00_ titulka_FN_29_2_Sestava 1

FOLIA NUMISMATICA 29/2
Supplementum ad Acta Musei Moraviae
Scientiae sociales C 2015/Studie
MONETY ANGLOSASKIE ZE SKARBU Z NIEZNANEJ
MIEJSCOWOŚCI Z OKOLIC KRUSZWICY
ROKSANA WAWRZCZAK
Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii
ABSTRACT: The first mention of a hoard in an unknown village near Kruszwica, dated to second half of the
11th century, emerged on 17/10/2012. For purpose of numismatic analyses an anonymous informer agreed to
share mediocre quality photographs he took of the coins. Particular attention should be given to the coins of
Anglo-Saxon provenience.
KEY WORDS: hoard, Anglo-Saxon, Canute the Great, Kruszwica.
Pierwsza wzmianka na temat skarbu z nieznanej miejscowości z okolic Kruszwicy,
datowanego na drugą połowę XI wieku, pojawiła się 17 października 2012 roku. Odkrycia
dokonano podczas orki, która rozwłóczyła zabytki po polu. Skarb nigdy nie trafił w ręce
badaczy. Do analiz zostały udostępnione jedynie nie najwyższej jakości fotografie zabytków, autorstwa anonimowego informatora. Brak również dokładnych danych metrologicznych oraz precyzyjnych informacji dotyczących miejsca i sposobu zdeponowania znaleziska. Nie ma również pewności, że znaleziono wszystkie jego elementy.
Zdjęcia zabytków były przesyłane w partiach. W pierwszej, z dnia 17 X, znajdowało się
28 sztuk monet, w drugiej z kolei, z dnia 27 X – 23 sztuki. Trzecia partia (6 XI) zawierała
3 sztuki, czwarta (7 XI) – 20 sztuk monet i fragment srebrnej blaszki, piąta (14 XI) – 2
sztuki, szósta (16 I) – 19. Zimą 2012/2013 zaniechano dalszych poszukiwań. Dopiero po
wakacjach, w 2013 roku, pojawiły się informacje o znalezieniu kolejnych zabytków. Siódma
partia zawierała 10 zdjęć monet, w ósmej było ich 7, a także kabłączek skroniowy oraz niewielka sztabka srebrna. W dziewiątej przesłano 3 fotografie monet, natomiast w ostatniej,
dziesiątej – jedynie 2. W związku z powyższym skarb składa się ze 117 monet oraz trzech
zabytków innego typu, których zdjęcia zostały udostępnione do analizy1.
W skarbie rozpoznano 97 monet niemieckich. Większość z nich została przyporządkowana do mennic saskich – aż 74. Wśród nich dużą grupę stanowią denary krzyżowe – 43
sztuki oraz denary Ottona i Adelajdy, których znajdowało się 23. Oprócz nich rozpoznano
również dzieła warsztatów bawarskich, reńskich, fryzyjskich, frankońskich i szwabskich.
W skład skarbu z nieznanej miejscowości z okolic Kruszwicy weszły także dwie monety węgierskie Stefana I. Mennictwo w tym kraju zostało zapoczątkowane stosunkowo późno – związane było z koronacją św. Stefana (997–1038) na króla Węgier w 1000 roku2.
W związku z tym napływ monet węgierskich do Polski zauważamy dopiero w znaleziskach
1
2
Wawrzczak 2015, s. 2–7. Zabytki zostały szczegółowo omówione w pracy magisterskiej Roksany Wawrzczak
pt. Skarb wczesnośredniowieczny z nieznanej miejscowości w okolicy Kruszwicy. Praca magisterska przechowywana jest bibliotece Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego i czeka na publikację.
Suchodolski 1971, s. 121; Suchodolski 2012, s. 318; Kiersnowski 1960, s. 225.
103