strategia - Urząd Gminy Brwinów

Transkrypt

Załącznik do:
Uchwały Nr
Rady Miejskiej w Brwinowie
z dnia
STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
GMINY BRWINÓW
NA LATA 2008-2013
STYCZEŃ 2008
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE .......................................................................................................... 3
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA ..................................................................................................... 4
1.1. TŁO I PRZYCZYNY........................................................................................... 5
1.2. WARTOŚCI, ZASADY, DEFINICJE .................................................................. 7
1.3. PRZESŁANKI WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH........... 11
2. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA ...................................................................................... 22
2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY ....................................................................... 23
2.2. DEMOGRAFIA ................................................................................................ 25
2.3. MARGINALIZACJA I WYKLUCZENIE W PERSPEKTYWIE OŚRODKA
POMOCY SPOŁECZNEJ................................................................................. 28
2.4. KWESTIA DZIECKA........................................................................................ 37
2.5. KWESTIA OSÓB BEZROBOTNYCH .............................................................. 41
2.6. KWESTIA UZALEśNIEŃ................................................................................. 47
2.7. KWESTIA PRZESTĘPCZOŚCI....................................................................... 50
2.8. KWESTIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI............................................................. 51
2.9. IDENTYFIKACJA NAJWAśNIEJSZYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
NA TERENIE GMINY...................................................................................... 55
2.10. ANALIZA SWOT............................................................................................ 63
2.11. ZASOBY UMOśLIWIAJĄCE ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH .............................................................................................. 71
2.12. PODSUMOWANIE CZĘŚCI DIAGNOSTYCZNEJ ........................................ 79
3. CZĘŚĆ PROGRAMOWA.......................................................................................... 82
3.1. MISJA.............................................................................................................. 83
3.2. CELE STRATEGICZNE, OPERACYJNE I KIERUNKI DZIAŁAŃ .................... 85
3.3. MONITORING I WDRAśANIE STRATEGII..................................................... 98
4. UWAGI KOŃCOWE ................................................................................................ 111
STRATEGIA INTEGRACJI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY BRWINÓW
2
WPROWADZENIE
Mówiąc o gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, naleŜy mieć
na myśli w szczególności działania publicznych i niepublicznych instytucji pomocy
społecznej (i pokrewnych), prowadzone na terenie gminy, podejmowane dla poprawy
warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin, mieszkańców
gminy. W oparciu o uzyskane informacje i materiały został przygotowany dokument,
który pozwoli na racjonalizację lokalnej polityki społecznej oraz wskaŜe obszary, które
w najbliŜszym czasie powinny stać się przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych.
Metodyka opracowania dokumentu pozwoliła zaangaŜować środowisko lokalne
w budowę strategii na najwaŜniejszych etapach, od diagnozy do wdroŜenia i realizacji.
PrzedłoŜony materiał został opracowany w Środowiskowym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Brwinowie przy merytorycznym wsparciu Ośrodka Kształcenia SłuŜb
Publicznych i Socjalnych – Centrum AV w Częstochowie. Pomoc zewnętrzna polegała
głównie na doradztwie i systematyzacji układu głównych elementów wypracowanego
dokumentu.
Perspektywa
czasowa
obowiązywania
niniejszego
dokumentu
została
skomunikowana z głównymi dokumentami strategicznymi wpływającymi na rozwiązywanie
lokalnych problemów, tj. Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (Narodowa
Strategia Spójności) oraz Narodową Strategią Integracji Społecznej, wyznaczającymi
działania i stwarzającymi moŜliwość ubiegania się o środki zewnętrzne do 2013 roku.
3
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA
Część wstępna zawiera elementarne informacje dotyczące zasad konstruowania
dokumentu. Przedstawione w niej zostały aspekty prawne, będące podstawą działania
samorządu lokalnego, zasady i wartości, na których opiera się lokalna polityka
społeczna oraz najwaŜniejsze informacje dotyczące metodyki pracy nad strategią.
4
1.1. TŁO I PRZYCZYNY
Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych ma stanowić
podstawę
do
realizacji
względnie
trwałych
wzorów
interwencji
społecznych,
podejmowanych w celu zmiany (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk) występujących
w obrębie danej społeczności, które oceniane są negatywnie. Dokument charakteryzuje
w szczególności działania publicznych i prywatnych instytucji rozwiązujących kwestie
społeczne, podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane
kategorie osób i rodzin.
Obowiązek opracowania Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów
Społecznych wynika wprost z art. 17. ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej z dnia
12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.). RóŜnorodność
problemów społecznych występujących w gminie powoduje konieczność wzięcia pod
uwagę takŜe innych aktów prawnych, które mają istotny wpływ na konstrukcję
dokumentu i rozwiązywanie zadań społecznych w przyszłości.
Są to m.in.:
•
ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŜytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
•
ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003 r.
Nr 122, poz. 1143 z późn. zm.),
•
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001),
•
ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn.
zm.),
•
ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776
z późn. zm.),
•
ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r.
Nr 139 poz. 992 z późn. zm.),
•
ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłuŜników
alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 86 poz. 732
z późn. zm.),
5
•
ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r.
Nr 179, poz. 1485),
•
ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
(Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493).
Oprócz wspomnianych aktów prawnych przy realizacji strategii moŜe zachodzić
potrzeba odwołania się równieŜ do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony
zdrowia, oświaty i edukacji publicznej, budownictwa socjalnego.
Europejska polityka społeczna została określona w głównej mierze podczas
Szczytu Lizbońskiego w 2000 roku, na którym kraje członkowskie Unii Europejskiej
uznały, Ŝe zwalczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego będzie centralnym
elementem w procesie modernizacji europejskiego modelu społecznego. W roku 2001
uzgodniony został przez Radę, Parlament i Komisję Europejską „Wspólnotowy program
na rzecz walki z wykluczeniem społecznym na lata 2002-2006”. Jego celem jest
wsparcie współpracy pomiędzy krajami Unii Europejskiej i zwiększenie skuteczności
przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
Polska zgłosiła gotowość przystąpienia do programu, w efekcie czego podjęła
prace nad przygotowaniem Memorandum w sprawie Integracji Społecznej (Joint
Inclusion Memorandum – JIM), Narodowej Strategii Integracji Społecznej oraz
Krajowego Planu Działania na rzecz Integracji Społecznej. Powołany przez Prezesa
Rady Ministrów w roku 2003 Zespół Zadaniowy do spraw Reintegracji Społecznej
opracował dokument pt.: „Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski”. Autorzy
tego dokumentu podjęli próbę dokonania całościowej analizy sytuacji społecznej
w Polsce, wskazania priorytetowych problemów oraz dobrych praktyk na rzecz inkluzji
osób i grup.
Opracowując
lokalną
strategię
integracji
i
rozwiązywania
problemów
społecznych, uwzględniono dokumenty programowe, w których akcentuje się
konieczność zapewnienia dialogu i partnerskiej współpracy instytucji rządowych,
samorządowych, organizacji pozarządowych oraz biznesu. Uznaje się takŜe za
niezbędną partnerską współpracę z osobami podlegającymi wykluczeniu społecznemu.
Wspomniane dokumenty to przede wszystkim:
•
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (Narodowa Strategia
Spójności 2007-2013),
•
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego,
•
Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
6
1.2. WARTOŚCI, ZASADY, DEFINICJE
Wartość to termin uŜywany do określenia tego, co godne uznania i poŜądania,
cenne i dobre. Człowiek budujący swój system wartości pewne z nich odrzuca jako złe,
czyli traktuje jako „antywartości”, inne pozostawia i hierarchizuje według przypisywanej
im waŜności.
Wartość jest cechą względną, a to oznacza, Ŝe nie zawsze, nie w kaŜdym
miejscu, nie przez wszystkich i nie w kaŜdych okolicznościach przypisywana jest
przedmiotom podlegającym ocenie. Przedmiotami wartościowania w polityce społecznej
są najczęściej stosunki społeczne, stan zaspokojenia potrzeb, instytucje społeczne,
stosunki między człowiekiem a przyrodą.
Z wartości wynikają zarówno cele polityki społecznej, jak i zasady. Źródła,
z których czerpie wartości polityka społeczna, są bardzo róŜnorodne. Są to m.in.
ideologie, doktryny społeczne i gospodarcze, społeczne oczekiwania wyraŜane za
pośrednictwem róŜnych kanałów społecznej komunikacji, normy zwyczajowe, poglądy
osób znaczących w społeczeństwie. W polityce społecznej, odwołującej się do wartości
cenionych przez społeczeństwo, waŜny jest podział na wartości odczuwane
i uznawane. Wartości odczuwane wiąŜą się głównie ze sferą emocjonalną, zaś
uznawane opierają się na przekonaniach, Ŝe pewne cechy powinny być odczuwane
jako wartość.
Zasady to ogólne doktryny i normy działania, którymi powinny kierować się
podmioty polityki społecznej w realizacji podstawowego celu, jakim jest zaspokajanie
potrzeb. Niektóre zasady polityki społecznej są toŜsame z wartościami. Zasady, które
są najczęściej artykułowane bądź realizowane w polityce społecznej, a które stają się
dla twórców strategii podstawowymi fundamentami budowania społeczności lokalnej,
wolnej od zagroŜeń i problemów społecznych, to:
1. Zasada samopomocy – przejawia się w istnieniu i rozwoju pomocy wzajemnej
ludzi zmagających się z podobnymi problemami Ŝyciowymi oraz pomocy
silniejszych dla słabszych; zazwyczaj w ramach niewielkich nieformalnych grup.
2. Zasada przezorności – oznacza, Ŝe bezpieczeństwo socjalne jednostki nie
moŜe być tylko efektem świadczeń ze strony społeczeństwa, ale wynikać
powinno takŜe z odpowiedzialności człowieka za przyszłość własną i rodziny.
3. Zasada solidarności społecznej – najczęściej rozumiana jako przenoszenie
konsekwencji, niekiedy utoŜsamiana z solidaryzmem społecznym, oznaczającym
7
wyŜszość wspólnych interesów członków społeczeństwa nad interesami
poszczególnych klas lub warstw.
4. Zasada pomocniczości – oznacza przyjęcie określonego porządku, w jakim
róŜne instytucje społeczne dostarczają jednostce wsparcia, gdy samodzielnie nie
jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb; w pierwszej kolejności pomoc powinna
pochodzić od rodziny, a następnie od społeczności lokalnej, a na końcu od
państwa.
5. Zasada partycypacji – wyraŜa się w takiej organizacji Ŝycia społecznego, która
poszczególnym ludziom zapewnia moŜliwość pełnej realizacji swoich ról
społecznych, natomiast poszczególnym grupom pozwala zająć równoprawne
z innymi miejsce w społeczeństwie.
6. Zasada samorządności – stanowi realizację takich wartości, jak wolność
i podmiotowość człowieka, a wyraŜa się w takiej organizacji Ŝycia społecznego,
która
jednostkom
i
grupom
gwarantuje
prawo
do
aktywnego
udziału
w istniejących instytucjach społecznych oraz tworzenia nowych instytucji w celu
skuteczniejszego zaspokajania potrzeb i realizacji interesów.
7. Zasada dobra wspólnego – przejawia się w takich działaniach władz
publicznych, które uwzględniają korzyści i interesy wszystkich obywateli
i polegają na poszukiwaniu kompromisów tam, gdzie interesy te są sprzeczne.
8. Zasada wielosektorowości – polega na równoczesnym funkcjonowaniu
publicznych podmiotów polityki społecznej, organizacji pozarządowych i instytucji
rynkowych, które dostarczają środków i usług słuŜących zaspokajaniu potrzeb
społeczeństwa.
Polityka społeczna, jako przewodnik czy teŜ wskazówka działania oparta na
zadeklarowanych wartościach i zasadach, określa i wyjaśnia misję, obejmuje
moŜliwości i cele przedsięwzięć organizacyjnych, wymusza odpowiednie zachowania,
nakreślając przydział odpowiedzialności i towarzyszącą temu delegację kompetencji na
wszystkie poziomy organizacyjne.
Z wymienionych powyŜej zasad wynikają podstawowe cele, które powinny
kształtować politykę społeczną w danym środowisku lokalnym. Są to przede wszystkim:
•
dąŜenie do poprawy połoŜenia materialnego i wyrównywanie szans
Ŝyciowych grup społeczeństwa ekonomicznie i socjalnie najsłabszych;
•
prowadzenie bieŜących działań osłonowych;
•
dostrzeganie z wyprzedzeniem zagroŜeń społecznych;
8
•
dorównywanie do standardów unijnych i międzynarodowych.
Polityka społeczna Unii Europejskiej opiera swoje załoŜenia na działaniach
związanych z polepszeniem warunków Ŝycia, pracy i kształcenia, zapewnieniem
powszechności prawa do zatrudnienia i wykształcenia, a wreszcie stworzeniem
systemu zabezpieczenia społecznego. Z uwagi na przystąpienie naszego kraju do tej
struktury społeczno-gospodarczej jest rzeczą oczywistą i zrozumiałą, Ŝe właśnie te
wartości i zasady stanowią fundament budowy dokumentu wskazującego lokalne
problemy społeczne i metody ich rozwiązywania.
W polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza się wszelkiego
rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w Ŝyciu zbiorowym.
Natomiast określeniem „kwestia społeczna” wyróŜnia się wśród nich te, które:
•
odznaczają
się
szczególną
dolegliwością
dla
potencjału
osobowego
społeczeństwa;
•
są
następstwem
niedostosowania
sposobu,
w
jaki
funkcjonuje
społeczeństwo, do podstawowych potrzeb indywidualnych i zbiorowych;
•
nie są moŜliwe do rozwiązania siłami pojedynczych grup ludzkich.
W węŜszym znaczeniu termin „kwestia społeczna” oznacza konkretny problem
o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla Ŝycia i współdziałania członków
społeczności. W szerszym znaczeniu termin ten oznacza natomiast sprzeczność
pomiędzy zasadami obowiązującymi w danym społeczeństwie, formacji ustrojowej czy
nawet cywilizacji, a dąŜeniami jednostek i zbiorowości do godnego Ŝycia.
Przygotowując dokument programowy, wskazujący kierunki działań samorządu
w kształtowaniu i realizacji lokalnej polityki społecznej, nie moŜna nie wspomnieć
o wartości
podstawowej,
która
posłuŜyła
autorom
za
fundament
przy
jego
opracowywaniu. Wartością tą jest zasada wspierania rodziny jako najwaŜniejszej
komórki społecznej. Jest ona głównym przesłaniem niniejszego dokumentu, gdyŜ od
wspierania siły rodziny naleŜy rozpoczynać kaŜdy rodzaj oferowanej pomocy.
9
METODOLOGIA OPRACOWANIA DOKUMENTU
RAMY PRAWNE I WARTOŚCI PRZYJĘTE PRZEZ AUTORÓW
W
S
T
Ę
P
DOKUMENTY
STRATEGIA
STRATEGIA
STRATEGIA
OGÓLNOKRAJOWE
WOJEWÓDZKA
POWIATOWA
ROZWOJU GMINY
Analiza dokumentów i ich wpływ na lokalną społeczność
ŹRÓDŁA WYWOŁANE
D
I
A
G
N
O
Z
A
P
R
O
G
R
A
M
O
W
A
N
I
E
ŹRÓDŁA ZASTANE
• Dane Statystyczne,
• Dane Ośrodka
Pomocy Społecznej,
• Dane Powiatowego
Urzędu Pracy,
• Dane Policji,
• Analiza SWOT,
• Badanie ankietowe
„Identyfikacja problemów
społecznych”,
• Badanie ankietowe
„Sytuacja dziecka
ANALIZA
ZASOBÓW
• Instytucje
samorządowe,
• Organizacje
pozarządowe.
w środowisku szkolnym”.
• Inne.
MISJA
CELE STRATEGICZNE
CELE OPERACYJNE
KIERUNKI DZIAŁAŃ,
PROGRAMY
I PROJEKTY
10
1.3. PRZESŁANKI WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
Konstruując strategię integracji i rozwiązywania problemów społecznych gminy,
naleŜy pamiętać, Ŝe nie jest to jedyny dokument w obszarze polityki społecznej, którego
skutki będą dotyczyły jej mieszkańców. Krytyczna analiza dokumentów programowych
powstających na poziomie kraju, województwa czy powiatu pozwala na skuteczniejsze
programowanie działań na poziomie lokalnym w taki sposób, by nie powielać pewnych
działań, ale wpisywać się własnymi propozycjami programowymi w juŜ funkcjonującą
rzeczywistość formalnoprawną.
1.3.1. NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA 2007-2013
(NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI 2007-2013)
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Europejskiej, ustanawiającym przepisy ogólne
dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu
Społecznego i Funduszu Spójności, przygotowano strategiczne wytyczne w sprawie
spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, określające indykatywne ramy
interwencji funduszy z uwzględnieniem innych polityk Unii Europejskiej. Projekt tego
dokumentu Komisja Europejska opublikowała w dniu 5 lipca 2005 r. pod nazwą
„Polityka spójności wspierająca wzrost gospodarczy i zatrudnienie: Strategiczne
Wytyczne Wspólnoty 2007-2013” (SWW). Dokument ten zaleca kaŜdemu funduszowi
realizację celu priorytetowego, którym jest promowanie harmonijnego, zrównowaŜonego
i trwałego rozwoju Wspólnoty. Uwzględnienia przy tym zalecenia KE w zakresie polityki
gospodarczej oraz zatrudnienia – Zintegrowany Pakiet Wytycznych w sprawie wzrostu
gospodarczego i zatrudnienia na lata 2005-2008 (ZPW).
Na podstawie zapisów Strategicznych Wytycznych Wspólnoty Polska opracowała
„Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 wspierające wzrost
gospodarczy i zatrudnienie” (NSRO), które integrują główne priorytety Wspólnoty
z priorytetami polskimi, uwzględniając jednocześnie zapisy Krajowego Programu
Reform, odpowiadającego na wyzwania zawarte w Strategii Lizbońskiej. Narodowe
Strategiczne Ramy Odniesienia stanowią podstawę do programowania interwencji
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu
Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności (FS).
11
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia określają działania o charakterze
rozwojowym, jakie rząd polski zamierza podjąć w latach 2007-2013 w zakresie
promowania trwałego wzrostu gospodarczego, wzrostu konkurencyjności oraz wzrostu
zatrudnienia. NSRO słuŜą jednocześnie zapewnieniu skutecznej pomocy na rzecz
regionów i grup społecznie zmarginalizowanych oraz pomocy w restrukturyzacji
sektorów i regionów problemowych. Zakładanym efektem strategii proponowanej
w NSRO jest znaczące podniesienie jakości Ŝycia mieszkańców Polski i zbliŜenie
poziomu rozwoju do obecnie najbiedniejszych starych państw członkowskich, a w
dłuŜszej perspektywie poziomu zbliŜonego do średniej europejskiej.
W
wyniku
przeprowadzonej
analizy,
która
wykazała
róŜnice
poziomu
społecznego-gospodarczego rozwoju kraju oraz poszczególnych jego regionów w
stosunku do innych krajów UE, oraz w odpowiedzi na wyzwania Strategii Lizbońskiej
i cele Zintegrowanego Pakietu Wytycznych, których instrumentem realizacji na gruncie
krajowym jest Krajowy Program Reform, sformułowano cel strategiczny Narodowych
Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013. Zakłada on tworzenie warunków
dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości
zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej,
gospodarczej i przestrzennej.
Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów
szczegółowych, co oznacza, Ŝe wszystkie programy, działania i projekty podejmowane
w ramach NSRO realizują je jednocześnie aczkolwiek w róŜnym zakresie. Celami
horyzontalnymi NSRO są m.in.:
•
poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa
mechanizmów partnerstwa;
•
poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej;
•
budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej
podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski;
•
wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na
obszarach wiejskich.
12
1.3.2. NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
Cele polityki integracji społecznej w Polsce wynikają przede wszystkim
z priorytetów określonych w przyjętej w czerwcu 2004 r. Narodowej Strategii Integracji
Społecznej. Wynikają równieŜ z załoŜeń w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia
społecznego przyjętych w grudniu 2000 r. przez Radę Europejską w Nicei, które Polska
w pełni zaakceptowała i oficjalnie potwierdziła poprzez przyjęcie w grudniu 2003 r.
Wspólnego Memorandum Polski i Unii Europejskiej o Integracji Społecznej (Joint
Inclusion Memorandum).
Zarówno Krajowy Plan Działania na rzecz Integracji Społecznej, jak i Wspólne
Memorandum są elementami realizacji Strategii Lizbońskiej, która została przyjęta
przez piętnaście krajów członkowskich UE w marcu 2000 roku.
Polskie priorytety wpisują się takŜe w podstawowe załoŜenia Zrewidowanej
Strategii Spójności Społecznej Rady Europy, której inauguracja odbyła się w lipcu
2004 r. w Warszawie. Jednym z tych załoŜeń jest budowanie integracji i spójności
społecznej w oparciu o prawa człowieka, a zwłaszcza te prawa, które zostały zawarte
w Zrewidowanej Europejskiej Karcie Społecznej.
Priorytety
Narodowej
Strategii
Integracji
Społecznej
stworzone
zostały
z perspektywą ich realizacji do 2010 roku. Krajowy Plan Działania uwzględnia te
priorytety,
których
realizacja
jest
szczególnie
pilna.
Wynikają
one
takŜe
z przedstawionej analizy sytuacji ekonomiczno-społecznej ilustrującej podstawowe
przyczyny ubóstwa i zagroŜenia wykluczeniem społecznym.
Priorytety zawarte w NSIS w zakresie realizacji prawa do edukacji są
następujące:
•
wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym;
•
poprawa jakości kształcenia na poziomie gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym;
•
upowszechnienie
kształcenia
na
poziomie
wyŜszym
i
jego
lepsze
dostosowanie do potrzeb rynku pracy;
•
rekompensowanie deficytów rozwoju intelektualnego i sprawnościowego
dzieci;
•
upowszechnienie kształcenia ustawicznego.
W zakresie realizacji prawa do zabezpieczenia socjalnego:
•
radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego, którego poziom jest obecnie
nieakceptowany i wymaga podjęcia zdecydowanych działań;
13
•
ograniczenie tendencji wzrostowych rozwarstwienia dochodowego, tak aby
róŜnice te nie odbiegały od przeciętnego poziomu w krajach UE.
Bezrobocie jest jedną z form wykluczenia społecznego silnie powiązaną z innymi
jego przejawami, np. ubóstwem, w warunkach niskiej skuteczności systemu
zabezpieczenia socjalnego dla osób bezrobotnych i ich rodzin. Dlatego teŜ
w Narodowej Strategii Integracji Społecznej cztery z dwudziestu priorytetów odnoszą
się do sfery działań dotyczących realizacji prawa do pracy:
•
ograniczenie bezrobocia długookresowego;
•
zmniejszenie bezrobocia młodzieŜy;
•
zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród niepełnosprawnych;
•
zwiększanie liczby uczestników aktywnej polityki rynku pracy.
W zakresie realizacji prawa do ochrony zdrowia:
•
wydłuŜenie przeciętnego dalszego trwania Ŝycia w sprawności;
•
upowszechnienie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych;
•
zwiększenie zakresu programów zdrowia publicznego obejmujących kobiety
i dzieci.
W zakresie realizacji innych praw społecznych:
•
zwiększenie dostępu do lokali (mieszkań) dla grup najbardziej zagroŜonych
bezdomnością;
•
zapewnienie lepszego dostępu do pracowników socjalnych;
•
rozwinięcie pomocy środowiskowej i zwiększenie liczby osób objętych jej
usługami;
•
zaangaŜowanie obywateli w działalność społeczną;
•
realizacja Narodowej Strategii Integracji Społecznej przez samorządy
terytorialne;
•
zwiększenie dostępu do informacji obywatelskiej i poradnictwa.
1.3.3. KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
Krajowy Plan Działania na rzecz Integracji Społecznej to program poprawy
dostępu do praw społecznych i zwiększania poziomu ich realizacji. Jest to równieŜ
zasadniczy instrument osiągania integracji społecznej w europejskim modelu
społecznym. Realizacja praw społecznych wymaga oczywiście poniesienia określonych
14
kosztów, tak samo jak realizacja wszystkich innych kategorii praw człowieka zawartych
w prawie międzynarodowym i krajowym. NaleŜy więc zapewnić w sposób trwały zasoby
finansowe, kadrowe, lokalowe, rzeczowe i inne instytucjom odpowiedzialnym za
realizację tych praw.
Prawa społeczne powinny mieć obecnie priorytet w wydatkach publicznych. Ich
realizacja znacznie się pogorszyła w ostatnich latach, a więc zmniejsza się poziom
integracji społecznej i zwiększa się skala i zasięg procesów wykluczenia społecznego.
W Krajowym Planie Działań na rzecz Integracji Społecznej za najwaŜniejsze uznano:
•
działania edukacyjne, socjalne i zdrowotne zapobiegające wykluczeniu oraz
wspierające grupy zagroŜone;
•
budowę systemu bezpieczeństwa socjalnego i przeciwdziałanie ubóstwu
i wykluczeniu społecznemu;
•
realizację prawa do pracy dla kaŜdego, w tym szczególnie dla grup
defaworyzowanych
na
rynku
pracy
poprzez
odpowiednią
politykę
makroekonomiczną i politykę zatrudnienia;
•
rozwój systemu instytucjonalnego z jasnym podziałem odpowiedzialności
instytucji rządowych
i samorządowych, otwierającego przestrzeń dla
aktywności obywatelskiej i upodmiotowienia osób korzystających z usług
społecznych, świadczonych zarówno przez państwo, jak i przez organizacje
pozarządowe.
Na poziomie operacyjnym waŜne jest, Ŝe polska polityka integracji społecznej
musi być realizowana we współpracy z szeroko rozumianymi partnerami
społecznymi. Szczególnie chodzi tu o związki zawodowe i związki pracodawców,
organizacje pozarządowe, samorządy lokalne oraz instytucje charytatywne, kościoły
i związki wyznaniowe. NiezaleŜnie od osiągniętego poziomu zamoŜności oraz stanu
koniunktury gospodarczej państwo nie jest w stanie zrealizować celów tej polityki bez
partnerstwa z innymi instytucjami.
W tym kontekście ustalono następujące priorytety na najbliŜsze dwa lata:
•
zaangaŜowanie
obywateli
w działalność
społeczną,
głównie
poprzez
zwiększenie ich uczestnictwa w działalności organizacji pozarządowych
i innych formach pracy społecznej oraz samopomocy;
• wzrost liczby samorządów, które z pełną wraŜliwością i zaangaŜowaniem
podejmą
się
tworzenia
lokalnych
strategii
przeciwdziałania
ubóstwu
i wykluczeniu społecznemu, a następnie zrealizują ich załoŜenia.
15
1.3.4. STRATEGIA WOJEWÓDZKA W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ
DLA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO NA LATA 2005-2013
Ze względu na swój dalekosięŜny charakter strategia budowana na poziomie
lokalnym musi uwzględniać i brać pod uwagę przesłanki zawarte w dokumentach
strategicznych podmiotów, z którymi gmina współpracuje na zasadzie partnerstwa.
Jednym z nich jest samorząd województwa mazowieckiego. „Strategia Wojewódzka
w Zakresie Polityki Społecznej dla Województwa Mazowieckiego na lata 2005-2013”
pozwala zaplanować działania województwa z zakresu polityki społecznej w taki
sposób, aby przeciwdziałać najistotniejszym zagroŜeniom społecznym, takim jak
negatywne skutki ubóstwa i zjawisko wykluczenia społecznego, przy aktywnym udziale
samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych.
Zadaniem samorządu województwa jest nie tylko rozwiązywanie problemów
społecznych, ale równieŜ organizowanie wsparcia i pomocy osobom potrzebującym
w miejscu ich zamieszkania przy udziale jednostek organizacyjnych samorządów
lokalnych.
Województwo
poprzez
działalność
Regionalnego
Ośrodka
Pomocy
Społecznej pełni rolę wspierającą, aktywizującą, koordynującą i inicjującą nowe
rozwiązania, zmierzające do wyrównywania poziomu Ŝycia mieszkańców Mazowsza.
Strategia określa główne działania samorządu województwa zgodnie z przypisanymi
województwu zadaniami z zakresu pomocy społecznej.
W toku prac nad strategią misję samorządu województwa mazowieckiego,
realizowaną w ramach strategii wojewódzkiej polityki społecznej Mazowsza na lata
2005-2013, określono jako osiągnięcie odczuwalnych społecznie, pozytywnych
efektów w zakresie priorytetowych obszarów polityki społecznej, jakie stanowią:
ubóstwo, uzaleŜnienia, starość, bezrobocie, niepełnosprawność.
Dla kaŜdego z pięciu wyodrębnionych obszarów sformułowano następujące cele
strategiczne:
I. Ubóstwo:
1. Podejmowanie selektywnych działań na rzecz osób i rodzin znajdujących się
w
stanie
ubóstwa,
ze
szczególnym
uwzględnieniem
przedsięwzięć
ograniczających skutki Ŝycia w biedzie.
2. Tworzenie mechanizmów wychodzenia z bezdomności i zapobiegających
przechodzeniu osób ubogich w stan bezdomności.
16
II. UzaleŜnienia:
1. Zahamowanie wzrostu spoŜycia alkoholu, promocja zdrowego stylu Ŝycia,
rozwijanie postaw sprzyjających tym zachowaniom.
2. Ograniczenie uŜywania i dostępności do narkotyków i innych środków
psychoaktywnych oraz związanych z tym problemów.
III. Starość:
1. Podniesienie jakości Ŝycia osób starszych, zaspokajanie ich potrzeb poprzez
spójne i skoordynowane działania podmiotów mających wpływ na realizację
regionalnej polityki społecznej.
IV. Bezrobocie:
1. Rozwijanie aktywnej polityki rynku pracy w zakresie działań objętych pomocą
społeczną, wspieranej przez realizację sektorowych i regionalnych programów.
V. Niepełnosprawność:
1. Wyrównywanie
szans
osób
niepełnosprawnych
i
przeciwdziałanie
ich
wykluczeniu społecznemu.
1.3.5. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU PRUSZKOWSKIEGO DO 2025 ROKU
Strategia rozwoju powiatu to koncepcja systemowego działania, polegająca na
formułowaniu długookresowych celów rozwoju i ich modyfikacji w zaleŜności od zmian
zachodzących w otoczeniu, określaniu zasobów i środków niezbędnych do realizacji
tych
celów
oraz
sposobów
postępowania
zapewniających
ich
optymalne
rozmieszczenie i wykorzystanie w celu elastycznego reagowania na wyzwania
otoczenia i zapewnienia powiatowi korzystnych warunków egzystencji i rozwoju.
Zapewnienie trwałego i zrównowaŜonego rozwoju powiatu wymaga planowania
strategicznego, które łączy problematykę społeczną, ekologiczną, gospodarczą
i przestrzenną.
Strategię Rozwoju Powiatu Pruszkowskiego do 2025 roku, uchwaloną w maju
2005 roku, uznano za dokument otwarty, który powinien być uzupełniany o nowe treści,
pomysły i sposoby rozwiązywania problemów. Stwierdzono, Ŝe opracowanie Strategii
nie zamyka prac, lecz otwiera kolejną fazę polegającą na opracowaniu programów
operacyjnych oraz weryfikacji i aktualizacji celów i priorytetów rozwoju. Misję powiatu
określono w sposób następujący: „Powiat Pruszkowski w 2025 roku to: region dobrze
wykorzystujący rentę połoŜenia wzdłuŜ tras komunikacyjnych i bliskość Warszawy,
17
sprawnie kreujący funkcje gospodarcze, logistyczne i tranzytowe, doskonalący funkcje
rekreacyjne i sportowe, przyjazny dla osadnictwa i przedsiębiorczości, zabiegający
o wysoki poziom kultury, oświaty i usług zdrowotnych, wyróŜniający się wysokim
poziomem współpracy regionalnej, aktywności ekologicznej i obywatelskiej”.
W trakcie prac nad Strategią, na podstawie diagnozy uwarunkowań społecznych
i gospodarczo-ekonomicznych występujących na terenie powiatu, określono cele
strategiczne i operacyjne, a takŜe konkretne zadania. Spośród nich naleŜy
zaakcentować te, które wiąŜą się z rozwiązywaniem problemów społecznych.
Cel strategiczny nr 1: Rozwój gospodarczy, rozbudowa infrastruktury i rynku pracy
Cele operacyjne:
•
Opracowanie wieloletnich planów inwestycyjnych poszczególnych sfer działania
powiatu
•
Wspieranie przedsiębiorczości
•
Tworzenie warunków dla przyciągania kapitału inwestycyjnego
•
Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu
Cel strategiczny nr 2: Poprawa stanu bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i pomocy
społecznej
Cele operacyjne:
•
Wzrost bezpieczeństwa ludzi i mienia
•
Restrukturyzacja i modernizacja bazy lokalowej SPZOZ
•
Rozbudowa i modernizacja bazy lokalowej jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej
•
Wsparcie dla rodzin i osób w kryzysie
•
Poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych
•
Przeciwdziałanie marginalizacji grup społecznych
Cel strategiczny nr 3: Rozwój edukacji, kultury, sportu, rekreacji i turystyki
Cele operacyjne:
• Rozwój i modernizacja szkolnictwa ponadgimnazjalnego
• Tworzenie warunków do aktywnego i zorganizowanego wypoczynku dzieci
i młodzieŜy
•
WdraŜanie Strategii Rozwoju Sportu na terenie Powiatu Pruszkowskiego
•
Rozwój systemów stypendialnych dla młodzieŜy zdolnej i z rodzin niezamoŜnych
•
Zachowanie i rozwijanie dziedzictwa kulturowego
18
•
Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury kulturalnej przyczyniającej się
do aktywnego udziału społeczeństwa w kulturze
•
Wspieranie rozwoju turystyki
•
Rozwój bibliotekarstwa
Cel strategiczny nr 5: Rozwój samorządności i społeczeństwa obywatelskiego.
Cele operacyjne:
•
Poprawa wizerunku powiatu wraz z jego promocją.
•
Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi przy realizacji
wspólnych projektów dla dobra społeczności powiatu.
•
Rozwój współpracy międzynarodowej dla realizacji wspólnych projektów.
•
Podniesienie poziomu pracy administracji powiatowej.
•
Podniesienie samoświadomości obywatelskiej mieszkańców.
1.3.6. STRATEGIA ROZWOJU GMINY BRWINÓW DO 2013 ROKU
Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się
duŜą dynamiką zmian i niepewnością co do ich kierunków, muszą posiadać zdolność do
wczesnego rozpoznawania zagroŜeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. Silne
oddziaływania czynników zewnętrznych, w których istotną rolę odgrywa dynamika
i ekspansywność jednostek terytorialnych (gmin miejskich i wiejskich oraz województw)
konkurujących w dostępie do ograniczonego rynku inwestorów i kapitału wymuszają
konieczność stosowania przez władze samorządowe odpowiednich metod zarządzania.
W powyŜszych warunkach istotnego znaczenia nabiera zarządzanie strategiczne, które,
oparte na opracowywaniu, wdraŜaniu i kontroli realizacji planów strategicznych,
umoŜliwia
dostosowanie
funkcjonowania
jednostek
terytorialnych
do
zmian
zachodzących w otoczeniu. W obecnych warunkach polskich – na poziomie zarządzania
lokalnego (gminnego) – jedną z podstawowych ról wśród tego typu planów pełnią
strategie rozwoju. W opracowaniach tych określane są cele rozwoju lokalnego oraz
sposoby realizacji tych celów przy wyróŜnieniu najbardziej poŜądanych dla rozwoju
gminy działalności.
Pierwotna wersja Strategii Rozwoju Gminy Brwinów powstała w 2003 roku.
JednakŜe w 2005 roku, z uwagi na zmieniające się zewnętrzne i wewnętrzne
uwarunkowania, zaszła konieczność aktualizacji dokumentu. Sformułowana wówczas
misja gminy zachowała aktualność. Określono ją jako „przyspieszenie zrównowaŜonego
19
rozwoju poprzez budowę infrastruktury technicznej i społecznej, z poszanowaniem
środowiska naturalnego, przy jednoczesnym uwzględnieniu moŜliwości osiągnięcia
wysokiego poziomu zaangaŜowania przedsiębiorców w proces tworzenia nowych
miejsc pracy”. Zasadnicze zmiany w stosunku do pierwotnej wersji Strategii zostały
dokonane Uchwałą Rady Miejskiej z 10 listopada 2005 roku i objęły przede wszystkim
definicje celów szczegółowych i kierunkowych.
W trakcie prac nad Strategią Rozwoju Gminy Brwinów przeprowadzono analizy
SWOT dla poszczególnych dziedzin, zidentyfikowano kluczowe problemy strategiczne,
a następnie wyznaczono m.in. cele strategiczne, kierunkowe i szczegółowe. Z punktu
widzenia niniejszego opracowania istotne znaczenie mają poniŜsze cele.
Cel strategiczny 1: Poprawienie jakości Ŝycia mieszkańców
Cel kierunkowy 1.1: Dostępna i nowoczesna infrastruktura społeczna i techniczna
•
budowa nowych oraz remont posiadanych mieszkań komunalnych i socjalnych
Cel kierunkowy 1.3: Poprawa stanu bezpieczeństwa
•
działania na rzecz poprawy skuteczności słuŜb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo
i ochronę mienia obywateli
•
wprowadzenie monitoringu za pośrednictwem kamer
•
budowa nowego oraz modernizacja istniejącego oświetlenia ulicznego w gminie
Cel kierunkowy 1.4: Poprawienie funkcjonowania pomocy społecznej
•
usprawnienie systemu pomocy społecznej
•
poprawa opieki zdrowotnej dzieci i młodzieŜy
•
rozwój systemu pracy z rodziną
•
ograniczenie poziomu patologii społecznych
•
rozwój systemu pomocy osobom starszym
•
popularyzacja wśród mieszkańców świadomości ochrony zdrowia
Cel strategiczny 2: Stworzenie warunków do społecznego rozwoju mieszkańców
Cel kierunkowy 2.1: Poprawa warunków zdobywania wiedzy
•
budowa nowych i podniesienie standardu istniejących placówek oświatowych i ich
bazy socjalnej,
•
wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieŜy na terenie całej gminy
Cel kierunkowy 2.2: Wzbogacenie oferty kulturalnej, sportowej i turystycznej
•
rozwinięcie działań instytucji Ŝycia kulturalnego
•
stałe podnoszenie poziomu imprez kulturalnych
•
unowocześnienie i rozwinięcie bazy sportowej i turystycznej
20
•
rozwój znajomości narzędzi informatycznych wśród społeczeństwa, w tym
upowszechnienie Internetu
Cel kierunkowy 2.4: Poprawienie warunków kształtowania aktywności obywatelskiej
mieszkańców
•
współpraca z organizacjami pozarządowymi wykonującymi zadania na rzecz gminy
•
aktywizacja rad sołeckich i osiedlowych w sprawach dotyczących Ŝycia lokalnych
społeczności
•
podnoszenie kwalifikacji kadry pracowników urzędu i jednostek organizacyjnych
•
stworzenie Gminnej Informatycznej Sieci Edukacyjnej
21
2. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA
Część
diagnostyczna
zawiera
diagnozę
problemów
społecznych
gminy.
Diagnoza została oparta na badaniu źródeł zastanych oraz analizie skonstruowanych
specjalnie do tego celu ankiet i wywiadów.
22
2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY
Gmina Brwinów jest gminą miejsko-wiejską, połoŜoną 25 km na południowyzachód od Warszawy, w województwie mazowieckim. Zajmuje powierzchnię 69,2 km2
i liczy 20.352 mieszkańców, z czego 11.363 osoby mieszkają w Brwinowie - mieście
będącym siedzibą władz gminy i centrum usługowo-handlowym (stan na 31.12.2006 r.).
Gmina Brwinów jest jedną z sześciu jednostek samorządu terytorialnego
wchodzącego w skład powiatu pruszkowskiego (rycina 1.). Tworzą go miasto Pruszków,
miasto Piastów oraz gminy Brwinów, Nadarzyn, Michałowice i Raszyn. Na obszarze
gminy Brwinów znajduje się miasto Brwinów i 15 sołectw: Biskupice, Czubin,
Domaniew, Falęcin, Kanie, Koszajec, Kotowice, Krosna, Milęcin, Moszna, Otrębusy,
Parzniew, Owczarnia, Terenia i śółwin. Trzy ostatnie sołectwa bezpośrednio nie są
połączone z resztą gminy (rycina 1). Przez gminę przebiegają linie kolejowe (PKP
i WKD) oraz drogi wojewódzkie – nr 701, 719 i 720.
Rycina 1. Gmina Brwinów na tle powiatu pruszkowskiego.
23
Na podstawie przeprowadzonych w latach 70. XX w. badań ustalono, iŜ Ŝycie
ludzkie na terenach obecnej gminy istniało juŜ ok. 10.000 lat temu. W Brwinowie
odkryto ślady jednego z największych w ówczesnym czasie ośrodków hutnictwa
opartego o znaczne zasoby rudy darniowej. Ponadto badania archeologiczne wskazują,
Ŝe Brwinów był jedną z największych osad na Mazowszu Zachodnim, tworzących
w pierwszych wiekach naszej ery węzeł centrum osadniczego w Europie. Pierwsza
pisana wzmianka o Brwinowie pojawia się w akcie erekcyjnym biskupa poznańskiego
z 1406 r. Na początku XX wieku Brwinów otrzymał status letniska, a od 1950 r. dawna
gmina Letnisko-Brwinów jest miastem. Cechą architektury gminy Brwinów jest
zabudowa willowa i jednorodzinna, a wiele domów ma charakter zabytkowy. Po
II wojnie światowej osiedlali się tutaj mieszkańcy zburzonej Warszawy.
W gminie Brwinów znaczną część obszaru pokrywają utwory polodowcowe
w postaci piasków i glin moreny dennej. Utwory zwałowe w części północnej i środkowej
przykryte są płaszczem utworów pyłowych i pylastych. W części północnej i zachodniej
na niewielkiej głębokości występują iły zastoiskowe, które były eksploatowane jako
surowiec do wyrobu cegły. Piaski występują głównie w pasie południowym.
Gmina Brwinów zaliczana jest do gmin rolniczych. Wśród gruntów ornych
występujących na jej terenie wyróŜnia się czarne ziemie zdegradowane i właściwe,
gleby brunatne wyługowane i właściwe oraz gleby pseudobielicowe.
Gmina Brwinów w duŜej części charakteryzuje się dobrym stanem środowiska
przyrodniczego, dzięki czemu jest atrakcyjna dla inwestorów. Wpływa na to równieŜ
wysoki, bo blisko 20% udział terenów zielonych w strukturze gruntów. Jednak
w granicach
gminy
znajdują
się
równieŜ
obszary
ekologicznego
zagroŜenia
charakteryzujące się przekroczeniem norm jakości wód powierzchniowych, hałasu,
gleby i powietrza. Presja na środowisko jest konsekwencją intensywnego rozwoju
gminy. Z końcem 2006 roku na jej terenie funkcjonowało ogółem 3.435 podmiotów
gospodarczych prywatnych i 58 podmiotów gospodarczych publicznych.
Sieć placówek oświatowych gminy tworzą: trzy przedszkola, do których w roku
szkolnym 2006/2007 uczęszczało ogółem 242 dzieci, cztery szkoły podstawowe,
w których naukę pobierało 1.339 uczniów, cztery gimnazja, w których uczyło się 701
uczniów i szkoła ponadgimnazjalna, do której chodziło 194 uczniów.
W gminie swoją siedzibę ma Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca
„Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego. Od 2006 r. na terenie Pałacowo-Parkowego
Zespołu Zabytkowego „Karolin” budowane jest Europejskie Centrum Promocji i Kultury
24
Regionalnej i Narodowej „Matecznik Mazowsze”, które podniesie walory Otrębusów, jak
i całej gminy. Do atrakcji turystycznych gminy naleŜy zaliczyć Muzeum Sztuki Ludowej
prof. Mariana Pokropka oraz Muzeum Motoryzacji w Otrębusach, w którym znajduje się
ok. 300 zabytkowych pojazdów. W gminie znajduje się równieŜ wiele ośrodków rekreacji
konnej.
Mieszkańcy gminy Brwinów mają zapewnioną opiekę zdrowotną w 2 ośrodkach
zdrowia oraz 18 gabinetach prywatnych.
2.2. DEMOGRAFIA
W 2002 roku teren gminy Brwinów zamieszkiwały 20.624 osoby. Analizując
strukturę wykształcenia ludności gminy w wieku 13 lat i więcej (17.735 osób), naleŜy
stwierdzić, iŜ największe grupy stanowiły osoby z wykształceniem średnim (6.129
osób), podstawowym ukończonym (4.314 osób), wyŜszym (2.888 osób) oraz
zasadniczym zawodowym (2.724 osoby).
Ludność gminy w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia w 2002 r.
838; 4,7%
632; 3,6%
210; 1,2%
6129; 34,6%
2724; 15,4%
2888; 16,3%
4314; 24,3%
średnie
zasadnicze zawodowe
nieustalone
podstawowe ukończone
policealne
wyŜsze
podstawowe nieukończone
Dane Narodowego Spisu Powszechnego 2002.
Poziom wykształcenia lokalnej społeczności jest waŜną przesłanką w procesie
oceny umiejętności i radzenia sobie poszczególnych osób przede wszystkim na rynku
pracy. Im bowiem dana osoba jest lepiej wykształcona, tym łatwiej potrafi się
przystosować do zmiennej rzeczywistości rynku pracy.
25
Ludność według głównego źródła utrzymania w 2002 roku
8000
7125
6099
6000
3210
4000
1705
2000
1370
161
0
z pracy najemnej
z pracy na rachunek własny i z dochodów z najmu
z emerytur
z rent
na utrzymaniu
nie ustalono
W 2002 roku spośród 20.624 mieszkańców gminy 13.338 osób posiadało własne
źródło utrzymania (64,7%). Wśród nich 7.804 osoby utrzymywały się z pracy, w tym
6.099 osób z pracy najemnej i 1.705 osób z pracy na własny rachunek i z dochodów
z najmu (283 osoby z pracy we własnym gospodarstwie rolnym). Z pozostałych źródeł
utrzymania korzystały 5.534 osoby, z czego 3.210 mieszkańców gminy otrzymywało
świadczenia emerytalne, a 1.370 osób – świadczenia rentowe. Na utrzymaniu
pozostawało 7.125 mieszkańców, a źródła utrzymania nie ustalono dla 161 osób.
Ludność gminy Brwinów z końcem 2006 roku
9691; 47,6%
10661; 52,4%
kobiety
męŜczyźni
Dane Urzędu Gminy Brwinów.
26
Według danych Urzędu Gminy Brwinów z 31 grudnia 2006 roku teren gminy
zamieszkiwały 20.352 osoby, w tym 9.691 męŜczyzn i 10.661 kobiet. Na 100 męŜczyzn
przypadało 110 kobiet. Wskaźnik gęstości zaludnienia wynosił 294 osoby na 1 km2.
Struktura wiekowa mieszkańców gminy Brwinów z końcem 2006 roku
3860;
19,0%
3435;
16,9%
13057;
64,2%
osoby w wieku przedprodukcyjnym
osoby w wieku produkcyjnym
osoby w wieku poprodukcyjnym
Dane Urzędu Gminy Brwinów.
Z powyŜej przedstawionych danych wynika, iŜ struktura wiekowa mieszkańców
gminy Brwinów w 2006 roku była korzystna, co przejawiało się większą liczbą osób
w wieku przedprodukcyjnym w porównaniu z osobami w wieku poprodukcyjnym.
W „Strategii Rozwoju Gminy Brwinów do 2013 roku” przewidziano następujące skutki
zmian sytuacji demograficznej w gminie:
•
wzrost liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, spowodowany dodatnią migracją
ludności;
•
utrzymanie na stałym poziomie liczby ludności w wieku produkcyjnym;
•
spadek liczby osób w wieku poprodukcyjnym.
Ponadto w cytowanym dokumencie stwierdzono, Ŝe pozytywne saldo migracji
przekłada się bezpośrednio na wzrost potencjału rozwojowego gminy, a przy niezbyt
wysokim współczynniku obciąŜenia społecznego (czyli liczbie osób w wieku
poprodukcyjnym, przypadającej na jedną osobę w wieku produkcyjnym), Brwinów
w perspektywie 10 lat ma szansę trwałego rozwoju w sferze społecznej i gospodarczej.
27
2.3. MARGINALIZACJA I WYKLUCZENIE W PERSPEKTYWIE
OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ
W okresie od 1996 do 2003 roku liczba osób Ŝyjących poniŜej granicy minimum
egzystencji zwiększyła się w skali całego kraju o 2,8 mln osób. Taki rodzaj ubóstwa nie
wynika jedynie z krótkotrwałego pogorszenia się sytuacji rodzin, ale nabiera cech
trwałości, przyczyniając się do długotrwałego pozbawienia moŜliwości korzystania
z dóbr i usług, a tym samym prowadzi do wykluczenia społecznego.
W 2004 roku mieliśmy w Polsce do czynienia z kontynuacją tendencji
obserwowanej od 1996 roku, polegającej na wzroście zasięgu ubóstwa obiektywnego
szacowanego na podstawie wyników badań budŜetów gospodarstw domowych (GUS).
W 2004 roku poniŜej minimum egzystencji Ŝyło 11,8% polskiego społeczeństwa
(w porównaniu do 4,3% w 1996 r.).
Na syndrom głębokiego ubóstwa składa się bezrobocie połączone z niskim
poziomem wykształcenia głowy gospodarstwa domowego, wielodzietność oraz fakt
zamieszkania w małych ośrodkach miejskich oraz na wsi, szczególnie na obszarach
dotkniętych bezrobociem strukturalnym. Wzrost skali ubóstwa w ostatnich latach
dokonał się przy poprawie przeciętnej sytuacji materialnej ogółu społeczeństwa, co
świadczy o rosnących w społeczeństwie nierównościach w sytuacji dochodowej
i poziomie Ŝycia.
System pomocy społecznej jako jeden z elementów zabezpieczenia społecznego
polityki społecznej państwa ma za zadanie wspieranie osób i rodzin, które z przyczyn
obiektywnych nie są w stanie zaspokoić swoich elementarnych potrzeb Ŝyciowych.
Według ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczna jest instytucją polityki
społecznej państwa, mającą na celu umoŜliwienie osobom i rodzinom przezwycięŜanie
trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując
własne uprawnienia, zasoby i moŜliwości (art. 2. 1).
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do
zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umoŜliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadających
godności człowieka (art. 3. 1). Ustawa o pomocy społecznej stwierdza, Ŝe udziela się
pomocy osobom i rodzinom w szczególności z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa;
3) bezdomności; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawności; 6) długotrwałej lub cięŜkiej
choroby;
7)
przemocy
w
rodzinie;
8)
potrzeby
ochrony
macierzyństwa
lub
wielodzietności; 9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia
28
gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10) braku umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy opuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawcze; 11) trudności w integracji osób, które otrzymały status
uchodźcy; 12) trudności w przystosowaniu do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii; 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) klęski
Ŝywiołowej lub ekologicznej.
Za realizację zadań z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy Brwinów
odpowiedzialny jest Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej. Do jego obowiązków
naleŜy:
•
prowadzenie diagnostyki jednostkowej i środowiskowej;
•
bezpośrednie i pośrednie udzielanie świadczeń (w tym organizowanie opieki
i usług domowych);
•
współpraca z organizacjami i instytucjami, a zwłaszcza z samorządem
lokalnym;
•
aktywizowanie środowiska lokalnego.
Osoby objęte pomocą społeczną w latach 2003-2006
2000
1803
1639
1391
1500
1085
1000
849
783 752
541
748
613
434
535
500
0
2003
2004
liczba osób w rodzinach
2005
liczba osób
2006
liczba rodzin
Dane Środowiskowego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brwinowie.
Decydujący wpływ na korzystanie z systemu pomocy społecznej w Polsce mają
regulacje prawne zawarte w ustawie o pomocy społecznej oraz innych aktach
normatywnych.
Podstawową
przesłanką
przyznania
świadczeń
jest
kryterium
dochodowe osoby i rodziny. Od 1 października 2006 roku kryterium to ustalono na
poziomie 477 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnie gospodarującej (poprzednio
29
461 zł) i 351 zł na osobę w rodzinie (poprzednio 316 zł). Niski poziom kwot
uprawniających do przyznania świadczeń zawęŜa liczbę uprawnionych do korzystania
z pomocy i moŜe istotnie wypaczać skalę występującego ubóstwa.
W latach 2003-2006 liczba osób objętych systemem pomocy społecznej
w gminie Brwinów ulegała zmianom. Na wahania liczby uprawnionych do świadczeń
wpływ miały m.in. ustawa o rencie socjalnej i ustawa o świadczeniach rodzinnych, które
spowodowały w 2004 przejście części klientów systemu do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych i płatnika świadczeń rodzinnych.
Liczba osób korzystających z systemu pomocy społecznej a ludność gminy w 2006 roku
1391; 6,8%
18961; 93,2%
osoby objęte pomocą społeczną
pozostali mieszkańcy gminy
Spośród 20.352 mieszkańców gminy, 1.391 osób skorzystało z systemu pomocy
społecznej w roku 2006. Liczba ta obejmuje równieŜ członków rodzin osób, którym
decyzją administracyjną przyznano wsparcie.
30
Wydatki na pomoc społeczną w latach 2003-2006 i świadczenia rodzinne w latach 20042006
6000000
5000000
4000000
2 281 508 zł
1 964 337 zł
3000000
1 335 276 zł
2000000
1 187 513 zł
895 371 zł
861 125 zł
607 164 zł
1000000
1 207 980 zł
1 316 416 zł
1 461 833 zł
2003
2004
2005
1 954 922 zł
0
2006
świadczenia rodzinne
zadania zlecone (bez świadczeń rodzinnych)
zadania własne
Na wykresie przedstawiono wysokość środków finansowych pozostających
w dyspozycji Środowiskowego Ośrodka Pomocy Społecznej, uwzględniając wydatki na
zadania własne oraz kwoty na zadania zlecone, w tym wartość świadczeń rodzinnych.
Analizując wysokość nakładów przeznaczonych na pomoc społeczną w gminie,
naleŜy zauwaŜyć, iŜ nakłady finansowe na wspomaganie osób i rodzin w latach 20032006 zwiększały się z roku na rok. Taki stan rzeczy był głównej mierze efektem wzrostu
ilości środków na zadania zlecone, wśród których dominującą pozycję stanowiły kwoty
przeznaczane na realizację świadczeń rodzinnych.
Ogółem wielkość wydatków na udzielane wsparcie w kolejnych latach wyniosła:
w roku 2003 – 2.395.493 zł, w roku 2004 – 3.258.856 zł (w tym 1.335.276 zł na
świadczenia rodzinne), w roku 2005 – 4.296.295 zł (w tym 1.964.337 zł na świadczenia
rodzinne), a w 2006 roku – 5.131.801 zł (w tym 2.281.508 zł na świadczenia rodzinne).
31
Rodzaje pomocy udzielanej przez ŚOPS w latach 2003-2006 (liczba osób)
700
600
613
559
517
486
500
498
400
249
280
187
213
300
239
310
200
100
73 66
79
66
75
0
2003
2004
2005
2006
świadczenia pienięŜne
świadczenia rzeczowe (doŜywianie)
udzielenie porad (liczba rodzin)
usługi opiekuńcze
Świadczenia pienięŜne były najczęściej udzielaną formą pomocy. W 2006 roku
nastąpił wzrost tego rodzaju wsparcia, w porównaniu z latami poprzednimi. Analizując
moŜliwości przyznawania przez ośrodek pomocy społecznej świadczeń finansowych,
naleŜy wskazać na podstawowe zasiłki, którymi obecnie są: zasiłek stały, zasiłek
okresowy, zasiłek celowy, specjalny zasiłek celowy, składki na ubezpieczenie
społeczne i zdrowotne oraz pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie.
W analizowanym okresie beneficjenci systemu pomocy społecznej korzystali
równieŜ ze świadczeń rzeczowych w formie doŜywiania, porad, udzielanych przez
pracowników ośrodka oraz zatrudnionego w ŚOPS radcę prawnego, oraz usług
opiekuńczych. Szczególną uwagę zwraca znaczny wzrost w 2006 roku liczby osób
objętych pomocą rzeczową. Wzrastająca liczba dzieci wspieranych przez system
pomocy społecznej, głównie poprzez doŜywianie w szkołach, dowodzi istnienia
powaŜnych niedoborów materialnych wśród znacznej liczby rodzin. W ramach
rządowego programu „DoŜywianie” w 2006 roku z tej formy pomocy skorzystało 209
dzieci.
32
Typ realizowanych świadczeń w latach 2003-2006
2003
Typy
świadczeń
Liczba
osób
2004
Liczba
rodzin
2005
2006
Liczba
osób
Liczba
rodzin
Liczba
osób
Liczba
rodzin
Liczba
osób
Liczba
rodzin
486
–
517
–
613
–
PienięŜne
559
Rzeczowe
239
130
213
119
187
113
249
161
Udzielenie
porad
–
73
–
280
–
498
–
310
Usługi
opiekuńcze
62
62
66
60
79
73
75
75
Większość świadczeń jest przyznawana w drodze decyzji administracyjnej.
Beneficjenci niezadowoleni z uzyskanej pomocy mają prawo odwołać się do
Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które, w trybie administracyjnym, moŜe
decyzję ŚOPS-u utrzymać w mocy, uchylić w części lub całości albo przekazać do
ponownego rozpoznania.
Powody przyznawania pomocy społecznej w 2006 roku (liczba osób w rodzinach)
48; 1,3%
90; 2,5%
436; 11,9%
63; 1,7%
897; 24,5%
480; 13,1%
605; 16,5%
506; 13,8%
540; 14,7%
ubóstwo
bezrobocie
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
niepełnosprawność
potrzeba ochrony macierzyństwa
długotrwała lub cięŜka choroba
alkoholizm
bezdomność
inne
33
Ustawa o pomocy społecznej zawiera zamkniętą listę powodów, dla których
kaŜdy mieszkaniec ma prawo skorzystać z systemu pomocy społecznej. Podstawową
przesłanką przyznawania pomocy jest spełnienie wspominanego wcześniej kryterium
dochodowego, informującego o istotnym braku środków do Ŝycia, zarówno w przypadku
osoby samotnie gospodarującej, jak i całej rodziny.
W 2006 roku Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie udzielał
wsparcia osobom i rodzinom z następujących przyczyn:
•
ubóstwo – 897 osób w 374 rodzinach,
•
bezrobocie – 605 osób w 252 rodzinach,
•
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego – 540 osób w 180 rodzinach,
•
niepełnosprawność – 506 osób w 230 rodzinach,
•
potrzeba ochrony macierzyństwa – 480 osób w 114 rodzinach,
•
długotrwała lub cięŜka choroba – 436 osób w 198 rodzinach,
•
alkoholizm – 90 osób w 43 rodzinach,
•
bezdomność – 48 osób w 21 rodzinach,
•
przemoc w rodzinie – 16 osób w 7 rodzinach,
•
trudności w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego – 15 osób
w 11 rodzinach,
•
trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy – 14 osób
w 4 rodzinach,
•
zdarzenie losowe – 9 osób w 3 rodzinach,
•
sieroctwo – 6 osób w 4 rodzinach,
•
narkomania – 2 osoby w 1 rodzinie,
•
brak umiejętności w przystosowaniu do Ŝycia młodzieŜy opuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawcze – 1 osoba.
W 2006 roku Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie udzielił
równieŜ pomocy finansowej na łączną kwotę 54.017 zł dla 33 gospodarstw rolnych
w celu złagodzenia skutków suszy.
34
Liczba osób skierowanych do Domu Pomocy Społecznej w latach 2004-2006
6
6
4
4
4
2
2
0
2003
2004
2005
2006
liczba osób
Organizowanie placówek całodobowej opieki nie jest zadaniem samorządu
gminnego, tym niemniej to pracownicy ŚOPS-u kwalifikują i kierują za pośrednictwem
właściwego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie osoby do DPS-ów. W latach 2003
-2004 Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie skierował do Domów
Pomocy Społecznej po 4 osoby, w roku 2005 – 2 osoby, a w roku 2006 – 6 osób.
Z końcem 2006 roku w DPS-ach przebywało 12 osób z terenu gminy Brwinów.
Do Domów Pomocy Społecznej trafiają osoby wymagające całodobowej opieki
z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, które nie są w stanie samodzielnie
funkcjonować w codziennym Ŝyciu, a nie moŜna im zapewnić niezbędnej pomocy
w formie usług opiekuńczych. Osobę taką kieruje się do domu pomocy społecznej
odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliŜej miejsca zamieszkania, po uzyskaniu
zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego. Zarówno dla zainteresowanej
osoby, jak i dla całego systemu, skierowanie do domu pomocy społecznej jest zawsze
ostatecznością, gdyŜ powoduje izolację osoby od jej naturalnego środowiska.
Dodatki mieszkaniowe w 2006 roku
Liczba wypłaconych
dodatków
735
Liczba rodzin
97
Wartość przyznanych
dodatków
97.384,02 zł
35
Dodatki mieszkaniowe są formą pomocy świadczoną przez gminę, a realizowaną
przez ŚOPS, na rzecz gospodarstw domowych, które ze względu na swoją trudną
sytuację ekonomiczną nie są w stanie pokrywać całości kosztów związanych
z utrzymaniem mieszkania. W 2006 roku ŚOPS w Brwinowie wypłacił 735 dodatków
mieszkaniowych dla 97 rodzin na łączną kwotę 97.384,02 zł.
Świadczenia rodzinne przyznane przez ŚOPS w 2006 roku
699; 2,8%
268; 1,1%
751; 3,0%
225; 0,9%
77; 0,3%
809; 3,2%
1463; 5,8%
50; 0,2%
1742; 6,9%
1881; 7,5%
15042; 59,9%
2115; 8,4%
zasiłek rodzinny
dodatek do zasiłku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
dodatek do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
zasiłek pielęgnacyjny
dodatek do zasiłku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
dodatek do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
dodatek do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka
dodatek do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
świadczenie pielęgnacyjne
jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
dodatek do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka
dodatek do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych
Zgodnie z ustawą, świadczeniami rodzinnymi są: zasiłek rodzinny i dodatki do
tego zasiłku, świadczenia opiekuńcze w postaci zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia
pielęgnacyjnego, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka oraz zapomoga
wypłacana przez gminy z tytułu urodzenia się dziecka. W 2006 roku Środowiskowy
Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie przyznał ogółem:
•
15.042 zasiłki rodzinne dla 753 osób,
•
2.115 dodatków do zasiłku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza
miejscem zamieszkania dla 201 osób,
36
•
1.881 dodatków do zasiłku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
dla 119 osób,
•
1.742 zasiłki pielęgnacyjne dla 201 osób,
•
1.463 dodatki do zasiłku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego dla 659 osób,
•
809 dodatków do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
dla 47 osób,
•
751 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka dla 51 osób,
•
699 dodatków do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania
z urlopu wychowawczego dla 47 osób,
•
268 świadczeń pielęgnacyjnych dla 34 osób,
•
225 jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka dla 224 osób,
•
77 dodatków do zasiłku z tytułu urodzenia dziecka dla 76 osób,
•
50 dodatków do zasiłku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do
zasiłku dla bezrobotnych dla 4 osób.
W 2006 roku Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie przyznał
równieŜ 1.605 zaliczek alimentacyjnych dla 77 osób na łączną kwotę 380.858 zł oraz
opłacił składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i zdrowotne dla odpowiednio 99
i 68 osób na sumę odpowiednio 316.642 i 24.603 zł.
2.4. KWESTIA DZIECKA
Polityka społeczna zajmuje się dziećmi jako grupą wymagającą szczególnej
troski i ochrony. Działalność na rzecz dzieci polega przede wszystkim na ochronie ich
praw, wyrównywaniu szans Ŝyciowych poprzez ułatwienie dostępu do oświaty, słuŜby
zdrowia, wypoczynku oraz asekurowaniu w obliczu ryzyka Ŝyciowego.
System opieki nad dziećmi potrzebującymi wsparcia organizują instytucje
państwowe, samorządy, organizacje pozarządowe. Na system ten składają się:
•
domy pomocy społecznej dla dzieci specjalnej troski,
•
pogotowia opiekuńcze,
•
domy dziecka,
•
ośrodki szkolno-wychowawcze dla dzieci i młodzieŜy,
•
ogniska wychowawcze,
37
•
placówki
środowiskowe
zapobiegające
niedostosowaniu
społecznemu
i osamotnieniu dzieci i młodzieŜy oraz zapewniające pomoc rodzicom mającym
trudności w wychowaniu dzieci,
•
wioski dziecięce,
•
ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
•
rodziny zastępcze,
•
rodzinne domy dziecka,
•
młodzieŜowe ośrodki wychowawcze.
Wszystkie te placówki wyrównują szanse dzieci i młodzieŜy, niemniej dziecko,
dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowości, powinno wychowywać się
w środowisku rodzinnym, w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia.
W celu uzyskania informacji o problemach dzieci i młodzieŜy zostały rozesłane
do szkół gminy ankiety. Pozwalają one zdiagnozować środowisko szkolne pod kątem
występowania zachowań o cechach patologii społecznej wśród uczniów oraz
przekazują informacje o realizacji działań opiekuńczo-wychowawczych, profilaktycznych
i leczniczych prowadzonych wśród dzieci i młodzieŜy. W sumie do badania przedłoŜono
5 ankiet – 4 z zespołów szkół i 1 z liceum ogólnokształcącego. W materiale badawczym
respondenci oceniali głównie pozycję dzieci i młodzieŜy w środowisku lokalnym.
Problemy występujące w środowisku dzieci i młodzieŜy szkolnej
Obecność poszczególnych cech
Lp.
Cechy patologii społecznej
występuje (liczba wskazań
i ujawnionych przypadków)
nie występuje
1
Alkoholizowanie się
5 (17)
-
2
Narkotyzowanie się
1 (1)
4
3
Palenie papierosów
5 (45)
-
4
Ucieczki z domu
1 (2)
4
5
KradzieŜe
4 (4)
1
6
Agresja i przemoc, w tym poniŜanie,
zastraszanie, znęcanie się, bicie,
wymuszanie pieniędzy, zmuszanie
do palenia papierosów
4 (10)
1
7
Autoagresja
2 (2)
3
8
Przestępczość ujawniona
1
4
38
9
Niszczenie mienia szkolnego
3 (4)
2
10
Udział w grupach negatywnych
-
5
11
Opieka kuratora sądowego
4 (43)
1
12
Przemoc w rodzinie
1 (2)
4
13
Zaniedbanie przez dom
5 (15)
-
14
Wykorzystywanie seksualne
-
5
Badania własne Centrum AV.
Najczęściej występujące problemy w środowisku dzieci i młodzieŜy szkolnej
(liczba ujawnionych przypadków oraz liczba szkół, w których stwierdzono daną cechę)
43/4
15/5
45/5
17/5
10/4
0
10
20
30
40
opieka kuratora sądowego
zaniedbanie przez dom
palenie papierosów
alkoholizowanie się
50
agresja i przemoc (ogółem)
Wskazując najistotniejsze kwestie, pedagodzy korzystali z zamkniętego zestawu
kategorii, mając do wyboru 14 zmiennych. Stwierdzając obecność poszczególnych
cech, podawali jednocześnie liczbę występujących przypadków. Do problemów
najczęściej występujących na terenie szkoły, oprócz przedstawionych na powyŜszym
wykresie, zaliczyli: kradzieŜe, niszczenie mienia szkolnego, autoagresję, przemoc
w rodzinie, ucieczki z domu, przestępczość ujawnioną i sięganie po narkotyki (za
podstawowe kryterium klasyfikacji cech patologicznych przyjęto częstotliwość ich
występowania).
39
Określając problemy uczniów w pytaniach otwartych, ankietowani wskazywali
głównie na zjawisko uboŜenia rodzin spowodowane bezrobociem oraz dysfunkcje
występujące w domu odnoszące się do zaniedbania, uzaleŜnień rodziców, przemocy
w rodzinie i rozpadu rodziny.
Wszystkie ankietowane szkoły posiadają dostęp do Internetu i umoŜliwiają
korzystanie z sali gimnastycznej, a cztery prowadzą doŜywianie uczniów. W jednej
placówce funkcjonują klasy integracyjne. Wszystkie szkoły zatrudniają pedagoga, cztery
pielęgniarkę, a trzy logopedę i psychologa.
Ogół szkół oferuje swoim wychowankom zajęcia dodatkowe (m.in. przedmiotowe
koła
zainteresowań,
zajęcia
rekreacyjno-sportowe,
terapeutyczne,
taneczne,
artystyczne, teatralne, informatyczne, chór, itp.), a dla uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi: zajęcia wyrównawcze (4 szkoły), korekcyjno-kompensacyjne
(4), logopedyczne (4), psychoterapeutyczne (2), socjoterapeutyczne (1), a takŜe pomoc
psychologiczną (1).
Ankietowane szkoły podejmują działania profilaktyczne i naprawcze zgodnie
z przyjętymi programami wychowawczym i profilaktycznym. Działania te prowadzone są
formie zajęć psychoedukacyjnych dla dzieci i rodziców, szkoleń dla rodziców (na temat
doskonalenia pracy wychowawczej w domu), zajęć profilaktycznych dla uczniów (cykl
„Nie pal”), treningów z umiejętności prospołecznych i umiejętności radzenia sobie
w trudnych emocjonalnie sytuacjach, a takŜe warsztatów dla nauczycieli na temat
agresji. Jednocześnie pedagodzy postulowali, by w ramach działań profilaktycznonaprawczych utworzyć świetlicę środowiskową, w której uczniowie będą mogli odrabiać
lekcje, rozwijać zainteresowania, wyrównywać braki edukacyjne i otrzymywać posiłki.
Podejmując kwestię badań koniecznych do przeprowadzenia wśród dzieci,
młodzieŜy i rodziców, pedagodzy stwierdzili, iŜ naleŜy zintensyfikować badania
ankietowe w celu lepszego rozpoznania sytuacji rodzin uczniów (m.in. materialnej
i wychowawczej) oraz zdiagnozowania aktualnych zagroŜeń, problemów społecznych
i potrzeb środowiska szkolnego i rodzinnego. Pojawiły się takŜe głosy kwestionujące
potrzebę prowadzenia badań w omawianych środowiskach, gdyŜ problemy je
dotykające są juŜ rozpoznane co do skali, zakresu i rodzaju, a ponadto występują
w całym kraju.
40
Według niektórych pedagogów na terenie gminy są rejony wymagające
szczególnej interwencji ze względu na sytuację dziecka. Do takich miejsc zaliczono
mieszkania socjalne w budynkach byłych szkół w Mosznie, okolice parku i sklepu
„Merkury” w Brwinowie oraz drogę do Ośrodka Zdrowia i na pocztę w Otrębusach.
Analizując potrzeby dzieci i młodzieŜy, pedagodzy wskazywali głównie na
konieczność zapewnienia alternatywnych form i – co się z tym wiąŜe – miejsc
spędzania czasu wolnego (zwiększenie liczby zajęć pozalekcyjnych, tworzenie świetlic
dla uczniów dojeŜdŜających do szkół oraz ośrodków kultury i rekreacji), a takŜe
zintensyfikowania działań profilaktycznych, m.in. w obszarach uzaleŜnień oraz agresji
i przemocy. Ponadto uznali za niezbędne zwiększenie pomocy dla rodzin ubogich,
utrzymanie działalności zespołu interdyscyplinarnego na rzecz rodzin w kryzysie
i doskonalenie umiejętności wychowawczych rodziców.
Według ankietowanych przedstawione powyŜej kwestie naleŜałoby podjąć
w lokalnym programie opieki na dziećmi i młodzieŜą.
2.5. KWESTIA OSÓB BEZROBOTNYCH
Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz
zjawiska ze względu na duŜy stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności
„pracy na czarno”. Bezrobocie powoduje, iŜ standard Ŝycia wielu ludzi stale się obniŜa
i rozszerza się obszar patologii społecznej.
Bezrobotnym, zgodnie z definicją ustawową, jest osoba pozostająca bez pracy,
ale jednocześnie zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu.
Bezrobocie, przyczyniając się do zuboŜenia materialnego, w bezpośredni sposób
wpływa na poziom Ŝycia rodzin, wywierając negatywne skutki, zwłaszcza w postaci:
•
dezintegracji rodziny,
•
zmniejszenia siły wsparcia emocjonalnego i solidarności pomiędzy członkami
rodziny,
•
zwiększenia ryzyka zaistnienia patologii Ŝycia społecznego.
Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczną i psychospołeczną sferę
Ŝycia człowieka bezrobotnego oraz jego rodzinę. Jednym z pierwszych skutków utraty
pracy jest obniŜenie standardu Ŝycia rodziny, takŜe wtedy, gdy otrzymywane są
świadczenia kompensujące płacę. Sytuacja materialna osób dotkniętych bezrobociem
41
zaleŜy od ich standardu Ŝycia w czasie trwania zatrudnienia, a zwłaszcza od
posiadanych dóbr trwałego uŜytku, oszczędności i długów.
DuŜe znaczenie ma poziom, od którego zaczyna się proces degradacji
ekonomicznej
i
społecznej.
W
najbardziej
dramatycznej
sytuacji
są
rodziny
świadczeniobiorców pomocy społecznej, które od dawna korzystały z systemu wsparcia
socjalnego z powodu np. niskich dochodów, wielodzietności, inwalidztwa. Trudności
finansowe w takich rodzinach prowadzą do drastycznych ograniczeń wydatków nawet
na podstawowe potrzeby bytowe.
Problem bezrobocia dotyczy nie tylko osoby nim dotkniętej, lecz takŜe całej
rodziny. Pogorszenie stanu funkcjonowania rodziny jest proporcjonalne do okresu
pozostawania bez pracy, co przejawia się problemami opiekuńczo-wychowawczymi,
przemocą czy zanikiem autorytetu rodzicielskiego. MoŜe takŜe prowadzić do rozpadu
rodziny. W tych okolicznościach pojawia się równieŜ groźba przyjmowania przez dzieci
negatywnych wzorów osobowych, a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego.
Wzrost liczby bezrobotnych świadczeniobiorców powoduje przyrost ilości zadań
z zakresu pomocy społecznej oraz zwiększenie puli wydatków na udzielanie pomocy.
Sytuacja taka wymusza równieŜ konieczność dostosowania dotychczasowych form
działania do nowych potrzeb. PoniewaŜ moŜliwości budŜetu państwa i samorządu
lokalnego są ograniczone, podstawowego znaczenia w pomocy w wychodzeniu
z bezrobocia nabiera praca socjalna, która przyjmuje zróŜnicowane formy.
Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między innymi
pomoc w planowaniu nowych koncepcji Ŝycia zawodowego, rozbudzanie motywacji do
działania ukierunkowanego na zatrudnienie oraz technika kontraktu socjalnego, która
pozwala na uzaleŜnienie pomocy – formy, wysokości i okresu wypłacania świadczenia –
od aktywności bezrobotnego i jego rodziny.
Niepokojący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne. Szczególnie
niebezpiecznym zjawiskiem staje się przemoc w rodzinie. Długie pozostawanie bez
pracy stymuluje procesy dezintegracji Ŝycia rodzinnego. Przymusowa bezczynność
zawodowa i nieuregulowany tryb Ŝycia wyzwalają zachowania dewiacyjne, skierowane
na rodzinę i lokalne środowisko społeczne. Negatywne emocje związane z sytuacją
bezrobocia przenoszone są na najbliŜszych – ofiarami przemocy i złego traktowania są
najczęściej
kobiety
konsekwencjami
i
dzieci.
Długotrwałe
psychospołecznymi,
bezrobocie,
wymaga
z
stosowania
jego
negatywnymi
odpowiednich
form
oddziaływań.
42
Stopa bezrobocia w kraju, województwie i powiecie w latach 2003-2006
20
20,0
19,1
17,6
17
15,4
15,0
13,8
14,9
10,8
11,9
14
12,3
11,8
11
9,2
8
2003
2004
powiat pruszkowski
2005
województwo mazowieckie
2006
Polska
Dane Głównego Urzędu Statystycznego.
Stopa bezrobocia to procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie cywilnej
ludności aktywnej zawodowo, ale bez osób odbywających czynną słuŜbę wojskową
oraz pracowników jednostek budŜetowych prowadzących działalność w zakresie obrony
narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Analizując powyŜszy wykres, naleŜy
stwierdzić, iŜ w latach 2003-2006 powiat pruszkowski charakteryzował się znacznie
niŜszą, w stosunku do województwa mazowieckiego i kraju, stopą bezrobocia.
Generalnie w skali całego kraju mamy do czynienia z powolnym zmniejszaniem się
stopy bezrobocia.
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Pruszkowie na dzień 31 grudnia
2006 roku w gminie Brwinów pozostawało zarejestrowanych 830 bezrobotnych, tj. o 83
osoby mniej w porównaniu z końcem roku poprzedniego. Wśród nich większą liczebnie
grupą byli męŜczyźni, którzy stanowili 51,6% ogółu bezrobotnych w gminie (428 osób).
NaleŜy dodać, Ŝe poziom bezrobocia odnotowany w statystykach instytucji rynku pracy
moŜe być róŜny od rzeczywistej liczby informującej o osobach pozostających bez pracy.
43
Bezrobotni i osoby aktywne zawodowo pracujące w gminie Brwinów z końcem 2006 r.
830; 6,4%
12227; 93,6%
bezrobotni
osoby aktywne zawodowo pracujące
Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Pruszkowie.
Spośród 13.057 osób z terenu gminy Brwinów, będących w wieku produkcyjnym,
z końcem 2006 roku 830 osób pozostawało bez zatrudnienia.
Bezrobotni według wieku z końcem 2006 roku
300
269
250
178
200
150
155
118
121
99
100
97
92
62
50
13
28
0
18-24
25-34
35-44
liczba osób ogółem
45-54
55-59
60-64
liczba kobiet
Z końcem 2006 roku w grupie bezrobotnych najwięcej było ludzi, którzy
przekroczyli 45 rok Ŝycia. Dotyczyło to szczególnie męŜczyzn. Osobom pozostającym
jeszcze w wieku produkcyjnym, ale juŜ niemobilnym, zdecydowanie trudniej znaleźć
pracę i zdobyć nowe kwalifikacje zawodowe. Niepokoiła mniej liczna grupa osób
młodych,
często
nieposiadających
wcześniejszych
doświadczeń
zawodowych.
W niekorzystnej sytuacji w stosunku do ogółu bezrobotnych były kobiety wieku 18-44
44
lata. Po przekroczeniu tej granicy wieku ich moŜliwości w zakresie zatrudniania ulegały
poprawie.
Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy z końcem 2006 roku
300
269
250
200
150
150
100
50
86
82
132
126
117
66
74
43
42
45
0
do 1 mies.
1-3 mies.
3-6 mies.
6-12 mies. 12-24 mies.
pow. 24
mies.
liczba kobiet
Powrót do pracy jest tym trudniejszy, im dłuŜszy jest okres pozostawania poza
zatrudnieniem, co wyraźnie widać na powyŜszym zestawieniu. Brak pracy moŜe
powodować nieodwracalne szkody nie tylko ekonomiczne, ale przede wszystkim
społeczne, łącznie z daleko idącą demoralizacją i wykluczeniem osób pozostających
bez zatrudnienia. Długotrwale bezrobotni, którzy z końcem 2006 roku stanowili
najliczniejszą grupę pozostających bez pracy w gminie, często nie są w stanie
samodzielnie wrócić do zatrudnienia, stąd tak waŜne w ich przypadku są: poradnictwo
zawodowe, praca socjalna oraz kluby integracji społecznej. Sytuacja kobiet na rynku
pracy w analizowanym aspekcie nie odbiegała od sytuacji męŜczyzn.
45
Bezrobotni według staŜu pracy z końcem 2006 roku
250
229
200
138
150
117
108
100
89
125
86
58
50
110
58
52
35
22
5
0
bez staŜu do 1 roku
1-5
5-10
10-20
liczba kobiet
20-30
30 lat i
więcej
StaŜ pracy warunkujący zdobycie doświadczenia zawodowego jest cechą
niezwykle poŜądaną przez pracodawców. Z końcem 2006 roku największe grupy
bezrobotnych w gminie stanowiły osoby bez staŜu pracy. Liczną grupę tworzyły równieŜ
osoby ze staŜem od 10 do 20 lat. W programach aktywizujących osoby bezrobotne
naleŜy zatem zwrócić szczególną uwagę na absolwentów, którym naleŜy umoŜliwić
zdobycie pierwszych doświadczeń zawodowych, oraz osoby z ponad 10-letnim staŜem
pracy, którym powinno się zapewnić moŜliwość przekwalifikowania się, aby wzmocnić
ich konkurencyjność na rynku pracy. Jeśli chodzi o kryterium staŜu pracy, to sytuacja
kobiet była porównywalna lub lepsza od sytuacji męŜczyzn (z wyjątkiem grupy ze
staŜem pracy 10-20 lat, gdzie ich udział wśród bezrobotnych wynosił 62,3%).
46
Bezrobotni według wykształcenia z końcem 2006 roku
52
wyŜsze
35
206
policealne i średnie
zawodowe
113
75
średnie
ogólnokształcące
49
213
zasadnicze zawodowe
91
284
gimnazjalne i niŜsze
114
0
50
100
150
200
250
300
liczba kobiet
Z końcem 2006 roku zdecydowanie lepszą sytuację na lokalnym rynku pracy
posiadały osoby z wykształceniem wyŜszym i średnim ogólnokształcącym; tych
w rejestrach bezrobotnych figurowało najmniej. Problem bezrobocia w największym
stopniu dosięgał osób z wykształceniem gimnazjalnym i niŜszym, zasadniczym
zawodowym oraz policealnym i średnim zawodowym. Zestawiając ten fakt z sytuacją na
rynku pracy, naleŜy nadal zachęcać młodzieŜ do zdobywania wykształcenia, natomiast
w przypadku osób juŜ bezrobotnych szczególny nacisk naleŜy połoŜyć na szkolenia,
dokształcanie i zmianę kwalifikacji zawodowych.
2.6. KWESTIA UZALEśNIEŃ
Problemy wynikające z picia alkoholu i zaŜywania narkotyków stanowią obecnie
jedną z powaŜniejszych kwestii społecznych. Zjawisko to ma istotny wpływ zarówno na
poczucie bezpieczeństwa społecznego (wzrasta liczba nieletnich nietrzeźwych
sprawców przestępstw, ale równieŜ nieletnich nietrzeźwych ofiar), jak równieŜ ogólny
stan zdrowia populacji, zdolność do konkurencji na coraz bardziej wymagającym rynku
pracy, a takŜe na relacje interpersonalne z rówieśnikami i środowiskiem rodzinnym.
Liczba osób uzaleŜnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych jest
trudna do ustalenia. Z jednej strony moŜemy się opierać na danych szacunkowych
ustalonych dla populacji, m.in. przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów
47
Alkoholowych,
które
prezentuje
poniŜsze
zestawienie,
z
drugiej
na
danych
przedstawianych przez poszczególne instytucje podejmujące kwestie uzaleŜnień w swej
działalności statutowej.
Populacje osób, u których występują róŜne kategorie problemów alkoholowych
W Polsce
38,6 mln
Liczba osób uzaleŜnionych
od alkoholu
W mieście
W mieście
100 tys. mieszk. 25 tys. mieszk.
ok. 500 osób
W gminie
10 tys.
mieszk.
ok. 2% populacji
ok. 800 tys.
ok. 2.000 osób
ok. 200 osób
ok. 4% populacji
ok. 1,5 mln
ok. 4.000 osób
ok. 1.000 osób ok. 400 osób
ok. 4% populacji
ok. 1,5 mln
ok. 4.000 osób
ok. 1.000 osób ok. 400 osób
5-7% populacji
2-2,5 mln
Dorośli Ŝyjący w otoczeniu
alkoholika (współmałŜonkowie,
rodzice)
Dzieci wychowujące się
w rodzinach alkoholików
Osoby pijące szkodliwie
Ofiary przemocy domowej
w rodzinach z problemem
alkoholowym
2/3 osób
dorosłych oraz
2/3 dzieci z tych
rodzin
razem
ok. 2 mln osób:
dorosłych i dzieci
5.000-7.000
1.250-1.750
ok. 500-700
osób
osób
osób
ok. 530
ok. 5.300 osób: ok. 1.330 osób:
osób:
dorosłych i dzieci dorosłych i dzieci dorosłych
i dzieci
Dane szacunkowe Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Definiując problem alkoholizmu, przyjmuje się, Ŝe jest to całokształt problemów
związanych z uŜywaniem napojów alkoholowych. Rozumie się przez to zarówno
upośledzenie decyzji dotyczących rozpoczynania picia alkoholu, jak i polegających na
niemoŜności przerwania picia alkoholu. Problem alkoholizmu rozpatrywany jest
w dwóch płaszczyznach:
• jako choroba alkoholowa (utrata kontroli picia, niemoŜność utrzymania się
w abstynencji);
• jako zagadnienie spoŜycia napojów alkoholowych i akceptowanych przez
społeczeństwo wzorów picia, co stwarza konieczność poszukiwania alkoholu.
Rozmiary zjawiska uzaleŜnień odnotowane w oficjalnych statystykach róŜnią się
od faktycznego stanu. Najlepiej widać to w sferze odczuć społecznych mieszkańców,
którzy bardzo często wskazują na alkoholizm jako powaŜny problem społeczny.
Spośród 535 rodzin objętych pomocą społeczną przez Środowiskowy Ośrodek Pomocy
Społecznej w Brwinowie w 2006 roku, 43 rodziny liczące 90 osób swą trudną sytuację
Ŝyciową tłumaczyły problemem alkoholowym. Mniej uwidocznione było uŜywanie
narkotyków. W analizowanym roku z tytułu narkomanii miejscowy Ośrodek świadczył
48
pomoc 2 osobom w 1 rodzinie, co jednak nie moŜe być uznawane za realną skalę
występowania zjawiska.
Aby eliminować niekorzystny wpływ alkoholizmu na społeczność gminy,
konieczne jest prowadzenie działań o charakterze profilaktycznym oraz róŜnych form
promocji zdrowego stylu Ŝycia. WaŜną rolę odgrywają w tym procesie uchwalane
corocznie programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz
podejmowane przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
w ramach przysługujących jej uprawnień działania. Realizatorem zadań wynikających
z ww. programów jest równieŜ Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną, działający na mocy
uchwały
Rady
Miejskiej
z
22
października
1999
r.
Prowadzi
on
świetlice
socjoterapeutyczne w Brwinowie, śółwinie i Otrębusach, do których w 2006 roku
uczęszczało
80
dzieci,
a
takŜe
Punkt
Informacyjno-Konsultacyjny
dla
osób
uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych od alkoholu.
W 2006 roku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
rozpatrzyła
54
wnioski
dotyczące
skierowania
na
leczenie
odwykowe
osób
uzaleŜnionych, z tego 6 wniosków skierowano do Sądu w celu nałoŜenia obowiązku
leczenia. Ponadto członkowie Komisji wraz ze straŜnikami miejskimi przeprowadzili 21
kontroli w placówkach sprzedających napoje alkoholowe.
Środki finansowe słuŜące rozwiązywaniu problemów uzaleŜnień w latach 2003-2006
200000
187 245 zł
188 021 zł
192 408 zł
167 927 zł
150000
100000
50000
0
2003
2004
2005
2006
środki finansowe
Dane Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Brwinowie.
49
Wielkość środków przeznaczanych na profilaktykę i rozwiązywanie problemów
alkoholowych w gminie Brwinów w latach 2003-2006 roku ulegała zmianom. W 2003 r.
wyniosłą 187.245 zł, w 2004 r. spadła do 167.927 zł, w roku następnym wzrosła do
188.021 zł, a w 2006 r. osiągnęła poziom 192.408 zł.
2.7. KWESTIA PRZESTĘPCZOŚCI
Przestępczość jest jednym z tych zjawisk społecznych, które odciskają dotkliwe
piętno na funkcjonowaniu lokalnej społeczności. Jest to margines Ŝycia społecznego,
ale intensywność zdarzeń oraz częstotliwość, z jaką występują, mogą mieć wpływ na
formowanie się postaw i zachowań ludzi tworzących społeczność gminy Brwinów.
Z analizy stanu zagroŜenia przestępczością za okres 12 miesięcy 2006 roku
wynika, iŜ na terenie gminy Brwinów odnotowano 313 przestępstw kryminalnych,
tj. o 201 mniej w porównaniu z rokiem poprzednim.
Wybrane kategorie przestępstw kryminalnych stwierdzonych na terenie gminy Brwinów
w 2006 roku
150
138
120
87
90
60
28
17
30
9
0
kradzieŜ mienia
rozbój
bójki i pobicia
kradzieŜ z włamaniem
przestępstwa narkotykowe
Dane Komisariatu Policji Brwinów.
Analizując powyŜsze zestawienie, naleŜy stwierdzić, iŜ najczęściej popełnianymi
przestępstwami kryminalnymi na terenie gminy Brwinów w roku 2006 były kradzieŜe –
138 przypadków (223 zdarzeń w 2005 r.), a takŜe kradzieŜe z włamaniem – 87 zdarzeń
(159 zdarzeń w 2005 r.). Istotne kategorie przestępstw stanowiły równieŜ przestępstwa
50
narkotykowe – 28 przypadków (32 zdarzenia w 2005 r.). Ponadto odnotowano m.in. 17
rozbojów (22 przypadki w 2005 r.) oraz 9 bójek i pobić (7 przypadków w 2005 r.).
Spadkowi przestępczości towarzyszył wzrost wykrywalności.
Wykrywalność przestępstw w gminie Brwinów w latach 2005-2006
70,0
75
58,8
46,5
48,5
50
29,5
19,5
25
25,3
22,7
21,1
8,7
0
2005
2006
kradzieŜ
rozbój
wykrywalność ogółem
kradzieŜ z włamaniem
przestępstwa kryminalne (ogółem)
Dane Komisariatu Policji Brwinów.
2.8. KWESTIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
W rozumieniu ustawy o pomocy społecznej niepełnosprawność oznacza stan
fizyczny, psychiczny lub umysłowy, powodujący trwałe lub okresowe utrudnienie,
ograniczenie bądź uniemoŜliwienie samodzielnej egzystencji. Tymczasem obecnie
jest
równieŜ
rozumiana
jako
wynik
barier
społecznych,
ekonomicznych oraz fizycznych, jakie jednostka napotyka w środowisku zamieszkania.
W związku z tym polityka społeczna powinna promować aktywne działania na
wszystkich szczeblach Ŝycia społecznego oraz aktywnie wspierać wszelkie działania na
rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, a takŜe przeciwdziałać ich
dyskryminacji i tworzyć mechanizmy wyrównujące szanse Ŝyciowe oraz warunki do
korzystania z przysługujących im praw.
51
Osoby niepełnosprawne a ludność gminy w 2002 roku
1687; 8,2%
644; 3,1%
18293; 88,7%
osoby niepełnosprawne prawnie
osoby niepełnosprawne biologicznie
pozostali mieszkańcy gminy
W roku 2002 w gminie Brwinów zamieszkiwało 2.331 osób niepełnosprawnych
(w tym 1.103 męŜczyzn i 1.228 kobiet), co stanowiło 11,3% ogółu mieszkańców gminy.
Grupa osób niepełnosprawnych była silnie zróŜnicowana nie tylko pod względem
stopnia niepełnosprawności, ale takŜe wieku, wykształcenia i źródła utrzymania.
W skali całego kraju zdecydowana większość osób niepełnosprawnych – 84% –
utrzymuje się głównie ze świadczeń społecznych: rent, emerytur i zasiłków (w 2006
roku z powodu niepełnosprawności z pomocy społecznej w gminie Brwinów skorzystało
230 rodzin liczących 506 osób i była to czwarta, pod względem liczby beneficjentów,
przyczyna udzielania wsparcia). Jedynie dla 8% tej populacji główne źródło utrzymania
stanowi praca, zaś kolejne 8% pozostaje na utrzymaniu innych osób, nie posiadając
własnych środków na przeŜycie. Prawie połowa osób niepełnosprawnych legitymuje się
co najwyŜej wykształceniem podstawowym, a to znacznie utrudnia wejście na rynek
pracy i utrzymanie zatrudnienia.
52
Osoby niepełnosprawne według ekonomicznych grup wieku w 2002 roku
135; 5,8%
1097; 47,1%
1099; 47,1%
osoby niepełnosprawne w wieku przedprodukcyjnym
osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnym
osoby niepełnosprawne w wieku poprodukcyjnym
W 2002 roku 47,1% niepełnosprawnych w gminie było w wieku produkcyjnym
(1.099 osób), co było zjawiskiem niepokojącym. Równie liczną grupę reprezentowały
równieŜ osoby w wieku poprodukcyjnym – ogółem 1.097 osób. Najmniejszą liczebnie
grupę stanowiły dzieci i młodzieŜ – łącznie 135 osób.
Osoby niepełnosprawne według aktywności ekonomicznej w 2002 roku
12; 0,5%
239; 10,3%
63; 2,7%
2017; 86,5%
aktywni zawodowo pracujący
aktywni zawodowo bezrobotni
bierni zawodowo (łącznie z osobami w wieku poniŜej 15 lat)
nieustalony status na rynku pracy
53
W 2002 roku zdecydowana większość osób niepełnosprawnych w gminie była
bierna zawodowo – 2.017 osób. Wśród aktywnych zawodowo zarejestrowano 239 osób
pracujących i 63 osoby pozostające bez pracy. Nieustalony status na rynku pracy
posiadało 12 osób.
Integracja społeczna osób niepełnosprawnych przez pracę stanowi w Polsce
bardzo wymagające i trudne do realizacji zadanie. Istnieje wiele czynników
wpływających niekorzystnie na zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Po stronie
podaŜowej są to (poza relatywnie niskimi kwalifikacjami osób niepełnosprawnych):
słabe motywacje i liczne bariery instytucjonalno-infrastrukturalne, a po stronie popytu na
pracę: niechęć pracodawców i w konsekwencji znaczny koszt ich motywowania oraz
ogólnie trudny rynek pracy, charakteryzujący się słabą dynamiką tworzenia miejsc
pracy.
Osoby niepełnosprawne według poziomu wykształcenia w 2002 r.
wyŜsze
193
53
policealne
średnie
548
zasadnicze zawodowe
393
podstawowe ukończone
762
276
podstawowe nieukończone
nieustalone
38
0
200
400
600
800
liczba osób
W 2002 roku najliczniejszą grupę niepełnosprawnych w gminie stanowiły osoby
z wykształceniem podstawowym ukończonym – 762 osoby.
Osoby niepełnosprawne są bardzo zróŜnicowaną grupą ludzi, w związku z tym
konieczna jest polityka, która będzie respektować tę róŜnorodność. Szczególnej uwagi
wymagają osoby o złoŜonych, wielorakich potrzebach uzaleŜniających je od pomocy
innych oraz ich rodziny. Niepełnosprawni są często gorzej wykształceni, co
54
zdecydowanie utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy. Rodziny posiadające
niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi, jeŜeli chodzi o ich edukację
i społeczne włączanie oraz moŜliwości rehabilitacyjne.
Szczególnych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna i zawodowa osób
niepełnosprawnych,
tj.
m.in.:
promocja
dostępu
osób
niepełnosprawnych
do
zatrudnienia oraz budowa systemu wsparcia dla osób chorych psychicznie, których
systematycznie przybywa. Wspomniane działania stwarzają moŜliwość integracji tej
grupy osób z pozostałą częścią społeczeństwa. Jednocześnie nadal powinny być
konsekwentnie likwidowane bariery architektoniczne, komunikacyjne oraz transportowe,
utrudniające osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie.
Osoby niepełnosprawne z terenu gminy Brwinów mogą skorzystać z pomocy
i opieki następujących instytucji: Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej
w Brwinowie (ul. Kościuszki 4a), Środowiskowy Dom Samopomocy „Na Górce”
w Brwinowie (ul. Rynek 14), Dom Pomocy Społecznej w Czubinie, Środowiskowy Dom
Samopomocy w Czubinie oraz Warsztaty Terapii Zajęciowej w Czubinie.
2.9. IDENTYFIKACJA NAJWAśNIEJSZYCH PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY
Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najwaŜniejszych elementów
kaŜdego postępowania diagnostycznego, mającego określić zasadnicze problemy
i ewentualne kierunki ich rozwiązywania. Podstawowym narzędziem badawczym, za
pomocą którego identyfikowano problemy społeczne gminy, była ankieta rozesłana do
osób mających wpływ na kształt lokalnej polityki społecznej, między innymi do osób
reprezentujących wybrane instytucje lokalne, takie jak: ośrodek zdrowia, kościół, szkoła,
organizacje pozarządowe, a takŜe do lokalnych przedsiębiorców, pracowników
socjalnych ŚOPS-u, radnych, mieszkańców gminy.
PoniŜsze wykresy prezentują obraz najistotniejszych kwestii dotykających lokalną
społeczność.
55
Środowiska zagroŜone ubóstwem
2%
6% 4% 4%
Przyczyny popadania w ubóstwo
28%
2% 2% 2%
16%
31%
6%
10%
20%
14%
26%
27%
osoby dotknięte problemem uzaleŜnień
osoby bezrobotne
osoby uzyskujące niskie dochody
rodziny wielodzietne
osoby starsze i samotne
osoby samotnie wychowujące dzieci
osoby niepełnosprawne
osoby chore
osoby niewykształcone
dziedziczenie ubóstwa
bezrobocie
uzaleŜnienia
niedostosowanie społeczne
choroby
brak wykształcenia
Według badanych problem ubóstwa dotyczy najbardziej osób dotkniętych
uzaleŜnieniami (28%) i bezrobotnych (26%), a takŜe osób uzyskujących niskie dochody
(14%). Jako najczęstsze przyczyny popadania w stan ubóstwa respondenci podawali
dziedziczenie ubóstwa (31%), bezrobocie (27%) i uzaleŜnienia (20%).
Środowiska zagroŜone uzaleŜnieniami
11%
Skala problemu uzaleŜnień
2%
46%
41%
20%
4%
48%
28%
rodziny dysfunkcyjne
osoby bezrobotne
osoby uzyskujące niskie dochody
osoby samotne
średnia
trudno powiedzieć
wysoka
niska
Wśród środowisk zagroŜonych zjawiskiem uzaleŜnień najczęściej wymienianymi
grupami były rodziny dysfunkcyjne (46%) i osoby bezrobotne (41%). Określając skalę
występowania tego problemu prawie połowa badanych (48%) oceniła ją jako średnią.
56
Jednocześnie dla 20% ankietowanych skala uzaleŜnień w gminie jest wysoka, dla 4% –
niska, a 28% osób nie miało w tej sprawie zdania.
Czy oferta pomocy osobom uzaleŜnionym jest wystarczająca?
6%
12%
30%
24%
28%
raczej tak
raczej nie
tak
trudno powiedzieć
nie
Jeśli chodzi o ocenę oferty pomocy dla osób uzaleŜnionych, zdania
ankietowanych były podzielone. Łącznie 36% ankietowanych wyraziło pozytywną
opinię. Odmiennego zdania był taki sam odsetek respondentów, a 28% badanych nie
sprecyzowało swojego stanowiska.
Problemy społeczne dotykające
Czy oferta pomocy osobom starszym
osób starszych
jest wystarczająca?
15%
4% 2%
29%
6%
4%
36%
22%
23%
27%
32%
samotność
brak opieki ze strony rodziny
choroby
ubóstwo i bieda
niedostosowanie społeczne
raczej nie
trudno powiedzieć
raczej tak
nie
tak
57
W kwestii osób starszych badani za najczęstsze problemy dotykające tę grupę
osób podawali samotność (29%), brak opieki ze strony rodziny (27%) i choroby (23%).
Co do oceny oferty pomocy osobom starszym, łącznie 42% ankietowanych stwierdziło,
iŜ jest ona raczej niewystarczająca lub niewystarczająca, natomiast w sumie 26%
badanych było odmiennego zdania. Jednocześnie aŜ 32% respondentów nie zajęło
stanowiska.
Czy osoby niepełnosprawne
Czy oferta pomocy osobom
są akceptowane w środowisku lokalnym?
niepełnosprawnym jest wystarczająca?
10%
12%
2%
54%
18%
42%
16%
18%
28%
raczej tak
raczej nie
trudno powiedzieć
tak
raczej nie
nie
tak
trudno powiedzieć
raczej tak
Co do akceptacji osób niepełnosprawnych łącznie 64% badanych wypowiedziało
się pozytywnie. Jeśli natomiast chodzi o ofertę pomocy ww. osobom, to większość
respondentów (łącznie 58%) stwierdziła, iŜ jest ona raczej niewystarczająca lub
niewystarczająca. Odmiennego zdania było łącznie 14% ankietowanych, a 28% osób
nie wyraziło opinii.
58
Problemy społeczne dotykające osób niepełnosprawnych
6%
4%
9%
19%
62%
bariery architektoniczne
utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych
ubóstwo
brak akceptacji w środowisku lokalnym
bezrobocie
Za problemy najbardziej nękające osoby niepełnosprawne badani uznali bariery
architektoniczne (62%)oraz utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych (19%).
Czy na terenie gminy zamieszkują osoby chore psychicznie?
7%
6%
24%
63%
tak, znam takie osoby
słyszałem o takich osobach
nie znam takich osób
nie słyszałem o takich osobach
Zagadnienie osób chorych psychicznie zamieszkujących w gminie nie jest obce
jej mieszkańcom. Zdecydowana większość badanych (łącznie 87%) stwierdziła, iŜ wie
o fakcie zamieszkiwania takich osób w gminie.
59
Czy w rodzinach istnieje zjawisko przemocy domowej?
9%
11%
43%
37%
słyszałem o takich przypadkach
znam takie przypadki
nie słyszałem o takich przypadkach
nie znam takich przypadków
Podejmując problem przemocy domowej łącznie aŜ 80% badanych stwierdziło, iŜ
zna takie przypadki, bądź teŜ o nich słyszało. Odmiennego zdania było w sumie 20%
respondentów.
Czy czuje się Pani/Pan bezpiecznie
Przyczyny braku bezpieczeństwa
w miejscu zamieszkania?
10%
18%
47%
46%
43%
36%
brak patroli policyjnych
częste włamania i kradzieŜe
częste napady
raczej tak
tak
raczej nie
60
Źródło wiedzy na temat stanu bezpieczeństwa
39%
61%
doświadczenia własne
doświadczenia innych osób
Jeśli chodzi o kwestię poczucia bezpieczeństwa w gminie, to zdecydowana
większość badanych (łącznie 82%) stwierdziła, iŜ czuje się raczej bezpiecznie (46%),
bądź bezpiecznie (36%). Odmiennego zdania było 18% pytanych, którzy jako główne
przyczyny braku bezpieczeństwa wymienili ograniczoną liczbę patroli policyjnych,
częste włamania i kradzieŜe oraz częste napady. Głównym źródłem wiedzy badanych
na temat stanu bezpieczeństwa w środowisku lokalnym były doświadczenia własne
(61%).
Dla porównania dodajmy, Ŝe według badań TNS OBOP z 2006 r., 70%
mieszkańców Polski czuło się bezpiecznie w miejscu zamieszkania, a 28% wyraziło
odmienny pogląd (badania przeprowadzono na zlecenie policji wśród osób powyŜej 15.
roku Ŝycia).
Czy pomoc ŚOPS-u jest wystarczająca?
Jaką formę wsparcia powinien oferować
ŚOPS?
20%
5%
14%
30%
24%
18%
24%
20%
25%
20%
pomoc finansowa
aktywizacja bezrobotnych
praca socjalna
doradztwo
wsparcie rzeczowe
raczej nie
trudno powiedzieć
raczej tak
tak
nie
61
Ocena pracy pracowników socjalnych
2%
16%
37%
18%
27%
nie mam zdania
dobra
zła
bardzo dobra
przeciętna
W sprawie oceny pomocy udzielanej przez ŚOPS, największa grupa badanych
(łącznie 40%) stwierdziła, iŜ jest ona raczej wystarczająca lub wystarczająca.
Odmiennego zdania było w sumie 35% respondentów, a co czwarty nie był w stanie
określić swojego stanowiska. Wśród form wsparcia, jakie powinien oferować ŚOPS,
respondenci najczęściej wymieniali pomoc finansową i aktywizację bezrobotnych (po
24%), a takŜe pracę socjalną (20%) i doradztwo (18%). Jeśli natomiast chodzi o ocenę
pracy pracowników socjalnych, to największa grupa badanych (łącznie 45%) oceniła ją
dobrze lub bardzo dobrze. JednakŜe prawie 40% badanych nie potrafiło ocenić
działalności pracowników socjalnych.
Czy oferta pomocy świadczonej przez organizacje pozarządowe
zaspokaja potrzeby środowiska lokalnego?
9%
15%
39%
37%
trudno powiedzieć
raczej nie
nie
raczej tak
62
Oceniając adekwatność pomocy świadczonej przez organizacje pozarządowe
w stosunku do potrzeb ludności gminy, ponad połowa badanych (łącznie 52%)
stwierdziła, iŜ pomoc świadczona przez organizacje pozarządowe nie jest adekwatna
do potrzeb ludności gminy, tylko 9% było odmiennego zdania, natomiast aŜ 39%
badanych nie miało wyrobionego poglądu w tej sprawie.
2.10. ANALIZA SWOT
Bardzo uŜyteczną metodą przy określaniu priorytetów rozwojowych jest coraz
powszechniej stosowana w pracach nad strategią analiza SWOT. Nazwa SWOT jest
akronimem angielskich słów: Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony),
Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagroŜenia w otoczeniu). Analiza SWOT
jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania
szans i zagroŜeń, jakie stoją przed organizacją. Analizę tę moŜna z powodzeniem
zastosować do dowolnego przedsięwzięcia, włącznie z programowaniem strategicznym.
Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu planowania
strategicznego. Przy właściwym opracowaniu stanowi punkt wyjściowy dla określania
celów strategicznych oraz projektów socjalnych.
Analiza SWOT została przygotowana w miejscowym Ośrodku Pomocy
Społecznej. Przedstawione poniŜej czynniki obejmują:
•
siły – wewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację
społeczną,
•
słabości – wewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację
społeczną,
•
szanse – zewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizację
celów,
•
zagroŜenia – zewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na
realizację celów.
Wynik prac obrazują prezentowane poniŜej zestawienia. Dodać naleŜy, Ŝe
w analizie SWOT odniesiono się wyłącznie do kwestii społecznych.
63
Kwestia osób bezrobotnych
Mocne strony
•
niska skala bezrobocia na terenie gminy,
•
wzrost znaczenia wykształcenia jako wartości,
•
relatywnie wysoki poziom wykształcenia osób bezrobotnych długotrwale,
•
dobre przygotowanie pracowników pomocy społecznej do pracy z osobami
bezrobotnymi.
Słabe strony
•
wysokie bezrobocie długotrwałe wśród kobiet i męŜczyzn,
•
zróŜnicowana skala bezrobocia na terenie gminy (znacznie większe na wsi),
•
występowanie zjawiska dziedziczenia bezrobocia,
•
niepodnoszenie kwalifikacji przez osoby bezrobotne długotrwale,
•
brak organizacji pozarządowych pomagających osobom bezrobotnym.
Szanse
•
stabilny poziom bezrobocia,
•
bliskość chłonnego rynku pracy (Warszawa).
ZagroŜenia
•
rozwój zjawiska wykluczenia społecznego w niektórych grupach społecznych,
•
niewystarczająca współpraca władz lokalnych z partnerami społecznymi w ramach
rozwiązywania problemów osób bezrobotnych i długotrwale bezrobotnych,
•
brak powiązania programów dla bezrobotnych długotrwale z programami rozwoju
zasobów ludzkich, przekwalifikowań i reorganizacji.
•
zróŜnicowanie skali bezrobocia na terenie gminy (znacznie większe na wsi),
•
utrudniony dostęp do kształcenia ustawicznego na obszarach wiejskich,
•
istnienie zjawiska osłabienia instytucji rodzinnych w zbiorowościach dotkniętych
długotrwałym bezrobociem,
•
istnienie zjawiska nielegalnego zatrudnienia.
Kwestie dzieci, młodzieŜy i rodziny
Mocne strony
•
aktywna działalność pracowników słuŜb społecznych na rzecz pomocy dzieciom
i młodzieŜy,
64
•
dostateczna liczba placówek dla nieletnich, domów dla samotnych matek i ośrodków
wsparcia dla rodzin w kryzysie,
•
funkcjonowanie trzech świetlic socjoterapeutycznych na terenie gminy,
•
prowadzenie działań w zakresie upowszechniania idei wolontariatu.
Słabe strony
•
niedostateczna ilość środków finansowych,
•
nieadekwatne do potrzeb zatrudnienie kadry merytorycznej w systemie pomocy
społecznej,
•
ograniczona współpraca pomiędzy instytucjami zajmującymi się problematyką dzieci
i młodzieŜy,
•
ograniczone wsparcie ze strony samorządu organizacji pozarządowych i grup
nieformalnych pracujących na rzecz dzieci, młodzieŜy i rodziny,
•
nieodpowiednie warunki do prowadzenia skutecznej pracy socjalnej,
•
ograniczony stopień zabezpieczania dzieciom i młodzieŜy dostępu do róŜnorodnych
form spędzania czasu wolnego.
Szanse
•
członkostwo Polski w Unii Europejskiej szansą na poprawę polityki społecznej
wobec dzieci, młodzieŜy i rodziny,
•
sprzyjająca udzielaniu pomocy społecznej dzieciom i młodzieŜy decentralizacja
władzy,
•
prowadzenie przez szkoły programów profilaktycznych,
•
istnienie stabilności prawnej w dziedzinie pomocy społecznej dziecku i rodzinie.
ZagroŜenia
•
niewielkie znaczenie organizacji pozarządowych w pracy na rzecz pomocy dzieciom
i młodzieŜy,
• występowanie zagroŜeń funkcjonowania rodziny: uzaleŜnień, rozpadu więzi
rodzinnych, bezrobocia, przemocy w rodzinie i ubóstwa,
• niski poziom współpracy pomiędzy szkołą a rodziną.
Kwestia osób uzaleŜnionych
Mocne strony
• odpowiednie przygotowanie kadry do pracy z osobami uzaleŜnionymi,
65
• dysponowanie stałymi środkami finansowymi na profilaktykę i rozwiązywanie
problemów alkoholowych,
• prawidłowe wykorzystywanie środków pochodzących z zezwoleń na sprzedaŜ
alkoholu,
• istnienie organizacji pozarządowych zajmujących się osobami uzaleŜnionymi,
z którymi współpracują władze lokalne i regionalne,
• dobra współpraca z Kościołem.
Słabe strony
•
nieodpowiednio przygotowana baza lokalowa,
•
brak wymiany doświadczeń i informacji pomiędzy instytucjami zajmującymi się
uzaleŜnieniami,
•
niewłączanie się społeczności lokalnej w działania pomocowe.
Szanse
•
traktowanie uzaleŜnień jako problemu społecznego,
•
dostęp do bazy lecznictwa odwykowego i miejsc pobytu dla ofiar przemocy na
szczeblu powiatowym.
ZagroŜenia
•
niedostateczna współpraca pomiędzy fachowcami róŜnych dziedzin na rzecz
przeciwdziałania uzaleŜnieniom,
•
brak systemu wsparcia dla osób i rodzin wymagających specjalistycznej pomocy,
•
niska skuteczność i efektywność działań podejmowanych na rzecz osób
uzaleŜnionych.
Kwestia osób bezdomnych
Mocne strony
•
moŜliwość określenia liczby bezdomnych (ok. 30 osób) i posiadanie wiedzy
o miejscach grupowania się osób bezdomnych,
•
dostrzeganie róŜnorodności problemu bezdomności,
•
informowanie bezdomnych o ich prawach i moŜliwościach uzyskania pomocy,
•
dostateczne angaŜowanie słuŜb do działań na rzecz bezdomnych,
•
umiejętne komunikowanie się z mediami w sprawach bezdomności,
66
•
brak problemu minimalizowania zjawiska bezdomności w małych społecznościach
lokalnych.
Słabe strony
• brak indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności,
• brak struktury stacjonarnej i standaryzacji usług dla bezdomnych oraz odpowiedniej
infrastruktury na poziomie lokalnym dla osób wychodzących z bezdomności.
• brak organizacji pozarządowych niosących pomoc bezdomnym.
Szanse
•
postrzeganie bezdomności jako problemu społecznego,
•
dobra współpraca z podmiotami świadczącymi pomoc osobom bezdomnym
(noclegowanie, stołówki, organizacje pozarządowe).
ZagroŜenia
•
brak programów w zakresie budownictwa socjalnego,
•
brak dostępu do programów rządowych przeciwdziałających bezdomności,
•
nieobiektywne przedstawianie w mediach zjawiska bezdomności,
•
brak społecznej akceptacji osób bezdomnych,
•
istnienie zjawiska długotrwałego bezrobocia wśród osób bezdomnych,
•
ograniczanie praw obywatelskich osobom bezdomnym.
Kwestia ludzi starszych
Mocne strony
•
profesjonalne przygotowanie kadry w świadczeniu pomocy osobom starszym,
•
korzystanie ze wsparcia wolontariuszy w dziedzinie pomocy osobom starszym.
•
dobrze rozwinięty system usług opiekuńczych w Środowiskowym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Brwinowie.
Słabe strony
• brak określonego standardu usług dla osób starszych,
• niewystarczająca ilość kadry zajmującej się problematyką osób starszych,
• nieprawidłowy obieg informacji o formach pomocy społecznej,
• niski poziom Ŝycia osób starszych; wzrost liczby świadczeniobiorców pomocy
społecznej,
•
brak w gminie małych form pomocy społecznej dla osób starszych,
67
•
ograniczona dostępność domów pomocy społecznej,
•
zmiana modelu rodziny wielopokoleniowej na jedno, dwupokoleniową,
•
wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców gminy,
• niemoŜność kontynuowania przez osoby starsze aktywności zawodowej oraz
realizowania się w organizacjach samopomocowych,
• niepoprawianie sfery technicznej ułatwiającej codzienne Ŝycie osób starszych.
Szanse
• szkolenie kadry realizującej pomoc osobom starszym,
• dokładne rozpoznanie potrzeb osób starszych,
• brak zjawiska migracji ludzi młodych na inne tereny.
ZagroŜenia
• brak działań w zakresie uwraŜliwiania systemu oświaty na problem osób starszych
oraz dostosowywania standardów usług do wymogów Unii Europejskiej,
• wzrost liczby osób samotnych,
• niedostosowana do osób starszych infrastruktura,
• brak koordynacji działań podmiotów na rzecz osób starszych,
• niesprzyjająca pomocy osobom w III wieku ogólna sytuacja społeczna i finansowa
kraju.
Kwestia osób niepełnosprawnych
Mocne strony
•
funkcjonowanie w sferze niepełnosprawności, aktywnie działających, organizacji
pozarządowych, z którymi współpracują instytucje rządowe,
•
dobry przepływ informacji pomiędzy podmiotami pomocowymi,
•
zaangaŜowanie środowiska osób niepełnosprawnych w działalność samopomocy,
•
upowszechnianie
w
środowisku
lokalnym
pozytywnych
wzorców
postaw
filantropijnych i charytatywnych,
•
równomierna i wystarczająca oferta pomocy osobom niepełnosprawnym,
•
dostateczna oferta opieki nad osobami niepełnosprawnymi,
•
pełne rozpoznanie liczby osób niepełnosprawnych.
68
Słabe strony
•
istnienie barier utrudniających pełen udział osób niepełnosprawnych w Ŝyciu
społecznym,
•
niedostateczna baza rehabilitacyjna dla osób niepełnosprawnych.
Szanse
•
wzrost społecznej akceptacji osób niepełnosprawnych,
•
prowadzenie edukacji o rozumieniu potrzeb osób niepełnosprawnych,
•
współpraca sektora publicznego z sektorem pozarządowym w dziedzinie pomocy
osobom niepełnosprawnym,
•
sprzyjająca pomocy osobom niepełnosprawnym sytuacja ekonomiczno-gospodarcza
kraju,
•
stabilna liczba miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
•
wystarczająca liczba placówek opieki stacjonarnej oraz zakres usług opiekuńczych
i stacjonarnych.
ZagroŜenia
•
nierównomierne korzystanie ze środków pozabudŜetowych i pomocowych,
•
brak działań w zakresie likwidacji barier architektonicznych.
Rozwój kadr i słuŜb pomocowych
Mocne strony
•
posiadanie wyspecjalizowanej kadry pracowników pomocy społecznej,
•
prowadzenie działań socjalnych z rodziną,
•
łatwy dostęp do placówek oświatowych zajmujących się kształceniem w zakresie
usług opiekuńczych,
•
istnienie placówek opiekuńczo-wychowawczych w terenie.
Słabe strony
•
niewystarczająca pomoc Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w rozwiązywaniu
lokalnych problemów społecznych,
•
brak wyspecjalizowanych pracowników kompleksowo zajmujących się rodzinami
z róŜnymi problemami,
•
przeciąŜenie pracowników socjalnych ilością zadań.
69
Szanse
• odpowiednie do potrzeb rynku przygotowanie zawodowe absolwentów szkolnictwa
w zakresie słuŜb pomocy społecznej,
• stałe doskonalenie zawodowe pracowników pomocy społecznej,
• współpraca z jednostkami pomocy społecznej prowadzonymi przez inne podmioty.
ZagroŜenia
•
niewystarczająca w stosunku do potrzeb ilość wykwalifikowanej kadry.
Inne mocne i słabe strony lokalnego systemu polityki społecznej
Mocne strony
•
odpowiednie uregulowania prawne Rady Miejskiej i burmistrza w zakresie polityki
społecznej i zainteresowanie władz samorządowych rozwiązywaniem problemów
społecznych,
•
duŜy potencjał ludzki i organizacyjny gminy,
•
profesjonalna kadra pomocy społecznej,
•
istnienie gminnych programów i strategii,
•
dobre zdiagnozowanie niektórych obszarów społecznych,
•
sukcesywny rozwój infrastruktury społecznej i usług.
Słabe strony
•
niewystarczające
środki
finansowe
na
realizację
socjalnych
programów
pomocowych i profilaktycznych,
•
niedostatecznie rozwinięta sieć poradnictwa specjalistycznego,
•
niedobory w zatrudnieniu pracowników pomocy społecznej – niepełna obsada, brak
konsultantów,
•
duŜy teren gminy; bardzo zróŜnicowany pod względem infrastruktury i stopnia
zamoŜności mieszkańców,
•
brak bazy lokalowej, utrudniający wdraŜanie nowych form pomocy,
•
brak partnerstwa lokalnego w gminie,
•
niewystarczająca integracja i niedoskonały przepływ informacji między podmiotami
działającymi na rzecz środowiska lokalnego,
•
niedostateczne wykorzystanie potencjału mieszkańców na rzecz rozwiązywania
problemów społecznych w gminie.
70
2.11. ZASOBY UMOśLIWIAJĄCE ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
Zasobami umoŜliwiającymi rozwiązywanie problemów społecznych określamy
instytucje znajdujące się na terenie gminy lub obejmujące swym zasięgiem działania jej
mieszkańców, które funkcjonują w obszarze polityki społecznej i rozwiązują dane
problemy. Są to zarówno jednostki samorządowe, jak i niepubliczne, na przykład
organizacje pozarządowe.
2.11.1. INSTYTUCJE OFERUJĄCE POMOC I WSPARCIE
Instytucje
oferujące
pomoc
i
wsparcie
prezentujemy
w
formie
kart
informacyjnych, które najtrafniej oddają moŜliwości udzielania wsparcia i pomocy
mieszkańcom gminy. Karty zasobów zostały opracowane w ramach prac nad strategią
i wskazują takŜe pojawiające się w jednostkach potrzeby i moŜliwości rozwoju.
Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej w Brwinowie
ul. Kościuszki 4a, 05-840 Brwinów.
1. Podmiot prowadzący:
Gmina Brwinów.
2. Co oferuje (zakres usług):
Ośrodek
realizuje
zadania
wynikające
m.in.
z ustaw o
pomocy społecznej
i świadczeniach rodzinnych, koordynując rozwiązywanie problemów społecznych w gminie.
Kadrę jednostki stanowi 5 osób na stanowiskach kierowniczych, 8 pracowników
socjalnych i 15 innych pracowników.
3. Do kogo skierowana jest oferta jednostki (kategorie i liczba klientów):
Oferta jednostki skierowana jest do mieszkańców gminy, którzy znajdują się w trudnej
sytuacji materialno-bytowej i zdrowotnej.
4. Udział w szkoleniach kadry zatrudnionej w Środowiskowym Ośrodku Pomocy Społecznej:
Kadra
zatrudniona
w
ŚOPS
uczestniczy
w
licznych
formach
dokształcania
i podnoszenia swoich kwalifikacji, wśród których naleŜy wymienić następujące szkolenia,
konferencje i warsztaty: „OPS jako Centrum Aktywności Lokalnej”, „CAL w pigułce”,
„Postępowanie w sprawach osób naduŜywających alkoholu”, „Profilaktyka HIV/AIDS dla
71
przedstawicieli samorządów lokalnych”, „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie”,
„Europejski Fundusz Społeczny”, „Stan i perspektywy rozwoju słuŜb społecznych i pracy
socjalnej w Polsce”.
Środowiskowy Dom Samopomocy „Na Górce” w Brwinowie
ul. Rynek 14, 05-840 Brwinów.
1. PODMIOT PROWADZĄCY:
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym,
Koło w Pruszkowie.
2. CO OFERUJE (ZAKRES USŁUG):
•
usprawnianie manualne (terapia zajęciowa, pracownia plastyczna, kulinarna,
techniczna, sport i rekreacja, turystyka),
•
usprawnianie i integracja społeczna (muzykoterapia, zespół artystyczny, sekcja piłki
noŜnej, zajęcia na. basenie, wycieczki, kręgle, przegląd twórczości, wyjazdy do
teatru, turnusy rehabilitacyjne).
3. DO KOGO SKIEROWANA JEST OFERTA JEDNOSTKI (KATEGORIE I LICZBA KLIENTÓW):
Oferta jednostki skierowana jest do osób niepełnosprawnych intelektualnie z gminy
Brwinów i powiatu pruszkowskiego.
4. PROPOZYCJE W ZAKRESIE ROZWOJU PLACÓWKI (POTRZEBY):
•
potrzeba zakupu samochodu do przewozu uczestników,
•
potrzeba indywidualnego dofinansowania uczestników, np. wyjazdów na turnusy lub
wycieczki,
•
lepszy przepływ informacji o imprezach, sponsorach.
Środowiskowy Dom Samopomocy Krajowego Stowarzyszenia
„Przyłącz się do nas” w Czubinie
Czubin 13, 05-840 Brwinów.
Krajowe Stowarzyszenie „Przyłącz się do nas”, Bramki, ul. Północna 18, 05-870 Błonie.
Jednostka oferuje: terapię zajęciową, treningi umiejętności społecznych, psychoterapię,
socjoterapię, zajęcia świetlicowe i kulturalno-relaksacyjne, wycieczki i ergoterapię.
72
Oferta jednostki skierowana jest do osób z zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawnych intelektualnie.
Liczba uczestników objętych opieką w 2005 r. – 30 osób.
•
poszerzenie liczby uczestników o 5 osób niepełnosprawnych, a tym samym
utworzenie pracowni terapeutycznej,
•
szeroka współpraca ze środowiskiem lokalnym i urzędami,
•
współpraca z wyspecjalizowanymi instytucjami w celu znalezienia zatrudnienia dla
osób z placówki,
•
mieszkania chronione dla samotnych osób niepełnosprawnych.
Warsztat Terapii Zajęciowej Krajowego Stowarzyszenia „Przyłącz się do nas”
Czubin 13, 05-840 Brwinów.
Krajowe Stowarzyszenie „Przyłącz się do nas”, Bramki, ul. Północna 18, 05-870 Błonie.
Jednostka oferuje: terapię zajęciową, treningi, przystosowanie do Ŝycia w środowisku,
ergoterapię, naukę samoobsługi, komunikacji, wycieczki krajoznawczo-poznawcze
i muzykoterapię.
Oferta jednostki skierowana jest do osób niepełnosprawnych z upośledzeniem
umysłowym w stopniu znacznym i umiarkowanym.
Liczba uczestników w 2005 roku – 25 osób.
•
poszerzenie liczby uczestników o 10 osób niepełnosprawnych, a tym samym
utworzenie dwóch pracowni,
•
szeroka współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie rehabilitacji
zawodowej osób z placówki.
73
Dom Pomocy Społecznej w Czubinie
Czubin, 05-840 Brwinów.
Powiat pruszkowski.
•
zapewnienie stałej opieki i pielęgnacji,
•
wspieranie mieszkańców w zakresie rehabilitacji społecznej,
•
zaspokajanie
potrzeb
bytowych,
społecznych,
religijnych,
edukacyjnych,
kulturalnych,
•
zapewnienie udziału w terapii zajęciowej i rehabilitacji,
•
zapewnienie intymności, godności i poczucia bezpieczeństwa.
Oferta jednostki skierowana jest do 104 dorosłych osób niepełnosprawnych
intelektualnie.
•
wykonanie niezbędnych remontów (oczyszczalnia ścieków) i modernizacja instalacji
wodnej,
•
stała konserwacja zabytkowego pałacyku połoŜonego na terenie DPS-u,
•
stała modernizacja zabytkowego parku (zmiana oświetlenia, oczyszczenie stawów,
zakup sprzętu do pielęgnacji parku i stawów),
•
utrzymanie dotychczasowego zatrudnienia w DPS-u i pozyskanie środków
finansowych na pełną standaryzację zatrudnienia,
•
stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników.
Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną w Brwinowie
ul. Grodziska 31, 05-840 Brwinów.
Gmina Brwinów.
Praca ukierunkowana jest na profilaktykę oraz rozwiązywanie problemów alkoholowych
i związanych z przemocą w rodzinie. W świetlicach socjoterapeutycznych prowadzona
jest działalność edukacyjna, psychologiczno-pedagogiczna, opiekuńczo-wychowawcza,
integracyjna, profilaktyczna i terapeutyczna na rzecz dzieci. Przyjęcie do świetlicy
odbywa się na wniosek rodzica potwierdzony przez pedagoga szkolnego.
74
Praca z dziećmi uczęszczającymi do świetlic ma na celu:
•
pokonywanie
trudności
szkolnych
(odrabianie
lekcji,
nadrabianie
zaległości
szkolnych),
•
ochronę przed negatywnymi skutkami środowiska grup nieformalnych ułatwiających
wchodzenie na drogę uzaleŜnień, przestępczości, przemocy i agresji,
•
bezpieczny pobyt w świetlicy socjoterapeutycznej jest alternatywą spędzania
wolnego czasu poprzez uczenie prawidłowych kontaktów interpersonalnych oraz
rozwijanie zainteresowań.
W
świetlicach
prowadzone
są
następujące
zajęcia:
reedukacyjne,
muzyczne
(muzykoterapia), plastyczne (arterapia), sportowo-korekcyjne, psychologiczne (grupowe
i indywidualne), integracyjne i wychowawcze, socjoterapeutyczne, profilaktyczne,
wyjazdy na basen. Organizowane są równieŜ wyjazdy na kolonie i zimowiska.
Ponadto prowadzone są programy profilaktyczne we wszystkich szkołach gminnych dla
uczniów, nauczycieli i rodziców, organizowane są szkolenia dla Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz prowadzona jest praca z osobami
dorosłymi w zakresie problemów alkoholowych (poprzez Punkt InformacyjnoKonsultacyjnym do Spraw UzaleŜnień i Grupę Motywacyjną).
•
Dzieci
pochodzące
z
rodzin
alkoholowych,
dysfunkcyjnych,
niewydolnych
wychowawczo, zagroŜonych biedą i patologią.
W 2005 roku do świetlic socjoterapeutycznych uczęszczało: w Brwinowie – 20-25
dzieci, w śółwinie – 35 dzieci, w Otrębusach –20 dzieci.
•
Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych i ich rodziny.
We wszystkich szkołach gminnych zorganizowano warsztaty dla nauczycieli z zakresu
podejmowania
działań
interwencyjnych
wobec
osób
eksperymentujących
z narkotykami, natomiast dla młodzieŜy gimnazjalnej – program profilaktyczny pt.
„MoŜesz powiedzieć NIE” (w szkoleniu wzięło udział 141 nauczycieli i ponad 300
uczniów). Ponadto realizowano program profilaktyczny pt. „Debata (wzięło w nim udział
403 uczniów), programy dla rodziców i wychowawców w szkołach pt. „Debata dla
dorosłych” i „Jasne granice wychowania” (dla 162 osób) oraz program pt. „Wakacje
filmowe z programem profilaktycznym” (organizowany w świetlicach).
•
Osoby uzaleŜnione od alkoholu, narkotyków, stosujące przemoc i współuzaleŜnione.
Punkt Informacyjno-Konsultacyjny – Grupa Motywacyjna. W 2005 r. w zajęciach
dotyczących motywacji do leczenia i utrzymania abstynencji, wpływu alkoholu na Ŝycie,
75
prób kontrolowania nałogu (prowadzonych przez p. Ewę Wyrzykowską) udział wzięły 22
osoby.
Punkt Informacyjno-Konsultacyjny do Spraw UzaleŜnień (alkohol, przemoc, narkotyki).
Prowadzone są zajęcia terapeutyczne dla osób uzaleŜnionych od alkoholu i ich rodzin
przez specjalistę terapii uzaleŜnień od alkoholu i współuzaleŜnień p. BoŜenę śyndulGabrysiak. Prowadzone są konsultacje indywidualne i grupowe dla osób mających
problem z piciem i narkotykami. W 2005 r. łącznie wzięło udział 78 osób w spotkaniach
indywidualnych i grupowych: 40 osób – konsultacje indywidualne, 38 osób – spotkania
grupowe (z tego 8 osób, w wyniku rozmów terapeutycznych, wzięło udział
w podstawowym programie terapii w WOTUW Pruszków (6 z nich ponownie powróciło
na grupę dalszego zdrowienia), 2 osoby zostały zmotywowane do złoŜenia wniosków do
Gminnej
Komisji
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych
w
Brwinowie
o przymusowe leczenie odwykowe swoich bliskich, a w przypadku 6 osób została
podjęta współpraca z Środowiskowym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Brwinowie.
•
planowane jest otwarcie czwartej świetlicy socjoterapeutycznej.
•
doszkalanie kadry wychowawczej świetlic, nauczycieli ze szkół gminnych, członków
GKRPA,
•
prowadzenie zajęć profilaktycznych dla uczniów szkół gminnych.
•
powołanie
zespołu
interdyscyplinarnego
(Zespołu
Profilaktyki
Opiekuńczo-
Wychowawczej) z udziałem kuratorów sądowych, psychologa, pracowników ŚOPS,
pracowników Gminnego Ośrodka Pracy z Rodziną, pedagogów szkolnych, Policji,
StraŜy Miejskiej, członków GKRPA.
Dom dla Matek z Dziećmi Wspólnoty Chleb śycia w Brwinowie
ul. Sienkiewicza 4, 05-840 Brwinów.
Wspólnota Chleb śycia, ul. Łopuszańska 17, 02-220 Warszawa.
•
wyŜywienie (trzy posiłki dziennie i w miarę moŜliwości podwieczorki dla dzieci),
•
nocleg,
•
usługi higieniczno-sanitarne (kąpiel, mycie, pranie itp.),
•
zaopatrzenie w miarę potrzeb i moŜliwości w odzieŜ i buty oraz środki higieny,
76
•
zaopatrzenie dzieci w mleko, pieluchy w zaleŜności od potrzeb i dochodów matek,
wyprawki dla niemowląt,
•
pomoc prawna – pisanie pism procesowych,
•
pomoc w załatwianiu spraw socjalnych (rejestracja w Urzędzie Pracy, kierowanie
matek do ŚOPS-u, pisanie pism w sprawach mieszkaniowych, zapisanie do
przychodni),
•
zaopatrzenie dzieci w wieku szkolnym w podręczniki i przybory szkolne (w miarę
moŜliwości i potrzeb oraz w zaleŜności od wysokości dochodów matki),
•
korespondencja w sprawach urzędowych mieszkanek (USC, Urząd Skarbowy, sądy,
pomoc społeczna, komornik),
•
pomoc w uzyskaniu dostępu do opieki lekarskiej i stomatologicznej (w miarę potrzeb
kupno lekarstw, moŜliwość nieodpłatnej opieki dentystycznej),
•
czytelnia dla dzieci,
•
bawialnia i plac zabaw dla dzieci przedszkolnych.
Oferta jednostki skierowana jest do:
•
bezdomnych matek z dziećmi – ofiar przemocy w rodzinie,
•
bezdomnych kobiet w ciąŜy,
•
dzieci do 18 r. Ŝ.,
•
matek w wieku 18-50 lat,
•
kobiet niepełnoletnich w ciąŜy (ich pobyt warunkowany jest zgodą rodziców lub sądu
rodzinnego),
Matki przyjmowane są niezaleŜnie od stanu zdrowia oraz posiadanych dochodów
i dokumentów. W 2005 r. do Domu przyjęto 38 matek i 74 dzieci.
Wykonanie przyłącza do wodociągu miejskiego oraz częściowej naprawy dachu
(w zaleŜności od posiadanych środków).
2.11.2. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
W gminie Brwinów funkcjonuje 31 organizacji pozarządowych oraz jest 5 parafii
kościoła rzymskokatolickiego i 1 wspólnota wyznania protestanckiego (Adwentyści Dnia
Siódmego). Pomiędzy sektorem publicznym a pozarządowym istnieje dobry przepływ
informacji dotyczący podopiecznych korzystających z pomocy. Samorząd dysponuje
77
uregulowaniami określonymi przez odpowiednie akty prawa miejscowego dotyczącymi
współpracy z organizacjami naleŜącymi do sektora pozarządowego. Skutkuje to
podejmowaniem współpracy z tymi organizacjami w zakresie zlecania realizacji zadań
własnych, wsparcia rzeczowego i lokalowego, doradztwa i konsultacji, organizacji
wspólnych uroczystości lub prowadzenia wspólnych akcji na rzecz potrzebujących
(doŜywanie najuboŜszych, prowadzenie grup wsparcia dla osób uzaleŜnionych).
KaŜda społeczność, w której istnieją silne więzi społeczne, winna organizować
współpracę między samorządem a organizacjami pozarządowymi, aby współdziałać
w kierunku uzupełnienia i usprawnienia instytucjonalnego form pomocy. PoniŜej
prezentowane są organizacje pozarządowe działające na terenie gminy Brwinów.
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE DZIAŁAJĄCE W GMINIE BRWINÓW
1. Światowy Związek śołnierzy AK „Środowisko Bąk”, ul. Pszczelińska 3,
05-840 Brwinów.
2. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, ul. Pszczelińska 3,
05-840 Brwinów.
3. Związek Piłsudczyków, ul. Kościuszki 1f/5, 05-840 Brwinów.
4. Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, ul. Pszczelińska 3, 05-840 Brwinów.
5. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, ul. Leśna 32, 05-840 Brwinów.
6. Towarzystwo Przyjaciół Brwinowa, ul. Grodziska 57, 05-840 Brwinów.
7. Polski Związek Wędkarski, ul. Turystyczna 4, 05-840 Brwinów.
8. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, ul. Prusa 12, 05-840 Brwinów.
9. Klub Sportowy „Pantera”, ul. Turystyczna 4, 05-840 Brwinów.
10. Brwinów Klub Sportowy „Naprzód”, ul. Turystyczna 4, 05-840 Brwinów.
11. Piłkarski Klub Sportowy „Legion”, ul. Wiejska 28b, 05-805 Otrębusy.
12. Uczniowski Klub Sportowy „Pszczelin”, ul. Pszczelińska 99, 05-840 Brwinów.
13. Uczniowski Klub Sportowy „Nr 1”, ul. Piłsudskiego 11, 05-840 Brwinów.
14. Uczniowski Klub Sportowy „Dwójka” (szkółka piłkarska), ul. świrowa 16,
05-840 Brwinów.
15. Uczniowski Klub Sportowy „1” Otrębusy, ul. Piaseckiego 2, 05-805 Otrębusy.
16. 32 Brwinowska DruŜyna Harcerska „Blask”, ul. Kościuszki 1a/10, 05-840 Brwinów.
17. Brwinowska DruŜyna Harcerska „Stepy”, ul. Biskupicka 2, 05-840 Brwinów.
18. Mazowiecka DruŜyna Harcerska "Łowcy", ul. Pszczelińska 10/15, 05-840 Brwinów.
78
19. 32 Brwinowska Gromada Zuchenek „Motylki z Tęczowej Polany”,
ul. Konopnickiej 5/2, 05-840 Brwinów.
20. 32. Brwinowska Gromada Zuchów "Rycerze z Zaczarowanego Lasu": ul. Rynek 14
05-840 Brwinów
21. Ludowy Klub Sportowy „Wolta”, ul. Nadarzyńska 30, śółwin,
05-807 Podkowa Leśna.
22. Stowarzyszenie Aktywnych Rodziców, Nauczycieli, Absolwentów „Sarna”.
23. Stowarzyszenie Mieszkańców Kań.
24. Stowarzyszenie Artystów i Poetów „Fabryka Sztuki”, ul. Nadarzyńska 1, Kanie.
25. Brwinowskie Stowarzyszenie Trzeźwościowe, Klub Wzajemnej Pomocy „Szansa”.
26. Parafialny Klub Sportowy „SANTO SUBITO” przy parafii Najświętszej Marii Panny
Matki Kościoła w Otrębusach, ul. Sadowa 14, 05-805 Otrębusy.
32. Brwinowska Gromada Zuchów "Rycerze z Zaczarowanego Lasu": ul. Rynek 14,
05-840 Brwinów
27. Fundacja Towarzystwo Ekonomiczno-Społeczne, 05-840 Brwinów.
28. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Moszna.
29. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Brwinów.
30. Ochotnicza StraŜ PoŜarna śółwin.
31. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Biskupice.
2.12. PODSUMOWANIE CZĘŚCI DIAGNOSTYCZNEJ
Zespół dokonujący diagnozy problemów społecznych na terenie gminy Brwinów
korzystał z szeregu moŜliwości pozyskania informacji od jednostek organizacyjnych
samorządu terytorialnego, jednostek pozarządowych oraz instytucji współdziałających
w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej. Nie poprzestając na analizie źródeł
zastanych, korzystano ze źródeł wywołanych, tj. badań ankietowych i analizy SWOT.
Sumując uzyskane informacje i nakładając wyniki diagnozy na zakres moŜliwości
kompetencyjnych samorządu, moŜemy wskazać najwaŜniejsze obszary problemowe,
których rozwiązanie powinno stać się przedmiotem troski samorządu lokalnego, a są
one treścią części programowej niniejszego dokumentu.
Zespół przygotowujący dokument uznał, iŜ problemami, dla których w pierwszej
kolejności naleŜy zaprogramować działania, są dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze,
które osłabiają rodziny, a tym samym nie pozwalają w pełni zaspokoić potrzeb
79
rozwojowych dziecka. Równie waŜne jest przeciwdziałanie ubóstwu, głównie z powodu
bezrobocia, stwarzającemu zagroŜenie bezdomnością. Odpowiedniego wsparcia naleŜy
takŜe udzielić osobom starszym i niepełnosprawnym – grupom szczególnie podatnym
na marginalizację i wykluczenie społeczne. Istotnym zagadnieniem jest równieŜ
przeciwdziałanie uzaleŜnieniom, negatywnie wpływającym na kondycję lokalnej
społeczności. W celu zwiększenia wydolności systemu wsparcia na terenie gminy,
naleŜy ponadto rozwijać kapitał społeczny i ludzki w środowisku lokalnym (w tym ruch
pozarządowy), aby móc w skuteczny sposób realizować nowatorskie rozwiązania
i występować o fundusze wspomagające rozwiązywanie lokalnych problemów
społecznych.
Tworząc politykę społeczną na poziomie lokalnym, zgodnie z zasadami
pomocniczości i partycypacji społecznej, nie sposób nie dostrzec w dokumencie
programowym powyŜszych kwestii i wskazać dla nich właściwych moŜliwości rozwoju.
80
2.12.1. ZWIĄZEK ZIDENTYFIKOWANYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
Z PROGRAMOWANIEM DZIAŁAŃ
ZIDENTYFIKOWANE
PROBLEMY
SPOŁECZNE
PROGRAMOWANIE
INNE DOKUMENTY
ROZWIĄZYWANIA
STRATEGICZNE
PROBLEMÓW
MOśLIWOŚCI
FINANSOWE
I ORGANIZACYJNE
SPOŁECZNYCH
ZADANIA
SAMORZĄDU
GMINNEGO
PowyŜszy
wykres
przedstawia
związek
zidentyfikowanych
w
procesie
badawczym problemów społecznych z czynnikami, które naleŜy brać pod uwagę
w
programowaniu
działań
słuŜących
rozwiązywaniu
problemów
społecznych
środowiska lokalnego. Oczywiście wpływ poszczególnych czynników jest złoŜony
i niejednorodny. Największe znaczenie przy projektowaniu działań mają moŜliwości
kompetencyjne samorządu lokalnego oraz warunki finansowe, nieco mniejsze, choć
takŜe istotne, inne dokumenty strategiczne omówione w części wstępnej.
81
3. CZĘŚĆ PROGRAMOWA
W tej części dokumentu przedstawiono najistotniejsze załoŜenia polityki
społecznej gminy na najbliŜsze lata. Zostały one ujęte w formie misji, celów
strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działań.
82
3.1. MISJA
Gmina Brwinów – silna i zintegrowana
społeczność lokalna, aktywna
w przeciwdziałaniu zjawiskom negatywnie
wpływającym na jej bezpieczeństwo socjalne
83
3.1.1. ZWIĄZEK MISJI Z CELAMI STRATEGICZNYMI
Tworzenie warunków
sprzyjających
umacnianiu instytucji
rodziny
Redukowanie
Poprawa jakości
zjawiska ubóstwa
Ŝycia osób starszych,
Gmina Brwinów
i wykluczenia
– silna i zintegrowana
społecznego
społeczność lokalna,
samotnych
i niepełnosprawnych
aktywna
w przeciwdziałaniu
zjawiskom negatywnie
wpływającym
na jej bezpieczeństwo
socjalne
Budowa sprawnego
Wzmacnianie
systemu profilaktyki
lokalnej społeczności
i rozwiązywania
w samodzielnym
problemów
rozwiązywaniu
uzaleŜnień
własnych problemów
84
3.2. CELE STRATEGICZNE, OPERACYJNE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
Problem:
Rodzina powinna zapewniać swoim członkom oparcie i pomoc. MoŜe to uczynić tylko
silna rodzina, w związku z tym wszelkie problemy opiekuńczo-wychowawcze
osłabiające jej funkcje powinny być diagnozowane i rozwiązywane. Polepszeniu
powinna ulec sytuacja dziecka, w szczególności naleŜy rozszerzyć ofertę spędzania
czasu wolnego.
Cel strategiczny 1.
Tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny
Cele operacyjne:
1. Pomoc w likwidacji przyczyn dysfunkcji oraz wspieranie i usprawnianie systemu
wsparcia dla rodziny: psychologicznego, prawnego, socjalnego.
2. Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy odpowiednich warunków do Ŝycia i rozwoju
zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami.
3. Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się opieką i pomocą
rodzinie.
Kierunki działań do celów operacyjnych 1-3:
1. Zintensyfikowanie i rozwój form pracy socjalnej, ze szczególnym uwzględnieniem
dzieci ze środowisk niewydolnych wychowawczo, polegającej na:
•
diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności
opiekuńczo-wychowawczej, zaniedbań względem dzieci,
•
diagnozie – ocenie sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym,
rówieśniczym.
2. Rozwój specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego dla rodzin naturalnych,
zastępczych, a takŜe terapii rodzinnej.
3. Prowadzenie grup wsparcia i grup samopomocowych.
4. Rozwijanie oferty funkcjonującego na terenie gminy Gminnego Ośrodka Pracy
z Rodziną, m.in. poprzez podnoszenie jakości działających w jego ramach
świetlic socjoterapeutycznych.
85
5. Zapewnienie bezpłatnej lub taniej opieki nad dziećmi dla pracujących oraz
podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe osób samotnie wychowujących
dzieci – podjęcie działań w kierunku utworzenia na terenie gminy Ŝłobka oraz
zwiększenia dostępu do opieki przedszkolnej.
6. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci i młodzieŜy z rodzin ubogich poprzez:
organizowanie i finansowanie doŜywiania w trakcie nauki w szkole, zapewnienie
odzieŜy odpowiedniej do pory roku i wyposaŜenia w artykuły szkolne,
organizowanie
i
finansowanie
wypoczynku
letniego
i
zimowego
oraz
organizowanie akcji charytatywnych dla pozyskiwania środków na pomoc
dzieciom.
7. Wspieranie działań mających na celu tworzenie na terenie gminy mieszkań
socjalnych przeznaczonych w szczególności dla rodzin w kryzysie, samotnych
matek i osób pozbawionych dachu nad głową.
8. Podejmowanie
inicjatyw
i
nowatorskich
rozwiązań
na
rzecz
ochrony
macierzyństwa i dziecka w rodzinie – prowadzenie i uczestnictwo w kampaniach
informacyjnych na temat macierzyństwa i odpowiedzialnego stylu Ŝycia
skierowanych do dziewcząt i młodych kobiet.
9. Szkolenie i podnoszenie kwalifikacji kadry specjalistów do pracy z rodziną oraz
w zakresie zaspokojenia potrzeb dzieci w placówkach.
10. Tworzenie interdyscyplinarnych zespołów specjalistów do spraw interwencji
w sytuacjach zagraŜających dzieciom i młodzieŜy (np. Zespołu Profilaktyki
Opiekuńczo-Wychowawczej).
11. Rozwój nowych form działań osłonowo-aktywizujących na rzecz dzieci i młodzieŜy
niepełnosprawnej.
12. Tworzenie
i
wdraŜanie
programów
w
zakresie
wyrównywania
szans
edukacyjnych dzieci i młodzieŜy.
13. Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy szerszego dostępu do alternatywnych form
spędzania
czasu
wolnego,
m.in.
poprzez
zwiększenie
liczby
zajęć
pozalekcyjnych i pozaszkolnych (zajęcia muzyczne, plastyczne, turnieje
sportowe, festyny rodzinne, wycieczki), tworzenie nowych miejsc spędzania
czasu wolnego.
14. Wykorzystanie potencjału partnerów społecznych w realizacji pomocy dziecku
i rodzinie.
86
15. Zintegrowanie działań na rzecz dziecka i rodziny ze środowiskiem lokalnym,
w szczególności z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, sądami i ich
organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, zakładami opieki zdrowotnej,
kościołem katolickim oraz organizacjami społecznymi.
16. Inicjowanie i rozwój róŜnych form integracji rodzin ze społecznością lokalną –
wspieranie wypoczynku rodzinnego, organizowanie imprez integracyjnych
i
kulturalnych,
festynów,
spartakiad
we
współpracy
z
organizacjami
pozarządowymi.
17. Upowszechnianie informacji o podmiotach świadczących pomoc dziecku
i rodzinie.
Odpowiedzialni za realizację kierunków działań:
Rada Miejska i Urząd Gminy, jednostki organizacyjne samorządu gminnego, w tym
szkoły, Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną,
Ośrodek Kultury, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Środki finansowe:
BudŜet samorządu lokalnego, środki pozyskane z funduszy zewnętrznych: rządowych,
pozarządowych, programów celowych.
Partnerzy:
Instytucje rządowe, naukowe, samorządowe, organizacje pozarządowe.
87
Problem:
Pogłębiający się obszar ubóstwa stwarza zagroŜenie dla poprawnie funkcjonującej
wspólnoty lokalnej, przyczyniając się do rozwoju patologii społecznych, m.in.
przestępczości.
Cel strategiczny 2.
Redukowanie zjawiska ubóstwa i wykluczenia społecznego
Cele operacyjne:
1. Działania ratunkowe w stosunku do grup dotkniętych problemem ubóstwa
i marginalizowanych.
2. Działania łagodzące, profilaktyczne i zapobiegające w stosunku do grup
znajdujących się na pograniczu minimum socjalnego.
3. Zapobieganie rozwojowi patologii społecznych.
4. Wsparcie osób bezrobotnych i poszukujących pracy, w tym szczególnie
bezrobotnych długotrwale i kobiet.
5. Pomoc osobom bezdomnych i zagroŜonych bezdomnością.
1. Zmniejszanie skutków ubóstwa i bezrobocia poprzez systematyczną pomoc
finansową i rzeczową realizowaną przez Środowiskowy Ośrodek Pomocy
Społecznej.
2. Rozwijanie stałej współpracy jednostek Urzędu Gminy i Powiatowego Urzędu
Pracy w zakresie monitorowania zjawiska bezrobocia na terenie gminy,
obejmującej m.in. upowszechnianie ofert pracy i informacji o wolnych miejscach
pracy, usługach poradnictwa zawodowego oraz szkoleniach, warsztatach
i kursach umoŜliwiających zmianę kwalifikacji zawodowych (ze szczególnym
uwzględnieniem osób powyŜej 45 lat), organizowanie staŜów absolwenckich
i przygotowania zawodowego, prac interwencyjnych, robót publicznych i prac
społecznie uŜytecznych.
3. Objecie pracą socjalną osób marginalizowanych, w tym bezrobotnych, aby
zachęcać je do systematycznego poszukiwania zatrudnienia. W szczególności
naleŜy dąŜyć do udzielenia im wszechstronnej pomocy w zakresie: poradnictwa
i zapoznania z aktywnymi technikami poszukiwania pracy.
88
4. Podjęcie działań w kierunku uruchomienia na terenie gminy poradnictwa
psychologicznego dla osób bezrobotnych.
5. Systematyczne dokształcanie pracowników socjalnych w zakresie wdraŜania
nowych instrumentów w pracy socjalnej – kontraktu socjalnego.
6. Zapewnienie najuboŜszej ludności gminy jednego gorącego posiłku dziennie
– podjęcie działań w kierunku utworzenia na terenie gminy jadłodajni.
7. Tworzenie
na
terenie
gminy
sprzyjającego
klimatu
dla
organizacji
pozarządowych mogących zorganizować Klub Integracji Społecznej.
8. Współpraca
z
organizacjami
pozarządowymi
działającymi
w
obszarze
wykluczenia społecznego (np. z Polskim Komitetem Pomocy Społecznej)
w zakresie utworzenia na terenie gminy magazynu z Ŝywnością i odzieŜą.
9. Prowadzenie w środowisku lokalnym akcji charytatywnych na rzecz osób i rodzin
zagroŜonych i dotkniętych problemami ubóstwa i bezrobocia.
10. Tworzenie sprzyjającego klimatu dla potencjalnych inwestorów tworzących nowe
miejsca pracy.
11. Współudział
w
programach
realizowanych
z
Europejskiego
Funduszu
Społecznego przez instytucje rynku pracy.
12. BieŜący monitoring ofert programowych i ewentualne opracowanie projektów
mających na celu rozwiązywanie problemu bezrobocia, w szczególności wśród
kobiet i osób długotrwale bezrobotnych.
13. Wsparcie osób zagroŜonych bezdomnością i bezdomnych m.in. poprzez: pracę
socjalną, polegająca m.in. na poradnictwie w zakresie moŜliwości pomocy
w opłacie czynszu celem zapobieŜenia eksmisji i bezdomności, informowaniu
o zamianie mieszkań, udzielanie pomocy rzeczowej i finansowej w opłacie
czynszu (dodatki mieszkaniowe, zasiłki celowe), tworzenie mieszkań socjalnych.
Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej.
Środki finansowe:
89
Partnerzy:
Powiatowy Urząd Pracy oraz inne Instytucje samorządowe, rządowe, naukowe
i organizacje pozarządowe.
90
Problem:
właściwej opieki osobom
Zapewnienie
w podeszłym
wieku,
samotnym
oraz
niepełnosprawnym.
Cel strategiczny 3.
Poprawa jakości Ŝycia osób starszych, samotnych
i niepełnosprawnych
Cele operacyjne:
1. Zapewnienie odpowiednich form opieki osobom wymagającym takiej pomocy,
aktywizowanie osób starszych i niepełnosprawnych do udziału w Ŝyciu
społecznym.
2. Usprawnianie osób starszych i niepełnosprawnych.
3. Aktywizacja
rodzin
na
rzecz
zapewnienia
opieki
swoim
najbliŜszym,
wymagającym takiej pomocy.
4. Promowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia.
1. Utrzymanie
osób
starszych
i
niepełnosprawnych
wymagających
opieki
w środowisku zamieszkania.
2. Praca socjalna. Podejmowanie przez pracowników socjalnych działań mających
na celu głównie ułatwianie kontaktów z placówkami słuŜby zdrowia, udzielanie
pomocy w korzystaniu z róŜnych form rehabilitacji leczniczej i społecznej,
inicjowanie kontaktów rodzinnych oraz podejmowanie działań zmierzających do
większego
zaangaŜowania
wymagającą
takiej
rodziny
pomocy,
w
tym
w
sprawowanie
zawieranie
opieki
umów
nad
osobą
alimentacyjnych,
porozumień na świadczenie usług, zapewnienie osobom uprawnionym usług
w ramach pielęgniarskiej opieki środowiskowej, uwraŜliwienie społeczności
lokalnej
na
potrzeby
osób
starszych
i
niepełnosprawnych,
a
takŜe
rozpowszechnienie idei wolontariatu, objęcie opieką wolontarystyczną osób
potrzebujących opieki, prowadzenie współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy
Rodzinie
w
skorzystania
celu
umoŜliwienia
z przysługujących
rehabilitacyjny,
do
sanatorium,
osobom
im
w
starszym
uprawnień,
uzyskaniu
np.
i
niepełnosprawnym
wyjazdu
na
odpowiedniego
turnus
sprzętu
rehabilitacyjnego itp.
91
3. Rozwijanie
usług
opiekuńczych,
obejmujących
pomoc
w
zaspokajaniu
codziennych potrzeb Ŝyciowych, podstawową opiekę higieniczną zalecaną przez
lekarza, pielęgnację oraz zapewnienie kontaktu z otoczeniem.
4. Aktywizowanie ludzi starszych i niepełnosprawnych poprzez edukację, kulturę,
rekreację, sport i turystykę oraz programy edukacyjne: uniwersytet III wieku,
kursy, cykliczne spotkania integracyjne, koła zainteresowań, pogadanki na temat
skutków starzenia, dbania o zdrowie, uzaleŜnień, społeczeństwa informacyjnego.
5. Podjęcie działań w kierunku powołania grupy samopomocowej i organizacji klubu
seniora w oparciu o tradycje wspólnoty sąsiedzkiej, ewentualnie, w sprzyjających
okolicznościach, utworzenie Domu Dziennego Pobytu dla osób starszych.
6. Tworzenie na terenie gminy mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych.
7. Powołanie grupy wsparcia dla osób opiekujących się osobami niepełnosprawnymi.
8. Tworzenie i umacnianie juŜ istniejących form oparcia i pomocy dla osób
starszych i niepełnosprawnych w środowisku domowym i lokalnym.
9. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Państwowym Funduszem
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie:
•
likwidacji barier architektonicznych, w szczególności w obiektach uŜyteczności
publicznej,
•
aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.
10. Rozpowszechnianie
idei
wolontariatu
wśród
społeczności
lokalnej,
ze
szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieŜy, na rzecz opieki nad osobami
starszymi i niepełnosprawnymi.
11. Współpraca
z
organizacjami
pozarządowymi
w
celu
skuteczniejszego
rozwiązywania problemów osób starszych i niepełnosprawnych.
12. W
w
przypadku
środowisku,
wyczerpania
umieszczenie
wszystkich
osób
moŜliwości
zapewnienia
opieki
wymagających
całodobowej
opieki
w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub w domach pomocy społecznej.
Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Kultury.
Środki finansowe:
92
Partnerzy:
93
Problem:
UzaleŜnienie, przede wszystkim od alkoholu, jest problemem społecznym, który
przyczynia
się
do
powstawania
szeregu
negatywnych
zjawisk,
skutecznie
ograniczających wydolność rodzin nimi dotkniętych.
Cel strategiczny 4.
Budowa sprawnego systemu profilaktyki
i rozwiązywania problemów uzaleŜnień
Cele operacyjne:
1. Zapobieganie powstawaniu nowych problemów uzaleŜnień.
2. Zmniejszanie rozmiarów problemów, które aktualnie występują.
3. Zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z problemami juŜ
istniejącymi.
4. Przeciwdziałanie przemocy domowej.
1. Ograniczanie i zmiana struktury spoŜycia napojów alkoholowych.
2. Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych z alkoholem
i narkotykami.
3. Zintensyfikowanie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej
kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜy.
4. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi
formami postępowania osób naduŜywających alkoholu.
5. Zwiększanie świadomości społeczności lokalnej (ze szczególnym uwzględnieniem
dzieci i młodzieŜy) odnośnie zagroŜeń wynikających ze stosowania uŜywek
– m.in. organizowanie pogadanek ze specjalistami.
6. Prowadzenie
edukacji
eliminującej
czynniki
zagraŜające
prawidłowemu
funkcjonowaniu społecznemu i psychologicznemu – promowanie zdrowego stylu
Ŝycia, szczególnie wśród dzieci i młodzieŜy.
7. Budowa międzyinstytucjonalnych koalicji słuŜących rozwiązywaniu kwestii
uzaleŜnień – zacieśnienie współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami
pozarządowymi działającymi w tym obszarze.
94
8. Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia i terapii osobom uzaleŜnionym
i współuzaleŜnionym w zakresie nowoczesnych strategii i metod rozwiązywania
problemów uzaleŜnień oraz wzmacnianie efektów leczenia – rozszerzenie oferty
działającego na terenie gminy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego, m.in.
o wsparcie psychologiczne dla osób współuzaleŜnionych.
9. Przeciwdziałanie narkomanii:
•
opracowanie i realizacja lokalnego programu przeciwdziałania narkomanii,
•
podjęcie
działań
w
kierunku
utworzenia
na
terenie
gminy
Punktu
Informacyjno-Konsultacyjnego ds. Narkomanii.
10. Przeciwdziałanie przemocy domowej:
•
opracowanie i realizacja lokalnego programu przeciwdziałania przemocy
domowej.
•
prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie.
szkoły, Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną,
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Środki finansowe:
Partnerzy:
95
Problem:
Zgodnie z zasadą pomocniczości system polityki i pomocy społecznej powinien
uzupełniać
i
wspomagać
naturalną
strukturę
społeczną
w
samoorganizacji
i kompensowaniu podstawowych potrzeb.
Cel strategiczny 5.
Wzmacnianie lokalnej społeczności
w samodzielnym rozwiązywaniu własnych problemów
Cele operacyjne:
1. Inicjowanie integracji społeczności lokalnej.
2. Wspólne diagnozowanie potrzeb i problemów społeczności lokalnej.
3. Rozszerzanie współpracy pomiędzy grupami społecznymi i organizacjami
pozarządowymi a instytucjami rządowymi i samorządowymi.
1. Systematyczna diagnoza i monitoring istniejących problemów społecznych.
2. Systematyczne
wzmacnianie
kadr
Środowiskowego
Ośrodka
Pomocy
Społecznej poprzez dokształcanie i utrzymanie odpowiedniej liczby pracowników
socjalnych.
3. Doskonalenie systemu informacyjnego o moŜliwościach udzielania pomocy
społecznej i wsparcia mieszkańcom gminy, m.in. poprzez Internet, lokalne mass
media, rozpowszechnianie ulotek i zamieszczanie plakatów.
4. Propagowanie idei samopomocy i obywatelskiego uczestnictwa w Ŝyciu
społeczności
lokalnej
–
upowszechnianie
pozytywnych
skutków
działań
obywatelskich.
5. Realizacja zadań dotyczących rozwiązywania problemów społecznych w gminie
w jak najszerszym zakresie przez organizacje społeczne, kościół katolicki i inne
kościoły, związki wyznaniowe, fundacje, stowarzyszenia, pracodawców, osoby
fizyczne i prywatne.
6. Wspieranie organizacyjne, prawne i lokalowe powstających i istniejących
organizacji pozarządowych oraz świadczenie poradnictwa dla organizacji
pozarządowych w zakresie pozyskiwania grantów i dotacji, środków finansowych
z innych źródeł niŜ samorządowe.
96
7. Zwiększenie koordynacji działań organizacji pozarządowych juŜ działających na
terenie gminy poprzez systematyczny przepływ informacji o podejmowanych
inicjatywach, regularne spotkania oraz wymianę doświadczeń.
8. Promowanie idei wolontariatu i pozyskiwania wolontariuszy do współpracy
w realizowaniu zadań dotyczących rozwiązywania problemów społecznych.
Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej, lokalne organizacje pozarządowe.
Środki finansowe:
Partnerzy:
97
3.3. MONITORING I WDRAśANIE STRATEGII
3.3.1. MONITORING I EWALUACJA
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej
ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku
istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji
prawnych czy teŜ narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych. Całościowa
ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej polityki z przyjętymi
wartościami i zasadami. Ewaluacja jest działalnością z natury normatywną, gdyŜ
z jednej strony wykorzystuje się w niej istniejące normy, z drugiej zaś w jej wyniku mogą
pojawić się propozycje wprowadzenia nowych norm i procedur. Jest takŜe działalnością
instrumentalną, poniewaŜ jej podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki
społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji.
Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim:
•
Zespół wdraŜający strategię.
Zespół powinien zostać powołany przez burmistrza odrębnym zarządzeniem.
•
Roczna ocena wdraŜania strategii.
Zespół wdraŜający strategię winien się zbierać przynajmniej raz w roku i ocenić
poziom wdraŜania poszczególnych celów i kierunków działań. Zespół swoją ocenę
powinien przekazać burmistrzowi i radzie, sugerując przyjęcie proponowanych
rozwiązań, np. programów celowych.
3.3.2. WSKAŹNIKI STOPNIA EFEKTYWNOŚCI REALIZACJI STRATEGII
W obszarze polityki społecznej dysponujemy stosunkowo szeroką gamą
wskaźników społecznych, za pomocą których moŜemy skutecznie oceniać poziom
wdraŜanych w wybranym sektorze zmian. Zespół wdraŜający strategię będzie mógł
korzystać z szerokiego wachlarza wskaźników odzwierciedlających waŜne wartości
zakładane do osiągnięcia i ukierunkowujące proces rozwoju.
•
•
W obszarze dotyczącym ludności:
−
przyrost naturalny na 1.000 osób,
−
saldo migracji na 1.000 osób.
W obszarze dotyczącym rynku pracy:
98
−
udział
zarejestrowanych
bezrobotnych
w
ogólnej
liczbie
czynnych
zawodowo,
•
−
udział bezrobotnych do 30. roku Ŝycia w ogólnej liczbie bezrobotnych,
−
liczba poszukujących pracy na jedno wolne miejsce pracy.
W obszarze dotyczącym dochodów i wydatków ludności:
−
dochody do dyspozycji gospodarstw domowych,
−
dochody na 1 osobę w podstawowych typach gospodarstw domowych,
−
odsetek osób Ŝyjących w ubóstwie,
−
głębokość ubóstwa,
−
udział gospodarstw domowych oceniających swoją sytuację jako złą lub
bardzo złą.
•
W obszarze dotyczącym oświaty i wykształcenia:
−
liczba ludności z wykształceniem wyŜszym na 1.000 osób w wieku 25 lat
i więcej,
−
liczba ludności z wykształceniem co najmniej średnim na 1.000 osób w wieku
20 lat i więcej.
Dodajmy, Ŝe istnieją równieŜ wskaźniki – instrumenty polityki społecznej,
za pomocą których cele mogą być osiągnięte lub które mogą wspomagać procesy
osiągania celów. Są to m.in. procentowe udziały:
•
osób dotkniętych problemami alkoholowymi korzystających z pomocy w tym
zakresie w ogóle osób dotkniętych tymi problemami,
•
osób dotkniętych problemami alkoholowymi naleŜących do klubów AA itp.
w ogóle osób dotkniętych tymi problemami,
•
młodzieŜy wyedukowanej w zakresie zagroŜeń alkoholowych w ogóle młodzieŜy,
•
młodzieŜy wyedukowanej w zakresie zagroŜeń związanych z narkotykami
w ogóle młodzieŜy,
•
osób dotkniętych problemami narkomanii korzystających z pomocy w tym
zakresie w ogóle osób dotkniętych tymi problemami,
•
osób dotkniętych problemami ubóstwa korzystających z pomocy w tym zakresie
w ogóle osób dotkniętych tymi problemami,
•
osób dotkniętych problemami dotyczącymi niepełnosprawności korzystających
z pomocy w tym zakresie w ogóle osób dotkniętych tymi problemami.
99
PowyŜsze wskaźniki są w większości dostępne w zbiorach statystyki publicznej
oraz w zasobach informacyjnych instytucji zajmujących się pomocą społeczną. Część
danych moŜe być zbierana okresowo poprzez badania ankietowe wśród mieszkańców
gminy oraz w kluczowych dla rozwiązywania problemów społecznych instytucjach.
Ostateczny
kształt
systemu
monitoringu
powinien
zostać
skorelowany
z projektami, które będą realizowane w ramach strategii. Najpowszechniej wskaźniki
lokalnej efektywności osiąganych celów są pogrupowane wokół najwaŜniejszych
obszarów realizacyjnych strategii i odnoszą się do poszczególnych zagadnień.
Podstawowymi wskaźnikami, jakie mogą być przyjęte dla pomiaru efektywności
wdraŜania strategii, są wskaźniki ekonomiczne i społeczne.
•
Ekonomiczne: stopień poniesionych nakładów, koszty jednostkowe uzyskania
efektu, ilość środków finansowych przeznaczonych na realizację danego
projektu.
•
Społeczne: liczba
programów
i
projektów
socjalnych
zrealizowanych
w odniesieniu do poszczególnych celów strategicznych, liczba uczestników
szkoleń i warsztatów, ocena wartości merytorycznej realizowanych projektów,
inicjatywy społeczne w obszarze aktywizacji i integracji społecznej, liczba osób
usamodzielnionych.
3.3.3. CECHY PROGRAMÓW I PROJEKTÓW
Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych będzie skuteczna,
o ile przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umoŜliwiające budowę
i realizację programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań. Programy
moŜna realizować w okresach rocznych, dłuŜszych lub krótszych, w zaleŜności od
charakteru danego projektu. Przy budowie projektów znaczenie będą miały środki, które
Rada Miejska rocznie będzie przeznaczała na ten cel. Projekty winny być realizowane
w ramach:
•
własnych zasobów samorządu (np. projekty ŚOPS-u, GOPzR-u),
•
poprzez organizacje pozarządowe,
•
poprzez inne instytucje zewnętrzne.
Projekty i programy mogą być przyjmowane przez Radę Miejską stosownymi
uchwałami, które winny przybierać formułę załączników do niniejszej strategii. Projekty
100
i programy realizowane w ramach strategii powinny być zgodne z przyjętymi kierunkami
działań. Ponadto powinny je cechować: efektywność, skuteczność i celowość.
•
Efektywność – jest to jedna z najbardziej poŜądanych cech polityki społecznej
i jednocześnie kryterium jej oceny. Stosowana jest w polityce społecznej
w znaczeniach nadawanych jej przez ekonomię, prakseologię i socjologię. Jest
to relacja między osiągniętymi bądź planowanymi celami (korzyściami) danego
działania a ponoszonymi lub planowanymi nakładami. MoŜna tego dokonać
dwoma sposobami: osiągając maksymalny stopień realizacji celu przy danym
nakładzie zasobów (zwiększenie wydajności) lub uŜywając minimalnego
nakładu środków, by w jak największym stopniu zbliŜyć się do realizacji celu
(oszczędzanie zasobów). Efektywne programy, realizowane w ramach strategii,
rozwiązują jedną kwestię społeczną, nie przyczyniając się do powstania
nowych. SłuŜą zachowaniu równowagi między interesami róŜnych grup
społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania potrzeb społeczeństwa,
oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami.
•
Skuteczność – jest to zgodność między stanem rzeczy, określanym jako
skutek danego działania, a zakładanym celem. Skuteczność jest stopniowalna:
za skuteczne uznaje się nie tylko działania, których skutki są toŜsame z celem,
ale i te, które zbliŜają do jego osiągnięcia. Skuteczność jest oceną, dla której
punktem odniesienia jest wzorzec stanu docelowego. Ten stan docelowy
w polityce społecznej moŜe być postrzegany bardziej konkretnie – jako
poŜądane i zaplanowane zmiany w jakiejś dziedzinie Ŝycia społecznego (np.
ograniczanie obszarów biedy).
•
Celowość – jest to cecha oznaczająca dotarcie z danym programem do
środowiska osób rzeczywiście go potrzebujących. Ocena celowości powinna się
opierać na rzetelnie przeprowadzonej diagnozie problemu.
3.3.4. PROPONOWANE PROJEKTY – BANK POMYSŁÓW
Prezentowane projekty powstały w trakcie prac nad dokumentem strategicznym
i przedstawiamy je na zasadzie „banku pomysłów”, tzn. ich realizacja jest wskazana, ale
moŜliwa będzie dopiero wtedy, gdy wnioskodawcy projektów pozyskają na nie środki
finansowe. Projekty te zostały przygotowane w dziewięciu obszarach. NaleŜy dodać, Ŝe
101
zaproszenie
do
budowania
projektów
przekazano
placówkom
oświatowo-
wychowawczym oraz instytucjom miejskim działającym w obszarze polityki społecznej.
Przewidywane obszary wsparcia oraz instytucje odpowiedzialne
i wspomagające
Obszar wsparcia
1. Pomoc osobom znajdującym się
Podmiot
Podmioty
odpowiedzialny
wspomagające
Środowiskowy
Urząd Gminy,
w trudnej sytuacji Ŝyciowej
Ośrodek Pomocy
Powiatowy Urząd
i ekonomicznej.
Społecznej,
Pracy, placówki
a. osoby niepełnosprawne
Gminny Ośrodek
oświatowe,
i niezaradne Ŝyciowo,
Pracy z Rodziną.
Policja,
b. bezrobotne kobiety,
StraŜ Miejska,
c. rodziny patologiczne i dysfunkcyjne,
Przedsiębiorcy.
d. dzieci z rodzin dysfunkcyjnych,
e. bezrobotna młodzieŜ,
f. osoby
uzaleŜnione
i
zagroŜone
uzaleŜnieniem,
g. młodzieŜ zagroŜona wykluczeniem
społecznym.
2. Wyrównywanie szans
Urząd Gminy.
Ośrodek Kultury,
edukacyjnych dzieci i młodzieŜy
Stowarzyszenia
z terenów wiejskich.
i Kluby Sportowe,
a. zajęcia dla dzieci w wieku
placówki
przedszkolnym,
oświatowe.
b. dostęp do internetu,
c. aktywne formy spędzania czasu
wolnego.
3. Organizacja czasu wolnego
i rozwój ludzi starszych.
Organizacja
Organizacje
pozarządowa.
pozarządowe,
a. uniwersytet trzeciego wieku,
Ośrodek Kultury,
b. zajęcia ruchowe, rekreacyjne.
Stowarzyszenia
102
i Kluby Sportowe,
niepubliczne
ośrodki zdrowia.
4. Oferta edukacyjna dla rodzin,
organizacja czasu wolnego
a. nauka języków obcych,
Organizacja
Placówki
pozarządowa,
oświatowe,
Ośrodek Kultury.
organizacje
b. uniwersytet dla rodziców,
pozarządowe,
c. rozwój zainteresowań,
Stowarzyszenia
d. aktywne spędzanie czasu
i kluby sportowe,
niepubliczne
wolnego,
ośrodki zdrowia.
e. dostęp do kultury.
5. Poprawa bezpieczeństwa
publicznego.
Policja,
Organizacje
StraŜ Miejska,
pozarządowe.
Gminny Ośrodek
Pracy z Rodziną.
6. Wzrost kompetencji
Urząd Gminy.
administracji.
a. studia uzupełniające
i podyplomowe,
b. kursy i szkolenia,
c. nauka języka angielskiego.
7. Aktywizacja lokalnej
Urząd Gminy.
społeczności.
Organizacje
pozarządowe,
a. wsparcie dla organizacji
Ośrodek Kultury.
pozarządowych,
b. komunikacja wewnętrzna,
c. promocja wewnętrzna.
8. Promocja zdrowia i zdrowego
trybu Ŝycia.
Organizacje
Urząd Gminy,
pozarządowe,
niepubliczne
Stowarzyszenia
ośrodki zdrowia,
i Kluby Sportowe.
Ośrodek Kultury,
Środowiskowy
Ośrodek Pomocy
103
Społecznej,
Gminny Ośrodek
Pracy z Rodziną
9. Rozwój i wsparcie
przedsiębiorczości.
Środowiskowy
Gminny Ośrodek
Ośrodek Pomocy
Pracy z Rodziną,
Społecznej,
Powiatowy Urząd
Urząd Gminy.
Pracy.
Przykładowe projekty wspierające integrację i rozwój społeczny,
moŜliwe do realizacji w gminie Brwinów
Obszar 1 pkt b.
Program aktywizacji bezrobotnych kobiet „Od apatii do sukcesu”
Wnioskodawca: Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej.
Miejsce realizacji projektu: siedziba ŚOPS-u.
Podmiot wiodący w realizacji projektu: Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej.
Cel strategiczny projektu: zwiększenie mobilności i aktywności zawodowej kobiet
powracających na rynek pracy.
Cele szczegółowe:
•
budowa postaw kreatywnych,
•
dostarczenie wiedzy o funkcjonowaniu własnej firmy,
•
poznanie podstaw obsługi komputera.
Efektem realizacji projektu będzie zdobycie wiedzy na temat prowadzenia działalności
gospodarczej, poprawa samooceny uczestniczek projektu, zarejestrowanie kilku
nowych firm na terenie gminy.
Beneficjenci
projektu:
kobiety
powracające
na
rynek
pracy
po
urlopach
wychowawczych.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych szkoleń i warsztatów
zgodnych z celami projektu.
Partnerzy realizujący projekt: psycholog, przedsiębiorcy z terenu gminy, Urząd Gminy
(pracownik prowadzący ewidencję działalności gospodarczej).
104
Obszar 2 pkt a.
Program zajęć przedszkolnych dla dzieci z terenów wiejskich,
nieuczęszczających do przedszkoli gminnych „Latające przedszkole”
Wnioskodawca: Urząd Gminy Brwinów.
Miejsce realizacji projektu: domy prywatne dzieci z terenów wiejskich.
Podmiot wiodący w realizacji projektu: Urząd Gminy Brwinów.
Cel strategiczny projektu: wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z utrudnionym
dostępem do instytucjonalnej opieki przedszkolnej.
Cele szczegółowe:
•
kształcenie postaw społecznych dzieci,
•
podniesienie poziomu wiedzy programowej dla określonych grup wiekowych,
•
poprawa oferty edukacyjnej gminy.
Efektem realizacji projektu będzie zwiększenie liczby dzieci objętych edukacją
przedszkolną, ich szans na efektywną naukę w szkołach.
Beneficjenci projektu: dzieci i ich rodzice z terenów wiejskich, którzy z róŜnych
względów mają utrudniony dostęp do przedszkoli.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych zajęć z dziećmi w małych
grupkach, zgodnych z programem nauczania i wychowania w przedszkolu.
Partnerzy realizujący projekt: placówki oświatowe z terenu gminy.
Obszar 3 pkt a.
Uniwersytet Trzeciego Wieku – „Akademia Ludzi Aktywnych”
Wnioskodawca: Stowarzyszenie z terenu gminy Brwinów.
Miejsce realizacji projektu: Ośrodek Kultury, budynki szkół.
Podmiot wiodący w realizacji projektu: Stowarzyszenie z terenu gminy Brwinów.
Cel strategiczny projektu: aktywizacja osób w wieku emerytalnym.
Cele szczegółowe:
•
poprawa sprawności osób starszych,
•
odbudowa więzi towarzyskich i społecznych osób samotnych,
•
podniesienie poziomu wiedzy.
105
Efektem realizacji projektu będzie zdobycie wiedzy na temat profilaktyki zdrowotnej,
poprawa samooceny uczestników projektu, zaangaŜowanie osób pasywnych w Ŝycie
społeczne.
Beneficjenci projektu: osoby starsze, samotne, powyŜej 55 roku Ŝycia.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych wykładów i zajęć ruchowych
Partnerzy realizujący projekt: osoby działające w stowarzyszeniach, będące
ekspertami w swoich specjalnościach, niepubliczne ośrodki zdrowia, placówki
oświatowe.
Obszar 4 pkt a.
Program nauki języka angielskiego „WieŜa Babel”
Miejsce realizacji projektu: Ośrodek Kultury, budynki szkół.
Cel strategiczny projektu: wzrost liczby osób posługujących się językiem obcym.
Cele szczegółowe:
•
podniesienie umiejętności posługiwania się językiem obcym u duŜej grupy osób
w róŜnym wieku,
•
wzrost integracji społecznej,
•
poprawa wizerunku gminy.
Efektem realizacji projektu będzie zdobycie umiejętności posługiwania się językiem
angielskim, wzrost poziomu integracji społecznej, rozszerzenie oferty edukacyjnej dla
wszystkich mieszkańców gminy.
Beneficjenci projektu: wszyscy mieszkańcy gminy.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych zajęć nauki języka
angielskiego zgodnych z celami projektu.
Partnerzy realizujący projekt: firma prowadząca naukę języka angielskiego, placówki
oświatowe, Ośrodek Kultury.
106
Obszar 4 pkt b.
Uniwersytet Otwarty dla Rodziców
Wnioskodawca: Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną.
Miejsce realizacji projektu: GOPzR, Ośrodek Kultury, budynki szkół.
Podmiot wiodący w realizacji projektu: Gminny Ośrodek Pracy z Rodziną.
Cel strategiczny projektu: kompleksowa pomoc rodzinie w problemach dotyczących
wychowania i wzajemnych relacji z dziećmi w kaŜdym wieku, jak i pomoc nauczycielom
i wychowawcom w pracy pedagogicznej z dziećmi.
Cele szczegółowe:
•
podniesienie umiejętności pedagogicznych rodziców,
•
wzrost wiedzy o etapach rozwojowych dzieci,
•
poprawa wzajemnych relacji w rodzinach.
Efektem realizacji projektu będzie zdobycie umiejętności rozwiązywania konfliktów
domowych,
opiekunów
wzrost
i
poziomu
wychowawców,
wiedzy
psychologiczno-pedagogicznej
rozszerzenie
oferty
edukacyjnej
dla
rodziców,
wszystkich
mieszkańców gminy.
Beneficjenci projektu: rodzice i opiekunowie dzieci w kaŜdym wieku, wychowawcy
i nauczyciele.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych wykładów i warsztatów
Partnerzy realizujący projekt: psychologowie i pedagodzy, Powiatowa Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna, placówki oświatowe, Ośrodek Kultury.
Obszar 5
Program poprawy bezpieczeństwa mieszkańców „Monitoring sąsiedzki”
Miejsce realizacji projektu: Ośrodek Kultury, budynki szkół, budynki StraŜy PoŜarnej.
Cel strategiczny projektu: poprawa bezpieczeństwa mieszkańców i ich majątku.
Cele szczegółowe:
•
poprawa stosunków sąsiedzkich,
•
107
•
wzrost zaufania do StraŜy Miejskiej i Policji,
•
zmniejszenie liczby drobnych kradzieŜy i przestępstw na terenie gminy.
Efektem
realizacji
projektu
będzie
zwiększenie
poziomu
bezpieczeństwa
mieszkańców, spadek liczby drobnych przestępstw, zmniejszenie liczby konfliktów
sąsiedzkich.
Beneficjenci projektu: wszyscy mieszkańcy gminy.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych spotkań w lokalnych
grupach, szkolenia z zakresu reagowania na zauwaŜone przestępstwo.
Partnerzy realizujący projekt: StraŜ Miejska i Policja.
Obszar 6
Program podnoszenia kompetencji pracowników lokalnej administracji
Miejsce realizacji projektu: wyŜsze uczelnie, budynki szkół, Urząd Gminy, e-learning.
Cel strategiczny projektu: wzrost jakości usług publicznych świadczonych przez
Urząd Gminy Brwinów.
Cele szczegółowe:
•
wzrost wiedzy i umiejętności pracowników urzędu,
•
poprawa efektywności pracy urzędników,
•
poprawa jakości obsługi interesantów,
•
wzmocnienie postaw etycznych pracowników administracji.
Efektem realizacji projektu będzie poprawa jakości i efektywności pracy administracji,
usprawnienie procedur, zmniejszenie liczby mieszkańców niezadowolonych z obsługi.
Beneficjenci projektu: pracownicy administracyjni Urzędu Gminy Brwinów oraz
jednostek organizacyjnych z terenu gminy.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych szkoleń i kursów z zakresu
obsługi klienta, znajomości prawa administracyjnego, komunikacji społecznej, etyki oraz
studia uzupełniające i podyplomowe dla pracowników administracji.
Partnerzy
realizujący
projekt:
wyŜsze
uczelnie,
eksperci
szkoleniowcy
z poszczególnych zakresów projektu.
108
Obszar 8
Program profilaktyki zdrowotnej i propagowania zdrowego stylu Ŝycia
„Miej serce dla swojego serca”
Miejsce realizacji projektu: budynki szkół, park miejski, ośrodki zdrowia, Ośrodek
Kultury.
Cel strategiczny projektu: poprawa stanu zdrowia mieszkańców gminy.
Cele szczegółowe:
•
wzrost wiedzy na temat profilaktyki zdrowia i zdrowego stylu Ŝycia,
•
•
wzrost liczby osób biorących udział w rekreacyjnych zajęciach sportowych.
•
-wzmocnienie postaw prozdrowotnych mieszkańców gminy.
Efektem realizacji projektu będzie poprawa jakości Ŝycia mieszkańców na skutek
podniesienia poziomu wiedzy o profilaktyce zdrowia i konieczności regularnych wizyt
u lekarza, wzrost integracji społecznej.
Beneficjenci projektu: wszyscy mieszkańcy gminy Brwinów.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych akcji plenerowych, krótkich
wykładów, zajęć ruchowych i rekreacyjnych róŜnych rodzajów (rowerowe, fitness,
aerobic, joga, gry zespołowe, gry terenowe), akcji informacyjnej za pomocą ulotek
i strony internetowej.
Partnerzy realizujący projekt: Stowarzyszenia i kluby sportowe z terenu gminy,
niepubliczne ośrodki zdrowia, GOPzR, Ośrodek Kultury.
Obszar 9
Program podnoszenia wiedzy przedsiębiorców na temat moŜliwości pozyskania
zewnętrznego finansowania działalności firmy
Miejsce realizacji projektu: budynki szkół, Urząd Gminy, budynki StraŜy PoŜarnej.
Cel strategiczny projektu: rozwój i poprawa kondycji MŚP (Małych i Średnich
Przedsiębiorstw) z terenu gminy.
109
Cele szczegółowe:
•
wzrost wiedzy i umiejętności przedsiębiorców w zakresie aplikowania o środki UE na
rozwój MŚP,
•
stworzenie moŜliwości nawiązania kontaktów biznesowych między przedsiębiorcami.
Efektem realizacji projektu będzie większa liczba przedsiębiorców aplikujących
o dofinansowanie z funduszy strukturalnych UE, poprawa wizerunku gminy jako miejsca
przyjaznego przedsiębiorcom.
Beneficjenci projektu: przedsiębiorcy z terenu gminy.
Zakres projektu: projekt zakłada prowadzenie cyklicznych szkoleń z zakresu
umiejętności i zasad aplikowania o środki z UE.
Partnerzy realizujący projekt: eksperci z zakresu projektu.
110
4. UWAGI KOŃCOWE
Zapisy
zawarte
w
strategii
będą
realizowane
w
ramach
kierunków
poszczególnych działań, w zaleŜności od posiadanych przez samorząd i pozyskanych
z zewnątrz środków finansowych.
Inne dokumenty programowe w zakresie lokalnej polityki społecznej powinny być
zgodne z wytyczonymi w niniejszym dokumencie celami strategicznymi i kierunkami
działań. Powinny je równieŜ rozwijać i uszczegóławiać. Odnosi się to zarówno do
programów przyjmowanych przez organy samorządu corocznie, jak i dokumentów
wieloletnich, m.in. do:
•
Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
•
Systemu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną,
•
Programu Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi,
•
Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,
•
Programu Przeciwdziałania Narkomanii.
Autorzy niniejszego dokumentu pragną złoŜyć serdeczne podziękowania tym
wszystkim,
którzy
przyczynili
się
do
identyfikacji
najwaŜniejszych
problemów
społecznych środowiska lokalnego, oraz mają nadzieję na dalszą współpracę
prowadzącą do zmiany społecznej.
111

strategia - Urząd Gminy Brwinów

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ślusarz - Aluflam Extrusion

BURMISTRZ GMINY BRWINÓW OGŁASZA NABÓR NA WOLNE

Podinspektor/Inspektor ds. gospodarki nieruchomościami

Dom na sprzedaż Brwinów 500m2 - oferta D-19012-6

Uchwała Nr V.63.2015 Rady Miejskiej w Brwinowie z dnia 11 lutego