Lekcja Temat: Życie codzienne w średniowieczu

Lekcja
Temat: Życie codzienne w średniowieczu - powtórzenie wiadomości
1. Rola duchownych w średniowieczu.
a) Organizacja kultu religijnego
b) Działalność edukacyjna i naukowa (szkoły)
c) Działalność państwowa
 Pełnienie urzędów państwowych, doradzanie władcom
 Prowadzenie kancelarii państwowej
 Dyplomacja (sprawy zagraniczne)
2. Średniowieczne księgi.
a) Manuskrypty – rękopisy
b) Skryptorium – miejsce w klasztorze gdzie powstawały księgi
c) Materiały piśmiennicze:
 Pergamin, gęsie pióro, inkaust (atrament)
d) Miniatura – ozdobna ilustracja o dużej wartości artystycznej.
3. Łacina w średniowieczu
a) Język pisany
b) Język nauki i edukacji
c) Język dyplomacji
d) Język nabożeństw.
4. Kariera rycerska.
a) Paź – chłopiec, który na dworze władcy uczył się obyczajów i etykiety dworskiej.
b) Giermek – towarzyszył rycerzowi podczas wojen i turniejów, dbał o jego wyposażenie i rumaka
bojowego, uczył się rzemiosła wojennego.
c) Pasowanie na rycerza – uroczystość, w wyniku której giermek stawał się rycerzem
5. Kodeks honorowy rycerza.
 Walka w obronie wiary chrześcijańskiej
 Obrona słabszych i pokrzywdzonych
 Sprawiedliwość, uczciwość, ofiarność i honor w życiu codziennym.
6. Turnieje.
a) Widowiska, podczas których rycerze toczyli pojedynki.
b) Rola turniejów:
 Rozrywka dla publiczności
 Podnoszenie umiejętności wojennych
 Sława i rozgłos dla zwycięzców
 Korzyści materialne
7. Przyczyny wypraw krzyżowych (krucjat).
a) Prześladowania chrześcijan mieszkających w Ziemi Świętej jak i pielgrzymujących do grobu
Jezusa w Jerozolimie przez Turków.
b) 1090 – ogłoszenie przez papieża Urbana II planu odbicia Ziemi Świętej z rąk muzułmanów.
c) 1099 – opanowanie przez rycerstwo europejskie większości ziem Palestyny i utworzenie tam
Królestwa Jerozolimskiego.
d) 1291 – ostateczne wyparcie Europejczyków z Palestyny przez Turków i upadek Królestwa
Jerozolimskiego.
8. Skutki i znaczenie krucjat
a) Kształtowanie się kultury i etosu rycerskiego.
b) Zapoznanie się Europejczyków z osiągnięciami kulturowymi Arabów i Bizancjum
c) Rozwój handlu między miastami włoskimi a Bliskim Wschodem
d) Powstanie zakonów rycerskich.
9. Charakterystyczne elementy zabudowy miasta średniowiecznego.
a) Rynek – centrum handlowe, towarzyskie i kulturalne.
b) Ratusz – siedziba władz miejskich.
c) Fara – główny kościół.
d) Sukiennice – hala targowa, gdzie handlowano suknem
e) Kamienice mieszkalne
f) Elementy obronne:
 Mury z basztami i blankami
 Fosa
 Barbakan
10. Mieszkańcy miasta.
a) Zajęcia – handel i rzemiosło.
b) Podział pod względem majątku praw i zajęć.
 Patrycjusze – najbogatsi i najbardziej uprzywilejowani kupcy i rzemieślnicy
 Pospólstwo – drobni handlarze i rzemieślnicy.
 Plebs – robotnicy najemni, służący, włóczędzy i żebracy.
11. Organizacje mieszczan.
a) Gildie – organizacje kupieckie
b) Cechy – skupiały rzemieślników jednego fachu. Ustalały cenę jakość i ilość produktów.
Broniły murów miejskich
12. Styl romański.
a) IX – XI wiek.
b) Cechy charakterystyczne.
 Masywność, ciężkość budowli.
 Kamień jako główny materiał budowlany.
 Grube mury
 Małe okna z łagodnym łukiem
 Portal ozdobiony płaskorzeźbami zakończony łagodnym łukiem.
 Sklepienie kolebkowe.
 Klasztory i kościoły romańskie spełniały funkcje obronne.
13. Styl gotycki.
a) XII – XV wiek
b) Cechy charakterystyczne.
 Lekkość, smukłość i strzelistość budowli.
 Cegła jako główny materiał budowlany.
 Cienkie, wysokie ściany.
 Wysokie okna zakończone łukiem ostrym i wypełnione witrażami.
 Ozdobne portale z łukiem ostrym
 Sklepienie krzyżowo – żebrowe.
 Łuki i przypory zewnętrzne oraz filary wewnętrzne podtrzymujące sklepienie.
 Duża rozeta z witrażem nad portalem wejściowym
14. Życie codzienne mieszkańców wsi.
a) Uprawa zbóż (orka, siew, żniwa) i warzyw, np. groch fasola, kapusta, rzepa.
b) Hodowla bydła, świń kóz, owiec i drobiu (ptactwo domowe).
c) Prace wykonywała cała rodzina chłopska, także dzieci.
15. Powinności chłopów.
a) Ziemia, na której pracowali należała najczęściej do monarchy, rycerza lub kościoła.
b) Obowiązek płacenia danin w naturze właścicielowi ziemi.
c) Obowiązek nieodpłatnej pracy na polu swojego pana (pańszczyzna).
d) Obowiązek pracy przy budowie dróg i mostów.
e) Średniowieczni chłopi posiadali wolność osobistą, którą jednak stopniowo ograniczano (np.
zakaz opuszczania wsi, sprzedawania gospodarstw).
16. Sołtys i jego rola na wsi.
 Przewodniczenie mieszkańcom wsi;
 Udział w wyprawach wojennych.
 Pobieranie danin;
 Sprawowanie sądów;
 Prowadzenie karczmy lub młyna.