Przygotowanie do Lata na fermie

Przygotowanie do Lata na fermie …
Arkadiusz Wasiczek – kontroler programu genetycznego
III forum PIC 27.04.2006
Trochę fizjologii
Jak zwierzęta dają sobie radę z wysokimi temperaturami?
Strefa temperatury neutralnej – najniższe zużycie tlenu i najmniejsze tempo
przemiany materii
Ograniczona jest dolną i górną temperaturą krytyczną – to temp. środowiska
powyżej i poniżej której zwierzę musi zwiększyć tempo przemiany materii
w celu utrzymania temperatury ciała.
Gdy przekracza ona górną temperaturę krytyczną obserwujemy:
Rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, dochodzi do zwiększenia
parowania wody z powierzchni ciała i dróg oddechowych a co za tym
idzie utraty energii. Ziajanie potęguje praca mięśni oddechowych.
W przedziale od 10 st.C do 25 st.C zwierzęta podwoją konsumpcję wody!
Świnie praktycznie nie maja gruczołów potowych!
Temperatura
Stres wywołany temperaturą (wysoką wilgotnością) obserwujemy u
wszystkich zwierząt utrzymywanych na fermie.
Objawia się on: spadkiem poboru paszy, spadkiem przyrostów,
upadkami, spadkiem skuteczności krycia, problemami z wchodzeniem
w ruję, a po kryciu zamieralność zarodków rośnie co wpływa na
spadek ilości prosiąt żywo urodzonych w przyszłości, pojawiają się też
nieprzewidziane powtóki związane często z poronieniami.
Jednym z olbrzymich problemów jest pobór paszy u loch karmiących.
cięższe porody, wzrost ilości prosiąt martwo urodzonych. U knurów
natomiast mamy do czynienia ze spadkiem libido, okresowymi
niepłodnościami oraz spadkiem jakości nasienia.
1 ostrzeżenie temperatura > 24 st.C
2 ostrzeżenie i Alarm temperatura > 32 st.C
3 i ostatnie ostrzeżenie temperatura > 32 st.C,
wilgotność wzrasta powyżej 20% normy
Kalkulacja zapotrzebowania
zamówienia na maj/czerwiec/lipiec
KROK 1
Liczba posiadanych loch x % wymiany stada = liczba loszek potrzebnych roczne
do remontu (dzieląc przez 12 uzyskasz zapotrzebowanie miesięczne).
KROK 2
Powiększ liczbę loszek remontowych o 25% a uzyskasz liczbę dodatkowych
loszek potrzebnych w okresie letnim.
KROK 3
Upewnij się, że twoja własna produkcja loszek remontowych lub liczba zwierząt
zamówionych odpowiada letniemu zapotrzebowaniu.
PRZYKŁAD (100 loch)
100 x 45% = 45 sztuk (3,75 szt./miesiąc)
3,75 x 25% = 1 sztuka extra/miesiąc
Miesięczne zapotrzebowanie w okresie letnim = ok. 5 szt. loszek
* Uwzględniając skuteczność krycia powinniśmy dodać jeszcze ok. 15% (tutaj ok. 0,5/miesiąc)
Lochy i loszki (ogólnie)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Skup się nad największymi zwierzętami
Skup się nad 70% loch, które nie pobierają paszy zgodnie z założeniami
(do 30% mniej). Traktuj lochy indywidualnie.
Przemieszczaj zwierzęta spokojnie i wcześniej kiedy jest jeszcze
chłodniej. Ogranicz przegrupowywanie loch tylko do okresu odsadzenia i
grupowania po dniu 30-ym.
Sprawdź wszystkie smoczki, zapewnij dostęp do wody.
Uwzględnij możliwość zmian pór karmienia
Jeżeli sytuacja jest krytyczna rozważ karmienie na mokro lub dodatek
wody do paszy.
Unikaj posiadania zbyt wielu loch w cyklach powyżej 7-ego.
Zaplanuj zapas loszek remontowych, równocześnie rozważ możliwość
zmniejszenia liczby loch selekcyjnych (jeżeli to konieczne). Pamiętaj o
dodatkowym miejscu dla nich!
Pomóż wstawać lochom kiedy mają takie problemy, zabezpiecz maty dla
tych z problemami.
Przygotuj dodatkowy zbiornik na wodę pozwalający przetrwać jakiś czas
w wypadku braku wody.
Dbaj o czystość zbiorników na pasze – pamiętaj, że wysokie poziomy
tłuszczu w niej zawartego przyspieszają jej „psucie”!
Odchów loszek
Zwróć baczną uwagę na kontrolę i maksymalizację poboru paszy.
•
Wzrost temperatury powoduje spadek poboru paszy a co za tym idzie
słabsze przyrosty odchowywanych loszek, musimy dlatego
uwzględnić wzrost energii w ich paszy.
•
By osiągnąć minimalne cele ustalone dla loszek wprowadzonych do
stada (135kg, P2>18mm) musimy kontrolować koncentrację energii w
paszy.
•
Chcąc ochłodzić odchowalnię loszek często używamy różnych
systemów zraszania – musimy ich używać ostrożnie ponieważ śliskie
podłogi często prowadzą do uszkodzeń nóg oraz racic.
•
Unikaj krycia zbyt młodych loszek (marzec-czerwiec) poniżej 210 dni
i poniżej 135kg.
Sektor krycia i loch prośnych
•
Próbuj utrzymać kondycję do wprowadzenia na poziomie 3.0 (materiały Forum II)
•
Dodatkowa ekspozycja knura po odsadzeniu.
•
Przez pierwsze 5 dni po kryciu skarmiaj 1,8-2,2kg by zapobiec utracie masy ciała.
•
Prawidłowa kontrola kondycji (poboru paszy) w sektorze loch prośnych jest krytyczna
dla wyników przez nie osiągalnych na sektorze porodowym. Lochy wchodzące na
porodówkę powinny mieć P2 = 16-20mm
•
Zapewnij wypływ wody ze smoczka min 2 litry/minutę. W przypadku używania koryt
dobrą praktyką jest zalewanie koryt wodą po porannym odpasie.
•
Najbardziej wrażliwe na stres termiczny są lochy w pierwszym okresie po kryciu (2 tyg.
po tendencja do zamierania embrionów); oraz w wysokiej prośności (2-3 tygodni przed
wyproszeniem; wzrost martwo urodzonych, upadek lochy).
Okres letni jest krytyczny dla prawidłowej laktacji oraz reprodukcji. Lochy
mogą tracić nawet do 25-30% wagi więcej niż w innych miesiącach.
Laktacja 1
•
Zabezpiecz chłodną wodę ad libitum (minimalny wypływ 2l/min). Zapotrzebowanie
dzienne to 30-40 litrów/dobę (gdy ciepło).
•
Skarmiaj minimum 3 x dziennie (rozważ karmienie
wczesnoporanne/popołudniowe/nocne), tak by unikać najgorętszego południa.
Rozważ zwiększenie częstotliwości karmień (lochy mogę lepiej pobierać mniejsze
dawki pokarmu).
•
W okresie letnim lochy tracą zwykle 5-15% masy ciała więcej na porodówce niż w
innych miesiącach. Minimalizowanie tej utraty podczas laktacji (maksymalizacja
poboru paszy w trakcie oraz po) pozwoli skrócić okres do krycia dla stada oraz w
przyszłości uzyskać liczny miot.
•
Zwiększ koncentrację aminokwasów i mikroelementów bo możemy się spodziewać
spadku poboru paszy 15-22%.
•
Uwzględnij możliwość użycia żywienia na mokro (zwiększa pobranie o 15%) lub
zraszania paszy (każdorazowo kontroluj stan paszy w korycie, niedojady należy
wybierać!).
•
Kontroluj pobór paszy (tabelka laktacyjna PIC)
Wpływ stresu termicznego na
produkcję mleka
Temp, P < .01
Różnica, 30%
Szacunkowa
produkcja
mleka, kg/d
15
10
5
21°C
32°C
0
5
10
15
19
Dni laktacji
Spadek poboru paszy loch do 40% (dane PIC)
Spadek masy odsadzeniowej prosiąt w 28 dniu od 0,7 do 1kg
Laktacja 2
•
Upewnij się, że lochy przed i po porodzie nie maja problemu z
zatwardzeniem.
•
Obserwuj ściślej lochy w wyższych cyklach po 4 prosięciu – mogą
potrzebować asysty.
•
Uwzględnij możliwość częściowego odsadzenia gdy lochy tracą kondycję
(nie zostawiaj mniej niż 9 prosiąt przy losze).
•
Rozważ szybsze odsadzenie tych, którym szczególnie trudno utrzymać
kondycję.
•
Jeżeli chłodzisz lochy pamiętaj by prosięta były suche!
•
Prosięta maja tylko 1-2% okrywy tłuszczowej (brak izolacji termicznej!).
•
Inne sposoby na obniżenie temperatury w sektorze porodowym.
Knury i nasienie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Utrzymuj knury w dobrze izolowanych i wentylowanych
pomieszczeniach.
Monitoruj temperaturę i wilgotność (min/max)
Dłuższa ekspozycja knurów na temperatury pow. 26 stC drastycznie
zwiększa % plemników nieprawidłowych i powoduje spadek ich
ruchliwości. Knur będzie potrzebował ok. 4 tygodni by powrócić do swej
produkcyjności po stresie termicznym.
Temperatura pow. 29stC może wyłączyć naszego knura nawet na 6
tygodni z produkcji.
Gdy temperatura rośnie monitoruj częstotliwość oddechów knurów:
normalna 25-35 oddechów/min, 75-100 to stres termiczny. Gdy
częstotliwość osiągnie 40-50 oddechów/min. przedsięweźmij środki
zaradcze.
Upewnij się, że chłodziarka do nasienia działa prawidłowo (zapisuj
odczyty temperatury).
Upewnij się, że knury szukarki mają dobre libido.
Upewnij się, że pracownicy nie biorą zbyt wiele nasienia na sektor
krycia (zbyt długo leży lub wraca?).
Zaleca się zwiększenie zaw. witaminy C w paszy (5 g./knura/dzień)
Przygotowanie do lata - podsumowanie
To że dni zbyt ciepłe dla twego stada nadejdą
- jest pewne, planuj je z wyprzedzeniem!
• monitoruj temperatury i wilgotność - min/max, obserwuj zwierzęta
• przygotuj większą ilość loszek do krycia
• przygotuj system żywienia adekwatny do systemu fermy, zrewiduj
dawki pokarmowe (wit.C).
• zabezpiecz i sprawdź zapotrzebowanie na wodę i sprawność
systemów (przygotuj system zabezpieczający dostęp do wody)
• sprawdź jakość pomieszczeń dla knurów i systemów przechowywania
nasienia.
• Skontroluj stan systemów wentylacyjnych i zraszających na fermie.
• Ustal z załogą system kontroli poboru paszy, wody oraz stanu zwierząt
obecnych na fermie.
Skalkuluj to na chłodno …
•
Wzrost liczby prosiąt martwo urodzonych
1 prosię extra ż.u. = 15,5 zł/tucznika
•
Jeden dzień szybciej w rzeźni
1 dzień szybciej = 0,7 zł/tucznika
•
Śmiertelność w tuczu
1% = 3 zł/tucznika w stadzie
•
Obniżenie liczby dni pustych
5 dni pustych mniej = ok. 5 zł/tucznika
Daje to wartość około 8,5 zł/tucznika/rok
Czyli 17 000 zł straty dla stada 100 loch
Założenia dla 20 szt.tuczników/lochę/rok
wzrost: m.u +0,2 szt.; śmiert. +0,2%; wzrost dni pustych +3.
spadek: 3 dni w tuczu,
Dziękuję za uwagę …
Rekomendacje dotyczące wody na fermie.
80% masy ciała nowo narodzonego prosiaka to woda!
Sprzedając tucznika pamiętajmy, że 53% masy jego ciała to też woda!
Wiek tyg.
Minimalny wypływ ze smoczków (l/min)
Typ produkcyjny/waga
l/min
Zapotrzebowanie l/dzień
8
1
9
2,5
10
3,3
12
4,2
14
5,0
Prosięta
0,3
Warchlaki 7-25kg
1,0
Tuczniki 25-50kg
1,4
17
7,0
Tuczniki 50-100kg
1,7
21
8,9
Lochy luźne/prośne
2,0
Puste
12
Prośna
12-25
Laktacja
18-40
Knury
Ok. 20 (waga?)
Lochy laktacyjne
min 2,0
Pamiętaj
• Zwierzęta chore wymagają więcej wody
• wzrost temp z 15 do 32 powoduje wzrost pobrania wody o 50%