nr 1 - Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Transkrypt

Załącznik– narzędzia badawcze w badaniu jakościowym
Spis:
- nr 1 – list zapowiedni – „duży case”
- nr 2 – list zapowiedni – „mały case”
- nr 3 – dyspozycje do wywiadu z dyrektorem
- nr 4 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem
- nr 5 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem doświadczonym
- nr 6 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem początkującym
- nr 7 – dyspozycje do wywiadu z pedagogiem i pracownikiem administracji
- nr 8 – dyspozycje do wywiadu z woźną/ochroniarzem
- nr 9 – dyspozycje do wywiadu z rodzicem
- nr 10 – dyspozycje do wywiadu z przedstawicielem władzy lokalnej
- nr 11 – scenariusz do FGI z nauczycielami
- nr 12 – scenariusz do FGI z uczniami
- nr 13 – karta obserwacji szkoły
- nr 14 – dyplom dla szkoły
- nr 15 – dyplom dla nauczyciela
Załącznik nr 1 – list zapowiedni – „duży case”
Warszawa, 10 września 2010
Szanowny Panie Dyrektorze,
Szanowna Pani Dyrektor,
Zgodnie z zapowiedzią przesyłamy wyniki testów psychologicznych wraz z opisem i interpretacją, które
uzyskaliśmy podczas trzeciego etapu badania „Nasza dalsza nauka i praca” zrealizowanego w kwietniu
2010 roku przez Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Kolejne informacje, czyli wyniki
badania PISA, będą przekazywane sukcesywnie – najprawdopodobniej na początku 2011 roku. Mamy
nadzieję, że przesyłane aktualnie informacje będą użyteczne w planowaniu skutecznych interwencji
wychowawczych i dydaktycznych.
Obecnie, przystępujemy do kolejnego etapu projektu badawczego
„Nasza dalsza nauka i praca”, w ramach którego zespół Instytutu
Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk będzie realizował
badanie jakościowe. Jego celem jest zrozumienie, jakie czynniki
wpływają na jakość funkcjonowania polskich szkół, co przesądza
o sukcesach dydaktycznych, a co jest barierą dla ich osiągania.
W ramach
badania
będziemy
się
przyglądać
szkołom
jako
organizacjom, ich funkcjonowaniu oraz osadzeniu w szerszym
kontekście społecznym i instytucjonalnym. Tak jak poprzednie etapy
badania, również i ten realizowany jest na zlecenie Centralnej
Komisji Egzaminacyjnej.
Państwa szkoła została – jako jedna z 10 w całej Polsce – wytypowana do tego badania. Uczestniczą w nim
licea reprezentujące różne regiony, profile nauczania, a także różne poziomy w zakresie wskaźnika
edukacyjnej wartości dodanej (EWD). Byłoby dla nas niezwykle cenne, gdyby Państwa szkoła wzięła
udział w tym badaniu. Jest to pierwszy tego typu projekt realizowany w Polsce i jeden z nielicznych
projektów badawczych zakrojony na tak dużą skalę i poruszający tak różnorodne kwestie.
Ten etap badania znacznie rożni się od dotychczas realizowanych. Badanie nie będzie polegało
na wypełnianiu ankiet. Zamiast tego badacze z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN będą się bezpośrednio
kontaktować z osobami, które mogą opowiedzieć – patrząc z różnych perspektyw – o funkcjonowaniu
szkoły.
2
Do udziału w badaniu pragniemy zaprosić nauczycieli, personel szkoły i uczniów, a także ich rodziców.
Na początku roku szkolnego (wrzesień lub październik) w dogodnym dla Państwa terminie szkołę
odwiedzą badacze. Spędzą oni w Państwa szkole trzy dni. W tym czasie będą chcieli przeprowadzić
wywiady z Panem Dyrektorem/Panią Dyrektor, kilkoma nauczycielami, pedagogiem szkolnym
i pracownikami administracyjnym szkoły. Badacze będą również prosili o pomoc w zorganizowaniu
dwóch spotkań z reprezentacją uczniów (ok. 10 uczniów) i jednego spotkania z grupą nauczycieli (ok. 7
nauczycieli). Badacze zorganizują też sondę, której celem będzie identyfikacja mocnych i słabych stron
szkoły w oczach uczniów. Badacze będą również rozmawiać z przedstawicielami lokalnych władz
i instytucji oraz – w miarę możliwości – z rodzicami.
Badanie będą realizować kilkuosobowe zespoły badawcze z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Ponieważ
badacze będą chcieli rozmawiać z pracownikami szkoły oraz uczniami, bylibyśmy niezwykle wdzięczni
za przekazanie im krótkiej informacji o odbywającym się badaniu. Zapewniamy, że badacze dołożą
wszelkich starań, by swoją obecnością nie zakłócić pracy szkoły.
Wszelkie dane zebrane podczas badania będą traktowane jako poufne. Przeprowadzone w trakcie badania
rozmowy będą całkowicie anonimowe, co oznacza, że dane osobowe nie zostaną skojarzone
z konkretnymi wypowiedziami. Informacje, które zostaną zamieszczone w raporcie końcowym,
podsumowującym realizację badania we wszystkich szkołach, podane zostaną przy zachowaniu zasady
anonimowości.
Bardzo zależy nam na tym, aby w badaniu wzięły udział wszystkie wytypowane szkoły. Jest to
warunek konieczny dla formułowania prawomocnych wniosków. Dlatego też zwracamy się
z gorącą prośbą o wyrażenie zgody na uczestnictwo Państwa Szkoły w badaniu. Jedynie dzięki
Państwa wsparciu i współpracy uda nam się osiągnąć zakładane cele i zrealizować badanie
zgodnie ze standardami naukowymi.
W kilka dni po wysłaniu tego listu skontaktujemy się z Panem Dyrektorem/Panią Dyrektor. Mamy
nadzieję, że zgodzą się Państwo na uczestnictwo w badaniu i uda się nam wspólnie uzgodnić dogodny
termin badania.
W razie jakichkolwiek pytań w sprawie wyników, prosimy o kontakt z kierownikiem projektu – mgr
Markiem Smulczykiem ([email protected]). Adres do korespondencji: Ośrodek Realizacji Badań
Socjologicznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa.
W sprawie planowanego badania prosimy o kontakt z kierownikami tego etapu badania – mgr Łucją
Krzyżanowską
([email protected],
501-829-442)
lub mgr
Magdaleną
Stec
([email protected], 605-762-421).
Z góry dziękujemy Panu Dyrektorowi/Pani Dyrektor za współpracę przy realizacji obecnego badania.
3
Załącznik nr 2 – list zapowiedni – „mały case”
Szanowny Panie Dyrektorze,
Szanowna Pani Dyrektor,
Zgodnie z zapowiedzią przesyłamy wyniki testów psychologicznych wraz z opisem i interpretacją, które
uzyskaliśmy podczas trzeciego etapu badania „Nasza dalsza nauka i praca” zrealizowanego w kwietniu
2010 roku przez Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Kolejne informacje, czyli wyniki
badania PISA, będą przekazywane sukcesywnie – najprawdopodobniej na początku 2011 roku. Mamy
nadzieję, że przesyłane aktualnie informacje będą użyteczne w planowaniu skutecznych interwencji
wychowawczych i dydaktycznych.
Obecnie, przystępujemy do kolejnego etapu projektu badawczego
„Nasza dalsza nauka i praca”, w ramach którego zespół Instytutu
Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk będzie realizował
badanie jakościowe. Jego celem jest zrozumienie, jakie czynniki
wpływają na jakość funkcjonowania polskich szkół, co przesądza
o sukcesach dydaktycznych, a co jest barierą dla ich osiągania.
W ramach
badania
będziemy
się
przyglądać
szkołom
jako
organizacjom, ich funkcjonowaniu oraz osadzeniu w szerszym
kontekście społecznym i instytucjonalnym. Tak jak poprzednie etapy
badania, również i ten realizowany jest na zlecenie Centralnej
Komisji Egzaminacyjnej.
Państwa szkoła została – jako jedna z 20 w całej Polsce – wytypowana do tego badania. Uczestniczą w nim
licea reprezentujące różne regiony, profile nauczania, a także różne poziomy w zakresie wskaźnika
edukacyjnej wartości dodanej (EWD). Byłoby dla nas niezwykle cenne, gdyby Państwa szkoła wzięła
udział w tym badaniu. Jest to pierwszy tego typu projekt realizowany w Polsce i jeden z nielicznych
projektów badawczych zakrojony na tak dużą skalę i poruszający tak różnorodne kwestie.
Ten etap badania znacznie rożni się od dotychczas realizowanych. Badanie nie będzie polegało
na wypełnianiu ankiet. Zamiast tego badacze z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN będą się bezpośrednio
kontaktować z osobami, które mogą opowiedzieć – patrząc z różnych perspektyw – o funkcjonowaniu
szkoły.
Do udziału w badaniu pragniemy zaprosić nauczycieli, personel szkoły i uczniów, a także ich rodziców.
Na początku roku szkolnego (wrzesień lub październik) w dogodnym dla Państwa terminie szkołę
odwiedzą badacze. Spędzą oni w Państwa szkole jeden lub dwa dni. W tym czasie będą chcieli
4
przeprowadzić wywiady z Panem Dyrektorem/Panią Dyrektor i kilkoma nauczycielami. Badacze będą
również prosili o pomoc w zorganizowaniu dwóch spotkań z reprezentacją uczniów (ok. 10 uczniów)
i jednego spotkania z grupą nauczycieli (ok. 7 nauczycieli). Badacze zorganizują również sondę, której
celem będzie identyfikacja mocnych i słabych stron szkoły w oczach uczniów.
Badanie będą realizować kilkuosobowe zespoły badawcze z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Ponieważ
badacze będą chcieli rozmawiać z pracownikami szkoły oraz uczniami, bylibyśmy niezwykle wdzięczni
za przekazanie im krótkiej informacji o odbywającym się badaniu. Zapewniamy, że badacze dołożą
wszelkich starań, by swoją obecnością nie zakłócić pracy szkoły.
Wszelkie dane zebrane podczas badania będą traktowane jako poufne. Przeprowadzone w trakcie badania
rozmowy będą całkowicie anonimowe, co oznacza, że dane osobowe nie zostaną skojarzone
z konkretnymi wypowiedziami. Informacje, które zostaną zamieszczone w raporcie końcowym,
podsumowującym realizację badania we wszystkich szkołach, podane zostaną przy zachowaniu zasady
anonimowości.
Bardzo zależy nam na tym, aby w badaniu wzięły udział wszystkie wytypowane szkoły. Jest to
warunek konieczny dla formułowania prawomocnych wniosków. Dlatego też zwracamy się
z gorącą prośbą o wyrażenie zgody na uczestnictwo Państwa Szkoły w badaniu. Jedynie dzięki
Państwa wsparciu i współpracy uda nam się osiągnąć zakładane cele i zrealizować badanie
zgodnie ze standardami naukowymi.
W kilka dni po wysłaniu tego listu skontaktujemy się z Panem Dyrektorem/Panią Dyrektor. Mamy
nadzieję, że zgodzą się Państwo na uczestnictwo w badaniu i uda się nam wspólnie uzgodnić dogodny
termin badania.
W razie jakichkolwiek pytań w sprawie wyników, prosimy o kontakt z kierownikiem projektu – mgr
Markiem Smulczykiem ([email protected]). Adres do korespondencji: Ośrodek Realizacji Badań
Socjologicznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa.
W sprawie planowanego badania prosimy o kontakt z kierownikami tego etapu badania – mgr Łucją
Krzyżanowską
([email protected],
501-829-442)
lub mgr
Magdaleną
Stec
([email protected], 605-762-421).
Z góry dziękujemy Panu Dyrektorowi/Pani Dyrektor za współpracę przy realizacji obecnego badania.
5
Załącznik nr 3 – dyspozycje do wywiadu z dyrektorem
1. Sylwetka dyrektora i przebieg jego kariery zawodowej
Kilka słów o sobie:
Od jak dawna jest dyrektorem szkoły? Jak to się stało, że został dyrektorem?
Od ilu lat uczy? Czy zawsze był nauczycielem? Czy zawsze uczył tego samego przedmiotu?
W jakich szkołach pracował?
Dlaczego został nauczycielem, jak to się stało?
Jak postrzega rolę nauczyciela? Czym dla niego jest bycie nauczycielem (przekazywanie wiedzy, wychowywanie,
formowanie, rozbudzanie zainteresowań, uczenie myślenia)?
Czy lubi swoją pracę? Chodzi o to, żeby dowiedzieć się, jaki to jest nauczyciel – bardziej pasjonat czy urzędnik – i co
nim kieruje.
o Dlaczego?
o Czego w niej nie lubi?
Rozwój zawodowy:
o Jaki ma obecnie stopień zawodowy (stażysta, nauczyciel kontraktowy, mianowany, dyplomowany)?
2. Misja szkoły
Jaka jest misja szkoły – tak w ogóle (ma uczyć, wychowywać, przygotowywać do pracy zawodowej,
przygotowywać do egzaminów)?
A jak ujmuje Pan(i ) misję swojej szkoły? Do czego ma przygotować absolwenta?
Co absolwent musi umieć, jaki powinien być, kiedy kończy tę szkołę? Jak sobie wyobraża „idealnego” absolwenta?
o Przez co, dzięki czemu ma się taki stać?
o Co szkoła robi w tym kierunku?
o
Co temu sprzyja? Jakie są bariery?
3. Informacje o szkole
Kilka słów o szkole:
Od jak dawna istnieje?
Komu podlega? Kto jest „właścicielem szkoły” (organ prowadzący)?
Najważniejsze wydarzenia w historii szkoły (kamienie milowe)?
Czy szkoła dysponuje jakimiś zasobami materialnymi? Jakie to zasoby? Jak są wykorzystywane? Czy szkoła jakoś
tworzy zasoby tego typu? Jak? W jakim celu?
O uczniach:
Ilu jest uczniów?
Czy trudno się tu dostać?
Jacy to są uczniowie? Co ich tu przyciąga?
Jakie są perspektywy dla uczniów uczących się w tej szkole?
Czy śledzą losy absolwentów? Co robią?
A jakich uczniów byście sobie życzyli jako szkoła? Jaki jest taki „uczeń idealny”?
Czy takich się udaje pozyskać? Dlaczego tak? Dlaczego nie?
Czy wśród uczniów można wskazać jakieś grupy, podgrupy? Czy wyniki w nauce są istotnym czynnikiem
podziałów wśród uczniów?
Jak są traktowani dobrzy uczniowie? Podziw, akceptacja, odrzucenie, naśmiewanie…
6
A jak są traktowani źli uczniowie?
O nauczycielach:
Ilu jest nauczycieli?
Jak długo tu pracują?
Czy nauczyciele, chcący tu pracować, muszą spełniać jakieś konkretne kryteria? Jakie?
Czy są duże fluktuacje w kadrze?
Ilu jest młodych? Ilu jest starych?1 Z czego to wynika? (dopytać: zakała, nadzieja, wymiana międzypokoleniowa)
Jakie mają stopnie zawodowe?2
Czy w historii szkoły był jakiś „legendarny nauczyciel”? Kto to był?
Czy zdarzają się przypadki „wypalonych nauczycieli? Czym się to objawia? Czy szkoła coś z tym robi?
Jak są zorganizowani nauczyciele?
Czy są jakieś zespoły przedmiotowe albo interdyscyplinarne?
Czy istnieją jakieś formy współpracy między nauczycielami?
Jakie?
Z czego to wynika?
Czy organizowane są wspólne lekcje (z jakich przedmiotów? Dlaczego tak/nie?)
Czy są jakieś zachęty w tym zakresie?
Czy są jakieś bariery? Jakie?
4. Działalność szkoły
Co poza lekcjami:
Czy szkoła uczestniczy w jakichś projektach? Np. szkołą z klasą?
Czy szkoła prowadzi program wymiany, współpracy międzynarodowej? Na czym polega ta współpraca? Z czyjej
inicjatywy została zawiązana? Kto jest w nią zaangażowany? Uczniowie, nauczyciele, rodzice, inne osoby…
Czy nauczyciele biorą lub brali udział w jakiś programach, konkursach? Chodzi o wszelkiego typu aktywności
wykraczające poza prowadzenie lekcji.
Czy uczniowie realizują jakieś projekty, biorą udział w programach? Jakich?
Czy w szkole są prowadzone jakieś zajęcia pozalekcyjne?
o Jakie? Z czego to wynika (dlaczego akurat takie)?
o Czy te zajęcia są prowadzone z inicjatywy szkoły czy kogoś innego?
o Kto je prowadzi?
o Czy cieszą się zainteresowaniem wśród uczniów?
o Czy jest wydawana gazetka szkolna?
5. Otoczenie szkoły
Sprzymierzeńcy szkoły:
Czy szkoła z kimś współpracuje (NGO, lokalne przedsiębiorstwa, dom kultury, uczelnie wyższe)?
o Z kim?
o W jakim zakresie? Na czym polega ta współpraca?
o Z czyjej inicjatywy została nawiązana?
o Jak się układa ta współpraca?
o Czy nauczyciele chętnie się w to włączyli?
o A jak było z uczniami?
1
2
Nie chodzi o konkretne liczby, ale o szacunki.
Nie chodzi o konkretne liczby, ale o szacunki.
7
Jak wyglądają kontakty szkoły z rodzicami? Czy się w coś włączają? W co?
Czy szkoła jakoś ich do tego zachęca lub zniechęca? Jak? Dlaczego?
Czy szkoła ma jakichś partnerów?
Na kogo szkoła może liczyć?
W jakich sytuacjach?
A czy były takie sytuacje, że szkoła nie miała się do kogo zwrócić o pomoc? Jakie to były sytuacje? O co chodziło?
Jak sobie ostatecznie poradzono?
6. Osiągnięcia szkoły
Czy szkoła (uczniowie, nauczyciele) mają jakieś osiągnięcia?
Jakie?
W jakich dziedzinach?
7. „Demokracja” w szkole
Samorząd uczniowski:
Czy jest?
Kto jest opiekunem samorządu?
Kto wchodzi w skład samorządu? Jak przebiegają wybory?
Czym zajmuje się samorząd?
Jak ocenia pracę samorządu?
Czy coś powinno zostać poprawione? Co?
Rada rodziców:
Czy działa?
Kto wchodzi w jej skład?
Czym się zajmuje?
Jak ocenia jej działania?
Czy jest potrzebna?
Jeśli nie, to dlaczego? Czy to dobrze czy źle, że jej nie ma? Czy jest potrzebna? Do czego?
Wpływ:
Czy uczniowie powinni mieć wpływ na to, co dzieje się w szkole? Na co mogliby mieć wpływ? Dlaczego? Czy
w jego szkole mają?
Czy rodzice powinni mieć wpływ na to, co dzieje się w szkole? Na co mogliby mieć wpływ? Dlaczego? Czy w jego
szkole mają?
Czy nauczyciele powinni mieć wpływ na to, co dzieje się w szkole? Na co mogliby mieć wpływ? Dlaczego? Czy
w jego szkole mają?
8. Emocje
Czy ostatnio zdarzyła się Panu(i ) jakaś sytuacja w pracy, kiedy to poczuł(a ) się Pan(i ) szczególnie
zadowolony(a )? Jaki był Pana(i ) najlepszy dzień w pracy, czy mógł(a )by Pan(i ) go opisać, co się wtedy
wydarzyło? Jak często się to zdarza?
Czy zdarzyła się Panu(i ) ostatnio taka sytuacja w pracy, że zrobiło się Panu(i ) przykro? Poczuł(a ) Pan(i ) złość?
W jakich okolicznościach? Czy zdarza się to często? Jaki był Pana(i ) najgorszy dzień w pracy? Proszę opowiedzieć,
co się wtedy wydarzyło?
8
9. Anegdoty
Czy w szkole używa się jakichś określeń, nazw, np. zabawnych lub symbolicznych, które określają nauczycieli
przedmiotów, uczniów?
Czy istnieją jakieś anegdoty czy dowcipy na temat szkoły lub poszczególnych pracowników? Jak Pan(i ) myśli, skąd
się wzięły, w jaki sposób powstały? Kto i w jakich okolicznościach je Panu(i ) opowiedział? Czego i kogo dotyczą
najświeższe plotki w szkole? W jaki sposób te informacje do Pana(i ) dotarły?
Czy w szkole funkcjonują jakieś inne nazwy zwyczajowe, np. części budynku, sal? Jak Pan(i ) sądzi, skąd się wzięły?
Czy nazwy te jakoś się zmieniały na przestrzeni lat? Dlaczego, w jaki sposób?
Dziękuję!
9
Załącznik nr 4 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem
1. Sylwetka nauczyciela i przebieg jego kariery zawodowej
Od ilu lat jest Pan(i ) nauczycielem/nauczycielką? Czy zawsze był(a ) Pan(i ) nauczycielem/nauczycielką? Czy
zawsze uczył(a ) Pan(i ) tego samego przedmiotu?
W jakich szkołach Pan(i ) pracował(a )?
Dlaczego został(a ) Pan(i ) nauczycielem, jak to się stało?
Czy pamięta Pan(i ) jakieś wydarzenie, sytuację, w której pomyślał(a ) Pan(i ): będę nauczycielem? Co to było?
Czy ma Pan(i ) jakiś wzór, autorytet w kwestii bycia nauczycielem, pedagogiem?
o Kto to jest?
o Co w tej osobie jest wyjątkowego? Dlaczego akurat ona?
Jak postrzega rolę nauczyciela? Czy jest bycie nauczycielem to przede wszystkim: przekazywanie wiedzy,
wychowywanie, formowanie, rozbudzanie zainteresowań, uczenie myślenia? A może coś innego? Co?
Jakie Pan(i ) sobie stawia cele jako nauczyciel? Co uczniowie po ukończeniu szkoły powinni wiedzieć w zakresie
Pana(i ) przedmiotu?
W jaki sposób próbuje Pan(i ) osiągać te cele?
Czy kiedyś miał(a ) Pan(i ) poczucie, że odniósł(a ) Pan(i ) sukces dydaktyczny? Na czym to polegało? Od czego
zależy to, czy się odniesie sukces? Czy to zostało jakoś zauważone przez szkołę, rodziców, uczniów? Czy to ma
znaczenie? Dlaczego?
Czy lubi Pan(i ) swoją pracę? Chodzi o to, żeby dowiedzieć się, jaki to jest nauczyciel – bardziej pasjonat czy
urzędnik – i co nim kieruje.
o Dlaczego?
o Czego Pan(i ) w niej nie lubi?
Rozwój zawodowy:
o Jaki ma Pan(i ) obecnie stopień zawodowy (stażysta, nauczyciel kontraktowy, mianowany,
dyplomowany)?
o Jak przygotowywał(a ) się Pan(i ) do awansów zawodowych?
o Co Pan(i ) robił(a ), żeby uzyskać awans (co było w Pana(i ) teczce)?
Historia pracy w tej szkole:
Od jak dawna pracuje Pan(i ) w tej szkole?
Jak trafił(a ) Pan(i ) do tej szkoły? Dlaczego akurat tu Pan(i ) pracuje (czy to był świadomy wybór czy
przypadek?)
Czy miał(a ) Pan(i ) jakieś wyobrażenia o tej szkole?
o Czy to szkoła elitarna, problematyczna – jaka jest/była o niej opinia?
o Czy to miało znaczenie dla Pana(i ) wyboru?
Czy na rozmowie o pracę dyrektor lub inne osoby mówiły Panu(i ) coś o szkole? Reklamowały ją jakoś?
Nakreślały misję szkoły?
Czy pamięta Pan(i ) swoje pierwsze wrażenie – budynek, ludzie, uczniowie, atmosfera…
Mówi się, że pierwsze wrażenia są często celne. Czy w tym przypadku to się sprawdziło? Jaki był Pan(i ) pierwszy
dzień pracy? Co się wtedy działo? Jakie były największe niespodzianki? Dopytać o uczniów, o nauczycieli.
Jakie są największe plusy pracy w tej szkole? A jakie są minusy
O uczniach:
10
Jacy tu są uczniowie? Jakby ich Pan(i ) opisał(a )?
Czy można wśród nich wyróżnić jakieś podgrupy? Jakie? Czy to wpływa na pracę w klasie? Dopytać o uczniów
z dobrymi wynikami – jak są traktowani?
Czy dobrze się z nimi pracuje?
Jakie są ich mocne, a jakie słabe strony?
Na co zwraca się uwagę przy ocenie uczniów? Np. z zachowania czy przy ocenie semestralnej z przedmiotu? Czy
uwzględnia się zaangażowanie, branie odpowiedzialności? Czy szkoła, czy Pan(i ) osobiście jakoś do tego zachęca
uczniów? Jak? Dlaczego?
Jak Pan(i ) ocenia dyscyplinę uczniów – np. spóźnianie się, wagary, rozmowy na lekcjach…?
O nauczycielach:
Jacy nauczyciele tu pracują? Czy można ich jakoś scharakteryzować?
A jak Pan(i ) ocenia dyscyplinę wśród nauczycieli? Czy przygotowują się do lekcji? Czy są punktualni? Czy są
wzorami osobowymi dla uczniów?
Czy przyjaźnią się ze sobą? Spotykają poza szkołą?
Współpraca z innymi nauczycielami:
o Czy organizują wspólne lekcje z nauczycielami? Jakich przedmiotów?
o Czy organizują wspólnie zajęcia dydaktyczne poza szkołą?
o Czy przekazują sobie wiedzę/informacje/materiały?
o Czy w szkole istnieje jakaś forma systematycznej współpracy z nauczycielami innych przedmiotów?
Na czym to polega? Czy ktoś tym zarządza?
o Czy inni nauczyciele wiedzą nawzajem o tym, co się „przerabia” na innych lekcjach? Z czego to wynika?
o Czy wie co robią inni nauczyciele (np. czy chemik wie co się dzieje na biologii?)
o Czy przygotowując swoje lekcje bierze Pan(i ) pod uwagę to, co robią nauczyciele innych przedmiotów?
Dlaczego tak/nie?
O rodzicach:
A co można powiedzieć o rodzicach? Czy oni się włączają w życie szkoły? Czy są aktywni w zakresie Pana(i )
przedmiotu? W czym się to przejawia? Czy to byłoby wskazane – dlaczego tak, dlaczego nie?
Czy rodzice chwalą/krytykują sposób nauczania, stosowane metody, jakość pracy?
Czy obserwuje Pan(i ) jakieś pozytywne/niepokojące sygnały jeśli chodzi o współpracę na linii szkołarodzice? Z czego to wynika?
3. Dydaktyka
Jak wygląda typowa lekcja?
o Proszę opowiedzieć o ostatniej lekcji? Jak ona wyglądała? Co się na niej działo? Jak wyglądała praca
uczniów? Czy tak jest zawsze? na czym polegają różnice?
Czy lekcje bardzo różnią się od siebie?
o Od czego to zależy? Od klasy? (wieku uczniów, profilu?)
Metody aktywizujące uczniów:
o Czy dużo rzeczy uczniowie robią sami? Co na przykład?
o Czy wykorzystuje na swoich lekcjach?
o
Jakie? Na czym polegają?
o Czy może Pan(i ) opowiedzieć o ostatnio wykorzystanej metodzie? Dlaczego ją Pan(i ) wybrał(a )?
o Skąd czerpie Pan(i ) pomysły?
Jak się Pan(i ) przygotowuje do lekcji? Z czego Pan(i ) korzysta, przygotowując lekcje?
11
o
o
Czy korzysta Pan(i ) z Internetu? Gdzie Pan(i ) szuka informacji, pomocy? Czego Pan(i ) szuka
(scenariusze lekcji, testy, zadania, dodatkowe materiały?)
Czy korzysta Pan(i ) z czasopism naukowych? Jakich? Polskich czy zagranicznych? Gdzie ma do nich
dostęp? Czy są dostępne w bibliotece szkolnej?
Czy wchodzi Pan(i ) z uczniami ze szkoły? Dokąd? Po co?
o Czy to są wyjścia w trakcie lekcji czy po? A w weekendy? A dłuższe wyjazdy?
o Jak często?
o Dlaczego tak/nie? Jakie są bariery?
o Kto jest pomysłodawcą/inicjatorem tych wyjść?
4. Aktywność nauczyciela
Co poza lekcjami:
Czy bierze Pan(i ) lub brał(a ) udział w jakiś programach, konkursach. Chodzi o wszelkiego typu aktywności
Czy Pana(i ) uczniowie realizują jakieś projekty, biorą udział w programach? Jakich?
Czy prowadzi Pan(i ) jakieś zajęcia pozalekcyjne?
o Jak się Pan(i ) do nich przygotowuje?
5. Poza szkołą
Czy pracuje Pan(i ) gdzieś jeszcze? (inna szkoła, inny zawód, korepetycje)? Dlaczego?
6. Emocje
W jakich okolicznościach? Czy zdarza się to często? Jaki był Pana(i ) najgorszy dzień w pracy? Proszę
opowiedzieć, co się wtedy wydarzyło?
7. Anegdoty
Czy istnieją jakieś anegdoty czy dowcipy na temat szkoły lub poszczególnych pracowników? Jak Pan(i ) myśli,
skąd się wzięły, w jaki sposób powstały? Kto i w jakich okolicznościach je Panu(i ) opowiedział? Czego i kogo
dotyczą najświeższe plotki w szkole? W jaki sposób te informacje do Pana(i ) dotarły?
Czy w szkole funkcjonują jakieś inne nazwy zwyczajowe, np. części budynku, sal? Jak Pan(i ) sądzi, skąd się
wzięły? Czy nazwy te jakoś się zmieniały na przestrzeni lat? Dlaczego, w jaki sposób?
Dziękuję!
12
Załącznik nr 5 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem doświadczonym
o Kto to jest?
o Dlaczego?
Rozwój zawodowy:
dyplomowany)?
przypadek?)
13
O uczniach:
Czy można wśród nich wyróżnić jakieś podgrupy? Jakie? Czy to wpływa na pracę w klasie?
O nauczycielach:
Czy przyjaźnią się ze sobą? Spotykają poza szkołą
Dlaczego tak/nie?
O rodzicach:
3. Dydaktyka
o Od czego to zależy? Od klasy? (wieku uczniów, profilu?)
o
14
o
o
Czy korzysta Pan(i ) z Internetu? Gdzie Pan(i ) szuka informacji, pomocy? Czego Pan(i ) szuka
Czy korzysta Pan(i ) z czasopism naukowych? Jakich? Polskich czy zagranicznych? Gdzie ma do nich
o Jak często?
Zmiany:
o Czy sposób prowadzenia lekcji zmienił się w stosunku do tego, jak je prowadził na początku swojej
pracy zawodowej?
o Co się zmieniło?
o Z czego wynika ta zmiana?
o Czy teraz inaczej przygotowuje się do lekcji?
o Na czym polega różnica?
Co poza lekcjami:
Czy na początku pracy zawodowej robił(a ) Pan(i ) tyle samo poza lekcjami? A może więcej lub mniej? Z czego
wynika zmiana (już nie musi, bo awansował; już mu się nie chce; nie ma pomysłów)?
5. Sukcesy
Czy ma jakieś zawodowe sukcesy?
Jakie?
To Pana(i ) sukcesy czy uczniów?
6. Poza szkołą
7. Emocje
15
8. Anegdoty
Dziękuję!
16
Załącznik nr 6 – dyspozycje do wywiadu z nauczycielem początkującym
o Kto to jest?
o Dlaczego?
Rozwój zawodowy:
dyplomowany)?
przypadek?)
O uczniach:
17
Czy można wśród nich wyróżnić jakieś podgrupy? Jakie? Czy to wpływa na pracę w klasie?
O nauczycielach:
Czy przyjaźnią się ze sobą? Spotykają poza szkołą
Dlaczego tak/nie?
3. Początki pracy w tej szkole
Czy kiedy Pan(i ) przyszła tu do pracy, to ktoś Pana/Panią wprowadził w system pracy w szkole, był Pana(i )
przewodnikiem?
o Kto to był?
o Dlaczego akurat ta osoba?
o Czego dokładnie się Pan(i ) dowiedział(a ) na tym „szkoleniu”?
o Czy to było potrzebne, przydatne
Jeżeli czegoś takiego nie było:
o Czy byłoby to potrzebne?
o Jaka wiedza jest najbardziej potrzebna nowemu nauczycielowi – o szkole, o nauczycielach, o uczniach?
O rodzicach:
4. Dydaktyka
18
o
Od czego to zależy? Od klasy? (wieku uczniów, profilu?)
o
o Czy korzysta Pan(i ) z Internetu? Gdzie Pan(i ) szuka informacji, pomocy? Czego Pan(i ) szuka
o Czy korzysta Pan(i ) z czasopism naukowych? Jakich? Polskich czy zagranicznych? Gdzie ma do nich
o Jak często?
o
o
o
Jakie? Na czym polegając?
Czy może opowiedzieć o ostatnio wykorzystanej metodzie?
Skąd bierze pomysły?
Co poza lekcjami:
6. Sukcesy
Czy ma jakieś zawodowe sukcesy?
Jakie?
To Pana(i ) sukcesy czy uczniów?
7. Poza szkołą
8. Emocje
19
9. Anegdoty
Dziękuję!
20
Załącznik nr 7 – dyspozycje do wywiadu z pedagogiem i pracownikiem administracji
1. Kilka słów o respondenci
Od ilu lat pracuje w tej szkole?
o W jakich szkołach pracował? Czy teraz pracuje jeszcze w innej?
o Czy czymś różniły się od tej? Czym?
Na czym polega jego praca? Jak wygląda typowy dzień w pracy?
o Czy lubi swoją pracę? Dlaczego?
o Co w niej lubi, a czego nie?
Jak trafił(a ) Pan(i ) do tej szkoły? Dlaczego akurat w tej pracuje (czy to był świadomy wybór czy przypadek?)
Jakie są największe plusy pracy w tej szkole? A jakie są minusy?
O uczniach:
Jacy to są uczniowie? Jakby ich Pan(i ) opisał(a )?
Czy można wśród nich wyróżnić jakieś podgrupy? Jakie?
Jak starsi uczniowie odnoszą się do młodszych? Czy można mówić o zjawisku „fali”?
O rodzicach:
Co można powiedzieć o rodzicach uczniów? Czy oni się włączają w pracę szkoły? Czy są zaangażowani? Czy
często są wzywani do szkoły? Jak się zachowują?
Czy stanowią front ze swoimi dziećmi czy raczej „trzymają” ze szkołą?
Czy dochodzi do mediacji na linii szkoła-rodzice? Czy były takie sytuacje w przeszłości?
O nauczycielach:
Jacy nauczyciele tu pracują? Czy można ich jakoś scharakteryzować? Czy można ich jakoś podzielić? Jak? Na jakie
grupy?
3. Aktywność szkoły
Jak tu się w ogóle pracuje? Czy ma Pan(i ) poczucie wsparcia w dyrekcji, w nauczycielach, w innych pracownikach
szkoły? W czym to się przejawia? Z czego to wynika?
Jak odnoszą się do Pana(i ) inni pracownicy szkoły – dyrekcja, nauczyciele, administracja…?
Czy praca w szkole jest stabilna? Czy czuje się Pan(i ) dobrze poinformowany(a ) o tym co się dzieje w szkole,
jakie są plany, jakie cele stoją przed szkołą?
21
Czy mógł(a )by Pan(i ) narysować schemat organizacji szkoły? Jakie są kluczowe elementy w szkole? Kto komu
podlega? Jak wygląda obieg informacji? Który z tych elementów jest najważniejszy, ma największy wpływ na to,
co się dzieje w szkole?
Czy istnieją grupy, podgrupy nauczycieli współpracujące w jakimś zakresie? W jakim zakresie? Kto je tworzy? Kto
się w nich udziela?
Czy orientuje się Pan(i ), czy szkoła współpracuje z jakimiś instytucjami? Na czym ta współpraca polega?
Czy dyrekcja zachęca/umożliwia Pana(i ) rozwój jako pracownika szkoły? W jaki sposób? Z czego to wynika? Jak
to było w Pana(i ) przypadku?
Jakie są mocne strony tej szkoły z perspektywy pracownika? A jakie są słabe strony? A jak to widzą – Pana(i )
zdaniem – uczniowie/rodzice/nauczyciele?
4. Emocje
5. Anegdoty
Dziękuję!
22
Załącznik nr 8 – dyspozycje do wywiadu z woźną/ochroniarzem
1. Kilka słów o respondenci
Od ilu lat pracuje w tej szkole?
o W jakich szkołach pracował? Czy teraz pracuje jeszcze w innej?
o Czy czymś różniły się od tej? Czym?
Na czym polega jego praca? Jak wygląda typowy dzień w pracy?
Czy lubi swoją pracę?
o Dlaczego?
o Co w niej lubi, a czego nie?
Jak trafił(a ) Pan(i ) do tej szkoły? Dlaczego akurat w tej pracuje (czy to był świadomy wybór czy
przypadek?)
Czy na rozmowie o pracę dyrektor lub inne osoby mówiły Panu(i ) coś o szkole? Reklamowały ją
jakoś? Nakreślały misję szkoły?
Mówi się, że pierwsze wrażenia są często celne. Czy w tym przypadku to się sprawdziło? Jaki był
Pan(i ) pierwszy dzień pracy? Co się wtedy działo? Jakie były największe niespodzianki? Dopytać
o uczniów, o nauczycieli.
Jakie są największe plusy pracy w tej szkole? A jakie są minusy?
O uczniach:
Jacy to są uczniowie? Jakby ich Pan(i ) opisał(a )?
Czy można wśród nich wyróżnić jakieś podgrupy? Jakie?
O rodzicach:
Co można powiedzieć o rodzicach uczniów? Czy oni się włączają w pracę szkoły? Czy są
zaangażowani? Czy często są wzywani do szkoły? Jak się zachowują?
O nauczycielach:
Jacy nauczyciele tu pracują? Czy można ich jakoś scharakteryzować? Czy można ich jakoś
podzielić? Jak? Na jakie grupy?
3. Emocje
Czy ostatnio zdarzyła się Panu(i ) jakaś sytuacja w pracy, kiedy to poczuł(a ) się Pan(i )
szczególnie zadowolony(a )? Jaki był Pana(i ) najlepszy dzień w pracy, czy mógł(a )by Pan(i ) go
opisać, co się wtedy wydarzyło? Jak często się to zdarza?
23
Czy zdarzyła się Panu(i ) ostatnio taka sytuacja w pracy, że zrobiło się Panu(i ) przykro?
Poczuł(a ) Pan(i ) złość? W jakich okolicznościach? Czy zdarza się to często? Jaki był Pana(i )
najgorszy dzień w pracy? Proszę opowiedzieć, co się wtedy wydarzyło?
4. Anegdoty
Czy w szkole używa się jakichś określeń, nazw, np. zabawnych lub symbolicznych, które określają
nauczycieli przedmiotów, uczniów?
Czy istnieją jakieś anegdoty czy dowcipy na temat szkoły lub poszczególnych pracowników? Jak
Pan(i ) myśli, skąd się wzięły, w jaki sposób powstały? Kto i w jakich okolicznościach je Panu(i )
opowiedział? Czego i kogo dotyczą najświeższe plotki w szkole? W jaki sposób te informacje
do Pana(i ) dotarły?
Czy w szkole funkcjonują jakieś inne nazwy zwyczajowe, np. części budynku, sal? Jak Pan(i ) sądzi,
skąd się wzięły? Czy nazwy te jakoś się zmieniały na przestrzeni lat? Dlaczego, w jaki sposób?
Dziękuję!
24
Załącznik nr 9 – dyspozycje do wywiadu z rodzicem
1.
Relacje ze szkołą
Ile Pana(i ) dzieci chodzi do tej szkoły?
Jak to się stało, że chodzi/chodzą akurat tutaj?
o
Pamięta Pan(i ) dzień, w którym zapadała decyzja o wyborze tej szkoły?
o
Czyja to była decyzja? Pana(i ), dzieci, wspólna?
o
Jak wyglądało podejmowanie tej decyzji?
Co Pan(i ) słyszał(a ) o tej szkole zanim dzieci zaczęły się tutaj uczyć?
o
Skąd miał(a ) Pan(i ) tę wiedzę? Z jakich źródeł?
Jakie były Pana(i ) oczekiwania? Myślał(a ) Pan(i ), że jak to będzie – ciężko, łatwo…
A jak było w rzeczywistości? Jakie były Pana(i ) pierwsze wrażenie?
Co syn/córka mówili o szkole? Podobało im się? Co się podobało, co się nie podobało?
2.
Postrzeganie szkoły
Jak szkoła jest zorganizowana.
Proszę narysować na kartce to, jak Pan(i ) widzi strukturę szkoły?
Czy może Pan(i ) wskazać kluczowe elementy?
Czy są jakieś elementy, bez których szkoła może się obejść? A takie, bez których szkoła by nie przetrwała?
3.
Kontakty ze szkołą
Czy pamięta Pan(i ) pierwszy kontakt ze szkoła – zebranie, rozmowę z nauczycielem, z wychowawcą, z dyrektorem? Jak to
wyglądało? Jak się Pan(i ) czuł(a )?
Jak wygląda typowe zebranie z rodzicami? Dzień otwarty? Co jest dobre, a co warto zmienić?
Czy szkoła wykonuje jakieś gesty w stosunku do rodziców? Zachęca ich do włączenia się? Jakie to sygnały?
W jakiej formie rodzice zwykle się angażują? Jak szkoła to wspiera?
Czy jest wyznaczona osoba ze strony szkoły, która kontaktuje się z rodzicami? Kto to jest? Jak można się z nią skontaktować?
Jak się Pan(i ) czuje, kiedy przychodzi Pan(i ) do szkoły? Do czego to można porównać?
Czy jest coś, co by Pani zmieniła w kwestii kontaktu szkoły z rodzicami?
4.
Opinia o nauczycielach
A jakie wrażenie robią na Panu(i ) tutejsi nauczyciele?
o
Gdyby miał(a ) Pan(i ) ich porównać z własnymi nauczycielami albo z nauczycielami znanymi z innych szkół?
o
Co ich wyróżnia na plus?
o
A co na minus?
Czy nauczycieli można podzielić na jakieś grupy, kategorie? Jakie? Od czego to zależy? Z czego to wynika?
Czy Pana(i ) syn/córka opowiadają coś o swoich nauczycielach? Co mówią?
A inni rodzice? Czy rozmawiacie o nauczycielach? Jakie są o nich opinie?
5.
Opinia o uczniach
A jakie wrażenie robią na Panu(i ) koledzy Pana(i ) dzieci?
25
o
Co można powiedzieć o uczniach tej szkoły?
o
Czy coś ich wyróżnia w porównaniu z uczniami innych szkół? Co?
Czy uczniów można podzielić na jakieś grupy, kategorie? Jakie? Od czego to zależy? Z czego to wynika?
Czy Pana(i ) syn/córka opowiadają coś o innych uczniach? Co mówią?
6.
Kontakty z rodzicami
A co można powiedzieć o rodzicach? Czy wśród nich można wyróżnić jakieś podgrupy – jeśli chodzi o stosunek do szkoły,
do edukacji, o włączanie się w pracę szkoły?
Czy orientuje się Pan(i ), co robią rodzice dzieci uczących się w tej szkole, np. w klasie Pana(i ) syna/córki?
Czy chętnie włączają się w pracę szkoły? Z czego to wynika? Co ich motywuje?
Co robią dla szkoły? Proszę opowiedzieć o ostatnim przedsięwzięciu
A czy są takie osoby, które nie chcą się zaangażować w życie szkoły? Kto to jest? Z czego to wynika? Czy można to jakoś
zmienić?
Czy Pana(i ) zdaniem w ogóle warto, żeby rodzice włączali się w życie szkoły? Jakie mogą być tego konsekwencje?
Na co Pan(i ) osobiście chciał(a )by mieć wpływ jeśli chodzi o edukację syna/córki?
Jaki jest stosunek szkoły – dyrekcji, nauczycieli – do tego, by rodzice włączali się w życie szkoły? Jak się to przejawia? Czy może
Pan(i ) opisać sytuację, w której taka postawa była widoczna?
7.
Ocena szkoły
Teraz, kiedy zdążył(a ) już Pan(i ) lepiej poznać szkołę, co uznał(a )by Pan(i ) za jej mocne strony? A co jest słabą stroną?
Jak Pan(i ) uważa, co wyniesie Pan(i ) dziecko z tej szkoły – w sensie wiedzy, postaw, umiejętności…
Czy to dobry bagaż doświadczeń czy warto byłoby zrobić więcej?
26
Załącznik nr 10 – dyspozycje do wywiadu z przedstawicielem władzy lokalnej
1.
Informacje o respondencie
Jaki jest – w skrócie – zakres Pana(i ) obowiązków? A jeśli chodzi o szkolnictwo?
Ile szkół Panu(i ) obecnie podlega? A ile szkół ponadgimnazjalnych?
Myśląc o szkołach zawodowych, technikach i liceach, czy można powiedzieć, że są między nimi jakieś podziały –
na lepsze, gorsze, albo jakieś inne? Z czego to wynika? Czy taka opinia utrzymuje się od dawna czy to nowe
zjawisko?
2.
Postrzeganie szkoły [tej, którą badamy]
A jaka jest opinia o szkole XY? Jakie dostrzega się plusy, a jakie minusy w jej działalności, efektach pracy?
Z czego to wynika? Czy zawsze tak było? Z czego wynika zmiana/brak zmiany?
Czy w ostatnich latach szkoła ta boryka się z jakimiś problemami? Z jakimi?
A może ma jakieś sukcesy? Jakie?
Jakie wrażenie robi na Panu(i ) ta szkoła? Z czego to wynika?
3.
Kontakty ze szkołą
Jak wyglądają Pana(i ) – jako przedstawiciela władzy/urzędu – kontakty z tą szkołą?
Jak często mają one miejsce? W jakich sytuacjach kontaktował(a ) się Pan(i ) ostatnio?
4.
Opinia o nauczycielach
Jakie wrażenie robi na Panu(i ) kadra nauczycielska w tej szkole? Gdyby miał(a ) Pan(i ) ich porównać z własnymi
nauczycielami albo z nauczycielami znanymi z innych szkół? Co ich wyróżnia na plus? A co na minus?
Czy nauczycieli można podzielić na jakieś grupy, kategorie? Jakie? Od czego to zależy? Z czego to wynika?
5.
Opinia o dyrekcji
Mówi się, że w szkolnictwie dużo zależy od postawy dyrektora? Jak można opisać dyrektora tej szkoły?
Jak postrzega on swoją misję?
Jakimi metodami próbuję ją realizować?
Jak jest to odbierane w środowisku – przez władze, nauczycieli, rodziców, uczniów…?
Czy Pana(i ) zdaniem jest dobrym dyrektorem? Dlaczego? W czym jest dobry, a co powinien w swojej pracy
poprawić?
6.
Opinia o uczniach
Jacy uczniowie trafiają do tej szkoły? Jakby można ich scharakteryzować? Z czego to wynika?
Czy w ostatnich latach to się zmienia? Dlaczego?
7.
Opinia o rodzicach
A co można powiedzieć o rodzicach? Czy wśród nich można wyróżnić jakieś podgrupy – jeśli chodzi o stosunek
do szkoły, do edukacji, o włączanie się w pracę szkoły?
Czy chętnie włączają się w pracę szkoły? Z czego to wynika? Co ich motywuje?
A czy są takie osoby, które nie chcą się zaangażować w życie szkoły? Kto to jest? Z czego to wynika? Czy można to
jakoś zmienić?
Czy Pana(i ) zdaniem w ogóle warto, żeby rodzice włączali się w życie szkoły? Jakie mogą być tego konsekwencje?
Na co Pan(i ) osobiście chciał(a )by mieć wpływ jeśli chodzi o edukację syna/córki?
27
Jaki jest stosunek szkoły – dyrekcji, nauczycieli – do tego, by rodzice włączali się w życie szkoły? Jak się to
przejawia? Czy może Pan(i ) opisać sytuację, w której taka postawa była widoczna?
8.
Ocena szkoły
Co uznał(a )by Pan(i ) za mocne strony tej szkoły? A co jest słabą stroną?
Jaką funkcję pełni ta szkoła dla lokalnej społeczności, dla miasta?
Czy gdyby tej szkoły zabrakło, to coś by się stało? Co takiego?
Czy chciał(a )by, żeby Pana(i ) dzieci chodziło do tej szkoły? Dlaczego tak/nie
o
Jeśli chodzą, to jak to się stało, że chodzi/chodzą akurat tutaj?
o
Pamięta Pan(i ) dzień, w którym zapadała decyzja o wyborze tej szkoły?
o
Czyja to była decyzja? Pana(i ), dzieci, wspólna?
o
Jak wyglądało podejmowanie tej decyzji?
28
Załącznik nr 11 – scenariusz do FGI z nauczycielami
Temat
Czas /
Uwagi
I. WPROWADZENIE I ROZGRZEWKA
10 min
Przedstawienie się moderatora i respondentów
Przedstawienie celu i charakteru spotkania
Informacja o nagrywaniu i poufności
Rozgrzewka:
Proszę opowiedzcie coś o sobie: kim jesteście, czym się zajmujecie, co lubicie robić
w wolnych chwilach…
Czego uczycie?
II. BYCIE NAUCZYCIELEM
15 min
Jaka odpowiedź nasuwa się Państwu jako pierwsza na pytanie: kim jest nauczyciel?
 poczekać na spontaniczne odpowiedzi, dopytywać:
Jaka jest rola nauczyciela?
Jakie są pozytywne strony bycia nauczycielem?
A jakie są negatywne strony? Uwaga: chodzi o coś więcej niż niskie pensje.
Dlaczego zostali Państwo nauczycielami?
Mam tu na karteczkach wypisane odpowiedzi na pytanie, na czym polega bycie nauczycielem.
Chciał(a )bym, żeby Państwo je uszeregowali od najistotniejszych do najmniej ważnych: uczenie
myślenia, rozbudzanie zainteresowań uczniów, przekazywanie wiedzy, kształtowanie młodych ludzi,
egzaminowanie z wiedzy, wypełnianie papierów, awans zawodowy
+ puste karteczki do zapisania tego, co się pojawi wcześniej
dopytać dlaczego taka kolejność
III. SZKOŁA
30 min
A teraz chciał(a )bym poprosić jedną osobę z Państwa o narysowanie schematycznej struktury Państwa
szkoły. Jakie mamy tu elementy? Co pod kogo podlega? Czy są jakieś działy? Podgrupy?
A teraz spróbujmy dla każdej takiej podgrupy podać jakieś skojarzenia – co charakteryzuje tę grupę?
Do czego można ją porównać (potrawa, zwierzę…).
A teraz niech każdy z Was napisze na karteczkach 3 mocne i 3 słabe strony Waszej szkoły. A potem naklei
je na kartce.
 omawiamy każdą rzecz
IV. UCZNIOWIE
15 minut
Moderator rysuje na tablicy schematycznego ucznia i uczennicę.
Wyobraźmy sobie, że są to typowi uczniowie z Waszej szkoły. Co można o nich powiedzieć? Jacy są? Jakie
mają cechy? Jak wyglądają? Jak się ubierają? Jakie mają oceny? Jak się uczą? Co robią po szkole? Jak
29
wygląda ich dzień? Czym się różnią od uczniów w innych szkołach?
Jakie są poszczególne klasy? Czy są zgrane? Czy są jakieś podgrupy? Jakie to podgrupy? Jak uczniowie
odnoszą się do siebie nawzajem? Na czym ludziom zależy (rywalizacja vs. znieczulica, tumiwisizm)? Jakie
mają plany na przyszłość, po szkole? Czy one są realne?
Czy szkoła, czy nauczyciele robią coś, żeby działać na rzecz integracji wśród uczniów? Co się robi?
Dlaczego czegoś się nie robi? Co powinno się robić?
V. NAUCZYCIELE
15 minut
A teraz spróbujmy stworzyć podobny portret, ale tym razem typowych nauczycieli z tej szkoły.
Moderator rysuje na tablicy schematycznego mężczyznę i kobietę.
Wyobraźmy sobie, że są to typowi nauczyciele z Waszej szkoły. Co można o nich powiedzieć? Jacy są?
Jakie mają cechy? Jak wyglądają? Jak się ubierają? Jak prowadzą lekcje? Co robią po szkole? Jak wygląda
ich dzień? Czym się różnią od nauczycieli w waszej poprzedniej pracy albo od nauczycieli w innych
szkołach?
VI. STOSUNEK DO EGZAMINÓW ZEWNĘTRZNYCH
10 minut
Czy wprowadzenie egzaminów zewnętrznych było dobrym pomysłem? Dlaczego tak? Dlaczego nie?
Czy to wpłynęło na Państwa pracę? W jaki sposób?
Co mówią Państwo uczniom odnośnie egzaminów? Jak ich motywujecie do pracy?
Czy uczniowie korzystają z kursów przygotowujących do matur? Czy chodzą na korepetycje? Czy to
powszechne zjawisko? Co Państwo sądzą o takich kursach i korepetycjach?
VII. POZA LEKCJAMI
15 minut
Powiedzcie na zakończenie, co dzieje się w szkole poza/po lekcjach?
Czy szkoła bierze udział w jakiś programach/projektach? Jakich? Co się dzieje w ramach
tych rzeczy? Kto się tym zajmuje? Czy nauczyciel i uczniowie chętnie się angażują?
A rodzice?
Czy w szkole są organizowane zajęcia poza lekcyjne? Jakie? Dlaczego akurat takie? Kto je
prowadzi? Jakim cieszą się zainteresowaniem?
ZAKOŃCZENIE, PODZIĘKOWANIE
Dowiedziałam się mnóstwa ciekawych rzeczy! Bardzo wam dziękuję za rozmowę.
Na zakończenie moderator rozdaje respondentom upominki i certyfikaty
30
Załącznik nr 12 – scenariusz do FGI z uczniami
Temat
Czas /
Uwagi
I. WPROWADZENIE I ROZGRZEWKA
10 min
Przedstawienie się moderatora i respondentów
Przedstawienie celu i charakteru spotkania
Informacja o nagrywaniu i poufności
Rozgrzewka:
Proszę opowiedzcie coś o sobie: jak się nazywacie, co robicie robić po szkole?
Do której klasy chodzicie?
II. SZKOŁA
20 min
Dlaczego wybraliście akurat tę szkołę?
Moderator wypisuje na flipcharcie wszystkie powody.
Chciał(a )bym poprosić jedną osobę o narysowanie schematycznej struktury Państwa szkoły. Jakie mamy
tu elementy? Co pod kogo podlega? Czy są jakieś działy? Podgrupy?
A teraz spróbujmy dla każdej takiej podgrupy podać jakieś skojarzenia – co charakteryzuje tę grupę?
Do czego można ją porównać (potrawa, zwierzę…).
A teraz niech każdy z Was napisze na karteczkach 3 mocne i 3 słabe strony Waszej szkoły. A potem naklei
je na kartce.
 omawiamy każdą rzecz
Czy gdybyście mogli cofnąć czas i jeszcze raz wybrać liceum, to wybralibyście to samo?
Dlaczego tak/nie?
Czy coś Was zaskoczyło pozytywnie albo negatywnie w tej szkole?
Jak sądzicie, co Wam da Wasza szkoła? Co możecie po niej robić? Jakie są Wasze perspektywy
w porównaniu z uczniami innych szkół? Z czego to wynika?
III. UROCZYSTOŚCI I WAŻNE WYDARZENIA
10 minut
Czy pamiętacie pierwsze dni w szkole? Jak Was traktowali inni uczniowie? Co robili nauczyciele? Czy
można mówić o zjawisku „fali”? Czy były jakieś otrzęsiny? Jakie? Na czym polegały? Kto je organizował?
A jak wyglądają uroczystości szkolne? Rozpoczęcia, zakończenia roku, apele okolicznościowe? Co się
wtedy dzieje? Kto jest odpowiedzialny za przygotowanie tych imprez? Na ile uczniowie mogą o tym
decydować? Jak to wyglądało w tym roku? Czy chcielibyście mieć na to wpływ?
IV. UCZNIOWIE
15 minut
Moderator rysuje na tablicy schematycznego ucznia i uczennicę.
Wyobraźmy sobie, że są to typowi uczniowie z Waszej szkoły. Co można o nich powiedzieć? Jacy są? Jakie
mają cechy? Jak wyglądają? Jak się ubierają? Jakie mają oceny? Jak się uczą? Co robią po szkole? Jak
31
wygląda ich dzień? Czym się różnią od uczniów w innych szkołach?
A jaka jest Wasza klasa? Czy jest zgrana? Czy są podgrupy? Jakie to podgrupy? Jak się do siebie nawzajem
odnoszą? Na czym ludziom zależy (rywalizacja vs. znieczulica, tumiwisizm)? Jakie mają plany na po szkole,
jak już skończycie?
V. NAUCZYCIELE
15 minut
A teraz spróbujmy stworzyć podobny portret, ale tym razem typowych nauczycieli z tej szkoły.
Moderator rysuje na tablicy schematycznego mężczyznę i kobietę.
Wyobraźmy sobie, że są to typowi nauczyciele z Waszej szkoły. Co można o nich powiedzieć? Jacy są?
Jakie mają cechy? Jak wyglądają? Jak się ubierają? Jak prowadzą lekcje? Co robią po pracy? Jak wygląda
ich dzień? Czym się różnią od nauczycieli w waszej poprzedniej szkole albo od nauczycieli w innych
szkołach? Czy nauczyciele są wymagający? Czy to są dobrzy nauczyciele? Dlaczego?
Jakie relacje panują między nauczycielami?
Jak nauczyciele się do Was odnoszą? Czy zdarzyło się Wam wejść w konflikt z jakimś nauczycielem?
W jakiej sprawie? Co się wtedy działo? Co można w takiej sytuacji zrobić?
VI. LEKCJE
o
15 min
Jak wyglądają typowe lekcje w Waszej szkole?
o Z przedmiotów humanistycznych
o Z przedmiotów przyrodniczych
o Z języków obcych
o Z WFu
o Z matematyki
Czy jakieś przedmioty są prowadzone w wyjątkowy sposób?
Czy jacyś nauczyciele wyróżniają się w sposobie prowadzenia lekcji? Na plus i na minus?
Jak wyobrażacie sobie idealną lekcję:
o Z przedmiotów humanistycznych
o Z przedmiotów przyrodniczych
o Z języków obcych
o Z WFu
o Z matematyki
Na co nauczyciele kładą nacisk? Co jest ważne? (egzaminy, stopnie, spóźnienia…) A na co
przymykają oko?
VII. POZA LEKCJAMI
15 minut
Powiedzcie na zakończenie co dzieje się w szkole poza/po lekcjach?
Czy szkoła bierze udział w jakiś programach/projektach? Jakich? Co się dzieje w ramach
tych rzeczy? Kto się tym zajmuje? Czy nauczyciel i uczniowie chętnie się angażują?
A rodzice?
Czy w szkole są organizowane zajęcia pozalekcyjne? Jakie? Dlaczego akurat takie? Kto je
prowadzi? Jakim cieszą się zainteresowaniem?
Jaki jest stosunek Waszych rodziców do szkoły? Czy chętnie tu przychodzą? Czy czują się
tu mile widziani? Dlaczego tak? Dlaczego nie? jak Wy się z tym czujecie?
32
Co Wy robicie po szkole? Czy uczestniczycie w jakichś zajęciach? Czy one się odbywają
w szkole?
Czy macie korepetycje z jakichś przedmiotów? Czy chodzicie na kursy przygotowujące
do matury? Z jakich? Dlaczego? Czy to jest powszechne? Z czego to wynika?
ZAKOŃCZENIE, PODZIĘKOWANIE
Dowiedziałam się mnóstwa ciekawych rzeczy! Bardzo wam dziękuję za rozmowę.
Na zakończenie moderator rozdaje respondentom upominki
33
Załącznik nr 13 – karta obserwacji szkoły
Podstawowe informacje o miejscowości/dzielnicy
Charakterystyka miejsca (research przed wyjazdem):
wielkość, liczba mieszkańców
Kondycja ekonomiczno-społeczna (dobrze się tu żyje,
warto zostać, warto wracać, wiek mieszkańców…,
perspektywy na przyszłość, ogólne wrażenia: fajna
miejscowości czy zapadła dziura)
Dane o instytucjach edukacyjnych: ile i jakich szkół,
wyższych, które są najpopularniejsze, zmiany na lokalnym
rynku edukacyjnym w ostatnich latach
Siedziba szkoły – charakterystyka budynku i otoczenia zewnętrznego
Lokalizacja budynku
Architektura budynku, zagospodarowanie terenu wokół
(zieleń, bloki, centrum miasta) najbliższe otoczenie
Otoczenie – czy w pobliżu szkoły są kawiarenki, puby,
cukiernie, park lub inne miejsca, w których uczniowie
spotykają się/przesiadują po szkole?
Otoczenie „instytucjonalne” (chodzi o szeroko rozumianą
okolicą) – czy są biblioteki, kina, teatry, domy kultury,
szkoły językowe, infrastruktura sportowa – miejsca,
w których można się rozwijać
Możliwości dojazdu (odległość od stacji PKP, przystanku
autobusowego/tramwajowego, przystanku PKS)
Banery, tabliczki informacyjne na zewnątrz budynku
Zabezpieczenie szkoły (monitoring, ochroniarze,
identyfikatory dla uczniów, bramki…)
Szkoła – ogólna charakterystyka wnętrz
Ogólne wrażenie
Lokalizacja pomieszczeń (pokój nauczycielski, sekretariat +
dyrekcja)
Wygląd pomieszczeń:
- gabinet dyrektora
34
- pokój nauczycielski
- sekretariat
Otwartość pomieszczeń – czy sekretariat i pokój
nauczycielski są dostępne do uczniów? Czy często tam
zaglądają? Czy sale są zamknięte w trakcie przerw?
Sale lekcyjne – meble stare czy nowe, jasno czy ciemno,
specyficzny wygląd sal przedmiotowych (chemiczna,
biologiczna, polonistyczna, fizyczna, pracownie językowe,
matematyczna), gazetki uczniowskie/prace uczniów
na ścianach
Czy są jakieś specjalne sale? Sala teatralna?
Tablica informacyjna – czy jest? Jakie informacje są na niej
umieszczane? Gdzie wisi?
Powierzchnia szkoły – kolory, co wisi na ścianach, rośliny?
Czy jest miejsce, w którym umieszczane są „trofea” szkoły,
dyplomy, certyfikaty? Czy jest jedno takie miejsce?
Powierzchnia szkoły – sala gimnastyczna – jak wygląda?
W jakim jest stanie? Jakie sporty można w niej uprawiać?
Czy jest otwarta na przerwach? Czy jest otwarta po lekcjach?
Czy są inne pomieszczenia sportowe poza salą gimnastyczną
(siłownia, basen itd.)? Jak wyglądają szatnie? Czy jest
prysznic?
Powierzchnia szkoły – biblioteka – jak wygląda (meble,
wystrój)? Czy jest w niej dużo książek (lektury czy nie tylko)?
W jakich godzinach jest otwarta? Czy jest w niej miejsce
do samodzielnej pracy (stoły + krzesła)? Jaka atmosfera
w niej panuje (cisza?)? Jaka jest bibliotekarka?
Powierzchnia szkoły – sala komputerowa – czy jest? Ile
w niej jest komputerów? Jakiej jakości jest sprzęt
(stary/nowy)? Co poza komputerami w niej jest (skaner,
rzutniki itd.)? Jakie programy są dostępne? Czy jest ogólnie
dostępna czy tylko na lekcjach informatyki? Czy poza
pracownią są inne miejsca, w których można korzystać
z komputerów poza lekcjami (biblioteka, korytarz)? Jaki tam
jest sprzęt? Jakie zasady korzystania?
Powierzchnia szkoły – barek/sklepik – jak wygląda? Co
można w nim kupić (jakie jest menu)? Kto prowadzi
(uczniowie czy zewnętrzny najemca)? Czy są stoliki, żeby
sobie posiedzieć? Czy uczniowie z nich korzystają? Czy
35
korzystają z niego także nauczyciele?
Powierzchnia szkoły – stołówka – czy jest? Jak wygląda?
Jakie jest jedzenie? Czy uczniowie z niej korzystają?
A nauczyciele?
Powierzchnia szkoły – pokój pielęgniarski – czy jest? Jak
wygląda? Jak często jest pielęgniarka?
Powierzchnia szkoły – boisko – jak wygląda boisko?
W jakim jest stanie? Jakie sporty można na nim uprawiać?
Czy jest otwarte na przerwach? Czy jest otwarte po lekcjach?
Czy jest dużo zieleni? Czy można sobie na nim posiedzieć (są
ławki)?
Powierzchnia szkoły – szatnia – jak wygląda (boksy czy
szafki)? Czy jest otwarta cały czas? Czy uczniowie chętnie
w niej siedzą (przed albo po lekcjach)?
Radiowęzeł – czy jest? Kto go prowadzi? Jaką muzykę gra?
Jak wygląda „siedziba” radia?
Szkoła – zachowania uczniów
W jaki sposób się do siebie odnoszą? Czy krzyczą, czy
przeklinają, biją się, popychają…
Czy istnieją podziały na podgrupy? Czy są grupy „kujonów”,
złych uczniów? Jak się do siebie odnoszą?
Jakie grupy funkcjonują w szkole, subkultury?
W jaki sposób uczniowie odnoszą się do nauczycieli?
W jaki sposób odnoszą się do innych pracowników szkoły?
Gdzie się zbierają? W jakich grupkach? Czy jest jakaś
wspólna przestrzeń integracji uczniów. Gdzie się
na przerwach zbierają uczniowie? Czy jest palarnia (dla
uczniów, dla nauczycieli?)? Co na przerwach robią
nauczyciele?
Co robią w czasie przerw? Czy można wyjść ze szkoły
w czasie przerwy (nie chodzi o zasady, ale o praktykę)? Jeśli
tak, to gdzie uczniowie wychodzą?
Jak się ubierają?
Co robią po szkole? Jak spędzają czas wolny?
36
Czy mieszkają blisko szkoły? Czy dojeżdżają? Czy po szkole
„kręcą się” w okolicy szkoły?
Szkoła – zachowania nauczycieli
Jak wyglądają nauczyciele? Jakie robią wrażenie? Czy
wyglądają „jak typowi nauczyciele” – w jakim sensie?
W jaki sposób się do siebie odnoszą?
W jaki sposób odnoszą się do uczniów? Czy uczniowie ich
„zaczepiają” – czy do nich podchodzą, zagadują, jak na to
reagują nauczyciele? Skumplowanie czy dystans?
W jaki sposób odnoszą się do innych pracowników szkoły?
Gdzie się zbierają?
Co robią w czasie przerw?
Jaka jest atmosfera w pokoju nauczycielskim? Ogólnie
w gronie pedagogicznym?
Szkoła „po godzinach”
Co się dzieje w szkole po lekcjach? Chodzi o zajęcia
sportowe, kulturalne, naukowe… komercyjne.
Analiza ewentualnej strony internetowej. Czy jest (adres
strony), jaką storna pełni funkcję, do kogo jest skierowana?
Czy to wizytówka, czy pełni funkcje informacyjne, czy jest
interaktywna, kto ją tworzy, na ile jest to miejsce
komunikacji dla uczniów?
Czy w szkole ukazuje się gazetka? Jaka ona jest? Kto w niej
pisze? O czym? Dostarczcie nam ostatni numer.
37
Załącznik nr 14– dyplom dla szkoły
I NSTY TUT FI LOZOFII I S OCJ OLOGI I
P OLSKIE J AK ADEM II NAUK
POTWIERDZENIE UDZIAŁU W IV ETAPIE BADANIA
„NASZA DALSZA NAUKA I PRACA”
We wrześniu 2010 roku, w szkole
…………………………………………………………………………………………………………………..
zrealizowano badanie, stanowiące element programu badawczego „Nasza dalsza nauka i praca”.
Projekt „Nasza dalsza nauka i praca” był realizowany przez Instytutu Filozofii i Socjologii PAN na zlecenie Centralnej
Komisji Egzaminacyjnej, a finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt ten ma charakter
wieloletni, a jego celem jest pomiar przyrostu wiadomości i umiejętności uczniów szkół pogimnazjalnych oraz
zbadanie uwarunkowań indywidualnych, rodzinnych i szkolnych tego przyrostu.
Dzięki współpracy Szkoły Zespół badawczy z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN był w stanie zrealizować jakościowy
komponent projektu, w ramach którego analizowano wpływ kultury organizacyjnej oraz osadzenia instytucjonalnego
i społecznego szkoły w jej otoczeniu na wyniki edukacyjne.
Badanie zrealizowano w 30 liceach ogólnokształcących na terenie całej Polski.
Doc. dr hab. Michał Federowicz
Kierownik Zespołu Interdyscyplinarnych Studiów nad Edukacją (ZISE) IFIS PAN
Kierownik Projektu PISA
38
Załącznik nr 15 – dyplom dla nauczyciela
I NSTY TUT FI LOZOFII I S OCJ OLOGI I
P OLSKIE J AK ADEM II NAUK
POTWIERDZENIE UDZIAŁU W IV ETAPIE BADANIA
„NASZA DALSZA NAUKA I PRACA”
Program badawczy „Nasza dalsza nauka i praca” jest realizowany przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN na zlecenie
Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, a finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt ten ma
charakter wieloletni, a jego celem jest pomiar przyrostu wiadomości i umiejętności uczniów szkół
ponadgimnazjalnych oraz zbadanie uwarunkowań indywidualnych, rodzinnych i szkolnych tego przyrostu.
Dzięki współpracy Pana/i …………………………………………………………………………. zespół badawczy z Instytutu Filozofii
i Socjologii PAN był w stanie zrealizować jakościowy komponent projektu, w ramach którego analizowano wpływ
kultury organizacyjnej oraz osadzenia instytucjonalnego i społecznego szkoły w jej otoczeniu na wyniki edukacyjne.
Badanie zrealizowano w 30 liceach ogólnokształcących działających na terenie całej Polski.
Doc. dr hab. Michał Federowicz
Kierownik Zespołu Interdyscyplinarnych Studiów nad Edukacją (ZISE) IFIS PAN
Kierownik Projektu PISA
39

nr 1 - Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Transkrypt

Podobne dokumenty

TRADYCJA I OBYCZAJE Z

podroze-w-bamboszach

reklama - Wygraj Sukces

Katalog zagrożeń wg ks. dra Włodzimierza Cyrana

podziękowanie tona węgla

Dobre rzeczy zawsze rodzą się tam, gdzie zbierają się dobrzy ludzie

OCENA STANU POSZKODOWANEGO Wywiad SAMPLE (SALWOK)

Wywiad - Głos Szczeciński