BUF_Podręcznik uży..
Transkrypt
BUF_Podręcznik uży..
Budżetowanie Forte Podręcznik użytkownika Wersja 2007 Powielanie w jakiejkolwiek formie całości lub fragmentów podręcznika bez pisemnej zgody firmy Sage Symfonia Sp. z o.o. jest zabronione. Copyright© Sage Symfonia Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone. All Rights Reserved. Windows™ jest znakiem towarowym firmy Microsoft Corporation. Microsoft® SQL Server™ jest znakiem towarowym firmy Microsoft Corporation. Adobe, Acrobat, Acrobat Reader, Acrobat Distiller są zastrzeżonymi znakami towarowymi firmy Adobe Systems Inc. Opracowanie i skład: Sage Symfonia Sp. z o.o. Warszawa, styczeń 2008 Symbol dokumentu MXBUFV2007P0001 Spis treści Spis treści Wstęp 0-1 ® System SYMFONIA Forte ........................................................................................................................... 0-1 Korzyści dla przedsiębiorstwa decydującego się na system SYMFONIA® Forte:........................................ 0-1 Obszary zarządzania systemem SYMFONIA® Forte .................................................................................. 0-2 Obszar Finanse .............................................................................................................................................. 0-2 Obszar Sprzedaż i marketing ......................................................................................................................... 0-3 Obszar Zarządzanie zasobami ludzkimi ........................................................................................................ 0-5 Obszar Integracja IT ...................................................................................................................................... 0-6 Obszar Analiza i zarządzanie informacją ...................................................................................................... 0-7 Certyfikacja użytkowników ........................................................................................................................... 0-8 Sprawdzian kompetencji................................................................................................................................ 0-8 Nowe możliwości .......................................................................................................................................... 0-8 Zagadnienia objęte egzaminem ..................................................................................................................... 0-8 Zgłoszenia...................................................................................................................................................... 0-9 Dokumentacja programu ............................................................................................................................... 0-9 Korzystanie z podręcznika drukowanego ...................................................................................................... 0-9 Korzystanie z podręczników elektronicznych ............................................................................................... 0-9 Korzystanie z pomocy kontekstowej ............................................................................................................. 0-9 Pomoc techniczna.......................................................................................................................................... 0-10 Zastrzeżenia................................................................................................................................................... 0-10 Aktualne informacje ..................................................................................................................................... 0-10 Filozofia programu Pojęcia podstawowe Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 1-1 2-1 3-1 Uruchomienie programu ................................................................................................................................ 3-1 Utworzenie nowej bazy danych..................................................................................................................... 3-1 Tworzenie użytkowników i przypisywanie praw .......................................................................................... 3-6 Uruchomienie programu na kolejnym stanowisku ...................................................................................... 3-11 Praca z budżetem 4-1 Część pierwsza................................................................................................................................................. 4-1 Definiowanie budżetu.................................................................................................................................... 4-1 Definiowanie słowników, kategorii budżetowych i struktur kategorii budżetowych .......................................... 4-3 Tworzenie struktury budżetu ......................................................................................................................... 4-5 Tworzenie i projektowanie arkuszy............................................................................................................... 4-6 Część druga.................................................................................................................................................... 4-10 Wypełnianie arkuszy danymi....................................................................................................................... 4-10 Drukowanie arkusza budżetowego .............................................................................................................. 4-12 Obieg arkuszy .............................................................................................................................................. 4-12 Akceptacja budżetu...................................................................................................................................... 4-13 II Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Import wartości do określenia wykonania budżetu......................................................................................4-14 Sprawdzenie stopnia wykonania budżetu i inne zestawienia .......................................................................4-20 MXBUFV2007P0001 Wstęp Program Budżetowanie Forte jest jednym z programów systemu SYMFONIA® Forte. Wspomaga on proces budżetowania dokonywany w firmie. Umożliwia tworzenie budżetu dla całej firmy, zarządzanie zmianami w budżecie oraz kontrolę jego wykonania. System SYMFONIA® Forte SYMFONIA® Forte to polskie rozwiązanie klasy ERP pozwalające osiągnąć przedsiębiorstwom trwałe i wymierne korzyści biznesowe. Wspiera zarządzanie strategicznymi obszarami i procesami zachodzącymi w organizacji, a także przyczynia się do wzrostu efektywności i optymalizacji kosztów jej funkcjonowania. Szybki dostęp do wiarygodnej i spójnej informacji zarządczej pozwala elastycznie reagować na zmiany rynkowe, wpływa na zwiększenie przewagi konkurencyjnej oraz obniża ogólne ryzyko działalności. SYMFONIA® Forte jest zintegrowanym systemem o budowie modułowej, który obejmuje swoim zakresem strategiczne obszary i procesy w organizacji - finanse, zarządzanie zasobami ludzkimi, sprzedaż i marketing oraz analizy i zarządzanie informacją. Zaawansowane rozwiązania oraz wykorzystywana baza Microsoft SQL Server pozwalają na bezpieczny rozwój poszczególnych modułów, integrację z innymi systemami oraz tworzenie nowych raportów i zestawień dostosowanych do specyfiki i potrzeb firmy. Korzyści dla przedsiębiorstwa decydującego się na system SYMFONIA® Forte: Pewność i perspektywiczność inwestycji Stały rozwój systemu jest gwarancją jego pełnej zgodności z polskim prawem oraz dostosowania do zmieniających się potrzeb Użytkowników działających na konkurencyjnym rynku. Nowoczesne technologie informatyczne wykorzystane przy tworzeniu aplikacji zapewniają ich wysoką wydajność oraz bezpieczeństwo zgromadzonych danych. Skalowalność systemu umożliwia dodawanie modułów czy dodatkowych stanowisk wraz z rozwojem przedsiębiorstwa. Zastosowane w SYMFONII® Forte rozwiązania pozwalają na jej bezpieczny rozwój bez ingerencji w tzw. "kod źródłowy", co znacznie skraca czas i obniża koszt tworzenia indywidualnej dla danej firmy funkcjonalności. Efektywność i bezpieczeństwo pracy Wysoka jakość produktów i usług świadczonych Użytkownikom SYMFONII® Forte przez specjalistów Sage Symfonia i Autoryzowanych Partnerów są gwarancją stabilności i wysokiej wydajność pracy. Dostępna na terenie całego kraju oferta usług obejmuje zarówno opiekę serwisową, pomoc techniczną i merytoryczną z zakresu wykorzystania aplikacji, jak i tworzenie dedykowanych rozwiązań czy raportów. Indywidualne, pisemne umowy, pozwalają zaplanować budżety informatyczne oraz umożliwiają dobór optymalnego dla danego przedsiębiorstwa zakresu opieki i czasu reakcji specjalistów na zgłoszenie Użytkownika. Dostęp do spójnej i wiarygodnej wiedzy biznesowej Możliwość ścisłej integracji ze specjalistycznymi lub branżowymi programami funkcjonującymi w przedsiębiorstwie zapewnia dostęp do spójnych oraz wiarygodnych danych w ramach jednolitego środowiska informatycznego. Migracja do SYMFONII® Forte kluczowych informacji biznesowych, zgromadzonych w aplikacjach zastąpionych przez system, pozwala zachować ciągłość pracy organizacji i wykorzystywać dane historyczne do potrzeb zarządczych. Zwrot nakładów poniesionych na informatyzację w przewidywanym czasie Starannie dobrane usługi obejmujące analizę przedwdrożeniową, implementację systemu oraz szkolenia dla pracowników sprawiają, że średni czas uruchomienia systemu w firmie nie przekracza kilku tygodni. Wieloletnie doświadczenie i znajomość specyfiki polskiego rynku oraz dostęp pracowników 0–2 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Sage Symfonia do unikatowej wiedzy firm z Grupy SAGE są gwarancją zastosowania optymalnych dla Klienta modeli biznesowych już na etapie wdrożenia. Obszary zarządzania systemem SYMFONIA® Forte Obszar Finanse Księgi rachunkowe Moduł zawiera funkcjonalność wymaganą przez Ustawę o Rachunkowości i związane z nią przepisy. Gromadzone w nim dane wykorzystywane są w sprawozdawczości finansowej, zarządczej, rozrachunkach, rozliczeniach podatkowych. Specjalny "bufor" umożliwia rejestrowanie danych, ich kontrolę i korektę przed ostatecznym zaksięgowaniem. Szablony, definiowane wzorce dekretacji automatyzują wprowadzanie i ewidencję dokumentów. Jednoczesna rejestracja zdarzeń gospodarczych w PLN i walutach obcych czy automatyczne wyliczanie różnic kursowych pozwalają stosować to rozwiązanie w firmach działających na rynkach zagranicznych. Należności i windykacja Grupa narzędzi, które przyczyniają się do wzrostu skuteczności egzekwowania zaległych należności od kontrahentów oraz usprawniają rozliczenia z pracownikami. Czytelne raporty o strukturze chronologicznej zaległych płatności ułatwiają kontrolę ich poziomu oraz dostarczają dane uzupełniające do sprawozdań finansowych. Instrumenty kompleksowej obsługi windykacji - począwszy od wyszukania grup należności spełniających określone warunki, po generowane przez program monity o zapłatę oraz noty odsetkowe - obniżają koszt całego procesu. System obsługi delegacji i zaliczek ułatwia rozliczenia wewnętrzne. Ewidencja i rozliczenia VAT Moduł uwzględnia specyficzne dla polskiego prawa procedury rozliczeń VAT. Wspiera obsługę tego podatku w transakcjach międzynarodowych w tym także wewnątrzunijnych. Swobodny wybór metody rozliczania pozwala na optymalizację kosztów obciążeń podatkowych. Poprawność rozliczeń gwarantują zgodne z obowiązującymi wytycznymi zestawienia i raporty (kwartalna informacja podsumowująca, kontrola sprzedaży wysyłkowej, obliczanie proporcji VAT) oraz automatyczne ujmowanie transakcji we właściwym okresie sprawozdawczym. Zobowiązania i likwidatura Moduł skutecznie wspomaga zarządzanie zobowiązaniami firmy. Rozrachunki z dostawcami uwzględniają wiele terminów płatności cząstkowych i są powiązane z konkretnym rachunkiem bankowym. Aplikacja dzięki mechanizmom kompensaty zestawia propozycje potrąceń i tym samym automatyzuje wzajemne rozliczenia z kontrahentami. Moduł samoczynnie (uwzględniając ewentualne ręczne korekty) przygotowuje niezbędne dekretacje oraz gotowe do przesłania dokumenty kompensaty. Ewidencja zarządcza Narzędzia dedykowane do realizacji wewnętrznych potrzeb zarządczych. Pozaksięgowe oznaczania cechami zapisów lub całych dokumentów oraz znaczniki dla dokumentów, rozrachunków i rejestrów VAT pozwalają gromadzić dodatkowe informacje i tym samym przygotowywać raporty w dowolnym niemal wymiarze. Wyspecjalizowane narzędzia obsługi i prezentacji zbiorczych danych o kontraktach lub zleceniach (także wieloletnich) umożliwiają szczegółową analizę tej kategorii zdarzeń gospodarczych. Rozliczenia międzyokresowe Moduł zmniejsza czasochłonność i w konsekwencji koszty obsługi rozliczeń międzyokresowych, takich jak polisy ubezpieczeń majątkowych, prenumerata, remonty generalne. Automatycznie generuje niezbędne dokumenty księgowe wraz z dekretacją księgowań w poszczególnych okresach sprawozdawczych. Zmniejsza ryzyko błędu księgowego, wyznaczając raty i umożliwiając kontrolę procesu obsługi naliczeń okresowych. MXBUFV2007P0001 Wstęp 0–3 Planowanie płynności finansowej Moduł wspiera zarządzanie płynnością finansową, pozwalając przewidzieć ewentualne nadwyżki i ograniczyć ryzyko wystąpienia napięć płatniczych. Plan płynności jest tworzony automatycznie na podstawie danych pobieranych bezpośrednio z rozrachunków i sald środków pieniężnych w bankach i kasach. Szczegóły dowolnego rozliczenia oraz opcja zatwierdzania realizacji płatności są dostępne bezpośrednio przy stanowisku zarządzania płynnością. Możliwość wprowadzania korekt do planu wyznaczonego przez aplikację pozwala na prowadzenie symulacji i optymalizację przyszłych stanów płynności. Kasa Aplikacja zapewnia kompleksową obsługę operacji gotówkowych w złotych i walutach obcych realizowanych przy wyspecjalizowanych stanowiskach kasowych. Rozbudowane narzędzia kontroli zwiększają bezpieczeństwo ewidencji transakcji gotówkowych. Wystawianie dowodów kasowych w oparciu o dane zarejestrowane w SYMFONII® Forte czy automatyczne przekazywanie raportów kasowych do innych modułów systemu ogranicza ryzyko pomyłek, usprawnia funkcjonowanie kasy oraz podnosi jakość obsługi interesantów. Środki trwałe Moduł zwiększa efektywność zarządzania majątkiem trwałym firmy. Plany amortyzacji umożliwiają prowadzenie symulacji i dobór najkorzystniejszego dozwolonego przez polskie prawo wariantu. Moduł automatyzuje odpisy amortyzacyjne (metodą bilansową i podatkową), pozwala wyodrębnić pozycje niebędące kosztem uzyskania przychodów oraz wprowadzić korekty planów amortyzacyjnych. Liczne raporty, ewidencja centrów kosztów czy historia środka trwałego dostarczają cennych informacji zarządczych. Obce środki trwałe Wyspecjalizowane narzędzia ewidencji oraz rozliczeń kosztów umów związanych z obcymi środkami trwałymi jak np. leasing, wynajem i dzierżawa. Raty leasingowe są automatycznie dzielone na kapitał i odsetki metodą degresywną lub uproszczoną zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Moduł uwzględnia ograniczenia w podatku VAT przy zakupie pojazdów. Pozwala na niezależną spłatę rat leasingowych (najmu i dzierżawy) przy jednoczesnym prowadzeniu odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych użytkowanych na podstawie tych umów. Inwentaryzacja Moduł usprawnia inwentaryzację środków trwałych. Obniża koszt i minimalizuje ryzyko pomyłek nieuniknionych podczas tradycyjnie prowadzonej inwentaryzacji. Drukowane przez program etykiety z kodem kreskowym i numerem ewidencyjnym pozwalają oznaczyć środki trwałe i przeprowadzić ich ewidencję za pomocą czytnika kodów kreskowych lub terminalu. Arkusze i raporty inwentaryzacyjne dostarczają oraz porządkują informacje o majątku firmy. Sprawozdawczość i analizy Moduł zapewnia rzetelną sprawozdawczość finansową w oparciu o salda i obroty kont. Gotowe wzory sprawozdań finansowych zaspokajają standardowe potrzeby przedsiębiorstwa. Dodatkowe mechanizmy umożliwiają przygotowanie specyficznych dla danej firmy raportów czy zestawień, z uwzględnieniem bieżących potrzeb zarządu i wymagań sprawozdawczości korporacyjnej. Obszar Sprzedaż i marketing Gospodarka magazynowa Moduł wspiera proces zarządzania przepływem towarów w przedsiębiorstwie, oraz obniża koszty operacji magazynowych. Wybór metody rozliczania towarów, dowolna liczba typów i serii numeracji dokumentów pozwalają dostosować aplikację do procedur przedsiębiorstwa. Możliwość wypełniania wielu pozycji w jednej operacji, automatyczne generowanie dokumentów powiązanych czy seryjne wystawianie dokumentów dla wielu kontrahentów zwiększają efektywność pracy. Różnorodne zestawienia i raporty umożliwiają analizę stanów i przepływów towarów handlowych. 0–4 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Gospodarka materiałowa Grupa narzędzi wspierających zarządzanie przepływem materiałów. Analizy rotacji i zalegania dostaw pozwalają zredukować zbędne zapasy. System rezerwacji wykorzystujący strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa, powiązania między działami oraz magazynami zapewniają ciągłość zaopatrzenia materiałowego. Narzędzia kontroli pozwalają śledzić proces obrotu magazynowego dowolnego egzemplarza lub porcji materiałów. Ergonomiczny, czytelny interfejs oraz automatyzacja wielu procesów przyczyniają się do wzrostu wydajności pracy. Sprzedaż i zamówienia obce Rozwiązanie wspiera planowanie, realizację i kontrolę przyjętej przez przedsiębiorstwo strategii sprzedaży. Dostępne w module dokumenty pozwalają zastosować dowolne procedury handlowe oraz umożliwiają obsługę klientów o różnych statusach prawnych (VAT, rezydencja podatkowa itp.). System cenników i rabatów pozwala prowadzić elastyczną politykę cenową. Automatyzacja operacji handlowych, łatwy dostęp do informacji oraz stanu realizacji zamówień podnoszą poziom obsługi klientów. Wielowymiarowe analizy i raporty sprzedaży pozwalają efektywnie zarządzać działaniami handlowymi. CRM Aplikacja wspiera procesy budowy relacji z klientami i zarządzania tymi relacjami. Zapewnia dostęp do spójnej wiedzy o kliencie, ułatwiając ofertowanie i obsługę posprzedażną. Umożliwia segmentację klientów na podstawie analizy ich preferencji, rentowności lub posiadanych produktów. Narzędzia agregacji i kategoryzacji informacji pozwalają na analizę skuteczności działań handlowomarketingowych i prognozowanie sprzedaży. Mechanizmy planowania i kontroli aktywności pracowników z uwzględnieniem dostępności zasobów i aktualnych promocji podnoszą efektywność zarządzania zespołem sprzedaży. Analizy i raporty Zestawienia obrotów i stanów magazynowych, przepływów i rozliczeń dostarczają dane niezbędne w procesach kontroli i podejmowania decyzji zarządczych. Mechanizmy informatyczne pozwalają stworzyć indywidualne raporty lub przetwarzać dane bezpośrednio w arkuszach kalkulacyjnych. Dynamiczne okna zestawień, sumy cząstkowe, sortowanie według dowolnej z kolumn, zmiana zakresu lub układu danych bezpośrednio w oknie zestawienia zapewniają szybką reakcję na potrzeby informacyjne zarządu. Wielooddziałowość Komponent jest dedykowany firmom z dowolną liczbą oddziałów. Umożliwia ciągłą wymianę informacji między centralą i oddziałami. Pozwala na ich gromadzenie także w sytuacji, gdy oddziały nie dysponują infrastrukturą techniczną niezbędną do zestawienia stałego połączenia. Zaimplementowane mechanizmy pozwalają (nie blokując procesu centralizacji) na przyjęcie danych, które są niekompletne lub nie zachowują zasad chronologii exportu. Zakupy i zamówienia własne Moduł zapewnia kompleksową obsługę zakupów realizowanych przez przedsiębiorstwo. Wspomaga planowanie i kontrolę zaopatrzenia oraz rozliczeń magazynowych i handlowych z uwzględnieniem rzeczywistego przebiegu operacji gospodarczych. Wspiera działy zakupów oraz zaopatrzenia na poziomie operacyjnym, zwiększając efektywność i bezpieczeństwo pracy. Na bieżąco analizowana jest też poprawność rachunkowa dokumentów wystawionych przez dostawców, bez względu na użytą przez nich metodę naliczania podatków pośrednich. Ewidencja VAT Moduł pozwala zoptymalizować koszty obciążeń VAT. Obsługuje wszystkie alternatywne metody naliczania tego podatku oraz umożliwia swobodny wybór najkorzystniejszej dla przedsiębiorstwa metody jego rozliczania. Wspiera obsługę specyficznych operacji i licznych występujących w polskim prawie wyjątków - wydania niezwiązane z prowadzoną działalnością, naliczanie VAT przy korektach, MXBUFV2007P0001 Wstęp 0–5 szczególne momenty powstawania obowiązku podatkowego. Niezależne przyporządkowanie rejestrów VAT do każdej pozycji gwarantuje poprawną ewidencję, także w przypadku nietypowych transakcji. Rozrachunki Grupa funkcji wspierających obsługę należności i zobowiązań. Czytelne raporty o strukturze i historii rozliczeń ułatwiają bieżącą kontrolę poziomu zaległych płatności z podziałem na dział, pracownika czy kontrahenta. Informacje o rozrachunkach generowane są w oparciu o dane z kont księgowych oraz jeszcze niezaksięgowanych dokumentów sprzedaży, co gwarantuje ich aktualność i zapobiega niekontrolowanemu wzrostowi należności. Efektywność rozliczeń podnosi automatycznie sugerowana przez program kompensata, co pozwala na potrącenie zobowiązania z przysługującej należności. Transakcje wewnątrzwspólnotowe Grupa funkcji dedykowanych przedsiębiorstwom operującym na rynkach Unii Europejskiej. Automatyzuje proces obsługi transakcji wewnątrzunijnych - generuje dokumenty wewnątrzwspólnotowego nabycia i dostawy towarów, korekty, wspiera rozliczenia podatku VAT. Pozwala na samodzielne tworzenie różnych wersji językowych dokumentów, a następnie ich wysyłanie pocztą elektroniczną. Podnosi bezpieczeństwo prawno-podatkowe, automatycznie tworząc deklaracje Intrastat oraz niezbędne dokumenty i informacje o przepływach towarów i materiałów między krajami Unii Europejskiej, wymagane przez służby celne. Kompletacja Moduł zapewnia nadzór nad procesem wytwarzania produktów w oparciu o zlecenia produkcyjne i receptury. Elastyczność rozwiązania umożliwia obsługę procesów produkcyjnych, także w przypadku zdarzeń skutkujących dużymi odchyleniami od receptur. Kontrola zabezpieczenia materiałowego zapewnia ciągłość produkcji. Zestawienia i raporty pozwalają na szybką analizę procesu produkcyjnego oraz wykrywanie miejsc nadmiernego zużycia. Import/eksport Moduł jest szczególnie przydatny w firmach działających lub zaopatrujących się na rynkach pozaunijnych. Obsługuje szeroką gamę dokumentów eksportowych i importowych. Automatyzuje naliczenia VAT z uwzględnieniem dodatkowych kosztów nabycia oraz cła i akcyzy. Pozwala dostosować dokumenty do specyficznych wymagań prawnych danego kraju i alfabetów innych niż łacińskie. Obszar Zarządzanie zasobami ludzkimi Kadry Moduł odpowiada za gromadzenie i archiwizację dowolnych danych o pracownikach, przydatnych w planowaniu i prowadzeniu polityki kadrowo-płacowej. Informacje o zatrudnionych, historia zmian oraz kopie dokumentów przechowywane są w elektronicznych teczkach pracowniczych. Specjalne kalendarze pozwalają na rejestrację zdarzeń, takich jak awanse, szkolenia czy delegacje. Zastosowanie operacji grupowych ogranicza czas niezbędny do przygotowania lub zmiany systemów i grafików pracy. Moduł jest w pełni zgodny z przepisami o ochronie danych osobowych - rejestruje kompletną informację o dokonanych zmianach i chroni dane przed dostępem osób niepowołanych. Płace Moduł wspiera proces naliczania i kontroli wynagrodzeń pracowników. Pozwala na budowę dowolnych, dopuszczalnych przez polskie prawo, systemów płacowych. Wygodne narzędzia do zbiorczej edycji danych w znacznym stopniu przyspieszają ewentualne modyfikacje parametrów płacowych (np. zmianę stałych składników wynagrodzenia o ustaloną wartość lub współczynnik). Aplikacja w oparciu o dane kadrowe (np. informacja o urlopach lub stażu pracy) automatyzuje naliczanie płac. Umożliwia też dowolne rozksięgowania wynagrodzeń m.in. według miejsca powstawania kosztów. System uprawnień skutecznie zabezpiecza poufne informacje przed dostępem osób niepowołanych. 0–6 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Umowy cywilno-prawne Moduł odpowiada za rozliczanie umów cywilno-prawnych, kontraktów menedżerskich zawartych zarówno z pracownikami, jak i osobami niezatrudnionymi w firmie. Umożliwia bieżącą kontrolę kosztów pracy pracowników zatrudnionych na podstawie umów cywilno-prawnych z podziałem na projekty lub działy. Automatyzuje obsługę ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnych (obowiązkowych i dobrowolnych). Pozwala na rozliczanie na listach płac umów cywilno-prawnych zawartych z własnymi pracownikami łącznie z wynagrodzeniem z tytułu umów o pracę. Deklaracje i przelewy Moduł automatyzuje rozliczenia podatkowe oraz wystawianie przelewów z tytułu wynagrodzeń. Obsługuje wszystkie wzory przelewów, generując pliki elektroniczne lub przelewy papierowe (w formie nadruków lub gotowych druków). Pozwala na obsługę wielu rachunków bankowych pracowników i firmy - poszczególne kwoty mogą być przelewane w definiowanych proporcjach. Wraz z systemem dostarczany jest komplet aktualnych i historycznych deklaracji podatkowych. Stała ich aktualizacja zapewnia pełną zgodność z prawem. Ubezpieczenia społeczne Moduł zwiększa bezpieczeństwo pracodawcy w świetle złożonych polskich przepisów ubezpieczeń społecznych. Obsługuje wszystkie zagadnienia związane z kontrolą i obliczaniem składek oraz pilnowaniem limitów ubezpieczeń społecznych, funduszy pozaubezpieczeniowych (FGSP oraz Fundusz Pracy) oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Współpracuje z programem Płatnik. Sprawozdawczość Szeroka gama gotowych raportów kadrowo-płacowych zaspokaja standardowe potrzeby przedsiębiorstwa. Dzięki zastosowaniu elastycznych szablonów dokumentów możliwe jest ich dostosowanie do indywidualnej specyfiki firmy. Moduł pozwala również przygotować dostosowane do wymagań organizacji raporty oraz umożliwia analizę danych bezpośrednio w arkuszach kalkulacyjnych. e-kadry e-kadry są intranetowym rozszerzeniem modułu Kadry. Moduł obsługuje proces elektronicznego zgłaszania, akceptacji i rejestracji wniosków dot. nieobecności, eliminując zbędną biurokrację i zapewniając rzetelność rozliczeń dni wolnych. Dostęp do zbiorczych i aktualnych informacji o planach urlopowych podległego zespołu ułatwia menadżerom planowanie i utrzymywanie ciągłości pracy działu. Pracownicy otrzymują wygodne narzędzia pozwalające na kontrolę statusu złożonych wniosków urlopowych oraz liczby wykorzystanych dni wolnych. Aplikacja ułatwia też organizację pracy na poziomie całego przedsiębiorstwa, zapewniając dostęp do informacji o aktualnych i planowanych absencjach pracowników lub ewentualnych zastępstwach. Obszar Integracja IT Import i eksport danych Mechanizmy importu i eksportu danych dostępne w SYMFONII® Forte pozwalają skonfigurować połączenia niemal z każdym systemem zewnętrznym. Obsługują różne, w tym nietypowe, formaty danych. Zaawansowane rozwiązania informatyczne pozwalają przekształcać informacje w trakcie procesu importu oraz elastycznie reagować w sytuacjach, gdy importowane dane są niepełne lub niepoprawne. SYMFONIA® Forte standardowo wyposażona jest w gotowe szablony importu dla najpopularniejszych systemów, co umożliwia również przygotowanie nowych, obsługujących nietypowe przypadki. Własne okna aplikacji Zestaw narzędzi informatycznych, które umożliwiają specjalistom działu IT lub niezależnym producentom projektowanie nowych okien programu bezpośrednio w aplikacji. Ich integracja z istniejącą logiką biznesową systemu sprawia, że SYMFONIA® Forte może być wykorzystywana jako otwarta platforma do tworzenia rozwiązania ściśle dostosowanego do specyfiki biznesu klienta. Do tworzenia okien może być wykorzystany wbudowany w system język Microsoft Visual Basic for Application MXBUFV2007P0001 Wstęp 0–7 albo dowolne narzędzie zewnętrzne - Visual Basic, C lub .NET. Okna zapewniają bezpośredni dostęp do bazy danych Microsoft SQL Server. Środowisko programistyczne VBA System SYMFONIA® Forte jako jedyny w Polsce oraz jeden z nielicznych na świecie został standardowo wyposażony w pełne, zintegrowane środowisko Visual Basic for Application (VBA). Język programowania VBA, posiadający możliwość korzystania z funkcjonalności biznesowej wbudowanej w programy SYMFONII® Forte oraz narzędzia budowania okien stwarzają możliwość rozwoju aplikacji zarówno we własnym zakresie, jak i przy wsparciu niezależnych producentów oprogramowania. Narzędzia integracji Grupa narzędzi umożliwiająca integrację SYMFONII® Forte z aplikacjami innych producentów. Zestaw obiektów COM pozwala m.in. na bezpośrednią synchronizację kartotek, wprowadzanie dokumentów księgowych do bufora SYMFONII® Forte lub odczytywanie aktualnego stanu rozrachunków. Obsługa formatów XML/HTML umożliwia bezpośredni dostęp do danych ze stron www oraz dokumentów MS Office z poziomu aplikacji SYMFONII® Forte. Otwarty system raportowy Grupa narzędzi umożliwiająca przygotowanie raportów (elementów dodatkowych) do modułów tworzących SYMFONII® Forte. Raporty automatyzują proces przygotowywania nietypowych zestawień, specyficznych dokumentów, danych w postaci elektronicznej np. do systemów bankowości elektronicznej. Środowisko do tworzenia wszystkich standardowych raportów oraz ich definicje są dostępne dla użytkownika, co pozwala na ich łatwą rozbudowę lub modyfikację. OLE Automation Grupa mechanizmów i narzędzi, które umożliwiają udostępnianie danych zgromadzonych w bazach SYMFONII® Forte do zewnętrznych aplikacji. Technologia OLE Automation pozwala prowadzić m.in. wielowymiarowe analizy danych z wykorzystaniem tabel przestawnych Microsoft Excel lub tworzenie dokumentów oraz korespondencji przy pomocy Microsoft Word. Obszar Analiza i zarządzanie informacją Intranet Aplikacja pełni funkcję wewnętrznego portalu komunikacyjnego, wspierając zarządzanie wiedzą, informacją i zasobami organizacji. Usprawnia wymianę informacji pomiędzy zarządem i pracownikami firmy, jak również jej przepływ między działami i oddziałami przedsiębiorstwa. Ułatwia administrowanie narzędziami przygotowywanymi przez jednostki organizacyjne firmy np. prezentacjami, raportami, wzorami umów. Wspiera procesy obsługi zaliczek, urlopów, wyjazdów służbowych, zgłoszeń problemów do działu technicznego, rozliczania czasu pracy oraz zamówień wewnętrznych. Integracja z systemami operacyjnymi przedsiębiorstwa automatyzuje przepływ danych wprowadzonych za pośrednictwem Intranetu, co eliminuje zbędną biurokrację. Profile uprawnień umożliwiają zarządzanie prawami dostępu do wybranych informacji, oraz modyfikację ich zawartości. Analizy wielowymiarowe Narzędzia wielowymiarowej analizy danych zgromadzonych w Systemie SYMFONIA® Forte wykorzystujące tabele przestawne MS Excel. Intuicyjne mechanizmy zapytań umożliwiają kadrze menedżerskiej składanie zapytań bezpośrednio do bazy danych i uzyskiwanie odpowiedzi w postaci tabel lub wykresów MS Excel. Liczne definiowane przez użytkownika wymiary pozwalają tworzyć przekrojowe raporty i analizy sprzedaży z uwzględnieniem dowolnego okresu lub regionu geograficznego, struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa np. działu lub kanału sprzedaży, daty pozyskania klienta oraz posiadanych przez niego produktów. W oparciu o znaczniki i cechy dokumentów możliwe jest analizowanie skuteczności akcji marketingowych czy rentowności poszczególnych produktów oferowanych przez przedsiębiorstwo. 0–8 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Obieg dokumentów Rozwiązanie wspiera proces zarządzania dokumentami oraz informacją z nimi związaną w oparciu o procedury i standardy obowiązujące w organizacji. Narzędzia skanowania dokumentów oraz możliwość przechowywania elektronicznych kopii w centralnej bazie danych zabezpieczają oryginały przed zniszczeniem lub zgubieniem. Elastyczny system akceptacji merytorycznej i księgowej w połączeniu z funkcją kosztowego podziału dokumentu zapewniają odpowiedni nadzór nad właściwym przypisaniem kosztów do komórki organizacyjnej lub projektu. Automatyczna dekretacja i transfer danych do modułów finansowych obniżają koszty obsługi procesu. Centralne archiwum oraz narzędzia wyszukiwania zapewniają szybki dostęp do dokumentów, historii akceptacji i zmian. Kontroling Moduł dostarcza narzędzi do pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania informacji o przebiegu procesów gospodarczych w oparciu o metody rachunkowości zarządczej. Wielowymiarowa analiza danych pozwala na ocenę rentowności prowadzonych działań w dowolnych przekrojach np. wg działu centrów kosztów lub projektów. Rozwiązanie umożliwia monitorowanie realizacji planów finansowych w odniesieniu do wybranej wersji budżetu. Ułatwia również decentralizację zarządzania operacyjnego: dzięki systemowi uprawnień możliwe jest udostępnianie informacji zgodnie z potrzebami różnych szczebli zarządzania, z dowolnego miejsca w firmie lub poza nią (np. poprzez Internet). Certyfikacja użytkowników Użytkownikom, którzy pragną potwierdzić swoje kwalifikacje w zakresie obsługi wybranych programów Systemu SYMFONIA® Forte oferujemy udział w programie certyfikacji. Sprawdzian kompetencji Podstawą procesu certyfikacji jest egzamin, podczas którego weryfikowana jest znajomość wybranych programów Systemu SYMFONIA® Forte. Poddanie się egzaminowi postrzegane jest przez pracodawców jako wyraz dojrzałości zawodowej, za którą idzie potrzeba weryfikowania umiejętności i podnoszenia kwalifikacji. Zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi, podczas trwającego 60 minut egzaminu, odbywa się za pomocą przygotowanej specjalnie na potrzeby procesu certyfikacji aplikacji e-learningowej. Aplikacja ta została opracowana przy współpracy Instytutu Maszyn Matematycznych w Warszawie. Pozytywny wynik egzaminu jest podstawą do otrzymania certyfikatu producenta Systemu SYMFONIA® forte. Nowe możliwości Certyfikat stanowi przepustkę do elitarnej grupy profesjonalistów, osób biegłych w obsłudze systemów oferowanych przez Sage Symfonia Sp. z o.o. Certyfikowani użytkownicy Systemu SYMFONIA® Forte będą mogli korzystać z wielu przywilejów, których celem jest nieustanne wspieranie ich w procesie rozwoju zawodowego. Zespół działań obejmie także przedsięwzięcia o charakterze edukacyjnym i integracyjnym. Zagadnienia objęte egzaminem Egzamin certyfikacyjny na poziomie średnio zaawansowanym obejmuje wiedzę teoretyczną i praktyczne umiejętności obsługi programu umożliwiające samodzielną pracę na zainstalowanym i wdrożonym programie. Egzamin certyfikacyjny na poziomie zaawansowanym obejmuje wiedzę teoretyczną i praktyczne umiejętności obsługi programu umożliwiające: • instalację programu, • dostosowanie programu do specyficznych wymagań firmy, • wprowadzanie w programie ustawień pozwalających na pracę innym użytkownikom, • samodzielną obsługę programu. MXBUFV2007P0001 Wstęp 0–9 Zgłoszenia Warunkiem przystąpienia do egzaminu certyfikacyjnego jest wypełnienie i przesłanie formularza zgłoszeniowego dostępnego na stronie internetowej www.symfonia.pl oraz wniesienie opłaty. Szczegółowe informacje na temat zagadnień dotyczących poszczególnych programów objętych programem certyfikacji, informacje o cenach egzaminów oraz harmonogram, dostępne są na stronie internetowej www.symfonia.pl. Informacje o zasadach certyfikacji można także uzyskać we wszystkich placówkach Sage Symfonia Sp. z o.o. na terenie całego kraju. Dokumentacja programu W skład dokumentacji programu wchodzi podręcznik drukowany, podręcznik elektroniczny w formacie .PDF inne dokumenty w tym formacie, dokumenty pomocnicze w formacie .RTF oraz pliki pomocy kontekstowej. Korzystanie z podręcznika drukowanego Przewodnik został zaprojektowany tak, aby umożliwić użytkownikowi szybkie rozpoczęcie pracy w programie bez zagłębiania się we wszystkie szczegóły jego obsługi. Niektóre fragmenty tekstu wyróżniono przy pomocy innego kształtu czcionki, dzięki czemu można szybko odnaleźć potrzebne fragmenty podczas czytania. Wszystkie rysunki przedstawiające okna lub inne elementy ekranu mają wygląd typowy dla systemu Windows. Środowisko Windows przystosowane jest do pracy z wykorzystaniem myszy, ale dla użytkowników, którzy preferują korzystanie z klawiatury, określone zostały sekwencje klawiszy. Jeśli jeden z klawiszy Shift, Alt, Ctrl powinien być wciśnięty podczas naciskania innego klawisza, to ich nazwy połączone są w opisie znakiem +. Zapis Ctrl+A oznacza, że należy nacisnąć i przytrzymać klawisz Ctrl, nacisnąć klawisz A, a następnie zwolnić obydwa klawisze. Zapis Ctrl+Shift+A oznacza, że należy trzymać naciśnięte klawisze Ctrl i Shift podczas naciskania klawisza A. Zapis Alt+A, R oznacza, że należy nacisnąć i przytrzymać klawisz Alt, następnie nacisnąć klawisz A, zwolnić obydwa klawisze i wcisnąć klawisz R. Korzystanie z podręczników elektronicznych Podręcznik w postaci elektronicznej zawiera pełną wiedzę o programie. Zawiera także opis zmian w programie, jakie nastąpiły od ostatniego wydania podręcznika drukowanego. Podręczniki elektroniczne są tworzone w formacie .PDF. Oprócz tego do programu mogą być dołączane inne dokumenty w tym formacie lub w formatach tekstowych, opisujące wybrane zagadnienia i wprowadzane w programie zmiany. W celu umożliwienia wykorzystywania dokumentów w formacie .PDF niezbędne jest zainstalowanie w systemie bezpłatnej przeglądarki Acrobat Reader. Jest ona dostarczana na płytce instalacyjnej programu. Opis sposobu korzystania z przeglądarki jest dostępny w jej pliku pomocy. Korzystanie z pomocy kontekstowej Program posiada typową dla większości aplikacji Windows dodatkową instrukcję obsługi nazywaną pomocą kontekstową. Wywoływana jest przez naciśnięcie klawisza F1. Pomoc przypomina trochę suflera, który podpowiada potrzebną akurat kwestię. Użyciu klawiszy Shift+F1, powoduje zmianę . Kliknięcie takim kursorem na dowolnym elemencie okna programu otwiera kształtu kursora na pomoc kontekstową w miejscu dotyczącym tego elementu. W programach Systemu SYMFONIA® Forte została dodatkowo zastosowana pomoc kontekstowa opisująca dostarczone z programem raporty i język, w którym zostały napisane. Pomoc ta jest dostępna w oknach związanych z tworzeniem i wykonywaniem raportów po wybraniu klawiszy Ctrl+F1. 0 – 10 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Pomoc techniczna Jeżeli wystąpią trudności związane z programem należy skorzystać z pomocy technicznej dostępnej dla użytkowników programów Sage Symfonia. Preferowana jest następująca kolejność korzystania z kolejnych elementów pomocy technicznej. • Wykorzystać informacje z pliku pomocy kontekstowej otwieranego klawiszem F1. • Skorzystać z informacji zawartych w podręczniku użytkownika, jego wersję elektroniczną otwiera polecenie Podręcznik użytkownika z menu Pomoc programu. • Przeczytać plik zawierający najnowsze informacje, jego wersję elektroniczną otwiera polecenie Aktualności z menu Pomoc programu. • Zgłosić problem wykorzystując polecenie Zgłoszenie problemu z menu Pomoc programu i postępując zgodnie z ukazującymi się kolejnymi wskazówkami. • Skontaktować się z Działem Wsparcia Technicznego Produktu Sage Symfonia. Możliwości uzyskiwania pomocy w tej formie zależą od zakresu wykupionego wraz z programem pakietu usług wsparcia technicznego. Aktualny sposób kontaktu jest opisany w pliku pomocy technicznej oraz na naszej stronie w Internecie (www.symfonia.pl). Zastrzeżenia Przytaczane w dokumentacji programu przykłady wprowadzania danych należy traktować jako ilustrację działania programu, a rzeczywiste dane własnej firmy wprowadzać zgodnie z posiadaną wiedzą w zakresie zasad prowadzenia rachunkowości i prawa podatkowego. Wszystkie użyte nazwy własne nie dotyczą istniejących firm i osób, ale zostały wymyślone na potrzeby przykładów. Autorzy programu zakładają znajomość przez użytkownika podstawowych zasad obsługi programów w środowisku Windows oraz w stosowanej przez jego firmę sieci komputerowej. Dokumentacja została opracowana i opublikowana zgodnie ze stanem programu w momencie publikacji. Program i dokumentacja mogą podlegać modyfikacji bez dodatkowego powiadamiania użytkowników. Sage Symfonia Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za błędy użytkownika, wynikające z nieznajomości powyższych zasad. Aktualne informacje Program jest stale i na bieżąco aktualizowany. Opis wszystkich nowości i zmian w programie, które nie zostały ujęte w niniejszym podręczniku można znaleźć w specjalnym pliku dołączanym w momencie instalacji programu. Aktualne informacje znajdują się również na naszej stronie w Internecie (www.symfonia.pl). MXBUFV2007P0001 Filozofia programu System SYMFONIA® Forte to rozwiązanie wychodzące naprzeciw oczekiwaniom szerokiej grupy klientów. Rozwiązanie o strukturze modułowej, które łatwo dopasowuje się do potrzeb użytkowników. Moduł Budżetowanie jest wyspecjalizowanym narzędziem do sprawnej budowy budżetów, zorientowanym na planowanie i prognozowanie. Umożliwia przygotowanie struktury tabel budżetowych oraz powiązań między nimi. Ułatwia wprowadzenie danych i kontrolę zatwierdzania budżetu na wszystkich etapach tego procesu. Automatycznie zestawia raporty z realizacji i wylicza odchylenia między wynikami planowanymi a uzyskanymi. Zapewnia kontrolę poufności danych. Zadaniem niniejszego podręcznika jest wprowadzenie Użytkownika w koncepcję realizacji potrzeb zauważonych w procesie budowy, akceptacji i realizacji budżetu, przyjętą przez autorów tego programu. W Systemie SYMFONIA® Forte jest również druga aplikacja wspierająca procesy kontrolingowe Kontroling® Forte. Moduł ten zorientowany jest na zbieranie i analizę danych historycznych, zestawia i porównuje wyniki, umożliwia identyfikację przyczyn. Można w nim dokonać pogłębionej analizy wyników rzeczywistych w porównaniu z przyjętym budżetem. Moduł Budżetowanie zorientowany jest na prognozowanie i planowanie, koncentruje się na przyszłości, umożliwia przydzielanie odpowiedzialności za realizację budżetów. Oba moduły wzajemnie się uzupełniają i dopełniają, dzięki czemu konsultanci mogą zaoferować klientowi rozwiązanie najpełniej realizujące jego potrzeby, rekomendując oba moduły lub tylko jeden z nich. Punktem wyjścia do prac nad nową aplikacją było dostrzeżenie wad i ograniczeń powszechnie stosowanego narzędzia do budżetowania, jakim są arkusze kalkulacyjne. Krytyczna ocena została przygotowana w kontekście realnych potrzeb zgłaszanych przez analityków, dyrektorów i kontrolerów finansowych budujących budżety oraz nadzorujących ich realizację. Najczęściej zgłaszanymi były zmniejszenie pracochłonności realizacji procesów budżetowych, zapewnienie wiarygodność prezentowanych danych i wysokiego bezpieczeństwa informacji. Oczekiwania te bardzo trudno zrealizować w arkuszu kalkulacyjnym, który jako narzędzie wysoce elastyczne umożliwia budowę nawet bardzo złożonych budżetów, ale wymaga to ogromnego nakładu pracy i konstrukcji składającej się z szeregu plików o wielu arkuszach, w efekcie bardzo łatwo można się pomylić, a trudno zapewnić bezpieczeństwo danych. Specyfika opracowanego dla Systemu SYMFONIA® Forte modułu wynika wprost z przyjętej koncepcji działania, opartej na znaczeniowym, a nie pozycyjnym (stosowanym w arkuszach kalkulacyjnym) sposobie adresowania danych. W Budżetowaniu Forte, posługujemy się pojęciem kategorii budżetowej i pozycji budżetowej określającej przynależność wybranej wartości do konkretnego zestawu cech. Dane przechowywane są w specjalnie zaprojektowanej bazie danych, z której to według oczekiwanych cech wybieramy wartości używane w tabelach zbiorczych, raportach i zestawieniach. Takie rozwiązanie pozwoliło na rozdzielenie funkcji prezentacji i przechowywania danych realizowanej w arkuszach kalkulacyjnych bezpośrednio na tabelach. Ostatecznie znacznie wzrosła sprawność i bezpieczeństwo całego rozwiązania. Moduł Budżetowanie Systemu SYMFONIA® Forte kierowany jest do dwóch głównych grup użytkowników zaangażowanych w procesy budżetowe: do architekta budżetu oraz do kierownika centrum odpowiedzialności i osób odpowiedzialnych za arkusze. Architekt odpowiedzialny jest za to, by przygotować taką strukturę budżetu, która najlepiej będzie pasowała do potrzeb danej organizacji. Struktura budżetu może być pełnym modelem realnych procesów zachodzących w danej organizacji np. w przedsiębiorstwie handlowym. Struktura budżetu może również dotyczyć jednego wybranego procesu 1–2 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte np. sprzedaży, wszystko zależy od potrzeb i oczekiwań informacyjnych kadry kierowniczej. To architekt budżetu odwzorowuje strukturę organizacyjną, wydziela centra odpowiedzialności i wskazuje konkretne osoby przyjmujące odpowiedzialność za realizację budżetów w poszczególnych centrach. Architekt tworzy arkusze i tabele, w których układane są wiązane siecią zależności dane. Architekt budżetu nadzoruje proces wprowadzania danych i akceptacji budżetów cząstkowych tak, by w założonym czasie osiągnąć efekt w postaci w pełni zatwierdzonego i gotowego do realizacji budżetu. Moduł Budżetowanie wspiera również proces kontroli realizacji planów, umożliwia pobranie danych o realizacji z modułu finansowo-księgowego oraz handlowego i powiązanie ich w taki sposób z budżetem, by w pełni automatycznie raportować o realizacji. Powiązanie i pobieranie danych to również domena prac architekta budżetu. Do architekta skierowana jest pierwsza część podręcznika, znajdzie on w nim odpowiedź na pytanie jak sprawnie, przy możliwie niskim nakładzie pracy konstruować budżet składający się z ośrodków odpowiedzialności, arkuszy i zestawianych automatycznie tabel, pomoże budować formuły umożliwiające sięganie do dowolnych danych przechowywanych w budżecie. Część adresowana do architekta budżetu zawiera również wskazówki praktyczne, dzięki którym łatwiej będzie opracować strukturę budżetu, nadzorować proces wypełniania danych planowanych, pozyskiwać dane o realizacji. Dla pozostałych użytkowników, dedykowana jest część druga. W niej to kierownicy centrów odpowiedzialności znajdą odpowiedź na pytanie jak do udostępnionego przez architekta budżetu cząstkowego wprowadzać dane. Jak zatwierdzić budżet ośrodka, którym kierują i jak sprawdzić czy budżety podległe zostały już przygotowane i zatwierdzone? Z drugiej części podręcznika, użytkownik dowie się również jak automatycznie wyliczyć wykonanie budżetu i ewentualne odchylenia pomocne w bieżącym zarządzaniu. Wszyscy użytkownicy Budżetowania Forte winni zapoznać się z pojęciami podstawowymi używanymi w programie, a także z częścią administracyjną omówioną w tym podręczniku, gdyż wiedza zawarta w tych działach przyda się im w ciągu pracy z programem. Budżetowanie obsługuje również obszary, które można by nazwać administracyjnymi. Zakres realizowanych tam czynności np. nadawanie uprawnień wykracza poza typowe działania architekta czy kierownika centrum odpowiedzialności. Jednocześnie są to czynności standardowe w Systemie SYMFONIA® Forte, dlatego nie zostały przedstawione w niniejszym podręczniku, ale w osobnym opracowaniu dedykowanemu administratorowi systemu. MXBUFV2007P0001 Pojęcia podstawowe Administrator praw Osoba zarządzająca prawami użytkowników Systemu SYMFONIA® Forte. To ona jako pierwsza staje się użytkownikiem programu i dzięki posiadanym uprawnieniom ma możliwość rejestrowania użytkowników, nadawania im praw podstawowych umożliwiających pracę w programie. Główną czynnością Administratora jest utworzenie przynajmniej jednego użytkownika z prawem Architekta budżetu, który będzie zarządzał działaniem programu w strukturze jaką stworzy. Architekt budżetu Osoba tworząca budżet i konstruująca całą jego strukturę. Wyznacza osoby odpowiedzialne za poszczególne ośrodki odpowiedzialności, a także za pojedyncze arkusze. Ma nieograniczone prawa w całej bazie danych, potoczne zwanej też firmą. Jako jedyny może zaakceptować budżet w całości, a także może akceptować wszystkie arkusze budżetowe w ośrodkach odpowiedzialności, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem (osobą odpowiedzialną za ich wypełnienie i akceptacje). Architekt przygotowuje arkusze budżetowe z tabelami budżetowymi, które są wypełniane w odpowiednich ośrodkach odpowiedzialności przez osoby przez niego wskazanie jako odpowiedzialne za arkusz. Architekt budżetu definiuje powiązania pomiędzy tymi tabelami. Ośrodek odpowiedzialności Miejsce w przedsiębiorstwie, gdzie planowana, realizowana oraz rozliczana jest jego działalność. Ośrodki są połączone ze sobą w strukturę ośrodków odpowiedzialności, która jest podstawą do obsługi logistyki procesu tworzenia budżetu i najczęściej pokrywa się ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa. Kierownik Ośrodka Odpowiedzialności Osoba, która odpowiada za arkusze danego ośrodka odpowiedzialności i arkusze podrzędne. Ma prawo do przeglądania wszystkich arkuszy w danym ośrodku oraz ośrodkach podrzędnych. Osoba odpowiedzialna za arkusz Osoba, która ma prawo do wypełniania danymi arkusza, za który jest odpowiedzialna. Dane te może modyfikować, aż do momentu ich oddania do akceptacji i ostatecznego zaakceptowania. Posiada prawo do przeglądania budżetów, struktury ośrodków odpowiedzialności oraz struktur kategorii budżetowych w całej firmie. Użytkownik modułu Symfonia® Budżetowanie Forte Osoba, która może przeglądać strukturę ośrodków odpowiedzialności oraz struktury kategorii budżetowych w całej firmie. Arkusz budżetowy Arkusz budżetowy zawiera przygotowane przez Architekta budżetu tabele do wypełnienia przez osoby odpowiedzialne za arkusz. Dla jednego ośrodka odpowiedzialności można przygotować wiele arkuszy. Arkusz budżetowy może zawierać wiele tabel, które mogą być powiązane między sobą w ramach jednego arkusza lub z tabelami w innych arkuszach, a powiązania te tworzy Architekt budżetu. 2–2 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Parametry obiegu arkusza Ustawienie pozwalające na kontrolę obiegu arkusza – wyznaczenie osoby akceptującej arkusz budżetowy oraz umożliwia oznaczanie stanu arkusza budżetowego. Parametry dotyczą aktualnie wybranego budżetu i możliwe jest ich ustawienie tylko wtedy, gdy budżet jest otwarty do edycji. Stany arkusza budżetowego stan początkowy - stan podczas tworzenia arkusza, a przed ustawieniem stanu: oddelegowa- ny do wypełnienia, oddelegowany do wypełnienia - po zaprojektowaniu arkusza Architekt budżetu deleguje arkusz do wypełnienia danymi do Osoby odpowiedzialnej za arkusz przedstawiony do akceptacji - Osoba odpowiedzialna za arkusz, po zakończeniu pracy, przedstawia go do akceptacji Kierownikowi ośrodka, zaakceptowany - Kierownik ośrodka odpowiedzialności może zaakceptować arkusz przedstawiony uprzednio do akceptacji, odrzucony - oddelegowany do wypełnienia - Kierownik ośrodka odpowiedzialności może od- rzucić wypełniony arkusz i skierować go do uzupełnienia danych. Arkusze zbiorcze Są to arkusze, które zostały wygenerowane przez Architekta budżetu i nie podlegają akceptacji. W nich następuje automatyczne sumowanie danych zawartych w tabelach o takiej samej strukturze kategorii. Arkusze te mogą być tworzone jako puste lub na podstawie wskazanego arkusza, zawierającego dane. Jako puste nie zawierają tabel, ale po ich utworzeniu wypełniają się danymi zsumowanymi ze wskazanych arkuszy, o ile utworzona tabela ma strukturę, która występowała chociaż w jednym z wybranych arkuszach. Jeśli tworząc arkusz zbiorczy wskażemy na podstawie jakiego arkusza ma być tworzony, to będzie on zawierał już wypełnione tabele danymi. Akceptacja budżetu Kierownik ośrodka odpowiedzialności (lub Architekt budżetu) sprawdza arkusz. Jeśli są potrzebne poprawki w wypełnionym arkuszu, to zmienia jego stan na: odrzucony – oddelegowany do wypełnienia. Arkusz powraca do Osoby odpowiedzialnej za wypełnienie go. Jeśli arkusz zostanie zaakceptowany, kierowany jest do zaakceptowania do Kierownika umiejscowionego wyżej w strukturze odpowiedzialności. Dzieje się tak do momentu, gdy wszystkie arkusze budżetowe znajdą się w gestii Kierownika ośrodka położonego najwyżej w strukturze. Kierownik tego ośrodka kieruje arkusze do zaakceptowania do Architekta budżetu. Jeśli zostaną zaakceptowane zmieni się ich stan na: zaakceptowany. Arkusze mogą zostać odrzucone przez Architekta, wracają one wtedy do osób odpowiedzialnych za ich wypełnienie. Architekt budżetu decyduje o zaakceptowaniu budżetu gdy wszystkie arkusze budżetowe zostaną zaakceptowane. Jeżeli dany budżet zostanie zatwierdzony do realizacji, należy go oznaczyć jako obowiązujący. Operację te można wykonać wybierając po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na nazwie budżetu opcję Zaakceptuj budżet. Rys. 2-1 Budżet - menu podręczne MXBUFV2007P0001 Pojęcia podstawowe 2–3 Właściwości zaakceptowanego budżetu: • nie można wprowadzać zmian na arkuszach służących do wprowadzania danych, • nie można dodawać ani usuwać ośrodków odpowiedzialności ze struktury, • nie można zmieniać stanów arkuszy, • nie można zmieniać parametrów obiegu arkuszy, • można tworzyć i usuwać tylko arkusze zbiorcze, • można zmieniać przypisania osób odpowiedzialnych do ośrodków, • można zmieniać nazwy ośrodków, • można zmieniać nazwy arkuszy. Słownik Jest to zgrupowanie elementów na tym samym poziomie współzależności przychodów i/lub kosztów. Elementy słownika mogą stanowić pozycję budżetową. Słownik predefiniowany Jest to zgrupowanie elementów wymaganych przez aplikacje i/lub stworzone celem ułatwienia pracy Architekta. Elementy takiego słownika mogą stanowić pozycję budżetową. Słownik predefiniowany to: Budżety, Firmy, Katalogi; kontrahenci, Katalogi: pracownicy, Kontrahenci, Kraje, Miesiące-…(dni lub rok), Osoby, Ośrodki odpowiedzialności, Pozycje sprawozdań finansowych, Pracownicy, Procesy, Rodzaje: kontrahenci, Rodzaje: pracownicy, Stany procesów, Wielkości, Zakres danych, Znaczniki: kontrahenci, Znaczniki; pracownicy. Kategoria budżetowa Tworzona jest na podstawie słownika i stanowi element do stworzenia hierarchii i powiązań między poszczególnymi elementami przychodów i/lub kosztów. Struktura kategorii budżetowych Jest to szereg powiązanych kategorii budżetowych dających spójny obraz pochodzenia przychodów i ponoszonych kosztów związanym z ich osiągnięciem. Wskaźniki rotacji Są to wskaźniki określające szybkość z jaką w przedsiębiorstwie obracane są zapasy, należności i aktywa ogółem, oraz okres po jakim firma przeciętnie spłaca swoje zobowiązania. Klucze podziału Jest to określenie według jakiego stosunku będą dzielone wartości we wskazanych polach tabeli budżetowej (w wierszach i/lub kolumnach). Obiekt Obiektem w programie nazywane są arkusze danych, zawarte w nim tabele, etykiety, pola tekstowe, linki oraz metryczki arkusza. Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne Pierwsza czynnością administratora jest dokonanie instalacji programu na komputerach przeznaczonych do pracy z Budżetowaniem Forte. Przed instalacją Administrator Sieci (komputerów) powinien zapoznać się z dodatkową dokumentacją zawierającą informacje o wymaganiach sprzętowych jakie stawia System SYMFONIA® Forte, szybkiej i bezpiecznej pracy, a także o wymogach aplikacji dotyczących instalacji, konfiguracji i dalszej pracy modułu. Uruchomienie programu Jeśli podczas instalacji wybrana została opcja tworzenia skrótu na pulpicie program Budżetowanie® Forte będzie można z niego uruchomić. Skrót będzie nosił nazwę Symfonia® Budżetowanie Forte. Jeśli opcja ta nie została wybrana lub z innych przyczyn skrót nie będzie dostępny na pulpicie możemy uruchomić program korzystając z menu Programy MS WINDOWS wybierając pozycję Symfonia® Budżetowanie Forte w grupie Symfonia® Forte. Program możemy uruchomić ze skrótu na pulpicie (jeśli podczas instalacji wybraliśmy opcje tworzenia skrótu) Symfonia® Budżetowanie Forte lub z menu wybierając pozycję Symfonia® Budżetowanie Forte w Symfonia® Forte. Jeśli jest to pierwsze uruchomienie programu, pokazuje się okno, w którym można stworzyć bazę programu na serwerze MS SQL. Stworze-nie bazy na serwerze SQL jest możliwe tylko przez użytkownika posiadającego uprawnienia Administratora MS SQL. Uruchomienie programu związane jest z utworzeniem bazy danych na serwerze MS SQL. Utworzenie nowej bazy danych W celu rozpoczęcia pracy w programie po raz pierwszy konieczne jest utworzenie na serwerze MS SQL bazy danych, w której będą pracowali wszyscy użytkownicy zajmujący się budżetowaniem. Po uruchomieniu programu, z menu System należy wybrać pozycję Nowa firma. Po wykonaniu tej czynności pokazuje się okno, w którym można podać niezbędne dane do stworzenia bazy programu na serwerze MS SQL. Operację tą może wykonać osoba mająca uprawnienia Administratora MS SQL. 3–2 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 3-1 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 1. Po wprowadzeniu informacji dotyczącej serwera MS SQL, ustaleniu nazwy bazy oraz wybraniu sposobu uwierzytelnienia (za pomocą systemu operacyjnego Windows: Autentykacja Windows lub za pomocą Microsoft SQL Serwer: Autentykacja SQL) do serwera MS SQL (oraz wpisaniu konta i hasła Administratora MS SQL jeśli wybraliśmy opcję Autentykacja SQL) przechodzimy dalej. UWAGA Jeśli na wskazanym przez użytkownika serwerze MS SQL znajdują się już instalacje modelu baz danych innych modułów Systemu SYMFONIA® Forte w oknie konfiguracji zostaną podpowiedziane: sposób logowania, nazwa użytkownika, a miejsce hasła wypełnione będzie symbolami „*” ukrywającymi hasło. W kolejnym oknie dane te również zostaną automatycznie wypełnione MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3–3 Rys. 3-2 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 2. Tutaj podajemy nazwę i hasło użytkownika serwera MS SQL (i jednocześnie właściciela) bazy danych posiadającego uprawnienia do tworzenia baz na serwerze. Po utworzeniu bazy danych, będzie on jej administratorem od strony serwera. Po kliknięciu przycisku Dalej wyświetli się okno, w którym będą podsumowane dotychczas wprowadzone informacje. Rys. 3-3 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 3. Jeśli są one poprawne, zatwierdzamy tworzenie bazy klikając przycisk Zakończ. UWAGA W każdym momencie możemy też wycofać się używając przycisk Wstecz, aby powrócić do poprzedniego okna i skorygować wprowadzone informacje. 3–4 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte UWAGA Dane dotyczące nazwy serwera MS SQL, nazwy bazy danych należy zapamiętać lub zapisać, by przy uruchomieniu pracy na kolejnym stanowisku skonfigurować połączenie do tej samej bazy danych. W każdym momencie możemy też kliknąć przycisk Wstecz, aby powrócić do poprzedniego okienka i skorygować wprowadzone informacje. Po utworzeniu bazy programu wyświetla się komunikat informujący, że baza została utworzona i należy zalogować się do bazy jako użytkownik Admin z pustym hasłem. Rys. 3-4 Informacja o konieczności logowania na użytkownika Admin. Przyciskiem OK zamykamy okno informacyjne. Następnie z menu System należy wybrać pozycję Zaloguj się... Rys. 3-5 Menu Zaloguj się. Po jej wybraniu pokaże się okno, w którym będziemy mogli wybrać firmę z listy. Pierwsze logowanie wykonujemy jako użytkownik Admin z pustym hasłem. Rys. 3-6 Okno Logowanie do systemu. Aby zalogować się do wybranej firmy naciskamy przycisk Zaloguj. UWAGA Przy kolejnych uruchomieniach programu okno Logowanie do systemu pojawi się od razu po starcie. Program będzie pamiętał ostatni wybrany i użyty sposób logowania. Mogą się też pojawić problemy z zalogowanie do bazy danych, gdy użytkownik niepoprawnie wpisze dane w oknie logowania, tj. podane zostaną nieprawidłowo login i/lub hasło. Program poinformuje nas o tym wyświetlając odpowiedni komunikat. MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3–5 Jeśli zdarzy się, że wprowadzone dane są błędne tj. podaliśmy nieprawidłową nazwę użytkownika i/lub hasło, to pojawi się okienko informujące o niepowodzeniu logowania. Rys. 3-7 Komunikat informujący o wprowadzeniu nieprawidłowego loginu lub hasła. Jeśli wprowadzone dane są prawidłowe zostaniemy zalogowani do bazy. UWAGA W przypadku, pozostawienia otwartej aplikacji i zaprzestania w niej pracy, z uwagi na inne obowiązki, program pozwala szybko na zidentyfikowanie bazy dany, w której jesteśmy zalogowani. W lewym dolnym rogu okna głównego programu wyświetlona jest informacja o nazwie bazy, w której pracujemy, a także jako który użytkownik aplikacji, w momencie otwarcia budżetu pojawi się tam również informacja o nazwie otwartego budżetu. Rys. 3-8 Informacje wyświetlone w dolnym pasku okna programu. Przy kolejnych uruchomieniach programu okno Logowanie do systemu pojawi się od razu po jego starcie. Pierwsze logowanie do nowo utworzonej firmy wiąże się z podaniem danych firmy. W oknie Dane firmy, które się pojawi, należy wprowadzić nazwę firmy, jej kod (w tym momencie zostanie on ustawiony) oraz NIP (dozwolony format NIP to XXX-XX-XX-XXX lub XXX-XXX-XX-XX). Rys. 3-9 Okno, w którym podajemy dane firmy. Następnie, w kolejnym oknie, należy podać numer seryjny – ten sam, który został podany podczas instalacji programu. 3–6 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 3-10 Okno, w którym wpisujemy nr seryjny. Program poinformuje, że dane firmy posiadają 60-dniowe ograniczenie czasowe. Aby je usunąć, należy aktywować firmę poprzez wprowadzenie kodu aktywacji otrzymanego po wysłaniu zgłoszenia danych firmy do Działu Aktywacji Sage Symfonia. (patrz dokument: Aktywacja.pdf) Rys. 3-11 Informacja o ograniczeniu czasowym. Tworzenie użytkowników i przypisywanie praw Aby osoby związane z procesem budżetowania w firmie mogły rozpocząć swoją prace z programem, należy im to umożliwić poprzez utworzenie użytkowników w bazie danych i przypisać im odpowiednie prawa. Rys. 3-12 Menu Administracja. W oknie Użytkownicy Systemu Symfonia (menu Administracja/Użytkownicy) można dodawać użytkowników programu i przypisywać im prawa do wykonywania określonych operacji w programie. MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3–7 Rys. 3-13 Okno Użytkownicy systemu Symfonia zakładka Właściwości. Na początku powinien w bazie danych zostać utworzony przynajmniej jeden użytkownik, który będzie zajmował się konstruowaniem struktury budżetu przedsiębiorstwa w programie. Takiemu użytkownikowi powinno się przypisać zestaw praw o nazwie Architekt budżetu, bowiem ten zestaw daje takie możliwości i pozwoli na wyświetlenie i użycie opcji dostępnych z menu głównego Projektowanie budżetu. Gdy do bazy danych zalogują się użytkownicy z mniejszymi uprawnieniami, to pozycje nie związane z ich uprawnieniami będą niedostępne w menu. Takie zachowanie jest normalną pracą programu i wynika z przypisanych w programie praw, które decydują o tym, jakie pozycje w menu zostaną wyświetlone i będą możliwe do użycia. Ponadto zastosowanie takiego systemu pozwala na zachowanie poufności danych w firmie. Należy jeszcze pamiętać, że w niektórych oknach programu użytkownicy mogą mieć tylko możliwość przeglądania danych i będzie to wynikiem posiadanych praw. Administrator sieci w firmie, z uwagi na nieznajomość wszystkich powiązań i zmian zachodzących w przedsiębiorstwie, może nadać osobie będącej Architektem budżetu także uprawnienia Administratora. Winien on jednak pamiętać by Architekt znał zasady przyjętego systemu ochrony danych. Wtedy Architekt będzie mógł sam tworzyć użytkowników w bazie danych i nadawać im podstawowe uprawnienie – Użytkownika modułu SYMFONIA Budżetowanie Forte. W dalszej swej pracy Architekt będzie przypisywał osoby odpowiedzialne do poszczególnych szczebli struktury ośrodków odpowiedzialności (jako Kierownika ośrodka), a także do arkuszy budżetowych (jako osobę odpowiedzialna za arkusz). Przez takie przypisanie nabędą oni odpowiednie zestawy praw automatycznie. UWAGA Przyporządkowanie osoby do użytkownika jest operacją niezbędną, by właściwi użytkownicy nabyli odpowiednie prawa i mogli pracować w programie. 3–8 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 3-14 Okna: Użytkownicy systemu Symfonia – Lista osób. UWAGA Przy definiowaniu użytkownika możliwe jest dodanie Osoby. Dane tu wpisane będą dostępne na liście osób odpowiedzialnych możliwych do przypisania do Ośrodka odpowiedzialności jako Kierownik ośrodka lub jako Osoba odpowiedzialna za arkusz. UWAGA Lista osób będzie też dostępna z menu Projektowanie budżetu (Osoby), a także zostanie wypełniona automatycznie po wykonaniu mapowań (powiązań) Pracowników z modułów współpracujących z Budżetowaniem Forte. UWAGA Jeśli przyporządkowanie osoby do ośrodka odpowiedzialności lub arkusza budżetowego nastąpi po powiązaniu osoby z użytkownikiem Systemu Symfonia®, to odpowiednie prawa w programie Symfonia® Budżetowanie Forte zostaną nadane automatycznie. Taka kolejność wykonywania operacji jest zalecana. UWAGA Jeśli przyporządkowanie osoby do ośrodka odpowiedzialności lub arkusza budżetowego nastąpi wcześniej niż powiązanie osoby z użytkownikiem Systemu Symfonia®, należy wejść do okna Użytkownicy Systemu Symfonia i nadać użytkownikowi odpowiednie prawa. W przytoczonym przykładzie będą to odpowiednio zestawy praw: Kierownik ośrodka odpowiedzialności lub Osoba odpowiedzialna za arkusz. UWAGA W systemie Symfonia® możemy również dodawać pracowników wprowadzając Imię, Nazwisko, Kod i Datę urodzenia. Pracownicy ci dodawani są do słownika osób z losowo wygenerowanymi wpisami w polach Kod, Pesel i NIP. Dane zawarte w tych polach będziemy mogli w późniejszym czasie edytować korzystając z okna Lista osób. W ten sposób można wprowadzić rzeczywiste wartości. Aby dodać pracownika wybieramy z menu Projektowanie budżetu pozycję Pracownicy. MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3–9 Rys. 3-15 Okno Użytkownicy systemu Symfonia zakładka Zestawy praw dla użytkownika. Ważne jest, jaki rodzaj logowania przypisujemy użytkownikowi (możliwości wyboru: Rodzaj logowania: Standardowe lub Zintegrowane). Logowanie standardowe przypisujemy do konta, które zakładamy tylko w programie SYMFONIA® Budżetowanie Forte, a logowanie zintegrowane, gdy przyporządkowujemy zestawy praw do konta istniejącego w systemie operacyjnym. Rys. 3-16 Okno Zestawy praw użytkowników zakładka Właściwości zestawu praw. Jako administrator w bazie danych (użytkownik z przypisanym zestawem praw - Administrator praw) mamy możliwość dodawania nowego zestawu praw (przycisk Dodaj), edycji istniejącego zestawu praw (przycisk Edytuj), lub usuwania zestawu praw (przycisk Usuń). Na zakładce Prawa w zestawie mamy możliwość (po wybraniu przycisku Edytuj) przypisania (lub odebrania) praw do wykonywania poszczególnych operacji do wskazanego zestawu praw. UWAGA Użytkownik nabywa odpowiednie prawa w programie Symfonia® Budżetowanie Forte po przypisaniu go do określonych obiektów w programie (np. ośrodka odpowiedzialności lub arkusza budżetowego). 3 – 10 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 3-17 Okno Zestawy praw użytkowników zakładka Prawa w zestawie. Wybierając zakładkę Użytkownicy z nadanym zestawem praw możemy zobaczyć, którym użytkownikom przypisane są określone zestawy praw. Rys. 3-18 Okno Zestawy praw użytkowników zakładka Użytkownicy z nadanym zestawem praw. Program umożliwia selekcję uprawnień przez określenie użytkowników i zdefiniowanie zakresu ich uprawnień w systemie. Niezbędne jest powiązanie zadań osób, które będą pracować w programie, z dostępnymi zestawami uprawnień, a nawet (jeśli zachodzi taka konieczność) z pojedynczymi uprawnieniami. MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3 – 11 Prawidłowa konfiguracja ułatwi realizację poprawnego i bezproblemowego wykorzystywania programu przez użytkowników. Program umożliwia pracę tylko tym osobom, które wcześniej zostały wpisane na listę jako użytkownicy programu. Aby uniemożliwić niepowołany dostęp do danych firmy, każdy użytkownik ma możliwość zabezpieczenia swoich uprawnień indywidualnym hasłem dostępu, podawanym w momencie rozpoczynania pracy z firmą. Wymagany stopień złożoności hasła zależy od ustawień w programie poczynionych uprzednio przez administratora. UWAGA Więcej informacji na temat administracji systemem SYMFONIA® Forte można znaleźć w dokumencie Administracja Systemem SYMFONIA® Forte. Wszelkie operacje związane z logowaniem, wylogowywaniem, tworzeniem nowej firmy lub przyłączeniem istniejącej wykonujemy z menu System. Rys. 3-19 Menu :System. Po zalogowaniu się Architekt budżetu będzie mógł rozpocząć pracę nad budżetem. Uruchomienie programu na kolejnym stanowisku Jeśli uruchamiamy program Symfonia® Budżetowanie Forte na kolejnych stanowiskach pracy, należy z menu System wybrać opcję Dołącz istniejącą firmę… Rys. 3-20 Menu Dołącz istniejącą firmę. W oknach, które kolejno ukażą się, mamy możliwość wyboru bazy, na której będziemy pracować. Można też zmienić konfigurację połączenia do serwera MS SQL oraz zmienić konfigurację połączenia do bazy danych. Jeśli nie zmieniamy parametrów połączenia do serwera MS SQL albo parametrów połączenia do bazy, to zatwierdzamy tylko ukazujące się informacje. 3 – 12 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 3-21 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 1. Rys. 3-22 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 2. MXBUFV2007P0001 Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne 3 – 13 Rys. 3-23 Konfigurowanie połączenia do bazy danych – krok 3. Po zatwierdzeniu dodawania bazy, poprzez naciśnięcie przycisku Zakończ, możemy zalogować się do dodanej firmy. Aby to uczynić z menu System wybieramy pozycję Zaloguj do… Rys. 3-24 Okno Logowanie do systemu. Po wprowadzeniu informacji do pól Użytkownik i Hasło (lub zaznaczenia pola Logowanie zintegrowane) oraz wybraniu firmy z listy Firma, naciskamy przycisk Zaloguj i jeśli wszystkie informacje były poprawnie podane, zostaniemy zalogowaniu do programu Symfonia® Budżetowanie Forte. Praca z budżetem Część pierwsza Planowanie i budżetowanie wymaga myślenia abstrakcyjnego i umiejętności przejrzystego rozplanowania wszystkich ważnych i newralgicznych, z punktu widzenia działalności firmy, miejsc i zdarzeń w życiu przedsiębiorstwa w kolejnych latach swego istnienia. W tym wszystkim najważniejsze jest stworzenie takiej struktury w przedsiębiorstwie, by przepływ informacji był klarowny i pozwalał na szybką i sprawną komunikację na każdym szczeblu. Dlatego też osoba zajmująca się budżetowaniem ma trudne i żmudne zadanie stworzenia takiej struktury budżetu, która będzie zawierać dane pozwalające na rzetelne i czytelne odzwierciedlenie planowanych i realizowanych działań gospodarczych w firmie. W tym celu należy, przy współpracy z działem finansowym, zarządem i osobami zaangażowanymi w rozwój firmy, opracować szczegóły dotyczące zakresu oczekiwanego raportowania z wielkości planowanych i realizowanych szeroko rozumianych przychodów i kosztów działalności firmy. Zatem ważne jest ujednolicenie szeroko pojmowanego systemu finansowo-księgowego, w taki sposób, by informacje gromadzone w tym systemie można łatwo między sobą powiązać i stworzyć stabilną strukturę, zawierającą podstawowe dane umożliwiające podejmowanie strategicznych decyzji zarządczych. Wymienione tu czynności wstępne nie są przedmiotem niniejszego opracowania. Program Budżetowanie Forte został przystosowany do współpracy z pozostałymi modułami Systemu SYMFONIA® Forte, dlatego też, dla pełnej współpracy na oczekiwanym poziomie, należy pamiętać o zdefiniowaniu struktury pozwalającej na powiązanie danych między modułami. Na uwadze należy mieć dane zawarte w module Finanse i Księgowość Forte oraz Handel Forte, z których to można pobierać dane o realizacji budżetu. W tym zakresie Architekt budżetu ma najtrudniejsze zadanie, bowiem to on będzie dokonywał powiązania tych danych. Dobrze zdefiniowany i opracowany system ewidencji danych księgowych i system sprzedaży, ewidencji kosztów oraz obrotu magazynowego umożliwi mu łatwe i szybkie opracowanie struktury budżetu (patrz temat: Import wartości do określonego wykonania budżetu). Jednak nim do tego dojdziemy należy w programie utworzyć budżet. Definiowanie budżetu Po szeregu działań zmierzających do opracowania jednolitej struktury danych (także sprawozdawczych), Architekt budżetu może przejść do odzwierciedlenia tej struktury w programie, a dokładnie w bazie danych. Pierwszą czynnością jaką musi wykonać to utworzenie budżetu. Z dostępnego dla Architekta budżetu menu Budżetowanie powinien wybrać opcję Nowy budżet. Pozwoli to na wyodrębnienie budżetu jako osobnego bytu w bazie danych i nadania mu ram czasowych jego obowiązywania, a wybrana jednostka czasu (dzień, miesiąc, rok) posłuży na stworzenie nowego słownika, a w konsekwencji stanie się jednostką czasu, w której będziemy budżetować. 4–2 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-1 Okno Nowy budżet. Rys. 4-2 Okno Pusty budżet. W następnym kroku zalecane jest zdefiniowanie: • struktury ośrodków odpowiedzialności, która bardzo często odpowiada strukturze organizacyjnej obowiązującej w firmie (patrz: Tworzenie struktury budżetu), • słowników, kategorii budżetowych i struktur kategorii budżetowych. Działanie to mo- żemy przeprowadzić ręcznie, poprzez wprowadzanie danych nie powiązując ich jeszcze z danymi w modułach współpracujących. Do tego można wykorzystać opcje dostępne w menu Projektowanie budżetu (patrz także: Definiowanie słowników, kategorii budżetowych i struktur kategorii budżetowych). Zdefiniowane struktury kategorii budżetowych mogą później zostać wykorzystane podczas tworzenia tabel budżetowych. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4–3 Rys. 4-3 Menu Projektowanie budżetu. Możemy także pominąć etap ręcznego tworzenia słowników, kategorii i struktur kategorii. W tym samym menu możemy skorzystać z opcji Mapowanie i import danych. Jeśli wybierzemy tę metodę działania, od razu dokonamy powiązania danych budżetu z danymi z realizacji, tzn. że między innymi wykorzystane zostaną dane zwarte w słownikach (np. takich jak wykaz towarów lub kontrahentów) istniejących w programach SYMFONIA® Finanse i Księgowość Forte lub SYMFONIA® Handel Forte. UWAGA Struktura ośrodków odpowiedzialności wymaga powiązania z danymi we współpracujących modułach. Umożliwi to na prawidłowe przesyłanie danych z realizacji i wypełnianie ich w odpowiednich tabela budżetowych. Definiowanie słowników, kategorii budżetowych i struktur kategorii budżetowych Do definiowania słowników, kategorii budżetowych i struktur kategorii budżetowych możemy przejść wybierając odpowiednią pozycję w menu Projektowanie budżetu. Kategorie budżetowe jak i struktura kategorii jest dostępna także z okna Eksploratora budżetu. Poprzez dwukrotne kliknięcie myszą na nazwie pozycji lub jednokrotne kliknięcie prawym klawiszem myszy na nazwie pozycji i wybranie z menu podręcznego pozycji Otwórz możemy bezpośrednio dostać się do tych opcji. Okno Eksplorator budżetu, przy pierwszym uruchomieniu programu nie jest uruchamiane, użytkownik może wywołać to okno wykorzystując do tego odpowiednią opcje z menu główne Budżetowanie. UWAGA Dostępność do okna Eksplorator budżetu jest o tyle ważna, że w nim wykonywanych jest wiele podstawowych działań mających na celu stworzenie budżetu. Rys. 4-4 Menu Budżetowanie. Jednak by tworzenie budżetu dokonywane było już tylko o oknie Eksplorator budżetu, mamy jeszcze (jako Architekt budżetu) do wykonania wiele niezbędnych czynności. W oknie Słowniki możemy zarządzać (tzn. dodawać, modyfikować lub usuwać) słownikami dostępnymi w Systemie Symfonia® Forte. Słowniki będziemy później wykorzystywać przy tworzeniu kategorii budżetowych. Przykład Jeśli będziemy chcieli budżetować w podziale na rodzaje usług Architekt może stworzyć nowy słownik nazwać go np. Rodzaje usług i dodać do niego odpowiednie elementy. 4–4 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-5 Okno Słownik. Następnie na podstawie tego słownika Architekt może stworzyć kategorię budżetową. Czynność ta może być wykonana w oknie Kategorie budżetowe, ale nie jest to jedyna możliwość. Program został tak skonstruowany, że dokonać tego można zaraz po utworzeniu słowników, tworząc nowe kategorie w trakcie tworzenia struktury kategorii budżetowych. Kilka kategorii budżetowych może składać się na strukturę kategorii budżetowych. Rys. 4-6 Okno Kategorie budżetowe. Zatem nie zachodzi bezpośrednia konieczność tworzenia od razu ze wszystkich słowników kategorii budżetowych. W razie potrzeby będzie to można zrealizować później. Raz stworzone słowniki są bowiem dostępne dla wszystkich budżetów w bazie danych i nie muszą być one wykorzystywane w następnych latach. Przykład Mamy następujące kategorie: Linia Produktów, Produkty, Koszty produkcji. Z tych trzech kategorii możemy stworzyć strukturę kosztów produkcji umożliwiającą pozyskanie szczegółowych danych o MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4–5 kosztach przypadających na produkcję konkretnego produktu z danej linii i/lub kosztów produkcji całej linii i/lub całej produkcji planowanej. Dodatkowo program dokonuje wizualizacji tworzonej struktury kategorii budżetowej, co jest przydatne, jeśli utworzona struktura ma nieuporządkowane kategorie i/lub pozycje budżetowe. Wtedy łatwo poprzez przesuniecie w górę lub w dół odpowiedniej kategorii i/lub pozycji w strukturze można dokonać korekty. Rys. 4-7 Okno Struktury kategorii budżetowych. Należy też wiedzieć, że operacja powiązania danych z modułów współpracujących pozwala na tworzenie słowników, kategorii i struktur kategorii budżetowych. Pod tym względem program jest bardzo elastyczny i pozwala na szybkie stworzenie struktury kategorii budżetowych niezbędne do dalszych czynności związanych z budżetowaniem i planowaniem. Tworzenie struktury budżetu Jak już wspomniano wcześniej Architekt budżetu powinien zbudować Strukturę ośrodków odpowiedzialności. Może to zrobić korzystając tylko z okna Eksplorator budżetu. Należy w tym celu otworzyć wcześniej utworzony budżet, jeśli nie jest on jeszcze widoczny w oknie Eksplorator budżetu. Budżet jest pokazywany w formie struktury drzewiastej. Na ostatniej pozycji będzie znajduje się Struktura ośrodków odpowiedzialności. Kliknięcie prawym przyciskiem myszy na tej pozycji pozwoli wybrać z menu podręcznego Nowy, a następnie Ośrodek. W oknie, które zostanie otwarte, będzie można dodać pierwszy, główny ośrodek odpowiedzialności. Rys. 4-8 Okno Eksplorator budżetu – menu podręczne. W analogiczny sposób budujemy całą strukturę ośrodków odpowiedzialności, klikając na poszczególnych ośrodkach prawym klawiszem myszy i wywołując z menu podręcznego pozycje Nowy Ośrodek. W ten sposób tworzymy strukturę drzewiastą, w której widać zależności i powiązania poszczególnych ośrodków odpowiedzialności między sobą. Ośrodki są zapamiętywane w słowniku i wykorzystując je tworzymy całą strukturę ośrodków odpowiedzialności. Z dodanych w ten sposób elementów słownika będzie można korzystać w innych bu- 4–6 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte dżetach, ale każdy budżet może mieć inną strukturę ośrodków odpowiedzialności, zatem przy tworzeniu nowego pustego budżetu strukturę ośrodków odpowiedzialności buduje Architekt od nowa. Architekt budżetu tworząc strukturę ośrodków odpowiedzialności może od razu przypisywać osoby za nie odpowiedzialne. Jeśli tego nie uczyni, będzie mógł tą operację wykonać poprzez okno Szczegóły. UWAGA Architekt budżetu winien zapoznać się z systemem nadawania praw opisanym w temacie Uruchomienie programu i ustawienia administracyjne. Tworzenie i projektowanie arkuszy Do każdego ośrodka odpowiedzialności Architekt budżetu będzie mógł utworzyć arkusze budżetowe. W arkuszach tych odbędzie się planowanie budżetu oraz sprawdzenie stopnia wykonania budżetu, a także następuje wyliczenie wartościowe wskaźników rotacji (Cash-flow). Rys. 4-9 Okno Eksplorator budżetu – menu podręczne. Dodany arkusz powiązany jest z miejscem w strukturze ośrodków odpowiedzialności. Widać to dokładnie w Eksploratorze budżetu. UWAGA Ważne jest by nazwy arkuszy nadawanie były tak, by można było je później odróżnić przy tworzeniu arkuszy zbiorczych. Rys. 4-10 Okno Eksplorator budżetu. Wszystkie arkusze projektuje Architekt budżetu. On także przypisuje do niego osobę odpowiedzialną za wypełnienie go danymi. W gestii Architekta budżetu jest także przygotowanie tabel budżetowych na arkuszu, a także nadanie im odpowiedniej szaty graficznej, poprzez wstawienie różnego rodzaju obiektów takich jak: etykiety, pola tekstowe, linki oraz metryczki arkusza. UWAGA Tabele budżetowe także są obiektami w rozumieniu aplikacji, z tą różnicą, że to do nich wprowadzone zostaną wielkości budżetowane. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4–7 Rys. 4-11 Okno Szczegóły arkusza budżetowego. UWAGA Otwarcie arkusza następuje poprzez dwukrotne kliknięcie myszą na jego nazwie lub jednokrotne kliknięcie prawym klawiszem myszy na nazwie i wybranie z menu podręcznego pozycji Otwórz. Aby wstawić do arkusza obiekt można skorzystać z menu podręcznego. W tym celu klikamy prawym klawiszem myszy na pustej przestrzeni arkusza. Z rozwiniętego menu wybieramy obiekt, który chcemy wstawić. Rys. 4-12 Menu podręczne arkusza budżetowego. Najważniejszym obiektem jest tabela budżetowa, ponieważ to za jej pomocą będzie tworzony i kontrolowany budżet. Do komórek w tabeli budżetowej możemy bezpośrednio wpisywać budżetowane wielkości. W tabelach można również definiować formuły wyliczające wartości – czyni to Architekt budżetu na etapie projektowania arkusza. Odwołanie do wartości następuje przez podanie miejsca (adresu), z którego ma być pobrana wielkość. UWAGA Osoba odpowiedzialna za arkusz może jedynie wprowadzać budżetowane wartości do zaprojektowanego przez Architekta Budżetu arkusza. Adresowanie komórek wygląda podobne jak w arkuszu kalkulacyjnym. Adres konkretnej komórki powstaje poprzez „złożenie” adresów kolumny i wiersza, na przecięciu których znajduje się komórka. Inaczej jednak niż w arkuszu kalkulacyjnym, adresy kolumny i wiersza są tutaj terminami związanymi z budżetowanymi wartościami. Np. jeśli budżetujemy sprzedaż i w kolumnach mamy podział na miesiące, a w wierszach na produkty, to adres komórki związany jest ze sprzedażą konkretnego produktu w określonym miesiącu. 4–8 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-13 Arkusz budżetowy. Aby uzyskać więcej informacji na temat definiowania formuł, należy zapoznać się z informacjami zamieszczonymi w pliku Formuly.chm. UWAGA Przeliczenie formuł następuje po zapisaniu danych liczbowych wprowadzonych ręcznie i wybraniu opcji Przelicz Wszystko (opcja dostępna w menu arkusza). Program daje również możliwość stosowania arkuszy zbiorczych, które agregują informacje pochodzące z innych arkuszy. Arkusze zbiorcze nie podlegają akceptacji. W czasie tworzenia arkuszy budżetowych program pozwala na wskazanie istniejącego już arkusza, na postawie którego zostanie utworzony nowy arkusz. Ważne jest to, że tak utworzony arkusz będzie zawierał tabele dokładnie takie same jakie znajdują się w arkuszu podstawowym. Istnieją także możliwość, że poza tabelami zostaną także skopiowane wartości z arkusza. Opcja skopiuj wartości dostępna jest tylko dla arkuszy budżetowych nie będących arkuszami zbiorczymi. Arkusze zbiorcze także można tworzyć na podstawie istniejącego arkusza. Wtedy dane zawarte w arkuszu będą już zsumowane i przedstawione w tabelach istniejących w arkuszu podstawowym. Jeśli któraś tabela nie występuje w arkuszy podstawowym, a występowała w arkuszach wskazanych do utworzenia arkusza zbiorczego należy taką tabelę dodać, a dane zostaną w niej sumowanie i wyświeMXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4–9 tlone automatycznie. Dokładnie tak samo zachowają się dane w tabelach dodawanych w arkuszu zbiorczym tworzonym jako pustym. Dodatkowym atutem tabel zbiorczych jest to, że jeśli dane na arkuszach, z których był tworzony zbiorczy, ulegną zmianie, to zmiany te zostaną uwzględnione i arkusz zbiorczy zawsze będzie przedstawiał dane aktualne. W każdym arkuszu użytkownik ma możliwość dodawania własnych wierszy i kolumn, a w nich wprowadzać formuły sumujące. Opcja ta dostępna jest pod prawym klawiszem myszy użytym na nagłówku wiersza lub kolumny. UWAGA Dane zawarte w dodanych przez użytkownika wierszach lub kolumnach nie podlegają automatycznemu sumowaniu na arkuszach zbiorczych. Rys. 4-14 Menu arkusza budżetowego - Widoki/Widok tabel/Pokaż nazwy. Program pozwala na ocenę stanu zawansowania prac nad budżetem poprzez oznaczanie stanu arkuszy budżetowych. Aby było to możliwe należy włączyć kontrolę obiegu arkuszy. I tak na początku arkusz przyjmuje stan początkowy - projektowanie. Oznacza to, że arkusz jest jeszcze w gestii Architekta i nie został o oddany do wypełnienia danymi przez osoby odpowiedzialne. Jeśli Architekt przekaże je do wypełnienia stan zmieni się na: oddelegowany do wypełnienia. W tym stanie arkusz jest w gestii osoby odpowiedzialnej za wypełnienie arkusza. UWAGA Dzięki przypisaniu do arkusza osoby za niego odpowiedzialnej uzyskuje ona prawo do jego wypełniania. UWAGA Architekt z racji swoich uprawnień może także uzupełniać dane na oddelegowanych do wypełnienia arkuszach. Osoba odpowiedzialna po zakończeniu swoich działań zmienia stan arkusz na: przedstawiony do akceptacji. Stan ten zakłada, że wszystkie dane zostały już uzupełnione. Teraz w gestii Kierownika ośrodka lub Architekta jest sprawdzenie wprowadzonych danych. Jeśli dane nie budzą zastrzeżeń są akceptowane i arkuszowi nadaje się status zaakceptowany, natomiast gdy dane nie są kompletne lub odbiegają od założeń, arkusz może zostać odrzucony - oddelegowany do wypełnienia. Oznacza to, że powróci on do osoby odpowiedzialnej za arkusz. Operacji zmiany stanu arkusza dokonujemy z okna Szczegóły danego arkusza. 4 – 10 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Część druga Wypełnianie arkuszy danymi Użytkownik programu, który został wybrany przez Architekta budżetu jako osoba odpowiedzialna za arkusz, będzie miał prawa do arkusza zezwalające na wprowadzenie danych planowanego budżetu. Przy pierwszym logowaniu się do bazy danych, program wyświetli okno Otwórz budżet, w którym użytkownik winien dokonać wyboru budżetu, nad którym chce pracować. UWAGA Przy kolejnych uruchomieniach programu, dokonany wybór budżetu będzie pamiętany. Po wyborze budżetu dalsze czynności winien wykonać w oknie Eksplorator budżetu, w nim bowiem dokona otwarcia arkusza budżetowego, za który jest odpowiedzialny. Znajdzie go w strukturze ośrodków odpowiedzialności pod ośrodkiem, do którego należy jego arkusz budżetowy. Po otwarciu arkusza użytkownik powinien wypełnić arkusz danymi. Jest to możliwe, gdy mamy ustawiony widok Budżet (menu arkusza: Zakres danych). Rys. 4-15 Menu arkusza budżetowego – Budżet. Dane mogą być wprowadzane i uzupełniane bezpośrednio do komórek tabeli budżetowej, lub poprzez pole Formuła. Dane możemy wprowadzać bezpośrednio do komórek tabeli budżetowej, lub poprzez pole Formuła. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem Rys. 4-16 Arkusz budżetowy. 4 – 11 4 – 12 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Istnieje także możliwość „przeklejania” wartości arkusza kalkulacyjnego. W tym celu zaznaczamy na arkuszu interesujący nas obszar danych i wybieramy polecenia Kopiuj. Następnie w arkuszu budżetowym wybieramy pierwszą (lewą górną) komórkę i z menu Edytuj wybieramy polecenie Wklej specjalnie. Jeśli kopiowane dane są danymi liczbowymi to zostaną one wprowadzone do komórek w arkuszu budżetowym. Jeśli zaznaczyliśmy do kopiowania dane inne niż liczbowe to po ich wklejeniu do komórek arkusza budżetowego zostaną wprowadzone wartości zerowe. Jeśli włączony jest obieg arkuszy to Osoba odpowiedzialna za arkusz po wypełnieniu arkusza zmienia jego stan (korzystając z okna Szczegóły) na: Przedstawiony do akceptacji kierownikowi. Od tego momentu nie może już nic zmienić na arkuszu. Arkusz jest teraz w gestii Kierownika ośrodka odpowiedzialności, do którego ten arkusz należy, lub Architekta Budżetu (w zależności od ustawień obowiązujących w programie). Drukowanie arkusza budżetowego Istnieje możliwość tworzenia wydruków tabel budżetowych z wprowadzonymi danymi. W tym celu przy otwartym arkuszu klikamy na ikonę Wydruk arkusza. Ukazuje się standardowe „windowsowe” okno wydruku w którym możemy wybrać drukarkę, na którą będziemy kierować wydruk, mamy możliwość określenia zakresu wydruku oraz liczby kopii. Rys. 4-17 Okno Drukowanie. Obieg arkuszy Z uwagi na potrzeby poszczególnych firm, istnieje w programie mechanizm, który pozwala na kontrolę procesu budżetowania. Jest to czynność zarówno administracyjna jak i czynność zależna od wymagań firmy, dlatego ważne jest by Architekt dokonał wyboru ustawień, bo to od nich będzie zależało na jakich zasadach będzie odbywał się proces akceptacji budżetu. Parametry dotyczące obiegu arkuszy ustawia się w oknie Parametry obiegu arkuszy (menu Administracja/Parametry obiegu arkuszy). UWAGA Ustawienia Parametry obiegu arkuszy dotyczą aktualnie wybranego budżetu i możliwe jest ich ustawienie tylko wtedy, gdy budżet jest otwarty do edycji. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4 – 13 Rys. 4-18 Okno Parametry obiegu arkuszy. Opcje, dostępne w oknie, pozwalają na ustawienie akceptacji arkuszy budżetowych przez Kierownika ośrodka odpowiedzialności, do którego należy arkusz, lub bezpośrednio przez Architekta budżetu, a także na to czy w ogóle potrzebne jest kontrolowanie obiegu arkusza (zaznaczone pole kontrola obiegu arkuszy). Domyślnie kontrola obiegu arkuszy jest włączona. Stany, jakie może przyjmować arkusz, omówione są w punkcie Stany arkusza budżetowego w temacie Pojęcia podstawowe. Akceptacja budżetu Proces akceptacji budżetu zaczyna się od chwili ukończenia prac w arkuszach przez osoby odpowiedzialne za nie. One bowiem przekazują je do akceptacji przez Kierownika ośrodka odpowiedzialności (lub Architekt budżetu). Jeśli dane budżetowe wymagają korekty i nie mogę zostać zaakceptowane, to możliwe jest ich przekazanie osobie odpowiedzialnej do skorygowania. Odbywa się to poprzez zmianę stan arkusza na: odrzucony – oddelegowany do wypełnienia. Arkusz powraca do osoby odpowiedzialnej za jego wypełnienie. Jeśli kierownik akceptuje arkusze, kieruje je do zaakceptowania do kierownika umiejscowionego wyżej w strukturze ośrodków odpowiedzialności. Dzieje się tak aż momentu, gdy arkusze znajdą się w gestii kierownika ośrodka położonego najwyżej w strukturze. Kierownik tego ośrodka kieruje arkusze do zaakceptowania do Architekta Budżetu. Jeśli Architekt Budżetu akceptuje arkusz, zmienia jego stan na: zaakceptowany. Może także arkusze odrzucić i wracają one wtedy do osób odpowiedzialnych za nie. UWAGA Arkusze zbiorcze, czyli takie, które agregują informacje pochodzące z innych arkuszy nie podlegają akceptacji. Jeśli zostaną zaakceptowane wszystkie arkusze budżetowe, do których wprowadzano dane, to architekt budżetu może zaakceptować budżet. Jeżeli dany budżet zostaje zatwierdzony do realizacji, należy go oznaczyć jako obowiązujący. Robimy to korzystając z menu podręcznego (wywołanie okna: prawy przycisk myszy na nazwie budżetu). Rys. 4-19 Menu podręczne arkusza Zaakceptuj budżet. Po wybraniu z menu pozycji Zaakceptuj budżet zostanie wywołane okno Zaakceptuj budżet. 4 – 14 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-20 Okno Zaakceptuj budżet. W oknie tym możemy zaakceptować budżet. UWAGA Akceptacja budżetu jest czynnością nieodwracalną. W oknie Zaakceptuj budżet możemy także ustawić budżet jako obowiązujący (poprzez zaznaczenie pola ustaw budżetowi stan 'obowiązujący'). Ustawić budżet jako obowiązujący będziemy mogli ustawić także później, korzystając z okna Szczegóły związanego z budżetem (wywołanie okna: prawy przycisk myszy na nazwie budżetu i wybieramy pozycję Szczegóły). W oknie tym .możemy także zobaczyć aktualny stan budżetu. Rys. 4-21 Okno Szczegóły budżetu. Właściwości zaakceptowanego budżetu: • nie można wprowadzać zmian na arkuszach służących do wprowadzania danych, • nie można dodawać ani usuwać ośrodków odpowiedzialności ze struktury, • nie można zmieniać stanów arkuszy, • nie można zmieniać parametrów obiegu arkuszy, • można tworzyć i usuwać tylko arkusze zbiorcze, • można zmieniać przypisania osób odpowiedzialnych do ośrodków, • można zmieniać nazwy ośrodków, • można zmieniać nazwy arkuszy. Import wartości do określenia wykonania budżetu Wartości do porównania wykonania budżetu pozyskujemy poprzez import z programów Symfonia® Finanse i Księgowość Forte lub Symfonia® Handel Forte. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4 – 15 Jeśli Architekt budżetu na etapie tworzenia budżetu i jego struktury wykorzystał możliwość powiązania danych z modułów współpracujących przechodzimy od razu do importu danych. UWAGA Jeśli dane nie były przez Architekta uzgadniane i powiązane na etapie definiowania struktury, może się okazać, że z uwagi na rozbieżność danych nie ma możliwości ich powiązania. Zanim przystąpimy do importu będziemy musieli skonfigurować połączenia do baz danych programów Symfonia® Handel Forte i/lub Symfonia® Finanse i Księgowość Forte. Czynność tę wykonujemy wybierając pozycję Mapowanie i import danych z menu Projektowanie budżetu. Pojawi się okno wyboru, w którym będziemy mogli wybrać odpowiednią aplikację (źródło danych). Rys. 4-22 Okno Wybierz źródło danych. W zależności od wybranego programu wyświetli się odpowiednie okno, w którym będziemy mogli skonfigurować połączenie do bazy danych. Okno służące do połączenia do bazy danych programu Symfonia® Finanse i Księgowość Forte oraz programu Symfonia® Handel Forte różnią się nieznacznie od siebie. W obu musimy podać nazwę, pod którą będziemy widzieli dane połączenia, serwer programu MS SQL, bazę danych do której podłączamy się, oraz użytkownika bazy danych. Natomiast przy podłączaniu się do bazy danych programu Symfonia® Finanse i Księgowość Forte konieczne jest podanie użytkownika aplikacyjnego, czyli użytkownika zdefiniowanego w programie Symfonia® Finanse i Księgowość Forte. 4 – 16 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-23 Okno Nowe połączenie dla definiowania parametrów połączenia z bazą programu Symfonia® Handel Forte. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4 – 17 Rys. 4-24 Okno Nowe połączenie dla definiowania parametrów połączenia z bazą programu Symfonia® Finanse i Księgowość Forte. Mamy także możliwość importu danych z pliku XML. 4 – 18 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-25 Okno Nowe połączenie dla definiowania parametrów połączenia z plikiem XML. Dokładniejszy opis dotyczący importu z pliku XML znajduje się w dokumentacji technicznej w pliku import z pliku xml.pdf. Okno Import z HM umożliwia przeprowadzenie mapowania danych pobieranych z bazy programu Symfonia® Handel Forte oraz zdefiniowanie i przeprowadzenie importu danych wartościowych lub ilościowych. Pobierać możemy wszystkie lub dowolne, wybrane wielkości. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4 – 19 Rys. 4-26 Okno Import z HM zakładka Mapowanie. Proces mapowania polega na powiązaniu importowanych elementów słownikowych z elementami bazy do której następuje import. Ustawienia mapowania są zapisywane na bieżąco, więc użytkownik w dowolnym momencie może przerwać proces mapowania i powrócić do niego później w dowolnym czasie. Import wartości z programów Symfonia® Handel Forte i/lub Symfonia® Finanse i Księgowość Forte odbywa się odpowiednio za pomocą okna Import z HM lub okna Import z FK z zakładki Import. Import danych dokonujemy w celu porównania zaplanowanych wielkości budżetowych z faktycznie osiągniętymi. Pozwoli to nam na określenie stopnia wykonania budżetu. Mamy możliwość decydowania jakie dane wartościowe lub ilościowe i z jakiego przedziału czasowego będziemy importować. Dane spoza zakresu dat budżetu będą przy imporcie pomijane. 4 – 20 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Rys. 4-27 Okno Import z HM zakładka Import. Sprawdzenie stopnia wykonania budżetu i inne zestawienia Po wykonaniu importu danych o realizacji z programów współpracujących, mechanizm wbudowany w arkuszu budżetowym umożliwi wykonanie zestawienia pokazującego jak plan budżetowy jest realizowany. Na arkuszach budżetowych po wybraniu z zakresu danych opcji Realizacja budżetu program wykona wyliczenia procentowego wykonania planu w danych okresach czasowych określonych budżetem i wyliczy różnice między wielkością planowaną a wielkością realizacji. Rys. 4-28 Menu arkusza budżetowego – Realizacja budżetu. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem Rys. 4-29 Arkusz budżetowy – realizacja budżetu. 4 – 21 4 – 22 Podręcznik użytkownika programu Budżetowanie Forte Dodatkowym atutem arkuszy budżetowych jest możliwość wyliczenia przepływów finansowych dla danych planowanych. Zestawienie takie zostanie wykonane, gdy użytkownik przełączy się na zakres danych Cash-flow. Wyliczenie następuje po wcześniejszym określeniu Wskaźnika rotacji. UWAGA Cash-flow wyliczany jest na podstawie wskaźników rotacji. Jeśli nie zostaną one określone. Zestawienie Cash-flow będzie pokazywać dane równy wartościom planowanym. Rys. 4-30 Menu arkusza budżetowego – Cash-flow. Zatem przed wykonaniem zestawienia należy zdefiniować wskaźniki rotacji, które pozwolą na przeliczenie wielkości planowanych według określonego wskaźnika. Za pomocą wskaźników rotacji określamy ilość dni, jaka mija od powstania należności lub zobowiązania do związanej z tym zmiany stanu finansów. Wskaźnik ten wyrażony w dniach informuje o okresie oczekiwania na uzyskanie należności za swoją sprzedaż kredytowaną lub okresie spłaty zobowiązań wobec naszych kontrahentów. Zbyt długi cykl należności (wyrażony w dniach) świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności. Wskaźniki rotacji definiujemy w oknie Wskaźniki rotacji. Rys. 4-31 Okno Wskaźniki rotacji. Po wybraniu zakładki Definicje możemy wprowadzić procentowe udziały (kolumna: Procentowy udział) wpływu/spłaty w planowanych wielkościach budżetowych w podziale na czas w jakim ten wpływ/ta spłata nastąpi (kolumna: Liczba dni na spłatę). Zerową liczbę dni przypisujemy płatnościom gotówkowym. Na kolejnej zakładce Wartości przypisujemy wybraną Strukturę kategorii budżetowych do wskaźnika rotacji. Rys. 4-32 Okno Wskaźniki rotacji – definiowanie wskaźników. UWAGA Struktura kategorii budżetowej może być przyporządkowana tylko do jednego wskaźnika. MXBUFV2007P0001 Praca z budżetem 4 – 23 Gdy będziemy sprawdzać przepływy finansowe, to wyliczone wartości pojawią się po określonym czasie w odpowiednich miesiącach. UWAGA Planując należy pamiętać, że brane pod uwagę są rzeczywiste liczby dni i 30 dni nie zawsze jest równe miesiącowi. Wobec tego planując przychody (lub wydatki – w zależności od tego co budżetujemy) należy mieć to na uwadze, a także pamiętać, że miesiąc luty jest wyjątkowy i ma 28 lub 29 dni, a niektóre miesiące liczą po 31 dni. Kolejnym atutem programu jest możliwość stworzenia przez Architekta, na podstawie danych planowanych, sprawozdań finansowych w skróconej formie. Po utworzeniu bazy danych w słownikach dostępny jest predefiniowany słownik Pozycje sprawozdań finansowych zawierający pozycje bilansu i rachunku zysków i strat. Czy Architekt go wykorzysta zależy to od niego. Jeśli zostanie utworzona z tego słownika kategoria, a następnie struktura kategorii pozwoli to na stworzenie arkusza, w którym przez odpowiednie definicje formuł można wyliczyć prognozowane pozycje bilansu, przychodów i kosztów ich uzyskania.