Arkusz

WOJEWÓDZKI KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
ETAP SZKOLNY
...................
Instrukcja dla ucznia
KOD UCZNIA
1. Sprawdź, czy Twój zestaw zawiera 7 stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej karcie nie podpisuj się, wpisz tylko swój kod (numer).
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
12 listopada
2012 roku
4. We wszystkich zadaniach udzielaj odpowiedzi własnymi słowami
na podstawie zamieszczonych tekstów.
5. W zadaniu, w którym masz kilka odpowiedzi do wyboru, wybieraj
zawsze tylko jedną, zamalowując odpowiednią literę.
6. Jeśli przy wyborze pomylisz się, zamalowaną literę otocz kółkiem
i zaznacz inną odpowiedź.
7. Zadania rozwiązuj długopisem.
Godzina 10.00
Czas pracy:
60 minut
8. Rozwiązania zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych
miejscach. Pomyłki przekreślaj.
9. Nie używaj korektora.
10. Na ostatniej stronie masz brudnopis, poczynione w nim
przez Ciebie notatki w ogóle nie będą sprawdzane.
POWODZENIA!
1
Liczba punktów możliwych
do uzyskania: 40
W świecie różnych form literackich
Tekst I
Ale na otoczonej lasem polanie gier tych nie było. (…) Wysłaniem jej była trawa
niska i nierówna, którą z rzadka usiewały liliowe cząbry i brunelki, białe krwawniki,
drobne pączki dzięcieliny i gwiazdki nieśmiertelników. Brzegiem rosły i ku środkowi
wybiegały krzaki jałowców, twardymi jagodami niby czarną, połyskliwą rosą osypane
albo czerwonawą rdzawością tu i ówdzie od ciemnej zieleni na kształt krwistych plam
odbijające. Z suchych, kolczastych ich splotów wychylały się żółte kwiaty wilczej paszczy
i wypełzały daleko po ziemi ciągnące się girlandy mnóstwa odmian powoi, bluszczów
i widłaków. (…) W głębi, pod ciemną kolumną kilku splecionych z sobą jodeł, słupem
wpadającego od nich cienia okryty, wznosił się niewysoki pagórek, kształt podługowaty
i łagodne stoki mający, niby kurhan, widocznie kiedyś rękami ludzkimi usypany i jak cała
ta polana niską, w nierówne kępy pogarbioną trawą obrosły.
E. Orzeszkowa, fragm. Nad Niemnem
Do rozwiązania zadań od 1. do 5 wykorzystaj tekst I.
Zadanie 1. (0-2)
Z jaką formą wypowiedzi mamy do czynienia w powyższym tekście? Swoją odpowiedź
uzasadnij.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. (0-2)
Wypisz po jednym przykładzie i podaj nazwy dwóch różnych środków językowych,
przy pomocy których autorka tekstu dokonała ożywienia przyrody.
a)…………………………………………………………………………………………….
b)…………………………………………………………………………………………….
Zadanie 3. (0-1)
Uzasadnij użycie przecinków w zdaniu: „W głębi, pod ciemną kolumną kilku splecionych
z sobą jodeł, słupem wpadającego od nich cienia okryty, wznosił się niewysoki pagórek
(…).”
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (0-2)
Ustosunkuj się do stwierdzenia, że tekst ma charakter poetycki. Swój punkt widzenia
uzasadnij.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
2
Zadanie 5. (0-1)
Podaj porównanie, które znajduje się w ostatnim zdaniu tekstu.
……………………………………………………………………………………………….
Tekst II
Prometusz
Wstawszy raz lewą nogą z łóżka Jowisz srogi
Zwołał na zgromadzenie olimpijskie bogi
I rzekł: "Mam tego dosyć! Niech Herkules rusza
I wyzwoli natychmiast z pęt Prometeusza,
Bo czy się wam podoba to, czy nie podoba,
Obrzydła mi już tego pyszałka wątroba
I ten orzeł, co mu ją wieczyście wyżera,
I łańcuchy, i dzikie skały, et cetera".
I poszedł, aby rozkuć go, Herkules z młotem,
Lecz Prometeusz na to: "Ani mowy o tem,
Nie tykaj kajdan, niech ci się nawet nie marzy!
Czy nie widzisz, jak mi z tym Kaukazem do twarzy?"
Leopold Staff, Dziewięć muz
Do rozwiązania zadań od 6. do 10 wykorzystaj tekst II.
Zadanie 6. (0-1)
Osobą mówiącą w wierszu jest
a) Prometeusz.
b) podmiot mówiący.
c) Jowisz.
d) wszystkie odpowiedzi są poprawne.
Zadanie 7. (0-1)
Podaj, w którym wersie znajdują się słowa świadczące o „pyszałkowatości” osoby
wypowiadającej je.
……………………………………………………………………………………………….
3
Zadanie 8. (0-1)
Wyjaśnij znaczenie związku frazeologicznego „wstać lewą nogą”.
……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
Zadanie 9. (0-2)
Opierając się na tekście, podaj wyraz przeciwstawny (antonim) do wyrazu „srogi”.
Następnie utwórz stopień wyższy i najwyższy od podanego przez Siebie wyrazu.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 10. (0-4)
W dziesiątym wersie wystąpił wyraz w niestosowanej współcześnie formie gramatycznej .
Wypisz go, określ, jaka to część mowy. Następnie podaj jego współcześnie stosowaną
formę i formę słownikową (mianownik, liczby pojedynczej).
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
Tekst III
(…)Motywów wierzeniowych jest w naszych baśniach regionalnych więcej.(…)
Jest więc bóg grzmotów Perun, znany z mitologii słowiańskiej i litewskiej, (…) która
przecież wywodzi się z tego samego bałtyjskiego pnia. Pojawia się również Potrimbus –
wesoły bożek urodzajów oraz demony niższego rzędu: topniki, mary, wodniki i wodnice,
odmianki, krasnoludki bądź barstuki (u Zientary- Malewskiej), czarownice oraz królowe
(matki) i królowie ryb i jezior. (…).
W adresowanych do dzieci baśniach, które wyrosły z folklorystycznego podłoża
przechowującego ślady jeszcze starszych mitów, odnaleźć można wątki i motywy
charakterystyczne nie tylko dla tego regionu, lecz również uniwersalne. Dalekim echem
motywu „puszki Pandory”, znanej z greckiego mitu, jest motyw „Złej Doli”(…). Podobnie
uniwersalny jest też motyw „skamienienia”, nacechowany regionalnie historią zmagań
prusko – krzyżackich (Zaklęty w kamień Kwintowej). Powszechny charakter ma też częsty
w warmińskich baśniach i podaniach motyw ukrytego skarbu, zaklętego zamku
czy klasztoru.
(…) Antologia Warmińska ma służyć (…) odpominaniu Warmii, ma wprowadzić
do świadomości zarówno małych, jak i dużych mieszkańców (…) całego kraju, pamięć
o przeszłości i tradycjach Warmii. Ma przypominać i przybliżać nie tylko jej historię,
ale i geografię. Ma być swego rodzaju baśniowym opisaniem Warmii, jej swoistą,
podaniowo – baśniową geografię.
(…) Niemniej jednak Antologia Warmińska ma stwarzać szansę na zakorzenienie
w kulturze warmińskiej dzisiejszych mieszkańców – zarówno potomków dawnych
Warmiaków, jak i przybyszów z innych regionów: z Wileńszczyzny i z Polesia,
z Małopolski, Mazowsza i z Bieszczad, z Kresów i ze Śląska, z Warszawy, Wilna
i z Lwowa. (…)
T. Brzeska-Smerek, frag. Wstępu do: Antologia Warmińska. Warmia w baśniach, podaniach i legendach.
4
Do rozwiązania zadań od 11. do 14. wykorzystaj tekst III.
Zadanie 11. (0-4)
Do każdego akapitu ułóż po jednym pytaniu w taki sposób, aby treść całego akapitu była
odpowiedzią na nie.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 12. (0-5)
Czym charakteryzują się mit i baśń? Odpowiedzi zapisz w tabelce.
Charakteryzowane
elementy
Miejsce
Baśń
Mit
Czas
Bohaterowie
Zakończenie
Funkcja
5
Zadanie 13. (0-1)
Na chronologiczne porządkowanie zjawisk opisanych w drugim akapicie wskazują
następujące wyrazy i wyrażenia:
a) wyrosły, podłoże, nacechowany historią.
b) jeszcze starszych, wyrosły, greckiego mitu.
c) podłoże, wyrosły, jeszcze starszych.
d) nacechowany historią, greckiego mitu, podłoże.
Zadanie 14. (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego w tytule książki Antologia Warmińska drugi wyraz, pomimo że ma
formę przymiotnika, napisany jest wielka literą.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Zadanie 15. (0-12)
Napisz przepis na opis krajobrazu.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
6
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Brudnopis
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………............
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
7