Program konferencji - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w
Transkrypt
Program konferencji - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w
ORGANIZATORZY: Program konferencji 9 czerwca 2016 r. (czwartek) 8:00–10:00 10:00–10:30 10:30–11:00 Rejestracja Powitanie Wykład przedstawiciela Państwowej Inspekcji Pracy Sesja I: Bezpieczeństwo pracy Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Szymon Salamon 11:00–11:15 Małgorzata Gableta, Szymon Dziuba, Karolina Lipke, Marta Tymoszuk Uwarunkowania wzrostu bezpieczeństwa pracy na stanowiskach sfery produkcyjnej 11:15–11:30 1 11:30–11:45 11:45–12:00 12:00–12:30 Anna Cierniak–Emerych Bezpieczeństwo warunków pracy jako kategoria interesów pracowników Katarzyna Piwowar–Sulej Innowacje w obszarze warunków pracy – ich znaczenie dla kształtowania sytuacji zatrudnionych Dyskusja Przerwa kawowa Sesja II: Zagrożenia w przedsiębiorstwach Przewodnicząca: prof. zw. dr hab. inż. Małgorzata Gableta 12:30–12:45 12:45–13:00 13:00–13:15 13:15–13:30 13:30–13:45 13:45–14:00 14:00–15:00 15:15 18:30 Bożena Nowakowicz–Dębek, Halina Pawlak, Łukasz Wlazło, Justyna Gierczyk, Piotr Kaczmarek, Anna Dobosz Praca zmianowa jako czynnik zagrożenia zdrowia w środowisku medycznym Tomasz Juraszek Mobbing jako zagrożenie psychospołeczne – zarys problematyki w ujęciu prawnym Iwona Romanowska–Słomka, Janusz Mirosławski, Andrzej Paukszto Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem przemysłowym w zakładach usługowych Agnieszka Langer Analiza zagrożeń w produkcji biopaliw stałych w mikroprzedsiębiorstwach Lidia Jarmułowicz, Iwona Romanowska–Słomka Bezpieczne użytkowanie i usuwanie wyrobów zawierających azbest. Bezpieczne ponowne wykorzystanie azbestu Dyskusja Obiad Wyjazd do Książa Uroczysta kolacja 10 czerwca 2016 r. (piątek) Sesja III: Warunki pracy na polskich uczelniach Przewodnicząca: prof. dr hab. inż. Anna Cierniak–Emerych 9:00–9:15 9:15–9:30 9:30–9:45 9:45–10:15 10:15–10:30 10:30–11:00 Beata Mucha Czynniki szkodliwe w pracy bibliotekarza – na przykładzie biblioteki uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze Janusz Mirosławski, Iwona Romanowska–Słomka, Andrzej Paukszto, Daniel Janas Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem PM10 i PM2,5 w salach dydaktycznych wyższej uczelni Kazimiera Marzec, Iwona Romanowska–Słomka, Danuta Skalska Czas pracy a dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni Wykład przedstawiciela Państwowej Inspekcji Sanitarnej Dyskusja Przerwa kawowa 2 Sesja IV: Zagrożenia w górnictwie podziemnym Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Janusz Mirosławski 11:00–11:15 Analiza wybranych metod badania ryzykownych zachowań na przykładzie górników zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego 11:15–11:30 11:30–11:45 Marcin Krause Analiza percepcji zagrożeń w środowisku pracy na przykładzie badań ankietowych wśród ratowników górniczych w kopalni węgla kamiennego Marcin Krause, Aneta Grodzicka 11:45–12:00 12:00–12:15 12:15–12:30 Aneta Grodzicka, Magdalena Bujara Analiza stanu bezpieczeństwa na stanowisku górnika kombajnisty z uwzględnieniem wykonywania czynności roboczych i stosowania środków ochrony indywidualnej Aneta Grodzicka Analiza cech członków zastępu ratowniczego na podstawie badań Arkadiusz Barędziak Charakterystyka zagrożeń w Służbie Celnej Dyskusja Sesja V: Czynniki szkodliwe i uciążliwe Przewodniczący: 12:30–12:45 12:45–13:00 13:00–13:15 3:15–13:30 13:30-14 Szymon Salamon Źródła zagrożeń wypadkowych na stacji paliw płynnych i LPG Piotr Kaczmarek, Iwona Romanowska–Słomka, Izabela Horzela Analiza porównawcza wydatku energetycznego pracowników magazynów Wiesław Tomaszewski, Marta Domżał, Iwona Romanowska–Słomka Biologiczne zanieczyszczenia w zakładach przemysłu spożywczego – źródła i działania zapobiegawcze, ochrona pracowników, narzędzia zapewniające bezpieczeństwo i jakość żywności Dyskusja Podsumowanie konferencji – prof. dr hab. inż. Szymon Salamon Plakat Koło Naukowe BHPergo, Instytut Społeczno–Prawny Badania jakości powietrza i prawidłowości oświetlenia w wybranych salach Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa 3 Streszczenia referatów MAŁGORZATA GABLETA, SZYMON DZIUBA, KAROLINA LIPKE, MARTA TYMOSZUK Katedra Pracy i Stosunków Przemysłowych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Uwarunkowania wzrostu bezpieczeństwa pracy na stanowiskach sfery produkcyjnej Bezpieczeństwo pracy w sferze produkcji wiąże się przede wszystkim z bezpiecznymi i higienicznymi warunkami pracy. Kwestię uwarunkowań poprawy tych warunków rozpatrzono zarówno z perspektywy pracowników, jak i pracodawców. Uznano, iż ci ostatni odgrywają pierwszoplanową rolę w kształtowaniu rodzaju i charakteru działań podejmowanych w obszarze BHP. Chodzi nie tylko o respektowanie obowiązujących przepisów prawa, ale i ukierunkowanie systemu zarządzania przedsiębiorstwem na spełnianie określonych zasad, w nawiązaniu do wartości preferowanych w organizacji. Rozpatrywanie w tym kontekście wzrostu bezpieczeństwa pracy wiąże się z przyjęciem tzw. orientacji na człowieka, a zatem zarządzaniem uwrażliwionym społecznie. Wskazane podejście do zarządzania uznano za podstawowy warunek skuteczności działań na rzecz wzrostu dobrostanu pracowników, a w tym i ich zdrowia. W toku badań empirycznych skoncentrowano się głównie na bezpieczeństwie pracy pracowników wykonawczych, jakimi są stolarze w branży meblarskiej. Mając na uwadze zagrożenia występujące na stanowisku stolarza, w tym niebezpieczeństwo zachorowania na pylicę płuc, podjęto próbę wskazania na uwarunkowania ich minimalizacji, a nawet likwidacji, z perspektywy dbałości o zdrowie zatrudnionych. Sformułowane propozycje doskonalenia materialnych warunków pracy, a przez to wzrostu bezpieczeństwa pracy, powiązano ze stosowaniem – jako zasady – systemu 5S oraz jego wzbogaconej wersji w postaci 6S. 4 Słowa kluczowe: interesy pracodawcy, pracobiorcy, bezpieczeństwo pracy, 5S. ANNA CIERNIAK–EMERYCH Katedra Pracy i Stosunków Przemysłowych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Bezpieczeństwo warunków pracy jako kategoria interesów pracowników Wskazując na źródła sukcesu współczesnych przedsiębiorstw, coraz częściej ważne znaczenie nadaje się człowiekowi oraz jego pracy, a szczególności warunkom jej wykonywania. W literaturze przedmiotu podkreśla się przy tym odpowiednie kształtowanie warunków pracy: sprzyjające wykonywaniu przez nich zadań w o sposób produktywny a zarazem bezpieczny dla zdrowia i życia należy rozpatrywać w kategoriach ważnego interesu nie tylko pracowników, ale i pracodawców. Mając to na uwadze, w opracowaniu podjęto próbę rozpoznania interesów pracowników, zwracając przy tym uwagę na rangę nadawaną w tym kontekście interesom związanym z zapewnieniem im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Słowa kluczowe: warunki pracy, bezpieczeństwo i higiena pracy, interesy pracownicze. TARZYNA PIWOWAR–SULEJ Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Innowacje w obszarze warunków pracy – ich znaczenie dla kształtowania sytuacji zatrudnionych Innowacje w obszarze warunków pracy mają nie tylko znaczenie dla życia i zdrowia pracowników, ale i dla szerzej rozumianej sytuacji zatrudnionych. W artykule omówiono, na czym mogą polegać innowacje w obszarze warunków pracy oraz określono źródła tych innowacji. Szczególną rolę w procesie innowacyjnym powinno się nadać pracownikom. Przedstawiono zatem możliwości wykorzystania potencjału kreatywności pracowników w procesie tworzenia innowacji dotyczących warunków pracy. Słowa kluczowe: warunki pracy, innowacje, pracownicy, potencjał kreatywności. BOŻENA NOWAKOWICZ–DĘBEK1, HALINA PAWLAK2, ŁUKASZ WLAZŁO3, JUSTYNA GIERCZYK4, PIOTR KACZMAREK5, ANNA DOBOSZ4 1 Pracownia Zagrożeń Zawodowych i Środowiskowych, UP Lublin, ul. Akademicka 13, 20–950 Lublin 2 Zakład Ergonomii, UP Lublin, ul. Głęboka 28, 20–950 Lublin 3 Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska, UP Lublin, ul. Akademicka 13, 20–950 Lublin 4 Studenckie Koło Naukowe Ochrony Środowiska – Sekcja Higieny Pracy, UP Lublin 5 Laboratorium Badań Środowiska Pracy, Grupa Interlis, ul. Wolica 93c, 62–872 Godziesze Praca zmianowa jako czynnik zagrożenia zdrowia w środowisku medycznym 5 Coraz częściej organizacja czasu pracy obejmuje pracę w systemie zmianowym. Wykonywanie pracy w różnych porach, zmienia nie tylko sposób życia pracowników, ale w dużej mierze przyczynia się do pojawienia się problemów zdrowotnych. Doniesienia na ten temat przedstawiają różne definicje tego systemu pracy oraz pokrótce naświetlają skalę problemu. Dlatego przeprowadzono badania, których celem było określenie wpływu pracy zmianowej na organizm. Badaniami objęto osoby zatrudnione w szpitalach w województwie lubelskim. Respondenci to pracownicy służby zdrowia (pielęgniarki, lekarze), zatrudnieni w systemie pracy zmianowej posiadający przynajmniej półroczny staż pracy. Do realizacji założonego celu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując technikę ankietową. Analiza dostępnego pismiennictwa oraz uzyskanych wyników badań wskazuje, że praca w systemie zmianowym jest czynnikiem sprzyjającym występowanie wielu schorzeń. TOMASZ JURASZEK Informacja o prelegencie: Tomasz Juraszek, Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Wydziału Ekonomiczno–Inżynieryjnego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Krajowy konsultant ds. prawnych Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Antymobbingowego w Gdańsku. Mobbing jako zagrożenie psychospołeczne – zarys problematyki w ujęciu prawnym Prezentowany referat stanowi kontynuację analizy zagrożeń psychospołecznych podjętych przez autora podczas ubiegłorocznej konferencji. Tegoroczne wystąpienie koncentruje się na prawnych aspektach problematyki mobbingu w stosunkach pracy. Podjęta zostanie wykładnia definicji legalnej mobbingu – stanowiąca wiele praktycznych problemów interpretacyjnych (ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa Sądu Najwyższego). Prócz tego wskazane zostaną środki ochrony prawnej przysługujące osobom poszkodowanym wskutek mobbingu (zadośćuczynienie oraz odszkodowanie), a także sposób realizacji ustawowego obowiązku przeciwdziałania mobbingowi. Prelegent omówi rodzaje roszczeń przysługujących osobom, które świadczą pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne. Podjęte tezy zostaną zakończone omówieniem działalności pierwszego w Polsce (od 2002 roku) Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Antymobbingowego OSA w Gdańsku, ze wskazaniem możliwości współpracy ze Stowarzyszeniem przez pracodawców i specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy. MAREK BRENNENSTHUL, ANNA CUDZIK Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Ocena narażenia na hałas emitowany przez wybrane środki transportu w gospodarstwie rolnym Praca dotyczy zagadnień związanych z problematyką ekspozycji na hałas osób pracujących w gospodarstwie rolnym. Jako cel pracy przyjęto ocenę poziomu natężenia dźwięku emitowanego 6 przez środki transportu wykorzystywane w rolnictwie. W pracy skupiono się na badaniu hałasu słyszalnego emitowanego przez ciągniki rolnicze i samochody dostawcze. Ciągniki są wykorzystywane do transportu płodów rolnych i środków produkcji na krótkie odległości (np. transport zboża do punktu skupu), natomiast samochody dostawcze znajdują zastosowanie w gospodarstwach małoobszarowych o konkretnej specjalizacji produkcji (np. produkcja ogrodnicza ze sprzedażą bezpośrednią). Badania przeprowadzono z wykorzystaniem dozymetru hałasu WED007, zarówno w kabinach pojazdów, jak i na zewnątrz (w odległości 1 i 5 m). Pomiary wykonywano w trakcie jazdy oraz w trakcie postoju pojazdu z włączonym silnikiem. Uzyskane wyniki umożliwią dobór optymalnej, w danych warunkach, metody ograniczania negatywnego wpływu hałasu na organizm człowieka. Słowa kluczowe: zagrożenie, hałas. AGNIESZKA LANGER Uniwersytet Warmińsko–Mazurski Analiza zagrożeń w produkcji biopaliw stałych w mikroprzedsiębiorstwach Praca przedstawia opracowane instrukcje bezpieczeństwa w czasie produkcji stałych paliw ekologicznych, tj. peletu i brykietu. Scharakteryzowano surowce, które są wykorzystywane do produkcji biopaliw, a także użytą technologię w procesie produkcji. Dokonano zestawienia zagrożeń w procesie wytwarzania stałych paliw ekologicznych z tak zwanej biomasy odpadowej. Opracowano także ocenę ryzyka zawodowego na wytypowanym stanowisku pracy i wskazano zasady postępowania, które miały na celu ograniczyć lub wyeliminować powstawanie zagrożeń w produkcji peletu oraz brykietu. Następnie scharakteryzowano metody prowadzonych pomiarów hałasu i zapylenia w czasie pracy rozdrabniacza i peleciarki, które składają się na linię produkcyjną wytwarzającą pelet, mając na celu wskazanie uciążliwości zagrożeń, które występują w czasie tego procesu technologicznego. Omówiono wyniki pomiarów. Zauważono, że w czasie produkcji peletu wartość najwyższego dopuszczalnego natężenia w czasie 8–godzinnego dnia pracy została przekroczona dość znacznie. Stężenie zapylenia dla wdychanej frakcji na badanym stanowisku zostało przekroczone o 1,24 krotności NDS. Następnie sporządzono zasady oraz procedury postępowania w czasie procesu produkcyjnego na podstawie badań, oceny ryzyka, zawodowego mającego na celu zapewnienie bezpieczeństwa każdej osobie, która bierze udział w przebiegu procesu wytwarzania. WIESŁAW TOMASZEWSKI1, MARTA DOMŻAŁ2, IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA3 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu 2 Uniwersytet Wrocławski 3 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu 7 Biologiczne zanieczyszczenia w zakładach przemysłu spożywczego – źródła i działania zapobiegawcze, ochrona pracowników, narzędzia zapewniające bezpieczeństwo i jakość żywności Zanieczyszczeniami żywności określa się składniki obce, pochodzące z gleby, wody, powietrza bądź wynikające z niewłaściwych procesów technologicznych. Do zanieczyszczeń biologicznych zalicza się żywe organizmy lub ich metabolity powstające w wyniku naturalnych procesów fizjologicznych mikroorganizmów. Czynniki biologiczne stanowią zagrożenie zarówno dla konsumentów, jak i dla pracowników zakładów spożywczych. Mogą być przyczyną zakażenia, alergii oraz zatrucia. Zastosowanie środków prewencyjnych jest niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom oraz otrzymania produktów najwyższej jakości. Obowiązujące w Polsce przepisy prawa nakładają na przedsiębiorstwa spożywcze obowiązek wdrażania systemu HACCP, którego jednym z elementów jest Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP) i Dobra Praktyka Higieniczna (GHP). W niniejszym opracowaniu zostały przedstawione potencjalne zagrożenia biologiczne, które mogą wystąpić w czasie procesów technologicznych i stanowić zagrożenia dla zdrowia pracowników, oraz zanieczyszczenia biologiczne gotowych produktów spożywczych. Opisano również sposoby zapobiegania tym zagrożeniom. W pracy omówiono zagrożenia biologiczne przy produkcji z wykorzystaniem mleka, mięsa oraz zbóż. BEATA MUCHA Instytut Przyrodniczo–Techniczny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Czynniki szkodliwe w pracy bibliotekarza – na przykładzie biblioteki uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze Bibliotekarz wykonuje czynności związane z funkcjonowaniem biblioteki. Jego zadaniem jest sprawowanie opieki nad jej zasobami według ustalonych wcześniej zasad. Pomieszczenie pracy bibliotekarza i jego wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Największymi uciążliwościami tego zawodu są transport ręczny, kontakt z czytelnikami oraz szkodliwe czynniki biologiczne. Postawowymi środkami ochrony w bibliotece powinno być przestrzeganie zasad higieny, takich jak: mycie rąk z użyciem mydła, wietrzenie pomieszczeń i używanie okularów przy pracy z monitorem, a także badania środowiska pracy i opieka medyczna. W artykule zaprezentowana została ochrona pracownika przed szkodliwymi działaniami czynników szkodliwych, na przykładzie biblioteki uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze. Słowa kluczowe: bibliotekarz, czynniki szkodliwe, profilaktyka. Keywords: librarian, noxious factors, prevention. 8 JANUSZ MIROSŁAWSKI1, IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA2, ANDRZEJ PAUKSZTO1, DANIEL JANAS1 1 Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu 2 Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem PM10 i PM2,5 w salach dydaktycznych wyższej uczelni Praca dotyczy imisji pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 w salach wyższej uczelni w Katowicach. Badania wykonano za pomocą urządzenia TSI DustTrak model 8520. Badania zostały wykonane w salach podczas zajęć wykładowych. Wykonano trzy pomiary podczas zajęć trwających półtorej godziny. Pierwszy zrealizowano przed zajęciami, kiedy zajęcia jeszcze się nie zaczęły. Kolejne badanie przeprowadzono po 45 minutach zajęć. Ostatnie wykonano po zakończeniu zajęć, ale przed wyjściem studentów z sali. Stężenie frakcji PM10 było różne w poszczególnych salach i zmieniało się w granicach od 0,078 do 0,367 mg/m3 w różnych fazach trwania zajęć. Podobnie było z frakcją pyłów PM2,5, dla których zmiana stężenia była w granicach od 0,070 do 0,351 mg/m3. Uzyskane wartości nie przekraczały dopuszczalnych norm dla tych pyłów w pomieszczeniach pracy. Słowa kluczowe: imisja pyłów, pomieszczenia dydaktyczne, pył PM10, pył PM2,5. 1 KAZIMIERA MARZEC, 1IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 2DANUTA SKALSKA 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu 2 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Czas pracy a dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni Dobrostan subiektywny jest jednym z elementów ludzkiego zdrowia, określanego nie tylko na podstawie braku choroby lub niepełnosprawności, lecz również jako subiektywnie postrzegane przez człowieka zadowolenie z fizycznego, psychicznego i społecznego stanu własnego życia. Poczucie dobrostanu jest równowagą między wyzwaniami psychicznymi, społecznymi i fizycznymi a zasobami wewnętrznymi, którymi dysponuje człowiek. Pracownicy dydaktyczni wyższych uczelni bardzo często pracują w różnych godzinach w dni powszednie oraz w soboty i niedziele. Również liczba godzin pracy jest zmienna od dwóch do dwunastu w szczególnych przypadkach dla zajęć prowadzonych na studiach niestacjonarnych. Praca w soboty i niedziele może powodować zakłócenia w życiu rodzinnym. Celem pracy było określenie, w jaki sposób czas pracy wpływa na dobrostan pracowników. Postawiono w pracy tezę: „Na dobrostan pracowników dydaktycznych wpływa czas pracy, a dobrostan jest zależny od wieku pracowników”. 9 Badania oparto na ankiecie. Na dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni wpływa praca w soboty i niedziele oraz dobrostan zależy od wieku pracowników. MARCIN KRAUSE Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska Analiza percepcji zagrożeń w środowisku pracy na przykładzie badań ankietowych wśród ratowników górniczych w kopalni węgla kamiennego Opracowanie obejmuje problematykę ochrony człowieka w środowisku pracy, w której ważnym elementem jest spostrzeganie zagrożeń dla życia i zdrowia. W artykule przedstawiono wyniki sondażu na temat analizy zagrożeń i oceny ryzyka w środowisku pracy, który przeprowadzono wśród 80 ratowników górniczych, zatrudnionych w wybranej kopalni węgla kamiennego. Badania ankietowe w zakresie percepcji zagrożeń górniczych były oparte na autorskim kwestionariuszu, który obejmował opis ankiety, część ogólną i szczegółową, treść 13 pytań, odpowiedzi w skali pięciostopniowej lub trójstopniowej, ze wskazaniem na odpowiedni poziom ryzyka, metrykę respondenta, ze zwróceniem uwagi na wiek i staż pracy. Słowa kluczowe: percepcja zagrożeń, zagrożenia górnicze, ratownictwo górnicze. MARCIN KRAUSE, ANETA GRODZICKA Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska Analiza wybranych metod badania ryzykownych zachowań na przykładzie górników zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego Opracowanie dotyczy problematyki metodyki badań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w której przedmiotem analizy powinny być nie tylko warunki pracy i organizacja pracy, ale także zachowania człowieka. W artykule przedstawiono analizę wybranych metod badania ryzykownych zachowań z uwzględnieniem specyfiki warunków pracy pod ziemią i uzasadnieniem stosowania pośrednich metod zbierania danych. Publikacja obejmuje przegląd wybranych metod zbierania danych, metod badania wypadków i metod oceny ryzyka, a w szczególności omówiono m.in. testy psychologiczne, sondaż, obserwację, studium przypadku, analizę dokumentów, listy kontrolne, systematykę TOL, metodę HRA. Słowa kluczowe: ryzykowne zachowania, górnictwo podziemne, metody badań. Aneta GRODZICKA, Magdalena BUJARA Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska 10 Analiza stanu bezpieczeństwa na stanowisku górnika kombajnisty z uwzględnieniem wykonywania czynności roboczych i stosowania środków ochrony indywidualnej Artykuł dotyczy problematyki analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalniach węgla kamiennego, której ważnym elementem jest ocena ryzyka zawodowego. W opracowaniu skupiono uwagę na wybranym stanowisku pracy górnika kombajnisty, zlokalizowanego w wybranym oddziale wydobywczym kopalni węgla kamiennego. Celem pierwszej części badań było ocena ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody Score Risk w aspekcie wykonywania 16 wytypowanych czynności roboczych. Celem drugiej części badań była analiza stosowania środków ochrony indywidualnej na podstawie badań ankietowych, opartych na autorskim kwestionariuszu i przeprowadzonych wśród 50% populacji załogi. Słowa kluczowe: górnictwo, zagrożenia, ryzyko zawodowe, środki ochrony indywidualnej. ANETA GRODZICKA Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska Analiza cech członków zastępu ratowniczego na podstawie badań Artykuł dotyczy problematyki cech charakteryzujących członków zastępu ratowniczego na podstawie sondażu wśród 88 ratowników górniczych, zatrudnionych w wybranej kopalni węgla kamiennego. W publikacji przedstawiono wyniki ankietyzacji na temat predyspozycji psychologicznych, wymaganych od członków zastępu ratowniczego w górnictwie węgla kamiennego. Badania ankietowe obejmowały najistotniejsze cechy i sprawności psychiczne zawodu ratownika: umiejętność współdziałania w zespole, szybki refleks, wytrzymałość na długotrwały wysiłek, samokontrola, odporność emocjonalna, umiejętność podporządkowania się, umiejętność szybkiego podejmowania decyzji, dokładność i sumienność. Słowa kluczowe: górnictwo, ratownictwo, psychologia. ARKADIUSZ BARĘDZIAK Charakterystyka zagrożeń w Służbie Celnej Służba Celna RP to umundurowana formacja, która podlega Ministrowi Finansów. Polscy celnicy wykonują identyczne zadania, jak ich koledzy we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Praca funkcjonariuszy celnych jest realizowana w dwóch, wyodrębnionych na potrzebę niniejszego artykułu, pionach: administracyjnym i operacyjnym. Zagrożenia typowe dla pionu administracyjnego są praktycznie tożsame z zagrożeniami przy wykonywaniu prac biurowych. Natomiast zadania wykonywane przez celników w pionie operacyjnym związane są z licznymi 11 zagrożeniami, które można klasyfikować, uwzględniając różne kryteria i podziały. Aspekt ten zostanie poddany w niniejszym artykule szczegółowej analizie. W artykule zostanie omówiony także m.in. aspekt warunków przeprowadzanej rewizji: jest ona dokonywana w specjalnych halach, kanałach i na rampach rewizyjnych, przy użyciu sprzęt specjalistycznego. ALEKSANDRA CELBAN Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach II rok studiów, Kierunek: lekarski Promieniowanie jonizujące oraz pole elektromagnetyczne w medycynie – narażenie zawodowe pracowników radiologicznych Pracownicy radiologiczni narażeni są na szereg szkodliwych czynników związanych z promieniowaniem jonizującym oraz elektromagnetycznym. Artykuł opisuje możliwe skutki ekspozycji na powyższe, przedstawia normy prawne oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Współczesna medycyna nie mogłaby funkcjonować bez specjalistycznej aparatury, takiej jak tomograf komputerowy czy rezonans magnetyczny, które są źródłem czynników narażenia. Jest to powodem stosowania wysoko rozwiniętych środków ochrony radiologicznej obejmujących: wyposażenie gabinetów w środki diagnostyczne o akceptowalnej emisji promieniowania, osłony (ekrany), stroje pracowników oraz dozymetry, które pozwalają na kontrolę dopuszczalnych dawek promieniowania. SZYMON SALAMON Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Źródła zagrożeń wypadkowych na stacji paliw płynnych i LPG W zdarzeniach wypadkowych związanych z dystrybucją gazu płynnego, można wyróżnić trzy podstawowe zagrożenia: wybuchy i pożary powstałe wskutek niekontrolowanego wypływu gazu spowodowanego utratą szczelności instalacji lub nieostrożnością podczas obsługi urządzeń gazowych, zagrożenia wynikające z przepełnienia lub przegrzania butli, w wyniku czego może dojść do wybuchu zbiornika gazu, wskutek nadmiernego wzrostu ciśnienia gazu, oraz zjawiska BLEVE, czyli wybuchy rozprężających się par cieczy – gazów węglowodorowych. Niniejsza publikacja koncentruje się na wymienionych wcześniej zagrożeniach, mogących mieć miejsce na stacjach LPG. 1 1 PIOTR KACZMAREK, 2IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 3IZABELA HORZELA Centralny Ośrodek Szkolenia Pracowników Służby Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Kaliszu 2Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu 3 Akademia Obrony Narodowej Warszawa 12 Analiza porównawcza wydatku energetycznego pracowników magazynów Wydatek energetyczny może służyć do określenia ciężkości pracy. W opracowaniu przedstawiono wyniki badania wydatku energetycznego pracowników magazynów różnych przedsiębiorstw. Proces pracy magazynierów został podzielony na zadania i czynności. Wydatek energetyczny dla poszczególnych czynności zawodowych wyznaczono metodą kalorymetrii pośredniej. Wykonano pomiary objętości powietrza wdychanego, wykorzystując liniową zależność pomiędzy wielkością minutowej wentylacji a wielkością zużytego tlenu. Określono czas trwania poszczególnych czynności zawodowych. Badania przeprowadzono miernikami MWE–1 Wyznaczony wydatek energetyczny pracy magazynierów po uwzględnieniu niepewności pomiaru mieścił się w granicach 7784 a 11509 kJ, co wskazuje na pracę ciężką i bardzo ciężką. Tylko w trzech magazynach praca była zaliczana do ciężkiej, w pozostałych praca została określona jako bardzo ciężka. Słowa kluczowe: obciążenie pracą, wydatek energetyczny. 1 LIDIA JARMUŁOWICZ, 2IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA 1 Biuro Doradztwa Prawno-Gospodarczego, Naukowo-Technicznego, BHP, Szkolenia 2 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Bezpieczne użytkowanie i usuwanie wyrobów zawierających azbest. Bezpieczne ponowne wykorzystanie azbestu Azbest to doskonały materiał budowlany stosowany na szeroką skalę w budownictwie oraz przemyśle – odporny na ogień, wysoką temperaturę, nieprzewodzący prąd oraz ciepło. Po latach stosowania okazał się być groźny dla ludzi i zwierząt. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszystkie wyroby zawierające azbest muszą być usunięte do 2032 roku. W artykule przedstawiono takie zagadnienia jak: jakie wyroby mogą być podejrzane o zawartość azbestu?, jak bezpiecznie usunąć m.in. pokrycie dachowe z płyt azbestowych? oraz jak zminimalizować ryzyko narażenia zdrowia na szkodliwe działanie azbestu? Wyroby z azbestu w złym stanie technicznym lub uszkodzone wymagają odpowiedniej procedury m.in. zabezpieczenia najbliższego otoczenia czy stosownych zgłoszeń. Obecnie w Polsce stosuje się jedyną metodę pozbywania azbestu czyli zakopywanie. Ziemia na zawsze zostaje skażona, a wody podziemne mogą przenosić niebezpieczne związki na duże obszary. Jak wskazują badania, istnieją jednak bezpieczne metody utylizacji azbestu, które zostały przedstawione w artykule. 1 IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 2JANUSZ MIROSŁAWSKI, 2ANDRZEJ PAUKSZTO 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu 2 Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach 13 Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem przemysłowym w zakładach usługowych Na stanowiskach szlifierza oraz lakiernika zagrożenie pyłami przemysłowymi może stanowić poważny problem zdrowotny. W celu oceny narażenia na pyły wykonano pomiary zapylenia. dla wymienionych stanowisk. Pomiary wykonano za pomocą pyłomierza indywidualnego CIP–10. Lakiernia wyposażona jest w wentylację ogólną nawiewno–wywiewną, a kabina lakierowania proszkowego w wewnętrzną instalację wyciągową. W kabinie lakierniczej umieszczone są filtry do lakierni proszkowych. Filtry pochłaniają unoszący się w kabinie pył. Stężenie pyłu na stanowisku lakiernika w przypadku pyłów zawierających wolną krzemionkę od 2 do 50%, dla pyłu całkowitego wyniosło od 2,5 mg/m³ do 3,6 mg/m³, a dla pyłu respirabilnego od 0,9 do1,0 mg/m³. Stężenie zapylenia w lakierni nie przekroczyło najwyższego dopuszczalnego stężenia, jednak zawiera się w granicach 0,9 do 1 NDS, co stanowi zagrożenie dla pracownika, a poziom ryzyka zawodowego dla lakiernika jest średni Na stanowisku szlifierza nie stwierdzono przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń, krotność NDS wyniosła 0,18, a poziom ryzyka zawodowego jest mały. BARBARA CHOMĄTOWSKA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ISO 45001: 2016 – międzynarodowa norma w zakresie systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy W 2013 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) rozpoczęła prace nad opracowaniem normy międzynarodowej w zakresie systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. W tym celu w czerwcu 2013 roku powołany został komitet projektowy ISO/PC 283 „Occupational health and safety management systems”. W pracach nad normą uczestniczą przedstawiciele kilkudziesięciu krajów. Po opublikowaniu, które planowane jest na październik 2016 roku, ISO 45001 będzie pierwszą normą ISO dotyczącą systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Celem artykułu jest przedstawienie wchodzącej w maju 2016 roku w etap końcowego projektu normy ISO/FDIS 45001 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – Wymagania i wytyczne stosowania”. Pokazana zostanie jej struktura, omówione najważniejsze wymagania i wytyczne oraz potencjalne korzyści wynikające z jej zastosowania w organizacjach. KAMIL ZIĘBA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Ekonomiczne aspekty koncepcji CSR w obszarze bezpieczeństwa pracy sektora MŚP 14 Postrzeganie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w kategoriach wyłącznie marketingowych akcji charytatywnych coraz częściej uznawane jest za podejście archaiczne. Do grona aktywnych i świadomych inicjatorów działań prospołecznych, tj. ukierunkowanych na doskonalenie warunków pracy, zaliczamy obecnie już nie tylko duże jednostki gospodarcze, ale także małe i średnie przedsiębiorstwa. Wraz ze wzrostem świadomości odnośnie wagi bezpieczeństwa pracy – ponoszą one coraz większą odpowiedzialność za swoje przedsięwzięcia. Artykuł skupia się przede wszystkim na ekonomicznych aspektach społecznej odpowiedzialności, łącznie z odniesieniem do korzyści osiąganych jako rezultat jej stosowania w obszarze bezpieczeństwa pracy. Przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na grupie przedsiębiorstw, które w latach 2013-2014 wdrożyły projekty mające na celu zwiększenie swojej konkurencyjności poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR), dofinansowane ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. KOŁO NAUKOWE BHPergo Instytut Społeczno–Prawny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Badania jakości powietrza i prawidłowości oświetlenia w wybranych salach Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa Praca umysłowa wymaga odpowiednich warunków, dotyczy to również studentów. Władze muszą zapewnić takie warunki w salach wykładowych, ćwiczeniowych i laboratoriach uczelni, aby studenci mogli pracować wydajnie i nie obciążali nadmiernie organizmu. W opracowaniu przedstawiono wyniki badania stężenia dwutlenku węgla oraz natężenia i równomierności oświetlenia w sali wykładowej, w sali ćwiczeniowej i w laboratorium. Oświetlenie sal spełnia wymagania przepisów prawa i norm, wątpliwości może budzić możliwość wyłączenia części oświetlenia – tak aby pola pracy studentów były oświetlone, a ekran był w cieniu. Natomiast stężenie dwutlenku węgla w pomieszczeniach w zależności od kubatury, liczby studentów na zajęciach i wentylacji pomieszczeniach w salach ćwiczeniowych osiągał poziom 1000 ppm po 11 – 15 minutach, a w sali wykładowej po około 45 minutach. Poziom 1000 ppm nie powoduje trwałego uszczerbku na zdrowiu, ale utrudnia koncentrację. 15