B_kampania SU I+III

Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
B
Autorki: Anna Dereń, Lidia Pasich, Ewa Taszarek
Tytuł projektu:
Wybieramy przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego
Scenariusz dla klas 1 -3
Czas realizacji projektu – 16 godzin
Uzasadnienie realizacji projektu
Realizacja projektu jest bardzo ważna z uwagi na przygotowanie do pełnego uczestnictwa dziecka w
życiu demokratycznego społeczeństwa, którego podstawowym elementem jest udział w wyborach do
różnego rodzaju ciał samorządowych. Zazwyczaj uczniowie klas I -III nie uczestniczą w życiu szkolnych
struktur samorządowych i dopiero po przejściu do klasy IV zaczynają pełnić funkcje w szkolnym
samorządzie.
Projekt, w ramach którego dzieci opracują i przeprowadzą wybory swoich kandydatów do rady SU,
umożliwia im naukę podejmowania decyzji oraz ponoszenia odpowiedzialności i współdziałania na
rzecz wspólnego dobra.
Dzieci pracują w grupach, przeprowadzają badania, wywiady, robią notatki, proszą starszych kolegów
lub dorosłych o współpracę. Poznają swoją szkołę jako zorganizowaną społeczność, w której obowiązują
określone prawa, a jej członkowie pełnią różne role. Dowiadują się w jaki sposób działa, skąd biorą się
prawa, jak podejmowane są decyzje. Rozmowy z kolegami ze starszych klas, nauczycielami, dyrektorem
szkoły, rodzicami, pomogą im w przygotowaniu własnej kampanii wyborczej.
Dzieci odpowiadają za realizację zadań, za sposób podjęcia pracy w samorządzie uczniowskim, a ich
aktywność rzeczywiście służy rozwijaniu samorządności uczniowskiej i świadomości, że mają te same
prawa, co starsi koledzy i podobnie dzieje się w świecie dorosłych.
Wszystkie ustalenia zapisywane są na dużych arkuszach papieru. Pomaga to w tworzeniu
„samorządowego słownika”, porównywaniu tego, co wiedzieliśmy na początku projektu z tym, czego
się nauczyliśmy w trakcie realizacji. Dzieci będą odwoływały się do zapisów, ustaleń, na bieżąco
sprawdzały na jakim etapie się znajdują, jakie zadania przed nimi.
Ważna jest również współpraca z rodzicami, nauczycielami, lokalnym samorządem -dzieci powinny
zrozumieć, że szkoła jest ważną częścią społeczności lokalnej, a to co robią w szkole jest odbiciem
praw i zasad istniejących w społeczeństwie demokratycznym.
Cele ogólne projektu:
Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii wyborczej do Samorządu Uczniowskiego
Cele szczegółowe:
Uczeń wie:
jakie prawa mają w szkole dzieci i dorośli, jak działa szkoła oraz Samorząd Uczniowski
jakie potrzeby mają koledzy ze szkoły; uzasadnia swoje potrzeby i wskazuje sposób ich
realizacji
jak zorganizować kampanię wyborczą
jak przeprowadzić proste wywiady i prezentować, to czego się dowiedział
jak zaplanować i przeprowadzić kampanię wyborczą do SU
1
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Rozumie:
że współdecyduje o sprawach ważnych dla siebie i innych uczniów w szkole
że ma prawa i obowiązki takie, jak pozostali członkowie szkolnej społeczności
że trzeba odpowiadać za podejmowane decyzje
Cele edukacyjne:
Podstawa programowa - Edukacja polonistyczna:
uczeń uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji
uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie;
poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych
Podstawa programowa - Edukacja plastyczna:
korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie z
elementarną wiedzą o prawach autora)
Podstawa programowa - Edukacja społeczna:
wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa
Kompetencje kluczowe UE - Kompetencje społeczno-obywatelskie i uczenie się:
Nabycie umiejętności efektywnego zaangażowania wraz z innymi ludźmi, rozwiązywania
problemów lokalnych (szkolnych), krytycznej i twórczej refleksji nad sposobami doskonalenia
środowiska szkolnego
Niezbędne umiejętności: poszukiwanie odpowiednich informacji, kształtowanie wytrwałości w
uczeniu się, koncentracji na zadaniu i dokonywania krytycznej refleksji, kształtowanie
grupowego procesu uczenia się
Produkty końcowe projektu:
1. przeprowadzona kampania wyborcza do reprezentacji Samorządu Uczniowskiego.
2
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
DZIAŁANIA
Etap 1. Starter - Pierwsze posiedzenie czyli rozmowy w kręgu - 2 godz.
Cel: rozwój umiejętności rozmowy w grupie oraz podejmowania zespołowych decyzji
Pomoce: szary papier, pisaki, kleje, farby, kredki, zszywacze, nożyczki,, gazety, bloki rysunkowe, kartki
papieru różnych formatów, kolorowy papier.
Zaproś dzieci, żeby usiadły w kręgu. Opowiedz im jakie znaczenie ma krąg, że nikt nie ma jakiegoś
najważniejszego miejsca, że wszyscy dobrze się widzą, że każda wypowiedź, głos są bardzo ważne i
dlatego mówi zawsze tylko jedna osoba. Również po to, żeby wszyscy mogli ją usłyszeć. Zapytaj jak
się czują na swoich najważniejszych miejscach i czy rzeczywiście dobrze się im będzie rozmawiało o
ważnych sprawach. Zadbaj, żeby wszystkie dzieci mogły zabrać głos.
Wyjaśnij, że celem wspólnej narady będzie decyzja, czy chciałyby coś zmienić w klasie, szkole oraz
wspólna dyskusja, w jaki sposób można będzie wprowadzić te zmiany. Poproś, żeby przez 30 sekund
zastanowiły się nad tym, a następnie poproś, żeby kolejno zgłaszały swoje propozycje. Zapisuj je na
dużym arkuszu papieru w formie tabeli, np.:
Wykorzystaj piłeczkę albo kosmatego rzutka jako wywołanie do odpowiedzi. Ty zacznij pierwszy, a
potem niech dzieci rzucają do siebie. Ważne, żeby każdy miał czas na udzielenie odpowiedzi.
Propozycja
Po co?
Np. zawiesimy obrazki
Np. aby było ładniej
Jak wybrać rozwiązanie, kto
nam pomoże, w jaki sposób
podejmiemy decyzję (wybór)
Rodzice, miejscowy „artysta”
Razem będziemy wybierać
obrazki
Najpierw wpisujemy wszystkie propozycje uczniów, a potem prosimy o uzasadnienie (Po co?) oraz
rozmawiamy o tym, czy pomysł jest możliwy do realizacji (wykreślamy nierealne). Przeglądamy
jeszcze raz listę propozycji po to, żeby zastanowić się nad możliwością realizacji. Rozmawiamy o tym,
co możemy zrobić, żeby można było zrealizować te propozycje.
(propozycje dzieci mogą stać się ważnym elementem kampanii wyborczej - w programach oraz
potem w planie pracy SU – po wyborach ważne będzie kontrolowanie przez grupę realizacji
przyjętych zadań).
Zapiszcie też kryteria, którymi dzieci kierowały się, proponując wprowadzenie zmian.
Będziemy się odwoływać do nich w rozmowach o funkcji SU, jego zadaniach, potrzebach różnych
grup.
Rozpocznij rozmowę o tym, w jaki sposób decydujemy o czymś w domu: np. w jaki sposób rodzina
wybiera miejsce wyjazdu na wakacje, zakup sprzętu domowego, jedzenia, co będzie na obiad, co
będziemy oglądać w TV itp. Kto rządzi w domu i wpływa na różne sprawy ?
Łatwo możemy wyróżnić te decyzje, które wymagają zgody wszystkich domowników oraz przypadki,
gdy decyzję podejmuje się indywidualnie lub przez dorosłych (np. ustalanie godziny powrotu do
domu, zakup prezentu dla dziecka w rodzinie, wybór książki do czytania…)
3
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Zadaj pytania:
A czy wiecie kto, kiedy i dlaczego podejmuje decyzje w szkole?
A może wiecie kto i jak rządzi w szkole?
Skąd wiadomo kiedy trzeba posprzątać, podlać kwiaty, kupić nową mapę albo komputer,
zorganizować bal albo festyn szkolny?
Czy każda klasa wygląda jednakowo?
Czy uczniowie każdej klasy mają przerwy w innym czasie?
Co robi dyrektor w swoim gabinecie?
Czy uczniowie o czymś decydują?
Odpowiedzi dzieci zapisujemy na dużym arkuszu papieru i zawieszamy w widocznym miejscu.
Na zakończenie spotkania poproś dzieci, żeby dokończyły zdanie:
Spotkanie w kręgu pomaga w ……
Etap 2. Kto rządzi w szkole czyli planujemy wyprawę badawczą (dziennikarską) -2 godz.
Cel: Zaplanowanie przeprowadzenia wywiadów z innymi osobami w celu zdobycia informacji na
temat reguł i zasad obowiązujących w szkole
Pomoce: szary papier, pisaki, kleje, farby, kredki, zszywacze, nożyczki, zeszyty 16-kartkowe, ołówki,
identyfikatory lub tekturowe „legitymacje prasowe”, aparaty fotograficzne,
Powiedz uczniom, że czeka ich niezwykła wyprawa. Otóż staną się dziennikarzami – badaczami i
przeprowadzą wywiady z tymi osobami lub uczniami, którzy mogą im dostarczyć im informacji na
pytanie (kluczowe):
⇒ Kto i w jaki sposób rządzi w szkole?
Aby wykonać to zadanie podzielimy się na grupy badawcze: każda grupa otrzyma zeszyt 16-kartkowy,
„dyżurny” aparat fotograficzny, ołówki. Możemy też przygotować legitymacje „dziennikarskie” lub
identyfikatory, uprawniające grupy do składania wizyt w klasach i rozmów z poszczególnymi grupami,
które zaraz zidentyfikują
Najpierw poproś dzieci, aby określiły, z kim trzeba przeprowadzić rozmowy. Zbierz propozycje dzieci i
zapisz je na dużym arkuszu papieru lub tablicy np.:
- uczniowie kl. IV
- uczniowie kl. V
- uczniowie kl. VI
- sekretariat
- panie woźne
- dyrektor
- władze samorządu uczniowskiego
- władze stowarzyszenia prowadzącego szkołę…
- itp
Pozwól dzieciom na samodzielne zbudowanie tej listy. Nawet jeśli pojawią się na niej osoby, które
mało wiedzą o decyzjach podejmowanych w szkole, będzie to dla nich b. ważne doświadczenie.
Utwórzcie grupy, które zbiorą informacje w różnych miejscach. Zapiszcie imiona dzieci przy
poszczególnych źródłach informacji.
Ustalmy wspólnie z dziećmi listę pytań: np.:
o czym decydują?
4
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
kto o tym zdecydował? Kto im dał te uprawnienia?
jak podejmują decyzje? z kim je konsultują?
czym się kierują podejmując decyzje?
za co są odpowiedzialni ?
co chcą zmienić, wprowadzić w szkole?
Spiszcie pytania na kartkach, tak aby każda grupa miała je. Będą służyły jako plan prowadzonych
wywiadów. Ustalcie czas i miejsce prowadzenia wywiadów
Następnego dnia każda z grup ma 15-30 minut na rozmowy w wyznaczonych miejscach – warto
wcześniej umówić się ze wszystkimi „badanymi” na spotkania np. o 8.00 rano.
UWAGA! Ważne, aby dzieci samodzielnie przeprowadziły wywiady!
Powiedz dzieciom, że każdy dziennikarz posiada „pożyteczne ściągawki”, które pomagają im
przeprowadzić dobrze wywiad. Zawierają one wskazówki, jak dobrze przeprowadzić wywiad. Wręcz
im instrukcję do wywiadu (Załącznik nr 1).
Powiedz, że muszą umówić się z konkretnymi osobami i samodzielnie przeprowadzić rozmowy.
Ustalcie czas rozmowy, np. 15 min. i termin wykonania zadania.
Następnie powiedz dzieciom, aby podzieliły się na grupy (np. poprzez losowanie). Każda grupa
otrzymuje: zeszyt 16-kartkowy, „aparat fotograficzny”, ołówki, legitymacje „dziennikarskie” lub
identyfikatory uprawniające grupy do składania wizyt różnym osobom i rozmów z nimi.
Powiedz dzieciom, że zadanie będzie wykonane, jeśli
(tu podaj kryteria):
→ Zadadzą różne pytania (co najmniej 3) i uzyskają na nie odpowiedzi
→ Zapiszą propozycje zmian do wprowadzenia w szkole, które im przyszły do głowy w trakcie
wywiadu
→ Przedstawią samodzielnie wyniki wywiadu całej grupie projektowej.
Omów z dziećmi kryteria. Może same dodadzą swoje lub zmodyfikują twoje propozycje. Powiedz, że
te ustalenia pozwolą nam ocenić jakość wywiadów. Zawieś je obok pytań do rozmówców.
Etap 3. Dziennikarze w akcji czyli zbieramy informacje - 2 godz.
Cel: zebranie informacji o tym, kto i o czym decyduje w szkole
Pomoce: szary papier, pisaki, kleje, farby, kredki, zszywacze, nożyczki, szkolne regulaminy inne
dokumenty, gazety, bloki rysunkowe, kartki papieru różnych formatów, kolorowy papier
Po przeprowadzeniu rozmów spotykacie się w klasie, gdzie przypominasz co do tej pory zrobiliście i
jaki jest cel tego spotkania.
Powiedz, że raportowanie to ważna część zbierania informacji – wtedy je prezentujemy innym i
wyciągamy z nich wnioski. Jest to - złota księga wiedzy i my nauczymy się z niej korzystać.
Grupy przygotowują się do składania raportu. Robią to po kolei i planowo.
Najpierw poproś, żeby dzieci przypomniały sobie, jaki jest układ sal, pomieszczeń szkolnych, w
których przeprowadzały wywiady i narysuj duży (na szarym papierze) plan szkoły, zgodnie ze
wskazówkami dzieci. Wpiszesz do niego informacje zebrane przez grupy zwiadowcze.
5
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Np.
Władze samorządu
uczniowskiego
(skład, co robią, w jaki
sposób są wybierani, co
planują, kiedy będą
wybory)
Klasa IV
(tu wpisujemy inf. uczniów, np.
hodują rybki a teraz chcą mieć
terrarium)
NASZA KLASA
sekretariat
Klasa V
Dyrektor
Klasa VI
Odbywa się raportowanie:
• grupy prezentują odpowiedzi swoich współrozmówców, korzystając z pomocniczej tabeli
(Załącznik nr 1), a Ty zapisujesz te informacje na plakacie,
• grupy oceniają ustne raporty poprzez odwołanie się do kryteriów .
Tutaj warto zastosować ocenę koleżeńską. Uczniowie przyznają grupie odpowiednią ilość
„uśmiechniętych buziaków”, które przyklejają w tym miejscu na plakacie, gdzie jest zapisany
rozmówca grupy. Jeden „uśmiechnięty buziak” odpowiada spełnieniu jednego kryterium. Każda
grupa ocenia koleżeńsko wszystkie raporty, z wyjątkiem swojego. Jeśli twierdzi, że kryterium nie jest
spełnione, musi uzasadnić swoją opinię. Czuwaj, aby uzasadnienie było czytelne, i by nie doszło do
kłótni.
Podsumuj pracę dzieci poprzez podkreślenie ich wielkich nowych umiejętności. Powiedz im, że ludzi,
którzy cały czas doskonalą swoje umiejętności nazywa się profesjonalistami.
Po zakończeniu raportowania umieść na nowym arkuszu propozycje zmian w szkole. Może on nosić
tytuł Zmiana jest dobra na wszystko.
W ten sposób uzyskujemy zwizualizowaną strukturę całej szkoły wraz z potencjalnymi możliwościami
modyfikacji rzeczywistości szkolnej.
Odwołaj się do informacji, z jakimi przyszła grupa robiąca wywiad z władzami samorządu
uczniowskiego. Grupa powinna przynieść wiadomość o wyborach do władz SU w szkole.
Jeśli tak się nie stało, sam poinformujesz o tym wydarzeniu i ta informacja staje się tematem dalszej
części spotkania.
Zastanówcie się wspólnie nad tym, co możecie teraz zrobić – czy dzieci wezmą udział w wyborach, czy
uczniowie powinni reprezentować klasy I-III we władzach samorządowych.
Przedstaw cel projektu, porozmawiaj o nim z uczniami, zapisz go na dużym arkuszu papieru i powieś
w widocznym miejscu. Będzie wam towarzyszył podczas wszystkich spotkań.
6
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Ustalamy wspólnie, że dzieci zaplanują swoją kampanię i przeprowadzą wybory przedstawicieli do
władz SU w klasach I-III (wybór kandydatów klasowych).
PODSUMOWANIE:
Zaproponuj zajęcie miejsc w kręgu i poproś aby dzieci odpowiadały na pytania:
czego się nauczyłem, dowiedziałem?
co było trudne?
co łatwe ?
czego chciałbym się jeszcze dowiedzieć?
Etap 4. Tajemnicza przesyłka czyli analizujemy regulaminy i dokumenty - 3 godz.
Cel: poznanie sposobu opisywania obowiązujących w szkole reguł, praw i obowiązków
Pomoce: duża koperta, szary papier, pisaki, kleje, farby, kredki, zszywacze, nożyczki, szkolne
regulaminy inne dokumenty (ksero tylko tych fragmentów, które dotyczą spraw uczniów (warto
wykonać znaczne powiększenie), regulamin SU, regulamin kampanii wyborczej), bloki rysunkowe,
kartki papieru różnych formatów, kolorowy papier
Do dużej koperty włóż potrzebne materiały (regulaminy, statut szkoły – ale tylko ksero tych
fragmentów, które dotyczą uczniów), zaklej ją i napisz nazwę adresata (np. „trzeciaki samorządaki”,
„drugoklasiści nie mają listy?”, „Pierwszaki poufne” itp.) tak, by zaintrygować dzieci.
Kiedy wejdą do klasy powinny znaleźć kopertę w jakimś widocznym miejscu. Zastanówcie się
wspólnie, co z nią zrobić.
Kto ją powinien otworzyć?
Czy to bezpieczne?
Do kogo należy to, co jest w środku?
Kiedy wyjmiemy zawartość , rozłóżmy wszystkie dokumenty na stole i porozmawiajmy dalej o tym, co
z nimi zrobimy, dlaczego je dostaliśmy? W jaki sposób będziemy je badać?
Zadaj pytanie: Co możemy zrobić, żeby poznać zawartość tekstów i zrozumieć je ?
Przyjmij propozycje, zapisując kolejne etapy „odczytywania dokumentów” , np.
1. pani czyta, a my słuchamy
2. wyjaśniamy słowa, których nie rozumiemy (dzieci mogą wprowadzić znaki graficzne np. ucho,
znak zapytania)
Siadamy przy wspólnym stole i analizujemy teksty, rozmawiamy o tym, w jaki sposób to, co zapisano
w regulaminie, dotyczy dzieci. Poproś, żeby podawały przykłady sytuacji szkolnych związanych z tymi
zapisami.
Bardzo ważne: Na tym etapie koniecznie sprawdź czy regulamin SU w twojej szkole zakłada udział
przedstawicieli z klas I-III we władzach samorządu? Czy wcześniej opracowane procedury wyborcze
pozwalają na przystąpienie do wyborów wszystkich uczniów szkoły?. Jeżeli regulamin nie uwzględnia
kandydowania do władz SU uczniów klas I-III, to należy wspólnie z dziećmi wystąpić z postulatem
wprowadzenia poprawek do regulaminu. Należy napisać petycję i podpisaną przez wszystkich
zainteresowanych złożyć u dyrektora szkoły, spotkać się w tej sprawie z przedstawicielami Rady
Rodziców, ustępujących władz SU.
7
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Należy sprawdzić zasady wyboru przedstawicieli klasowych do SU w twojej szkole. Najlepszym
rozwiązaniem jest system mandatowy, tj. każda klasa ma zapewniony udział 1 lub 2 przedstawicieli.
Wówczas głosujemy na listy kandydatów i uczniowie mogą głosować też na osoby z innych klas.
Zgodnie z procedurą i tak kandydaci klasowi mają zapewnione miejsce w strukturach SU. Ponieważ
wybory zazwyczaj przeprowadzają uczniowie klas starszych, toteż z nimi należy ustalić zasady
działania.
Dlatego zaplanuj spotkanie z przedstawiciele ustępującego SU lub zaproponuj spotkanie z Komisją ds.
Organizacji Wyborów (projekt dla klas IV-VI), aby dowiedzieć się jak działa ordynacja wyborcza i czy
maluchy mogą mieć swoich przedstawicieli. Jeśli nie, to spotkanie będzie okazją do zgłoszenia takiego
postulatu.
Po zakończonych wyborach, twoi uczniowie od czasu do czasu będą się spotykali w grupie
samorządowej, którą opiekuje się inny nauczyciel – przemyśl, w jaki sposób „przekażesz” ich
opiekunowi SU.
Podsumowanie:
Na koniec poproś, żeby dzieci zdecydowały, co zrobimy z tymi wszystkimi dokumentami. Zadbaj, żeby
uzasadniły swój pomysł i żeby mogły go zrealizować .
Jeżeli np. zdecydują, że założą teczkę, niech zaprojektują okładkę, napiszą (lub narysują) spis treści.
Będziecie mogli dokładać do niej kolejne, wspólnie wypracowane dokumenty, raporty, opracowane
plakaty, artykułu z gazet, regulaminy itp., tworząc w ten sposób np. „księgę samorządową”
Etap 5. Jak to się robi, czyli procedury wyborcze - 2 godz.
Cel: poznanie sposobu organizacji wyborów oraz kampanii wyborczej do SU
Pomoce: Regulamin SU i regulamin kampanii SU, ścienny kalendarz, duży arkusz szarego papieru,
pisaki, karki z bloku, kredki.
Tradycyjnie zasiądźcie w kręgu i porozmawiajcie o organizacji wyborów do władz SU. Przypomnij cel
projektu i wasze dotychczasowe działania. Odwołuj się do szkolnego regulaminu SU oraz innych
informacji związanych z organizacją kampanii. Wyjaśnij dzieciom procedurę wyborczą do władz SU,
zapisując jej elementy na kartkach z bloku (np. zgłoszenie kandydatów do komitetu wyborczego),
wyraźnie wskazując, jakie działania towarzyszą kampanii krok po kroku.
Możesz zaprosić uczniów z klas starszych, pracujących Komisji ds. organizacji wyborów i w Zespole
Obsługi medialnej kl. IV-VI, aby opowiedzieli jak będzie wyglądać kampania wyborcza do władz SU.
Wtedy dzieci lepiej zrozumieją swoją rolę w wyborze swojego kandydata.
Po tych wyjaśnieniach dzieci wykonują ilustracje do poszczególnych elementów procedury:
Np. dzieci odrysowują swoje stopy na kartkach z bloku, numerują ślady, dołączają kartkę z opisem
etapu oraz rysunek. Wykorzystaj, że narysowane stopy należą do poszczególnych dzieci i przydziel
każdemu zadanie związane z „jego” krokiem, np. przypominanie, co jest do zrobienia, kontrola
wykonania, prezentowanie efektu, itp.
Graficzne przedstawienie całej procedury postępowania pomoże dzieciom w zorientowaniu się, na
jakim etapie się znajdują, do czego powinny się przygotować, co jeszcze powinny zrobić, co wiedzieć.
W kalendarzu ściennym zaznaczcie, co będziecie robić przez kolejne dni aż do dnia wyborów.
8
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Poproś, żeby dzieci zapisały datę wyborów i zawiesiły w jakimś ważnym miejscu (każde z dzieci
zapisuje datę w dowolny sposób). Na drzwiach Sali spotkań klasy zawieście napis np. „Komitet
wyborczy klas I-III”.
Na koniec spotkania zaproponuj, żeby dzieci porozmawiały z rodzicami i dowiedziały się w jaki sposób
powstają samorządy, rządy, jak wybiera się kandydatów, co to jest kampania wyborcza. Pomogą
dzieciom listy do rodziców.
„Szanowni Państwo, nasza szkoła przygotowuje się do przeprowadzenia wyborów do władz
Samorządu Uczniowskiego w naszej szkole. Od dwóch dni wspólnie z Państwa dzieckiem
dowiadujemy się, kto rządzi w klasie, szkole, jak działa Samorząd Uczniowski. Będziemy wdzięczni,
jeżeli Państwo opowiedzą swojemu dziecku o samorządzie w swojej dawnej szkole, o tym, jak
powinna wyglądać kampania wyborcza, o Państwa udziale w wyborach, np. do rad sołeckich lub
gminnych. Jutro porozmawiamy o tym na lekcjach.”
Kolejny dzień zaczniemy od rozmowy na temat przeprowadzonych wywiadów.
Etap 6. Tajny plan, czyli budujemy klasową kampanię wyborczą - 2 godz.
Cel: zaplanowanie organizacji kampanii wyborczej
Pomoce: kartki z bloku, pisaki
Zasiądźcie w kręgu, przypomnij cel projektu i porozmawiajcie o tym, czego dzieci dowiedziały się od
rodziców. W przypadku, gdy rodzice z różnych powodów nie porozmawiali ze swoimi dziećmi, warto
tę sytuację skomentować tak, aby żadne z dzieci ni poczuło się gorzej - porozmawiać o tym, że wiele
osób jest bardzo zajętych i również dlatego potrzebni są specjalni przedstawiciele, którzy zastąpią ich
w podejmowaniu decyzji, rozmowie z różnymi osobami (przypominamy, jak przeprowadzaliśmy
rozmowy w grupach – dzięki temu w 15-30 minut można było zebrać tyle informacji).
Teraz przejdźcie do planowania kampanii wyborczej, uwzględniając podział zadań, sposób wyboru
przedstawicieli do SU, odczytując kolejne etapy kampanii.
Warto pytać dzieci, czy rzeczywiście 7-8 latek powinien zajmować się takimi sprawami?
Czy dzieci chcą mieć na coś wpływ w szkole? Czy głos 8-latka jest tak samo ważny jak 10-latka?
Czy można to udowodnić?
Zadaj pytanie:
Jak najlepiej przygotować kampanię, czyli uzyskać jak najwięcej głosów dla naszych
kandydatów?
Zbudujcie kampanię układając ją z „cegiełek” (np. pudełka z orgiami). Dzieci składają pudełka
(z kartek z bloku format A3) i układają je jedno na drugim. Jeszcze są puste, ale za chwilę wypełnią
się pomysłami dzieci:
jak zorganizować kampanię?
co zrobić, żeby jak najwięcej osób dowiedziało się o naszych kandydatach, ich programach?
w jaki sposób każdy może pomóc w przeprowadzeniu kampanii?
9
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Ustal wspólnie z dziećmi, jakie kryteria powinna spełnić kampania: np.
→ kandydaci muszą być w ciekawy sposób zaprezentowani;
→ musi być atrakcyjna plastycznie i muzycznie;
→ wszyscy z klasy biorą w niej udział;
→ nie kłócimy się ze sobą; itp.
Po tych ustaleniach poproś, żeby dzieci podawały swoje pomysły i zapisuj je na pudełkach (każdy
pomysł na oddzielnym). Przed zapisem dyskutujcie najlepszą formę zapisu i wybierajcie te, które
zdaniem dzieci są dla nich ciekawe, skuteczne, mądre, pomysłowe itp. (możemy nad każdym
głosować - kto jest za?) i spełniają wcześniej przyjęte kryteria.
Teraz możecie przejść do ułożenia ich w takiej kolejności, żeby powstał cały plan działania. Napisy na
pudełkach są zadaniami na najbliższe dni aż do wyborów. Dzieci ma małych kartkach zapisują swoje
imiona i nazwiska i wrzucają do pudełek z wybranym przez siebie zadaniem (np. zrobić transparent,
przygotować ulotki, zrobić konferencję prasową). Kiedy dopiszemy na pudełkach daty, uzyskamy
przestrzenną kartę projektową.
Możecie skleić je, spiąć zszywkami, powiesić na ścianie, ułożyć na stole itp.
Jeszcze raz sprawdź, czy zapisane na „karcie projektowej” zadania spełniają oczekiwania dzieci, czyli
czy są zgodne z przyjętymi kryteriami.
Podsumowaniem zajęć może być:
• zapisanie najważniejszego hasła programowego waszej kampanii, kandydatów kl. I-III;
• reklama klas I-III;
• zapisanie najważniejszej zasady, którą będziecie się kierować przygotowując kampanię.
Etap 7. Nasz człowiek w samorządzie, czyli ustalamy cechy kandydata - 2 godz.
Cel: określenie cech, umiejętności osoby działającej w imieniu dzieci w SU
Pomoce: duże arkusze szarego papieru, kredki, pisaki
Spotkajcie się w kręgu. Przypomnij cel i przebieg projektu. Zapytaj:
czy znacie sposoby informowania o wyborach i kandydatach?
które z tych form możemy wykorzystać w szkole?
w jaki sposób możemy poznać naszych kandydatów?
jakie cechy powinien mieć wasz kandydat?
Podziel dzieci na 2-3 osobowe zespoły. Ich zadaniem jest narysowanie sylwetki „kandydata” w
naturalnych rozmiarach (odrysowując sylwetkę kolegi lub jego cień) i opisanie lub narysowanie
ilustracji ważnych ich zdaniem cech.
Poproś, żeby dzieci podyktowały swoje propozycje (cechy) i zapisz je na dużej kartce papieru, tworząc
słownik „obywatelski”. W rozmowie pomogą dodatkowe pytania, np.;
czy będziecie ciekawi, o czym wasz kandydat będzie rozmawiał na spotkaniach SU? Jakie
umiejętności pomogą w przedstawieniu wam tematu spotkań?
czy będziecie chcieli, żeby zaprezentował wasze stanowisko w jakiejś sprawie? Co powinien
umieć i wiedzieć, żeby dobrze to zrobić?
czym może zajmować się wasz kandydat? Itp.
co szczególnego może wyróżniać waszego kandydata?
Powiedz dzieciom, że teraz poćwiczycie przygotowanie kandydata do udziału w kampanii.
10
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Poproś dzieci, żeby odegrały zachowania ilustrujące te cechy, wystąpienia kandydatów lub ich udział
w konferencji prasowej, wystąpienie w telewizji itp.
To bardzo ważny etap przygotowawczy. Pozwoli ci na określenie wyobrażeń dzieci, porządkowanie
wiedzy o zadaniach i roli „samorządowca”, urealnienie oczekiwań, powiązanie oczekiwań dzieci z
możliwościami działania w samorządzie.
Możecie przejść do etapu klasowych wyborów kandydatów (zgodnie ze szkolnym regulaminem SU), np.:
• tworzenie listy kandydatów i ich komitetów wyborczych (np. 1 kandydat – 5-osobowy komitet)
• uzasadnianie, dlaczego proponowani są ci uczniowie
• tworzenie raportów, w których opisane będzie kto i w jaki sposób został wybrany jako kandydat
klasy, np. „My I klasa zgłaszamy 2 kandydatów do wyborów do władz SU. Wybraliśmy ich w
klasowym głosowaniu. Uważamy, że są… (uzasadniamy krótko, opis może służyć jako element
kampanii, tekst na plakatach)
• raport przekazujemy szkolnej komisji wyborczej (Komisji ds. organizacji wyborów) jako
zgłoszenie kandydatów.
Sprawdźcie, czy opis zawiera wcześniej zidentyfikowane cechy kandydata i czy jest zgodny z
przyjętymi kryteriami „dobrej kampanii”. Możesz wystąpić w roli sekretarza i spisać propozycje dzieci.
Etap 8. Dzieci do dzieła czyli realizacja kampanii (3 godz.)
Cel: przygotowanie kampanii przy wykorzystaniu różnych środków
Pomoce: papiery, farby, kredki, płótna, nagrania z muzyką, kolorowa bibuła, małe karteczki na ulotki,
pisaki, fotografie dzieci itp.
Ponieważ wybory zazwyczaj przeprowadzają uczniowie klas starszych, dlatego z nimi należy ustalić
zasady działania.
Po zakończonych wyborach, twoi podopieczni od czasu do czasu będą się spotykali w grupie
samorządowej, którą opiekuje się inny nauczyciel – przemyśl, w jaki sposób „przekażesz” swoich
uczniów opiekunowi SU
Sama kampania powinna przebiegać zgodnie z przyjętymi zasadami (współtworzonymi przez całą
społeczność uczniowską):
Np. na kampanię składają się: plakaty, ulotki, prezentacje programów wyborczych, zorganizowana
debata na forum szkoły (np. 3 minuty dla kandydata), piosenki specjalnie napisane na tę okazję,
„spoty reklamowe” np. odgrywane na wszystkich przerwach w różnych miejscach szkoły, cisza
wyborcza.
Grupy (kandydat ze swoim komitetem) powinny przeprowadzić badania w szkole (czego oczekujesz
po SU, co chciałbyś zmienić, wprowadzić w swojej klasie, szkole).
11
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
W tym celu można przygotować prostą ankietę (na zajęciach komputerowych) rysunkowo-pisaną, np.
Napisz
Narysuj
Chciałbym, żeby było więcej …
Chciałbym, żeby było mniej …
Dobrze, żeby raz w miesiącu/tygodniu …
Dzieci wraz z wybranymi kandydatami tworzą komitety wyborcze.
Pracują nad plakatami wyborczymi, wybierają hasła wyborcze, mogą organizować konferencje
prasowe, debaty, zorganizować na dużej przerwie prezentację kandydatów (np. 45 sekund dla
kandydata), przygotować ulotki. Ważne, żeby wszyscy zaangażowali się w te działania.
W przypadku, gdy jakieś dzieci nie chcą wchodzić w skład konkretnego komitetu wyborczego,
zaproponuj im stworzenie własnej kampanii na rzecz udziału w demokratycznych wyborach.
Wówczas ich zadaniem będzie opracowanie plakatów, ulotek, konferencji prasowych reklamujących
wybory do SU. Zakładamy, że dzieci z klas I-III uczestniczą w wyborach ogólnoszkolnych i są wpisane
do szkolnej listy kandydatów.
Drugi wariant
Uczniowie mogą też wziąć udział w pracy sztabów wyborczych (patrz: Kampania dla klas IV- VI), wg
opracowanych procedur.
W pełni bazuj na pomysłowości dzieci, ich możliwościach i wyobrażeniach związanych z
przeprowadzaniem kampanii. Nie powinna naśladować kampanii dorosłych ani posługiwać się
schematami typu „dłuższe przerwy-krótsze lekcje”, „więcej wycieczek”, „dzień bez ocen”.
Zadbaj o to, by wszystkie postulaty, hasła programowe dotyczyły rzeczywistości dzieci i były do
zrealizowania w waszej szkole.
Możesz wykorzystać wasz pudełkowy plan i dodawać do niego informacje o tym, co już zrobiliście, czego się
nauczyliście, jakie hasła wymyśliliście. Wykorzystacie go do przeprowadzenia ewaluacji przedsięwzięcia.
Odwołujmy się do naszych kryteriów „dobrej kampanii klasowej” i sprawdzajmy czy propozycje dzieci
są z nimi zgodne.
Etap 9. Udział w wyborach - 1 godz. + aktywność własna uczniów
Cel: Rozwijanie umiejętności uczestniczenia w wyborach.
Dzień przed wyborami dokonaj podczas krótkiego spotkania podsumowania dotychczasowych
działań. Przypomnijcie sobie z dziećmi po co są wybory i jak wpłyną na życie szkoły. Przypomnij
dzieciom o zasadach głosowania, kryteriach „dobrego kandydata”. Porozmawiaj też o tym, że nie
każdy zostanie wybrany (jeżeli jest więcej kandydatów niż miejsc), ale to nie oznacza przegranej. Na
pewno taki uczeń znajdzie dla siebie ciekawe zajęcie w grupie działania (kółka, sekcje).
Po wyborach porozmawiaj z dziećmi o tym, jak czuły się zaznaczając na karcie swojego kandydata, jakie
emocje towarzyszyły im, gdy wrzucały swoją kartkę do urny, gdy znajdowały się wśród uczniów innych klas.
12
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Etap 10. Zamykamy kampanię czyli czego się nauczyliśmy - 1 godz.
Cel: sprawdzenie, czego się dzieci nauczyły, ocena tego, w jaki sposób można wykorzystać wiedzę i
nowe doświadczenia.
Pomoce: kolorowe kartki z bloku, pisaki
Po przeprowadzonej kampanii i po wyborach porozmawiaj z dziećmi o projekcie, jego celu i efektach:
Uczniowie dokonają samooceny pracy grup pod hasłem Ten arkusz prawdę Ci powie.
Grupy ustalają, co wpiszą lub narysują na dużym plakacie jako odpowiedzi na postawione pytania.
Ta kampania była udana, ponieważ:
Miejsce na odpowiedzi grup
Dużo zyskaliśmy –
co?
Kontrolowaliśmy
swoja pracę – jak?
Dowiedzieliśmy się
dużo o swojej szkole
– co?
Zdobyłem nowe
umiejętności –
jakie?
Działania, które
podobały mi się
najbardziej w czasie
kampanii – jakie?
Najlepsze pomysły –
które?
Liczba uzyskanych punktów na ilość możliwych”:
Punktacja od 1 do 6
? / 36
Przeanalizujcie wyniki waszej pracy, przedyskutujcie i uzasadnijcie wyniki punktacji.
Warto też założyć „skrzynkę samorządową” do której przez tydzień uczniowie będą mogli wrzucać
swoje postulaty, propozycje czy też listy do SU.
Wariant drugi
Wróćcie do waszego pudełkowego planu, plakatów, dokumentów – przejrzyjcie zawartość, oceńcie,
czego się nauczyliście, co zrozumieliście. Dzieci indywidualnie zapisują na kartkach (trochę większych
od pudełek) to, co ich zdaniem było dla nich najważniejsze. Kartki naklejają na pudełka i w ten sposób
symbolicznie zamykacie tegoroczną kampanię (i pudełka).
Jeżeli założyliście wcześniej portfolio kampanii, dołączacie do niego teraz wszystkie wypracowane
materiały.
13
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ
Wskazana jest realizacja w czasie wyborów do samorządu terytorialnego lub innych akcji wyborczych
(np. w innych krajach), w czasie przygotowanie kampanii wyborczej do SU
Działania
Czas
Etap 1. Starter
2 godz.
Etap 2. Kto rządzi w szkole czyli planujemy
wyprawę badawczą (dziennikarską)
2 godz.
Etap 3. Wyprawa dziennikarska
2 godz.
Etap 4. Tajemnicza przesyłka czyli analizujemy
regulaminy i dokumenty
3 godz.
Etap 5. Jak to się robi czyli procedury wyborcze
2 godz.
Etap 6. Tajny plan czyli budujemy klasową
kampanię wyborczą.
2 godz.
Etap 7. Nasz człowiek w samorządzie czyli
ustalamy cechy kandydata
2 godz.
Etap 8. Dzieci do dzieła czyli realizacja
kampanii
3 godz.
Etap 9. Udział w wyborach – aktywność własna
uczniów
1 godz.
Etap 10. Podsumowanie projektu połączone z
refleksją indywidualną i zespołową.
1 godz.
Terminy
(wpisać datę)
Uwagi
14
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Z Małej Szkoły w Wielki Świat” 2009-2013
Załącznik nr 1. Instrukcja do wywiadu
Ciekawość to droga do….. wiedzy
Jesteście dziennikarzami – mistrzami. Zdobywacie informacje i wiecie, jak je przedstawić.
Wykorzystajcie listę pytań, którą wspólnie opracowaliście i skierujcie je do swoich rozmówców.
Wszystkie informacje zanotujcie w tabelce.
Imię i
nazwisko
pytanej
osoby
Np. Pani
Dyrektor…….
Pytania do zadania
Odpowiedzi do
spisania
Pomysł do
zaprezentowania
Imię i nazwisko
dziecka, które
zadało pytanie
Co nam
podpowiedziała?
………
15
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego