Orange, white, black and green Halloween, Halloween. 43 Załącznik 2 Dopasuj podpisy do obrazków: 1.ghost 2.monster 3.skeleton 4.witch 5.wizzard 6.bat 7.candle Załącznik 3 frog ghost skeleton pumpkin spider animals things witch monster wizzard candle bat people Załącznik 4 Halloween is a special festival on 31 October. It is an old tradition to celebrate that evening before All Saints-The Day of Dead. On Halloween evening children dress up in scary costumes as ghost, monsters or skeletons and they go to Halloween parties. There are special orange and black decorations at these parties. One of them is jack - o - lantern. This is an empty pumpkin with eyes, mouth and a candle inside. On Halloween evening children knock on their neighbours door and say:” Trick and Treat”. They want to get some sweets. If not, they play some tricks on their neighbours. Halloween is fun. Załącznik 5 When is Halloween? Halloween is on 31 October. Is Halloween an old tradition? Yes, it is. What colour are hallowen’s decoration? Black and orange. What do children do on Halloween evening? They knock on their neighbours door and say „trick or treat”. 44 Załącznik 6 45 Literatura: 1. Appel M, Zarańska J., Hello 1- podręcznik do nauki języka angielskiego dla szkoły podstawowej, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007. 2. Walewska A, Otwińska - Kasztelaniec A., Maxi Taxi1- podręcznik do języka angielskiego dla szkoły podstawowej, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007. 3. Walewska A, Otwińska - Kasztelaniec A., Maxi Taxi1- zeszyt ćwiczeń, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007. 4. Iggulden M., Melville E., White S., Get up and Go! Students Book. Podręcznik dla klasy 4. Longman. 46 konspekt zajęć nr 5 Irena Stefanowicz, Zespół Szkół. Szkoła Podstawowa im. J. Korczaka w Rychlikach Zajęcia z matematyki Będę klientem supermarketu Czas trwania zajęć: 2 godziny Cele ogólne : • stwarzanie uczniom sytuacji, w których uczenie się matematyki może być przyjemne i interesujące, • rozwijanie umiejętności dostrzegania otaczającego nas świata w aspekcie matematyki. Cele operacyjne: Uczeń zna: • jednostki masy oraz zależności między nimi. Uczeń rozumie: • pojęcia: masa netto, brutto, tara. Uczeń potrafi: • zamieniać jednostki masy, • obliczać masę netto, brutto lub tarę, • wyszukiwać niezbędne informacje, • porządkować zgromadzone informacje oraz właściwie je prezentować, • porównywać masy i ceny towarów, • wykonywać obliczenia dotyczące czasu. Metody pracy: • gry i zabawy, • praktyczne działanie, • wycieczka do sklepu. Forma pracy: • indywidualna, • zbiorowa. Środki dydaktyczne: • karty pracy, • rysunki do porównania. Wprowadzenie: Nauczyciel informuje uczniów, że celem zajęć będzie zdobycie jak największej informacji o sklepie w aspekcie matematyki. Poinformowanie uczniów o celu wycieczki do sklepu oraz o zadaniach do wykonania w czasie jej trwania. Przebieg zajęć: 1. Rozgrzewka: Uczniowie stają w dwuszeregu. Odwracają się w jedną stronę. Nauczyciel na plecach ostatnich uczniów rysuje palcem nazwę 47 jednostki masy np: g, dag, kg, t Uczeń rysuje następnemu uczniowi itd. Na koniec każdy uczeń mówi co zostało napisane na jego plecach. Ustalamy, co te litery oznaczają. 2. Ćwiczenie na spostrzegawczość - czym różnią się dwa rysunki? 3. Każdy uczeń otrzymuje kartę pracy oraz informacje jak bezpiecznie zachowywać się podczas wycieczki. 4. Uczniowie podczas wycieczki zbierają informacje o godzinach otwarcia sklepu, cenach, rodzajach opakowań, masie towaru i innych informacjach związanych z produktami w sklepie, np. okres przydatności do spożycia. Notują to w swoich kartach pracy. 5. Kupujemy lizaki dla każdego. 6. Po powrocie do szkoły uczniowie zajmują swoje miejsca. Otrzymują lizaki i na ich podstawie ustalamy znaczenie pojęć: -masa brutto - masa lizaka z opakowaniem, -masa netto - to co jemy, -masa tara -masa papierka i patyczka. 7. Omawiamy zdobyte informacje zapisane na kartach pracy. 8. Ćwiczenia oczu. 9. Porządkujemy informacje z karty nr 1 wypełniając w grupach 3-osobowych karty nr 2. 10. Prezentacja pracy w grupach. Podsumowanie: Nauczyciel podsumowuje prace dzieci na zajęciach, wskazując na bogate zbiory informacji z wycieczki, dobre elementy prezentacji oraz współpracę w grupie. Karta pracy nr 1 do zajęć „Będę klientem supermarketu”. Uczeń:……………………………………… Lp. Nazwa towaru Rodzaj opakowania Cena Masa Inne ciekawe informacje zapisz na drugiej stronie tej karty, np.: • Kiedy sklep jest czynny? • Jakie inne informacje oprócz ceny i masy można odczytać na opakowaniach? 48 Karta pracy nr 2 do zajęć „Będę klientem supermarketu”. Grupa………………... Uzupełnijcie tabelę korzystając z zebranych przez was informacji na kartach pracy nr 1 Nazwa towaru Rodzaj opakowania Największe opakowanie Najmniejsze opakowanie Najdroższy towar Najtańszy towar Mój ulubiony towar Najtańszy towar kupowany na sztuki Najdroższy towar kupowany na wagę/luzem/ 49 Cena Masa netto konspekt zajęć nr 6 Katarzyna Ulenberg, Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Tolkmicku Zajęcia z informatyki „Mój portret – to ja”. Poznajemy podstawowe narzędzia edytora graficznego Paint CELE: - Kształtowanie zainteresowań uczniów w kierunku posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. - Doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów w sposób twórczy. - Zapoznanie z ogólnymi zasadami pracy z edytorem grafiki – Paint. - Bogacenie słownictwa czynnego uczestników, zapoznanie z takimi pojęciami jak: edytor grafiki, pasek menu, przybornik, obszar roboczy okna, pole koloru, pasek stanu. - Wymienianie części składowych okna programu i utrwalenie znajomości ich nazewnictwa. - Tworzenie prostej grafiki rysunkowej w edytorze graficznym Paint. - Motywowanie do poznania i scharakteryzowania cech własnych i swoich kolegów. CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń potrafi: • zdefiniować pojęcie – „edytor graficzny”, • uruchomić edytor Paint, • wymienić elementy składowe okna programu, • nazwać narzędzia edytora na podstawie ich ikon, • prawidłowo dobrać narzędzie do rysowania rysunku, • zmienić barwę w palecie barw w zależności od potrzeb, • prawidłowo zakończyć pracę z edytorem graficznym, • narysować własny portret, posługując się narzędziami dostępnymi w podręcznym menu. METODY: ćwiczeniowa, praktycznego działania, gry i zabawy w zespole, łańcuchowa metoda skojarzeń (ŁMS). FORMY: zbiorowa, indywidualna. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: - komputer, - edytor graficzny Paint, - papier i przybory do pisania. 50 PRZEBIEG ZAJĘĆ: I. Wstęp: 1. Powitanie, sprawdzenie listy obecności. 2. Podanie tematu zajęć, pogadanka wstępna. 3. Ćwiczenia wzrokowe i koncentracji uwagi: - znajdź ukryte przedmioty i pokoloruj je – zał. nr 1, - znajdź dwa pola zawierające takie same cyfry (mogą wystąpić w innym układzie) i zakreśl je – zał. nr 2 4. Zabawa nr 1. „Poznajmy się”. Uczniowie opowiadają o sobie w kilku zdaniach, wymieniając swoje zainteresowania oraz upodobania. 5. Zabawa nr 2. „Jaki(a) jestem ”? Zabawa polega na wymyśleniu cechy charakterystycznej na pierwszą literę imienia, np.: Michał – miły, Ania – ambitna itp. Dzieci określają i wymieniają cechy własnego charakteru, zgodnie z ich osobowością. 6. Zabawa nr 3. Jej celem jest kształtowanie koncentracji uwagi i rozwijanie pamięci. Polega na powtarzaniu cech, jakie przypisali sobie wszyscy uczestnicy w poprzedniej zabawie – łańcuszek. Wymiana cech następuje zarówno w jednym jak i w drugim kierunku. 7. Zabawa nr 4. Na kartkach uczniowie zapisują drukowanymi, dużymi literami swoje imiona. Do każdej z liter przyporządkowują cechę charakteru, rozpoczynającą się na podaną literę. II. Rozwinięcie: 1. Uruchomienie programu Paint – podanie ścieżki dostępu. Scharakteryzowanie jego przeznaczenia i zdefiniowanie pojęcia „edytor grafiki”. 2. Analiza części składowych okna programu. Zapoznanie uczniów z częściami składowymi okna programu i nazywanie ich (pasek tytułowy, pasek menu, przybornik, obszar roboczy, pasek koloru, pasek stanu, przyciski sterujące). Ćwiczenia praktyczne z nazywaniem i wskazywaniem poszczególnych części okna. 3. Ustalenie przeznaczenia poszczególnych części składowych okna programu, np.: do czego służy obszar roboczy?, do czego służy pasek narzędzi, jakie narzędzia są na nim dostępne?, jak zmienić kolor wybranego narzędzia? Uczniowie odpowiadają na zadane im pytania. 4. Ustalenie koloru pierwszoplanowego i koloru tła. Zasady zmiany koloru. 5. Zapoznanie z przybornikiem edytora Paint. Nazywanie narzędzi na podstawie ich ikon. Wskazywanie narzędzi. 6. Zapoznanie w sposób praktyczny z działaniem i możliwościami poszczególnych narzędzi. III. Zakończenie: 1. Polecenie narysowania za pomocą edytora grafiki Paint i dostępnymi narzędziami własnego portretu z uwzględnieniem cech charakteru. Portret może mieć formę karykatury. 2. Zapisanie powstałej pracy w folderze – „Rysunki”. 51 konspekt zajęć nr 7 Dorota Wasik, Szkoła Podstawowa w Zwierznie Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne ODPADY SĄ WSZĘDZIE. SEGREGACJA ŚMIECI – DOBRE RADY NA ODPADY CELE ZAJĘĆ: Wiadomości – uczeń: • wymieni źródła odpadów, • wymieni rodzaje odpadów, • wymieni źródła zanieczyszczenia środowiska, • wyjaśni konieczność segregacji odpadów na środowisko i zdrowie człowieka. Umiejętności – uczeń: • oceni obecny sposób zagospodarowania odpadów, • zaproponuje sposoby pozyskiwania surowców wtórnych, • posegreguje wybrane śmieci (gra dydaktyczna), • ułoży i rozwiąże krzyżówkę, • zaproponuje własne działania na rzecz ochrony środowiska, • oceni przykłady degradacji środowiska przez zakłady przemysłowe. Postawy – uczeń: • przejawia postawę dbałości o stan środowiska, • szanuje przyrodę, stara się jej nie zanieczyszczać, • jest świadomy zależności człowieka od przyrody, • przejawia odpowiedzialność za efekty pracy grupy. METODY NAUCZANIA: • słowna – pogadanka, dyskusja, • aktywne – metaplan, Gra dydaktyczna, plakaty, strój ekologiczny, • mnemotechniczne techniki wspierające wszechstronny rozwój. FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa, grupowa. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: arkusze papieru, kolorowe kartki, karty pracy, markery, kredki, klej, książki, film video pt. ”Śmieci bogactwem”, różne śmieci (kartony, puszki, zakrętki, torby foliowe itp.), publikacje, Ekoświat, różne książki przyrodniczo – ekologiczne. PRZEBIEG ZAJĘĆ: I. Faza wprowadzająca 1.Sprawy organizacyjno – porządkowe. 52 2. Mnemotechniczne techniki rozwoju (zabawa w skojarzenia, zapamiętywanie listy słów, łączenie wyrazów w pary, aktywna wyobraźnia, rysunek grupowy). 3. Stworzenie sytuacji problemowej (zał. Nr 1) Nauczyciel czyta list: Cześć Kuba! Dawno do Ciebie nie pisałem, bo ostatnio mam bardzo mało czasu. Wszystkie popołudnia zajmuje mi praca w kółku ekologicznym. Właśnie rozpoczęliśmy akcję NA ODPADY TEŻ SĄ RADY! Na pewno zainteresuje Cię, skąd wziął się taki pomysł. Kiedy wchodziliśmy na pierwsze zajęcia kółka, zobaczyliśmy wysypujące się z kosza śmieci. Ktoś powiedział: - Niedługo wszyscy utoniemy w śmieciach. Z ciekawością postanowiliśmy sprawdzić, co zawiera kosz na śmieci w naszej klasie. Okazało się, że są to głównie puszki i kartoniki po napojach, foliowe torebki oraz papiery. Postanowiliśmy rozpocząć walkę z odpadami w naszej szkole. Już następnego dnia zaczęliśmy w szkole zbierać puszki. Wystąpiliśmy z propozycją do pani dyrektor, aby ustawić dodatkowe pojemniki na papiery i puszki. Jestem ciekawy, czy w waszej szkole działa kółko ekologiczne i czy zajęliście się problemem odpadów. Napisz do mnie, być może razem uda nam się wymyślić coś interesującego. Pamiętaj nasze hasło – NA ODPADY TEŻ SĄ RADY! 4.Określenie i zapisanie na kolorowych kartkach celów zajęć. Wywieszanie ich na tablicy. 5.Sformułowanie problemu: Czy musi być tak dużo odpadów? II. Faza realizacyjna 1. Podział na 3 grupy. 2. Uczniowie otrzymują do uzupełnienia schemat plakatu – metaplan (zał. Nr 2) 3. Praca w grupach – metaplan. Uczniowie odpowiadają na następujące pytania: CZY MUSI BYĆ TAK DUŻO ODPADÓW? JAKIEGO RODZAJU ODPADY ZAWIERAJĄ ŚMIETNIKI? JAK ZMNIEJSZYĆ ILOŚĆ ODPADÓW? WNIOSKI. 4. Sprawoadawca grupy przedstawia plakat. Ustalenie wniosków. 5. Wykonanie plakatów – segregacja śmieci (plastik, makulatura, szkło). 6. Układanie krzyżówki z głównym hasłem EKOLOGIA. Rozwiązanie krzyżówki innej grupy. 7. Zabawa – POKAZ MODY EKOLOGICZNEJ. Wykonanie stroju ekologicznego z materiałów tj.: papier toaletowy, sznurek, szary papier, itp. III. Faza podsumowująca 1. Przeanalizowanie wniosków. Każda grupa prezentuje swoje. Ustalenie wspólnych wniosków. 2. Obejrzenie fragmentu filmu pt. „Śmieci bogactwem”. 3. Ocena pracy uczniów – uczniowie otrzymują „słoneczka” za aktywność. 4. Ewaluacja zajęć. Uczniowie oceniają zajęcia oraz własny wkład pracy. 5. Zabawy ruchowe na terenie zielonym dookoła szkoły. Rozpoznawanie drzew (utrwalenie wiadomości). 53 konspekt zajęć nr 8 Alicja Kasperowicz, Szkoła Podstawowa im. J. Korczaka w Rychlikach Zajęcia przyrodniczo-ekologiczne 1. Formy ochrony przyrody- parki narodowe 2. Przedstawienie przyrodniczo - ekologiczne - „Zielony Anioł” Czas trwania zajęć: 2 godziny Cele zajęć: - uwrażliwianie na piękno przyrody oraz potrzebę jej ochrony, - zapoznanie z zagrożeniem środowiska lokalnego, - umiejętność orientowania się w najbliższym otoczeniu za pomocą mapy fizycznej - parki narodowe i krajobrazowe w Polsce, - kształtowanie nawyku wykonywania estetycznych prac, - umiejętność rozpoznawania parków na mapie, - umiejętność klasyfikacji form ochrony przyrody, - rozwijanie wyobraźni i fantazji, - nauka współdziałania w grupie. Metody pracy: - obserwacja, - gry i zabawy, - trening umysłu, - praktycznego działania, - elementy dramy, - burza mózgów. Formy pracy: - zbiorowa, - indywidualna, - grupowa. Środki dydaktyczne: - mapy fizyczne Polski, - karty pracy, - tekst przedstawienia, - rekwizyty do przedstawienia, - film edukacyjny, - kolorowe kartki, - kolorowe wstążki, - kredki, mazaki, - e- mail do kolegi, 54 - karty pracy, - tekst przedstwawienia. Przebieg zajęć: Lekcja 1 - Formy ochrony przyrody - parki narodowe 1. Przywitanie: - sprawy organizacyjne, - trening umysłu - znajdowanie szczegółów na obrazkach. 2. Film edukacyjny- Parki narodowe i krajobrazowe w najbliższej okolicy: - uczniowie oglądają film traktujący o parkach narodowych i krajobrazowych w najbliższej okolicy, - uczniowie odpowiadają na pytania dotyczące oglądanego filmu. Pytania: - Co to jest park narodowy, park krajobrazowy, rezerwat przyrody, pomnik przyrody? Wyjaśnij różnice między tymi pojęciami. - Wymieńcie parki krajobrazowe i parki narodowe w najbliższej okolicy. - Zaznaczcie wymienione parki narodowe i krajobrazowe na mapkach. 3.W jaki sposób możemy jeszcze chronić przyrodę? - praca w grupach: a. burza mózgów: - uczniowie podają różne sposoby ochrony przyrody, - e- mail do kolegi- załącznik nr 1. b. podział uczniów na grupy: I grupa - eksperci do spraw ekologii, II grupa osoby dorosłe- domownicy, III grupa - dzieci. c. list od Żabusi, d. karty pracy - Co należy robić, aby chronić przyrodę?- załącznik nr 2. Poszczególne grupy wypełniają karty pracy, patrząc na problem ze swojego punktu widzenia. 4. Podsumowanie zajęć: Dlaczego należy dbać o przyrodę i chronić jej zasoby? Lekcja 2 - Przedstawienie przyrodniczo-ekologiczne. „Zielony Anioł” 1. Zajęcia relaksacyjne. 2. Przydzielenie ról do przedstawienia „Zielony Anioł”. 55 Przedstawienie przyrodniczo - ekologiczne pt. „Zielony Anioł”. Piosenka - Kosmici Zielony Anioł - Agata Cześć ! Jestem aniołem i z Nieba się wziąłem. Przybyłem sprawdzić jak w Rychlikach żyjecie, czy naszą planetę Ziemię szanujecie oraz jak się macie i czy ekologicznie się ubieracie. Uczeń - Martyna Jestem przedstawicielem koła przyrodniczo- ekologicznego. Ziemię, po której chodzimy doceniamy i podziwiamy, a przy tym ślicznie i ekologicznie się ubieramy, ale jak na anioła to ty za zielony jesteś. Zielony Anioł - Agata U nas w niebie taka moda, że nam się bardzo zielony kolor podoba. I coś ci powiem ziemski kolego” Jak Cię widzą , tak cię osądzą w Dniu Sądu Ostatecznego” Uczeń - Martyna U nas się mówi: „Jak Cię widzą tak Cię piszą” Zatem zapraszam Ciebie Aniele i wszystkich zebranych na pokaz mody ekologicznej „Ekoparty styl”. Pokaz Witamy państwa na prezentacji mody ekologicznej” Ekoparty Styl” Przed Wami pleksikomarkowe stylizacje – wiosna 2009. Kolekcja zaprojektowana przez znakomitego mistrza Dolavito la Papieroplastiko. Przygotujcie się na inwazję obcych z dalekich galaktyk oraz ziemian w jedynym ekskluzywnym pokazie strojów ekstrawaganckich i codziennych. Zapewne już wkrótce prezentowane kreacje można będzie podziwiać nie tylko na wybiegu, ale również na szarych ulicach naszych miast i wsi. 1. Uwaga, uwaga przed wami ekokosmita, ekologiczny przybysz z innej galaktyki. Fryzura cebulokosmiczna- to jedna z najnowszych propozycji mistrzów grzebienia. W trudnych warunkach atmosferycznych chroni ja parasolka przeciw kwaśnym deszczom i spadającym meteorytom. Oryginalny strój jest nie tylko modny, ale bardzo wygodny. Podczas powodzi nie chłodzi, a w upale nie nagrzewa się wcale. Odporny materiał chroni przed wirusami, słonecznym poparzeniem oraz zawiera energię pozwalającą na swobodną lewitację. Lecz nasz gość jest niezwykle skromny, więc nie spodziewajmy się zbyt wiele... 2. Przyszłość często wydaje się odległa, ale nie koniecznie musi tak być. Przed wami uczeń XXI wieku. Co prawda bez mundurka, ale za to z otwartym umysłem na ekologiczne nowości. Fryzura awangardowa, pomarańczowe, błyszczące pantalony bez kantów to prawdziwy hit. Laptop zastąpił tornister, myszka- długopis, komórka dzienniczek. Przedstawiciel XXI wieku ma swój własny kod. Obowiązuje strój swobodny, zgodny z własna inwencją twórczą, jednak bądźmy wyrozumiali i nie zapominali o zdrowiu psychicznym naszych pedagogów. 56 Piosenka - „Córka Rybaka”. 3. Wieczorowa suknia doda blasku każdej kobiecie. Uwaga dziewczyny, faceci oszaleją na waszym punkcie. Zwiewna tkanina, długi tren, niepowtarzalny krój tworzą aurę tajemniczości i powabu. Doskonała jakość tkanin dodają szyku i elegancji. Lekka, frywolna fryzura, wzmocniona pałeczkami prezentuje się doskonale. Oryginalna brylantowa biżuteria przyciąga wzrok i podkreśla urok czarującej modelki. Modne w tym sezonie zestawienie różnych szarości jest niezwykle efektowne. Nic dodać, nic ująć- po prostu proszę delektować się chwilą, patrzeć i podziwiać. 4. Tak, tak... nawet w Rychlikach można doświadczyć geniuszu Einsteina. Jest to propozycja nie tylko dla naukowca, ale także dla myśliciela i wędrowca. Strój wykonany jest ze specjalnego tworzywa, które pobudza do pracy szare komórki. Niestety nadmierny wysiłek umysłowy powoduje twórczy chaos, tworząc elektroczuprynę, której efekt jest jednocześnie niepowtarzalny i jakże inny za każdym razem. Piosenka - „Kolorowe kredki”. 5. Teraz trochę powagi, przed państwem minister środowiska, który inteligencją tryska. Pomysłów na ochronę środowiska pełna głowa, więc nie pytajcie o szczegóły, teczka już gotowa .Klasyka i nowoczesność, swoboda ruchu, to niesłychana Francja Elegancja. Włosy gładko zaczesane w absolutnym luzie i dyscyplinie. Przed nim niewątpliwie kariera przyszłego premiera. Zielony Anioł - Agata Ja już wracam do siebie, ale zostawiam Wam list: Wszyscy: Zrób coś dla przyrody. Póki jesteś młody. Jak się zestarzejesz. Zbierzesz, co zasiejesz. Piosenka - „Ziemia - wyspa zielona”: - uczniowie odgrywają scenki- elementy dramy, - wykonanie niezbędnych rekwizytów. 3. Praca w małych grupach: I grupa- wierszyki o tematyce ekologicznej, II grupa- piosenki o tematyce ekologicznej, III grupa- zagadki o tematyce ekologicznej. 4. Wystawienie przedstawienia „Zielony anioł”: - każda grupa przedstawia swój pomysł na przedstawienie zawierające elementy dramy, - uczniowie dokonują samooceny przedstawienia - intensywność oklasków świadczy o tym jak bardzo podobało się przedstawienie. 5. Zakończenie zajęć: - sprzątnięcie sali, - pożegnanie. 57 Załącznik 1 Dostałeś e - maila od kolegi Marka. Pomóż mu zrozumieć co zrobił nie tak, odpowiadając na jego wiadomość Drogi Bartku! Byłem niedawno z rodzicami na wycieczce w dwóch rezerwatach. Najpierw poszliśmy do jaskini. W największej podziemnej jaskini oderwałem kilka kawałków nacieków skalnych ze ścian, aby tata po wyjściu z jaskini mógł mi wyjaśnić, skąd się one wzięły i czy to prawda, że powstały przez wiele tysięcy lat. Później już cały czas szedłem zgodnie z wyznaczoną trasą. Dopiero pod koniec zwiedzania zauważyłem biednego nietoperza, który widocznie zbłądził i wisiał w tej zimnej, ciemnej i wilgotnej jaskini. Oczywiście zabrałem go do plecaka i chciałem zawieźć do domu, aby trzymać w pokoju, aż wyzdrowieje. Zaraz po wyjściu z jaskini mama zawiozła nas do rezerwatu leśnego. Gdy rodzice krzątali się przy samochodzie, ja szybko rozpaliłem ognisko. Niestety nie chciało się palić, bo gałęzie obrywane z drzew były jeszcze wilgotne. Liście wcale nie chciały się palić! Mama bardzo się na mnie pogniewała o to ognisko. Zerwałem więc szybko dla niej ogromny bukiet pięknych leśnych kwiatów, aby zapewnić ją, że kocham przyrodę i wcale nie chcę pożaru. Później jeszcze rodzice znaleźli tego nietoperza i nacieki skalne. Byli bardzo źli na mnie. Powiedzieli, że więcej nie pojadę na wycieczkę, dopóki nie zacznę się uczyć przyrody. Czy wiesz Wiktorio, o co im chodziło? Jeżeli tak, to odpisz koniecznie i wyjaśnij, co zrobiłem niewłaściwie. Twoja odpowiedź: Drogi Marku! Z przykrością informuję Cię, że popełniłeś kilka poważnych błędów: a) b) c) d) ............................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................... Lepiej, abyś na przyszłość nauczył się zasad zachowania w rezerwatach. Twój kolega Bartek 58 Załącznik 2 Problem: Co należy robić, aby chronić przyrodę? Jak jest? Jak powinno być? Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? Wnioski: Drodzy miłośnicy przyrody!!! Szanowni miłośnicy przyrody, obecnie z nami nie jest najlepiej. Powiększająca się dziura ozonowa, kwaśne deszcze, zanieczyszczenia wszystkich sfer Ziemi: atmosfery, hydrosfery, biosfery,związane z rozwojem przemysłu, transportu i innych sektorów gospodarki powodują, że przyroda choruje i obumiera. Co poradzić, przecież grozi nam całkowita zagłada!!! Może budować więcej oczyszczalni ścieków, zakładać filtry na kominy, konstruować samochody, które by nie produkowały tyle spalin, segregować śmieci... Ludzie powinni bardziej dbać o swoją planetę. Wypełnijcie kary pracy i wysnujcie wnioski z tych rozważań. Przedstawicielka ginącej przyrody - Wasza Żabusia. 59 Wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Oddziału Okręgowego w Elblągu ul. 1 Maja 37, 82-300 Elbląg tel.: +48 (055) 2338210, fax: +48 (055) 2351818 e-mail: [email protected] www.tpd.elblag.com.pl Koncepcja: Opracowanie graficzne: Autorzy tekstów: Łukasz Dembiński Paweł Serocki Łukasz Dembiński, Urszula Zajko-Olejniczak, Emilia Kałabun, Małgorzata Meisner Autorzy konspektów zajęć: Katarzyna Ulenberg, Alicja Kasperowicz, Danuta Żychowicz, Katarzyna Klińska, Irena Stefanowicz, Dorota Wasik 60
