Galaktyka 3/68

3/68/2015/2016/ 23.03.2016r.
GAZETA SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ
PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 1 W SIEDLCACH IM. KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ
W numerze:
Niech te święta będą pełne nadziei i wiary, radosnych spotkań
przy wielkanocnym stole, niech czas wypełniony polskimi
tradycjami upłynie w życzliwej atmosferze, a nadchodząca
wiosna ciepłem wypełni ludzkie serca.
Czytelnikom- redakcja Galaktyki
Echo minionego semestru
2
Bezpieczne ferie
3
Wspomnienia z ferii
4
Marie jego życia
5
Euromater
6
Taneczne marzenia
7
Odkrywamy talenty
8
Czytać i pisać
9
Wiosna wiosna...
Wielkanoc
Ciekawostki
w Polsce
10
Wielkanocne zwyczaje
11
Wielkanocne zabawy
12
Zajączek wielkanocny
13
Przepisy z domowego
zeszytu
14
Nowalijki, anoreksja
i bulimia
15
Katastrofa w Czarnobylu
16
Antystersowe malowanie
17
Miejsca pamięci
narodowej w Siedlcach
18
Patroni siedleckich ulic
19 –
Czas na relaks
21
Warto przeczytać
i obejrzeć
22
Czas na powtórki
23-29
Humor
30
GALAKTYKA str. 2
Echo minionego semestru
Za nami I semestr roku szkolnego 2015/2016.
Czas na podsumowanie.
Klasy, które uzyskały najwyższą średnią:
1b – 4,14
2 a – 4,1
2b- 4.08
3d – 4,31
3a- 4.20
100% frekwencja
1. Oliwia Korytowska -1a
2. Alicja Aniołek – 1a
3. Angelika Kozioł -1b
4. Cezary Krasuski – 1d
5. Mateusz Sawicki -1d
6. Bartłomiej Hyckowski – 1e
7. Aleksandra Pniewska – 1e
8. Aleksandra Radzikowska – 1e
9. Jakub Omelańczuk – 2a
10. Jakub Dziedzina – 2b
11. Aleksandra Hajduk – 2b
12. Magdalena Kaniewska – 2b
13. Natalia Klukowska – 2b
14. Weronika Świątek – 2b
15. Antoni Braksal – 2c
16. Łukasz Łopaciuk – 2d
17. Julia Wnuk – 3d
Uczniowie wyróżniający się w nauce
1b Kozioł Angelika
1b Miler Lena
1b Nowak Mariola
5,21 wzorowe
5,46 wzorowe
5,23 wzorowe
1b Ułanowski Arkadiusz
1b Urban Agnieszka
1e Parobczy Julia
5,08 wzorowe
5,13 wzorowe
5,06 wzorowe
2a Jakubas Agnieszka
5,25 bardzo dobre
2a Omelańczuk Jakub
5,00 bardzo dobre
2b Mirosław Monika
5,70 wzorowe
2d Mróz Adrianna
5,02 bardzo dobre
2e Chibowska Julia
5,07 wzorowe
2e Składanowska Dominika 5,13 wzorowe
2e Wasiluk Julia
5,12 wzorowe
2e Wysokińska Aleksandra
5,40 wzorowe
3a Jońska Dominika
5,05 wzorowe
3a Kobylińska Natalia
3d Kalicka Dominika
3d Mokrzecki Piotr
5,02 wzorowe
5,37 wzorowe
5,33 wzorowe
3d Rozwadowski Michał
3d Silny Maciej
5,03 wzorowe
5,45 wzorowe
3d Wysokińska Aleksandra
5,57 wzorowe
3e Somla Natalia
3f Greluk Aleksandra
3f Osiak Jowita
5,10 wzorowe
5,18 wzorowe
5,22 wzorowe
GALAKTYKA str. 3
Bezpieczne ferie
Białka Tatrzańska - wyciąg narciarski.
Ferie zimowe to dla dzieci i młodzieży wymarzony
czas zabaw na śniegu i lodzie. Aby jednak przebiegły
one szczęśliwie i wszyscy wypoczęci wrócili do swych
domów, należy pamiętać o podstawowych zasadach
bezpieczeństwa. Każdego roku nauczyciele przypominają o tym uczniom, jednak podczas zabaw zimowych,
w okresie ferii dochodzi do wielu nieszczęśliwych wypadków – zdarzeń, których można byłoby uniknąć,
gdyby nie bezmyślność i brak wyobraźni. O czym należy bezwzględnie pamiętać? Dzieci nie mogą pozostawać same bez właściwej opieki ze strony dorosłych.
Zimą, gdy chodniki są oblodzone, o wypadek na śliskiej powierzchni nietrudno – nawet, mając świetne
buty, łatwo stracić równowagę na pokrytym cienką
warstwą lodu chodniku. Chwila beztroskiej zabawy
może zakończyć się tragicznie. Do wypadków dochodzi bardzo często podczas rzucania się śnieżkami, jazdy na nartach i łyżwach oraz zjeżdżaniu na sankach.
Przypomnijmy więc podstawowe zasady bezpieczeństwa:
Nigdy nie zjeżdżamy na sankach w pobliżu dróg – także tych rzadko uczęszczanych. Zwracamy uwagę, czy
zachowana jest bezpieczna odległość do najbliższej
ulicy.
Rzucając się śnieżkami, nie łączymy miękkiego śniegu
z kawałkami lodu czy kamyczków. Staramy się nie celować w twarz drugiej osoby, żeby nie uszkodzić komuś oka. Nigdy nie rzucamy śnieżkami w nadjeżdżające samochody – zaskoczony kierowca może stracić
równowagę i spowodować wypadek.
Na łyżwach jeździmy tylko w wyznaczonych miejscach. Stawy, jeziora czy rzeki, nawet jeśli pokryte są
grubą warstwą lodu, nie są bezpiecznym miejscem do
zabawy. Lód w każdej chwili może się załamać!
Place budowy to nie miejsce na zabawę. Pokryte śniegiem kopce zachęcają do gonitwy, jednak nigdy nie
możemy być pewni, czy warstwa białego puchu nie
kryje szczelin lub głębokiego, źle zabezpieczonego,
wykopu.
Zjeżdżając na nartach czy sankach, pamiętajmy o obowiązujących na stokach przepisach i zasadach bezpieczeństwa.
Nie doczepiamy sanek do samochodu. Kulig organizujemy tylko i wyłącznie pod nadzorem osób dorosłych
Źle zabezpieczony kulig może stwarzać duże zagrożenie dla naszego bezpieczeństwa.
Nie gramy w „hokeja na lodzie” na ulicy. Zajęci zabawą, możemy nie dostrzec w porę nadjeżdżającego samochodu. Pamiętajmy, że w zimowe dni kierowcy mają ograniczoną widoczność, a samochody potrzebują
dłuższego czasu hamowania. Nie przebiegamy przez
ulicę. Nie przechodzimy w miejscach niedozwolonych.
Pamiętajmy też, by nosić elementy odblaskowe.
Zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia, stanowią również zwisające z balkonów i dachów sople lodu. W takim przypadku należy zrezygnować z zabawy w tym
miejscu, powiadomić osoby dorosłe lub Straż Pożarną,
która usunie niebezpieczeństwo.
Podczas zabaw na śniegu i lodowisku należy pilnować
swoich wartościowych przedmiotów. Jeśli to możliwe,
portfel lub telefon komórkowy trzeba oddać pod opiekę
zaufanej osobie.
Wychodząc zimą na powietrze, ubieramy się stosownie
do pogody tak, aby nadmiernie nie wychłodzić organizmu.
Zabawa na śniegu, zjazdy
z górki, jazda na nartach czy
łyżwach oraz inne szaleństwa
na śniegu mogą sprawić wiele
radości i wzmocnić naszą kondycję fizyczną. Rodzice powinni interesować się tym, jak
dziecko spędza wolny czas.
Pamiętajmy, że podstawą bezpiecznej zabawy jest jak zwykle zdrowy rozsądek i ostrożność.
Rafał
GALAKTYKA str. 4
Wspomnienia z ferii
Ferie, czas, na który czekałem z utęsknieniem.
W tym artykule opowiem, jak je spędziłem i mimo
że już wiosna za oknem, na razie co prawda tylko
kalendarzowa, ja swój zimowy wypoczynek wspominam z nostalgią.
Pierwszy tydzień przerwy zimowej poświęciłem
na naukę oraz na nadrabianiu zaległości. Cóż, pojawiły się luki, trzeba było je uzupełnić. Jednakże nie
zabrakło mi rozrywki. W odstępie od czytania i wertowania stron pozwoliłem sobie na obejrzenie kilku
odcinków serialu „Teen Wolf”.
Następny tydzień spędziłem aktywniej. W środę
wraz z rodziną wybrałem się do Gliczarowa Górnego. W trakcie podróży spotkały nas nieszczęsne
przygody. Przez pierwszą z nich nasza podróż przedłużyła się o trzy godziny. Z powodu zepsutych
po drodze wycieraczek musieliśmy odwiedzić kilku
mechaników, którzy nie potrafili zapobiec awarii.
Gdy w końcu udało nam się rozwiązać problem,
z opóźnieniem wznowiliśmy jazdę. Wszelki trud
wynagrodziła pani Ludwina, gospodyni pensjonatu,
która na miejscu zrobiła nam gorącą czekoladę.
Pierwszego dnia wstaliśmy o ósmej, by godzinę
później zjeść wykwintne śniadanie. Od razu po tym
udaliśmy się do wypożyczalni sprzętu narciarskiego,
w której udało nam się dobrać idealne narty oraz
specjalne buty.
Następnie pojechaliśmy do ośrodka „Koliber”,
a tam... wymarzone stoki narciarskie, o różnym
stopniu trudności. Na początku wszyscy musieli
przypomnieć sobie podstawy narciarstwa, ponieważ
mieliśmy za sobą roczną przerwę. Takim sposobem
zaczęliśmy od zjeżdżania na trasie „Jedynka”. Był to
łagodny stok, ale sprawiał problemy nawet niektórym zawodowcom. Do godziny szesnastej zdążyliśmy dojść do dwóch kolejnych orczyków. Ostatni
z nich „Trójka” był stromy i nierówny, przez co jazda nie była taka prosta. Po popołudniowym wysiłku
udaliśmy się na obiadokolację, dzięki której nabraliśmy sił.
Wieczorem postanowiliśmy kupić karnety
w ośrodku narciarskim „Rusin-SKI”, który oferował
tzw. białą noc, mogliśmy zjeżdżać aż do dwudziestej
pierwszej.
Wymieniony stok był znacznie dłuższy oraz zawierał kilka pobocznych szlaków, dzięki którym nie
nudziłem się na trasie. Świetnie się bawiłem!
Do wynajmowanego pokoju wróciliśmy o dwudziestej drugiej. Wyczerpani szybko odpłynęliśmy
do krainy Morfeusza.
Trzy następne dni minęły bardzo podobnie, jednakże w sobotę udało nam się wybrać na nowo
otwarty stok. Był najdłuższy jaki do tej pory widziałem. W trakcie zjazdu natrafiłem na kilka małych
górek, które skutecznie dały mi trochę w kość. Pomimo tego byłem zadowolony ze swojej formy.
W niedzielę postanowiliśmy wybrać się
do Zakopanego na rodzinny spacer po Krupówkach.
Miło spędziłem tam czas. Cieszę się, że miałem okazję odwiedzić jedno z moich ulubionych miast.
W poniedziałek, gdy moi koledzy z klasy musieli iść
do szkoły, ja wracałem do domu. W przeciwieństwie
do poprzedniego razu, podróż minęła bez incydentów.
Podobnie jak moja rodzina, tak i ja jestem zadowolony z wyjazdu. Jestem z siebie dumny, że czas
wolny od szkoły udało mi się spędzić czas na nauce
i sporcie. Były to najlepsze ferie, jakie do tej pory
spędziłem.
Sebastian Chibowski 3F
GALAKTYKA str. 5
Marie jego życia
Rok 2016 został ogłoszony przez senat Rokiem
Henryka Sienkiewicza. Na lekcjach poznajemy
bohaterów jego powieści i nowel. Dziś uchylamy
rąbka tajemnicy o jego życiu osobistym.
Lubił towarzystwo kobiet, był bardzo czuły
na ich wdzięki. Mówił, że kobiecie można wybaczyć wszystko, z wyjątkiem braku urody. Jak
to u pisarzy bywało, tak i Henryk Sienkiewicz
nie umiał gospodarować pieniędzmi. Zawsze w
jakiś niewyjaśniony sposób przeciekały mu one
między palcami. Na pewno życie miał ciekawe,
ale niełatwe. Pierwsza jego żona, Maria Szetkiewiczówna, jego wielka miłość, chora była na
gruźlicę. Zmarła na rękach pisarza, podczas pisania „Potopu”. Miał z nią dwoje dzieci: syna Henryka Józefa i córkę Jadwigę Marię. Po tej tragedii podesłał je teściom, a sam zaczął podróżować. Dziwny zbieg okoliczności sprawił, że w
życiu Henryka Sienkiewicza było pięć kobiet, z
którymi łączyły go uczucia
miłosne, a wszystkie nosiły
imię- MARIA.
Maria Kellerówna - pierwsza młodzieńcza miłość; pisarz poznał ją w marcu w
1874 r., szybko się oświadczył, a jego oświadczyny zostały przyjęte. Na ich drodze
stanęli rodzice Marii, którzy
nie dopuścili do ślubu. Prawdopodobnie to ona w 1916 r.
ufundowała mszę za Sienkiewicza.
Marynia Szetkiewicz - umiłowana nade wszystko żona,
przedwcześnie zmarła na gruźlicę, była kobietą wyjątkową, co
dostrzegał nie tylko jej mąż, ale
również osoby, którymi się otaczali. Zmarła, mając 31 lat.
Wcześnie została żoną Henryka
Sienkiewicza. Z tego związku
na świat przyszło dwoje dzieci.
Znali się tylko sześć lat, a ich
małżeństwo trwało cztery lata.
Marynuszka Romanowska - trzecia Maria i druga
żona. Ślub odbył się 11 listopada 1893 r. Sienkiewicz
miał wtedy lat 47, a ona 19.
Po dwóch tygodniach uciekła do mamy, a po trzech
latach nastąpił rozwód.
Maryja Radziejewska - ostatnia miłość, romans roku z 1899
trwał jednak krótko, wymienili
ze sobą kilkanaście listów, na
ostatnie Henryk nie odpowiedział. Prawdopodobnie Maria
była w nim naprawdę zakochana.
Maria Babska - zwana
" Markiem" - piąta Maria
i trzecia żona, towarzyszka
Sienkiewicza aż do śmierci.
Ślub odbył się w tajemnicy,
tylko w gronie najbliższych. Tak naprawdę miał
szansę stworzyć z nią udany związek 15 lat wcześniej. Panna Maria bowiem
oświadczyła się pisarzowi
i nawet została przyjęta, ale
zaręczyny zerwano. Być może było dla Henryka
zbyt wcześnie po śmierci pierwszej żony. Ich
małżeństwo trwało 12 lat, do śmierci Sienkiewicza.
Nafink i Angela
GALAKTYKA str. 6
Euromater
Ciekawostka:
Klub EuroMater wita w Chajrefont, przyjaciel Sokratesa z dziecinnych lat,
nowym numerze!
zapytał wyrocznię w Delfach, czy jest ktoś mądrzejszy od Sokratesa, Pytja uznała Sokratesa za najmąCzas na kolejnego wybit- drzejszego człowieka w Atenach, gdyż tylko on miał
nego naukowca starożytświadomość swojej niewiedzy.
ności, który przyczynił się
do rozwoju Europy. Tym Anegdota:
razem będzie to grecki fi- Wielki starożytny filozof Sokrates był znany już
lozof Sokrates.
za życia. Pewnego dnia podszedł do niego znajomy
Sokrates urodził się 4
i podniecony mówi mu :
czerwca 469 roku p.n.e.
- Sokratesie, wiesz, co usłyszałem o jednym z TwoUważany za jednego z naj- ich studentów ?
większych filozofów grec- - Poczekaj chwilę - odpowiada Sokrates - zanim pokich. Jego całe życia związane jest z Atenami, tu się wiesz mi cokolwiek, chciałbym cię poddać pewnemu
urodził, prowadził swoja działalności i umarł.
testowi. Nazywa się on Potrójny Filter.
Sokrates nie należał do ludzi pięknych ciałem, lecz
Zanim powiesz mi o moim studencie, może dobrze
duszą. Był mały i gruby, miał wyłupiaste oczy i za- przefiltrować co chcesz powiedzieć. Pierwszy filter
darty nos, jednak jego mądrość przerastała współcze- to Prawda. Upewniłeś się całkowicie i na pewno, że
snych mu filozofów. Ogół widział w nim dziwaka,
to co chcesz mi powiedzieć to prawda?
ponieważ nie dbał o swoje sprawy - żył z rodziną w - Nie - odpowiada mężczyzna - właściwie tylko o
niedostatku. Ubrany w zgrzebny płaszcz, niezależnie tym słyszałem....
od pogody chodził po mieście boso. Często widywa- - W porządku - rzecze Sokrates -Czyli nie wiesz, czy
no go stojącego w jednym miejscu mocno zaduma- to prawda, czy nie. Teraz spróbujmy z drugim filnego i skoncentrowanego.
trem : Dobroć. Czy to co chcesz mi powiedzieć
o moim studencie jest dobre?
Już za życia był znaną postacią w Atenach. Zatrzy- Nie, wręcz przeciwnie...
mywał ludzi na rynku, w palestrze czy na biesiadzie, - Tak więc, chcesz mi powiedzieć coś złego o nim
był wszędzie tam, gdzie mógł znaleźć rozmówców. a nawet nie wiesz, czy to prawda. Mimo to nadal
Przedstawiał się jako „ten, który nic nie wie” (scio
możesz przejść test, bo został jeszcze jeden filter :
me nihil scile), i bezustannie wypytywał AteńczyPrzydatność. Czy to, co chcesz mi powiedzieć, jest
ków, zwłaszcza młodych, aby wykorzenić z nich
pożyteczne?
wiedzę nabytą bez zastanowienia i zmusić do reflek- - Nie, raczej nie.
sji na temat cnoty, dobra, sprawiedliwości.
- W taki razie - kontynuuje Sokrates - chcesz mi powiedzieć coś co nie jest prawdą, nie jest dobre ani
W 399 r. p.n.e. spotkało go publiczne oskarżenie, że nawet pożyteczne, więc po co mi to w ogóle mówić?
działalność jego jest szkodliwa. Fabrykant Anytos,
mówca Lykon i poeta Meletos wnieśli przed sąd
To wyjaśnia, dlaczego Sokrates, wielki filozof, cieprzysięgłych skargę na 70-letniego Sokratesa, że wi- szył się wielkim szacunkiem już za życia.
nien jest bezbożności oraz demoralizacji młodzieży. To wyjaśnia również, dlaczego nigdy nie dowiedział
Sąd uznał jego winę. O karze śmierci przesądziła po- się, że jego żona zdradzała go z Platonem.
stawa mędrca, który nie uznał swej winy, a nawet
kładł nacisk na konieczność swej działalności. SpęMagda
dził 30 dni w więzieniu. Mógł uniknąć śmierci, uczniowie chcieli mu ułatwić ucieczkę, ale nie zgodził
się stojąc na stanowisku posłuszeństwa prawu. Truciznę wypił 7 maja 399 r. p.n.e.
Sokrates nie pozostawił po sobie żadnych pism. Jedyne, co o nim wiemy, to relacje jego ucznia Platona
(w postaci spisanych dialogów) oraz Ksenofonta, a
także przekazy Arystotelesa, Arystofanesa i historyków greckich.
GALAKTYKA str. 7
Taneczne marzenia
szy stres.
-Co czujesz, gdy tańczysz przed wielką widownią?
-Widzę wszystkie oczy są skierowane na mnie,
wiem, że od tego jak zatańczę, zależy czy zadowolę
ludzi czy nie. Jestem wtedy sama i muszę dać z siebie wszystko a przede wszystkim zatańczyć tak aby
sama być z siebie dumna.
-Masz bardzo wiele osiągnięć którego jesteś najbardziej dumna?
-Najbardziej jestem dumna z mistrzostwa świata
w mini formacji modern, tańczyłam wtedy z moimi
przyjaciółmi, ale jeśli chodzi o moje występy solowe, to zdobywałam wielokrotnie mistrzostwo Polski i Europy oraz w duetach wielokrotnie mistrzostwo Polski. Jestem też dumna z tego, że zgłoszono mnie do programu „You can dance po prostu
tańcz”.
-Wolisz tańczyć indywidualnie czy w formacjach?
-Wolę tańczyć indywidualnie, gdyż wiem, że
wszystko jest zależne ode mnie. Przede wszystkim,
gdy coś mi się nie uda, nie będzie tego widać tak
Zapraszamy do przeczytania wywiadu z Wikto- bardzo jak w formacji.
rią Ratyńską, naszą koleżanką ze szkoły, która
-Często wyjeżdżasz na zawody, przeszkadza ci to
uczęszcza to klasy 3f. Jest utalentowaną tancer- w nauce?
ką, tańczy w zespole Caro Dance.
-Wyjeżdżam co najmniej pięć/sześć razy w roku,
przeszkadza mi to w nauce, ale staram się szybko
-Od kiedy zaczęła się twoja przygoda z tańcem? nadrobić zaległości.
-Miałam trzy lata, gdy tata zrobił mi niespodziankę. -Wcześniej wspomniałaś o programie „You can
Zapisał mnie do szkoły Tańca Caro Dance, byłam dance”. Jak to się stało że się tam znalazłaś?
bardzo z tego dumna, gdyż od zawsze miałam dryg -Pojechałam tam, aby wspierać przyjaciół. Na miejdo tańca. Gdy zaprowadził mnie na pierwsze zaję- scu okazało się, że mogę wystąpić, więc przekonacia, poczułam, że to jest to, co kocham.
łam się i zaimprowizowałam. Dostałam się na dalsze castingi. Nie mogłam niestety, wyjechać na
-Czym jest dla ciebie taniec?
warsztaty, ponieważ nie pozwalał na to mój wiek.
-Taniec jest dla mnie oderwaniem się od wszystMam tylko 16 lat.
kich problemów, oderwaniem się od codzienności. -Dziękujemy ci bardzo za rozmowę. Życzymy
Kiedy tańczę, czuję się wolna jak ptak i zapominam wielu sukcesów.
o rzeczywistości.
-Ja również dziękuję
-Wiążesz taniec ze swoją przyszłością?
-W przyszłości chciałabym zostać choreografem
oraz wyjechać na studia „Codarts” w Holandii, a
następnie współpracować z teatrami na całym świecie.
-Jakie masz inne zainteresowania?
-Poza tańcem nie mam innych zainteresowań, ale
w wolnej chwili bardzo lubię chodzić na siłownię
ewentualnie na basen.
-Stresujesz się przed występami?
-Zależy przed jakimi, jeśli są to koncerty, nie stresuję się, ale jeśli są to mistrzostwa świata, Polski,
Europy, to zawsze pojawia się mniejszy lub więk-
Marta Pawlik
Martyna Mioduska
GALAKTYKA str. 8
Odkrywamy talenty
J: Hmm... Myślę, że największymi moimi osiągnięciami są nagrody specjalne za akompaniament
podczas Festiwali Kolęd i Pastorałek „Kolędowe
Serce Mazowsza”. Z Weroniką Czapską byliśmy
na tylu konkursach, że już dokładnie nie pamiętam,
ile zdobyliśmy nagród, ale ze wszystkich bardzo się
cieszymy.
D: Czy wiążesz swoja przyszłość z muzyką?
J: Tak, ale nie wiem jeszcze, co dokładnie będę
robił. Ostatnio zafascynowała mnie kompozycja
i obróbka studyjna i naprawdę to mi się podoba,
chociaż prawdopodobnie skończę uczelnie jazzową
w Katowicach, a następnie chciałbym wyjechać na
Zachód i żyć z grania w kurortach turystycznych,
np. w Barcelonie lub Teneryfie.
D: A liczysz na większą karierę? Chciałbyś być
znany w Polsce lub nawet na świecie?
J: Nie, popularność nie jest dla mnie aż tak ważna. Wystarczy, że napisałbym wpadającą w ucho
nutę, która by się spodobała i zaczęliby ją puszczać
w radiu. Mógłbym żyć z tantiem do końca życia.
Redaktorzy szkolnej gazetki przeprowadzili
Dlatego teraz właśnie zacząłem obrabiać i komponoostatnio wywiad z uczniem klasy 2b, Jakubem
wać muzykę.
Uziębło. Kubę znają chyba wszyscy, widujemy go D: Dziękujemy za wywiad. Życzymy dalszych
niemal na każdej akademii szkolnej. Gra on na
sukcesów muzycznych i nie tylko.
pianinie, czasami śpiewa w chórze szkolnym.
Bardzo często reprezentuje naszą szkołę na wielu
konkursach muzycznych. Zadałyśmy mu kilka
Natalia i Justyna
pytań na temat jego rozwijającej się kariery artystycznej.
Dziennikarz: Jak zaczęła się twoja przygoda
z muzyką?
Jakub Uziębło: Miałem z sześć lat, kiedy dziadek zaczął mnie uczyć kolęd, potem rodzice kupili
mi pianino i ta pasja do muzyki trwa do dziś.
D: Rozumiemy, ze rodzina i przyjaciele cię wspierają?
J: Mój ojciec chodził do szkoły muzycznej, ale
zdecydował zostawić muzykę na kilkanaście lat. Następnie kupiliśmy pianino i moi rodzicie zaczęli grać
i śpiewać, mi też to się podobało. Zacząłem kształcić się w kierunku muzyki rozrywkowej. Aktualnie
rodzice bardzo mnie wspierają, co tydzień wożą
mnie do szkoły muzycznej w Warszawie.
D: Grasz tylko na pianinie? Śpiewasz może?
J: Nie, czasami sobie pośpiewam, ale podobno
ostro fałszuję. Gram głównie na instrumentach klawiszowych.
D: Wspominałeś, że uczysz się w Warszawie. Czy
tylko?
J: Skończyłem Państwową Szkołę Muzyczną I
Stopnia w Siedlcach w klasie fortepianu, lecz niestety, nie zostałem przyjęty na drugi stopień.
Na początku źle się z tym czułem, ale teraz z tego
powodu bardzo się cieszę. Dzięki temu jeżdżę
do Szkoły Muzyki Rozrywkowej im. Krzysztofa
Komedy w Warszawie.
D: A jakie są twoje szczególne osiągniecia?
GALAKTYKA str. 9
Czytać i pisać
Dziennikarz: Jak reagujesz na negatywne komentarze?
Paulina: Staram się nimi nie przejmować.
Dziennikarz: Czy błędy językowe Polaków irytują cię?
Paulina: Nie, język polski jest bardzo trudny, nic
więc dziwnego, że regularnie popełniamy błędy,
mówiąc lub pisząc. Bardziej denerwuje mnie obojętność. To, że ludziom nie zależy, by mówili i pisali
lepiej.
Dziennikarz: Skąd inspiracja językiem polskim?
Kilka dni temu spotkał mnie zaszczyt przeprowadzenia wywiadu z Pauliną Mikułą, absolwentką
filologii polskiej, miłośniczką języka polskiego.
Prowadząc kanał Mówiąc Inaczej, uczy Polaków
poprawnej polszczyzny. Obserwuje go już 180
tysięcy osób.
Dziennikarz: Wybrałaś filologię polską jako kierunek studiów. Dlaczego?
Paulina: Zawsze lubiłam język polski, więc wiedziałam, że te studia będą dla mnie przyjemne i ciekawe. Poza tym chciałam pracować jako dziennikarka, a ukończenie filologii polskiej bardzo to ułatwiało.
Paulina: Nie wiem. Zagadnienia dotyczące języka
polskiego zaczęły mnie interesować, gdy byłam
jeszcze małym dzieckiem. Nie pamiętam jednak
żadnego szczególnego wydarzenia, które rozbudziło
moją pasję. Najprawdopodobniej takiego wydarzenia w ogóle nie było.
Dziennikarz: Co radziłabyś gimnazjalistom, którzy borykają się z problemami ortograficznymi?
Paulina: Czytać i pisać. Pisać i czytać. Uczniowie
nie powinni traktować ortografii jak zbędnej rzeczy,
która zatruwa życie. Dobrze jest ortografię znać, ale
nie zawsze jesteśmy w tym perfekcyjni.
Dziennikarz: Jakie masz marzenia na przyszłość?
Dziennikarz: Co cię zainspirowało do założenia
kanału?
Paulina: Nie lubię o marzeniach mówić. Lubię je
spełniać.
Paulina: Inni youtuber zy, któr zy zaczęli twor zyć
ciekawe materiały. Zazdrościłam im tego, w jaki
sposób się rozwijają i czego doświadczają.
Dziennikarz: Bardzo dziękuję za udzielony wywiad, życzę wytrwałych słuchaczy.
Dziennikarz: Spodziewałaś się, że zyska tak
ogromną popularność?
Paulina: Nie, pr awie wcale o tym nie myślałam,
gdy zakładałam kanał.
Dziennikarz: Skąd czerpiesz pomysły na kolejne
odcinki i ile czasu zajmuje ci ich przygotowanie?
Paulina: Pr zede wszystkim pomagają mi widzowie, którzy regularnie przesyłają pytania dotyczące
języka polskiego. Poza tym inspirują mnie ludzie,
których spotykam na co dzień.
Przygotowania niekiedy trwają bardzo krótko, bo 34 godziny, a innym razem – kilka dni. Na to nie ma
reguły.
Dawid Rakowski
GALAKTYKA str. 10
Wiosna, wiosna…
Zima to czas, gdy leśne zwierzęta zapadają w
długi sen, większość drzew gubi swoje liście i wiele
ptaków leci do ciepłych krajów. Nawet, jeśli zima
nie jest sroga i nie pojawia się dużo puszystego
śniegu, który zakrywa swoją bielą większość dróg,
to ten cykl nie przestaje trwać.
Niedługo zacznie się wiosna. Dzicy mieszkańcy puszczy zaczną się budzić, zakwitną kwiaty,
drzewa i inne przeróżne rośliny i powrócą skrzydlate stworzenia. To wiedzą wszyscy, dlatego przyjrzyjmy się trochę bliżej, co dzieje się, gdy zaczyna
się pora wiosny.
Jak wiadomo, większość z zwierząt popada
w hibernację. Polega to na tym, że wyłączają one
termoregulację, ich proces życiowy ulega znacznemu zahamowaniu (spowolnienie oddychania, akcji
serca i mózgu, obniżenie pobudliwości nerwowej,
zwężenie naczyń krwionośnych), a temperatura ciała obniża się. To, że przesypiają całą zimę nie znaczy, że nie ma żadnego ryzyka. Jeszcze przed zimą
szukają jedzenia, by zwiększyć swoją tkankę tłuszczową, Tłuszcz i inne składniki odżywcze są zużywane w każdej sekundzie tylko w dużo mniejszych
ilościach.
Ptaki zaś- oczywiście nie wszystkie -odlatują
do ciepłych krajów. Przemierzają tysiące kilometrów, by uciec od srogiej zimy i braku pożywienia.
Przed tak długą podróżą, muszą uzbierać bardzo
duży zapas tłuszczu. W czasie lata i jesieni żerują,
ponieważ wtedy jedzenia jest pod dostatkiem. Muszą uzbierać zasoby, ponieważ mają przed sobą bardzo długą trasę oraz przelatują nad oceanami i pustyniami, gdzie nie ma skąd pobrać pożywienia.
Ptaki tworzą najczęściej charakterystyczne ustawienie, które swoim kształtem przypomina literę „V”.
Dzięki temu osobniki z tyłu mogą zaoszczędzić trochę energii, ponieważ za ptakiem prowadzącym jest
mniejszy opór powietrza. Osobnik na początku co
jakiś czas się zmienia. Najczęściej wędrują w stadach, dzięki czemu jest mniejsze ryzyko zaatakowania przez drapieżnika, a młode ptaki uczą się
tras. Inni skrzydlaci wędrowcy wykorzystują prądy
powietrzne do szybowania.
Ale teraz wróćmy do wiosny. Zwierzęta zaczynają się budzić, wszystkie organizmy zwiększają
swoją aktywność. Po przebudzeniu ważne jest, aby
jak najszybciej rozgrzać ciało. Po 2 do 4 godz.,
zdolne do normalnego życia są małe zwierzęta, np.
chomik syryjski. Niektóre rozgrzewają się jeszcze
szybciej. Trudniej jest u niedźwiedzi. One potrzebują ok. 24 godzin, aby powrócić do normalnego
stanu, co skutkuje zużyciem większej ilości energii
niż została ona zgromadzona w czasie snu. Ciało
niedźwiedzia zostaje podzielone na dwie części
Wielkanoc w Polsce
(górna i dolna część ciała) dzięki wewnętrznemu
termoregulatorowi. Na początku rozgrzewana jest
głowa, aby mózg zaczął jak najszybciej funkcjonować. Gdy głowa osiągnie ok. 30°C, otwierają się
przegrody tylnej części ciała, przez co temperatura
tam wzrasta już w dużo szybszym tempie.
Początek wiosny jest to także dla zwierząt i
ptaków czas rozmnażania. Szukają sobie partnerów,
często może nawet dojść do walk między samcami
o samicę.
Wiosną zaczyna wszystko kwitnąć. Drzewa
zostają okryte zielonymi liśćmi, trawa przykryta
świeżą trawą, a ogrody pełne pachnących kwiatów.
Dlatego większość ludzi uważa wiosnę za jedną
z najładniejszych pór roku.
Izabela Kałużyńska
https://pl.wikipedia.org/wiki/Hibernacja_naturalna
http://czasdzieci.pl/edukacja/id,41f74przyroda_polska_progu.html
http://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/sposob-nazime,11651,1.html
Wielkanoc w Polsce
Zbliżają się święta wielkanocne. W różnych regionach naszego kraju są one różnie obchodzone.
Początek obchodów na Śląsku zaczyna się w Niedzielę Palmową, wedle tradycji w każdej palemce
muszą znaleźć się gałązki wierzbowe z kotkami.
Po poświęceniu palemek trzeba zjeść co najmniej
jednego wierzbowego kotka, ma to za zadanie chronić przez cały rok przed infekcjami gardła.
W Wielki Czwartek (na terenach wiejskich) o poranku, gospodarz wykonuje z palmy małe krzyżyki,
które następnie zanosi na swoje pole jeszcze przed
wschodem słońca, aby zapewnić urodzajny plon.
Podczas Wielkiego Piątku należy zrezygnować
z radia i telewizji, ponieważ jest to dzień zadumy
i modlitwy. W Wielką Sobotę zapala się gromnicę,
aby zapewnić ochronę przed burzą na cały rok.
Wielka Niedziela to dzień bez gotowania i większej
krzątaniny w kuchni, należy spędzić ten czas
w gronie najbliższych.
DOKOŃCZENIE STR. 11
GALAKTYKA str. 11
Wielkanocne zwyczaje w Polsce i za granicą
Na Podlasiu do dziś panuje tradycja wybijania
jajek, polega na tym, że dwie osoby stukają wzajemnie ugotowanymi jajkami, wygrywa ta osoba,
która stłucze jajko przeciwnika jako pierwsza.
Kolejna zabawa, która odróżnia ten teren od innych to toczenie jajek z górki, zasady tej gry są
dziecinnie proste, wygrywa to jajko, które jako
pierwsze stoczy się z górki, w nagrodę uczestnicy
dostają słodkości.
Legenda głosi, że z niedzieli na poniedziałek
ludzi mieszkających na terenach Małopolski nawiedzają dziady, stwory i czarty, nieposiadające
zdolności mowy. Aby nie wyrządziły szkód, należy przekazać im podarunek, jest to bardzo stary
obyczaj nawiązujący do opisanych w Biblii wysłanników żydowskich, którzy nie uwierzyli
w zmartwychwstanie i stracili mowę.
Przed Wielkanocą robi się wielkie porządki, nie
tylko po to, aby całe mieszkanie lśniło czystością,
ma to na celu „wymiecenia’’ z mieszkania zimy,
a wraz z nią całego zła i wszelkich chorób
Na Mazowszu tradycja mówi o tym, że aby zapewnić sobie dobre plony i pomyślność, po nabożeństwie rezurekcyjnym należy wrócić prosto do
swojego domu na wielkanocne śniadanie. Obowiązkiem jest podanie czerwonego barszczu.
Przyjęło się także, że w lany poniedziałek, nazywany także śmigusem-dyngusem, nie polewa się
panien zwykłą wodą, lecz tylko perfumowaną, ma
to za zadanie zapewnić kobietom luksusowe życie
u boku bogatego mężczyzny
Na Pomorzu ważnym elementem Wielkiego
Tygodnia jest Wielka Środa, podczas której następował zwyczaj topienia Judasza, młodzież, a w
szczególności chłopcy topili kukłę wykonaną ze
słomy symbolizującą apostoła. Najpierw wleczono
ją na łańcuchach po całej okolicy, a na sam koniec, aby wymierzyć sprawiedliwość, wrzucano
owego zdrajcę do stawu.
Kolejnym obowiązkowym elementem Wielkanocy jest jajo na stole (również w innych regionach), szczególne znaczenie mają czerwone pisanki, które odpędzają złe uroki oraz są symbolem
serca i miłości
Na Kaszubach panuje zwyczaj mówiący o tym,
że w Wielki Piątek każdy ogrodnik powinien zająć
się wszystkimi sadzonkami, krzewami, kwiatami
oraz drzewami owocowymi. Na pewno się przyjmą i będą pięknie rosły, a jeżeli w tym dniu spadnie deszcz to będzie urodzaj.
Święcone gałązki bazi umieszcza się w całym
domu, aby wykorzystać ich zbawienne moce. Podobnie jak na Śląsku tutaj również zjada się przynajmniej jednego wierzbowego kotka, by uchronić
się przed chorobami
Klaudia Krasuska
Wielkanocne zwyczaje za granicą.
W Czechach w Wielki Piątek w miastach
i na wsiach maluje się pisanki. Tego dnia Czesi
kupują również baranki z biszkoptowego ciasta
wypiekane przez wielu tamtejszych cukierników
W drugi dzień świąt chłopcy spotykają się w kilkuosobowych grupkach, odwiedzają domy i oblewają wodą dziewczęta, a następnie „chłostają’’ je
pomlazkami. W niektórych regionach młode damy
na znak zgody wiążą na pomlazkach kokardki
z bibuły.
Kolejnym elementem spotkań młodzieży jest
poczęstunek. Goście częstowani są słodyczami,
pisankami i palenką (wódką pędzoną ze śliwek,
wiśni lub moreli). Kolejną czeską tradycją jest
szmigrus. Polega na spacerowaniu po domach sąsiadów z koszyczkiem i zbieraniu słodyczy w zamian za życzenia i śpiew.
W Niemczech, podobnie jak w Polsce, w niedzielę rodzice chowają czekoladowe zajączki
i inne słodycze, a pociechy szukają je w domu lub
ogrodzie.
Rosyjska Wielkanoc nazywana jest Paschą.
Zgodnie z kalendarzem juliańskim święto to obchodzi się później niż u katolików. Przed świętami
przez 40 dni prawosławni nie mogą spożywać białego pieczywa, mięsa, ryb i nabiału. Jada się wtedy grzyby, kapustę, ciemne pieczywo i wiele warzyw. Post ścisły obowiązuje tam również w Wielki Piątek i Wielką Sobotę.
W Wielki Piątek w prawosławnych kościołach czytane są fragmenty z Pisma Świętego
przedstawiające Mękę Chrystusa. W Wielką Sobotę następuje święcenie pokarmów. Święcone są
jajka, wielkanocna babka i pascha. Z soboty na
niedzielę odbywają się kilkugodzinne nabożeństwa połączone z procesją wokół cerkwi. Wierni
idą, trzymając w ręku świecę.
DOKOŃCZENIE STR.12
GALAKTYKA str. 12
Wielkanocne zwyczaje za granicą
Wielka Niedziela zaczyna się od radosnego bicia dzwonów zwiastującego zmartwychwstanie. Rosjanie obdarowują się barwnymi pisankami i drobnymi upominkami mającymi sprzyjać szczęściu.
W brytyjskiej wielkanocnej tradycji jaja to symbol wiosny i nowego życia. Dawniej były dekorowane kolorowymi farbami, obecnie zastępują je czekoladowe jajka. Na północy obowiązuje zwyczaj turlania ugotowanych jajek na twardo. Zasady są bardzo
łatwe, to jajo, które znajdzie się najdalej wygrywa.
Symbolem Wielkanocy w Wielkiej Brytanii jest zając, to pozostałość po tradycyjnym polowaniu na
zające, którym dawniej rozpoczynano święta.
Włosi Wielkanoc spędzają najczęściej poza domem, ich wyjazd przypomina nieco wyjazd na naszą
majówkę. Najważniejszym momentem Wielkanocy
jest obiad, na który tradycyjnie podawana jest baranina lub jagnięcina, jako przystawkę podaje się plasterki salami i jajka ugotowane na twardo, na pierwsze danie barani rosół z pierożkami cappelletti, a na
drugie danie pieczone jagnię.
We Włoszech nie ma zwyczaju święcenia pokarmów, a symbolem tamtejszych świąt jest baranek
Wielkanoc w Australii jest mieszanką angielskoirlandzkich obyczajów. Spożywanie wielkanocnego
śniadania wspólnie z ubogimi jest bardzo popularne
na tym kontynencie, spotkania te są organizowane
w kościołach. W wielkanocny poniedziałek dzieci
zbierają jajka w ogrodzie, a następnie wymieniają
się nimi z rówieśnikami
Amerykanie świętowanie ograniczają do jednego dnia. W Wielką Niedzielę organizowany jest konkurs na najciekawszy wielkanocny kapelusz (Easter
Bonnet). Zwyczaj ten został zapoczątkowany przez
kobiety, coraz częściej można zobaczyć też małych
chłopców biorących udział w tym konkursie
Wielkanocne zabawy
ne śmigusem.
Śpiewanie po domach - to kolejny zwyczaj wielkanocny. Chłopcy odwiedzali domy, śpiewali i otrzymywali drobne dary. Nad Rabą w Małopolsce zwane
były one Pasyjkami, a na Wileńszczyźnie chodzenie
z łałymką.
Walki w palcaty – walki na kije były jedną z ulubionych rozrywek młodzieży krakowskiej a zwłaszcza
żaków krakowskich. Dawno temu organizowano
specjalne walki podczas świąt wielkanocnych. Ślad
to może igrzysk pierwotnych pisał Oskar Kolberg.
Jajko o jajko, wybitka, walka na jajka, stukanie jajkami - jest to popularna zabawa wielkanocna polegająca na stukaniu ugotowanymi jajkami. Wygrywa
ten, czyje jajko nie popęka. Zwycięstwo ma wróżyć
szczęście na przyszłość. Zabawa ta była znana
w Polsce już od XV wieku pod nazwą „w waletkę”
Toczenie jajek, kto dalej – wygrywa tutaj ten, kto
poturla swoje jajko najdalej lub trafić we wcześniej
wykopany dołek.
Rzucanie pisanek – w rzucanie jajek bawi się w parach. Para rzuca między sobą jedną pisankę. Po każdym udanym rzucie, który nie kończy się rozbiciem
jajka, para oddala się od siebie. Wygrywa ta para,
której ostatnia zostanie z niestłuczoną pisanką.
Palant, piłka palantowa – w Grabowie w województwie łódzkim we wtorek wielkanocny obchodzone
jest święto palanta i oczywiście prowadzone są rozgrywki w te grę.
Szukanie zajączka, czyli szukanie przez dzieci jajek,
małych niespodzianek, słodyczy wcześniej specjalnie poukrywanych.
Zajączek– za pomocą wyliczanki dzieci wybierają
spośród siebie „zajączka". Reszta bawiących się
ustawia się w kole i chwyta za ręce. Dziecko „zając"
znajduje się w kole i tańczy. Jego zadaniem jest wydostać się z niego, używając sprytu i próbując przeKlaudia Krasuska chytrzyć pozostałe dzieci. Dziecko, które ulegnie
sprytowi zająca i wypuści go z koła, samo wędruje
na jego miejsce.
Wielkanocne zabawy
Karolina Szewczyk 3F
Wielkanoc
nazywana
inaczej
Paschą
lub Wielką Niedzielą jest jednym z najważniejszych
świąt dla chrześcijan. Jest to okres, w którym ścisło
trzymamy się naszych tradycji jakie były nam przekazywane od wieków. Wielu z nas pamięta z dzieciństwa zabawy związane z tym świętem jak, np.
malowanie pisanek.
Chciałabym przedstawić kilka pomysłów, które urozmaicą nam ten czas oraz pozwolą na miłe
i wesołe spędzenie świąt razem z rodziną.
Najbardziej znaną zabawą wielkanocną jest lanie
wodą w wielkanocny poniedziałek, czyli tak zwany dyngus. Mniej już znane jest bicie witkami wierzbowymi czy też palmami po nogach zwa-
GALAKTYKA str. 13
Zajączek wielkanocny
Przepisy z domowego zeszytu
Potrzebne materiały:
- karton, brystol,
- klej,
- nożyczki,
- gazety,
- linijka,
- ołówek
i flamaster.
cukier - 2 szklanki
marchew – ok.2 kg tartej na małych oczkach
cynamon - 1 łyżeczka
imbir - 1 łyżeczka - mielony
sól - 1/2 łyżeczki
soda - 2 łyżeczki
jajko - 4 szt.
olej - 1 szklanka (np. rzepakowy)
orzechy włoskie - 3/4 szklanki
Krem:
serek kremowy
masło - 50 g
cukier puder - 2 łyżki
Wykonanie:
esencja waniliowa - 1/2 łyżeczki
1. Prace rozpoczynamy od wycięcia czterech kawał- wiórki kokosowe - 3 łyżki
ków kartonu. Pierwszy - najszerszy będzie tułowiem
naszego zajączka (15x12 cm) . Dwa kolejne będą
Sposób przygotowania:
uszami naszej ozdoby, dlatego długość tych kawał- Marchew obierz, zetrzyj na małych oczkach tarki.
ków zależy od Waszej inwencji, szerokość to z kolei W dużej misce wymieszaj suche składniki: mąkę,
około 2 cm. Ostatni kawałek będzie ogonkiem, dla- cukier, cynamon, imbir, sodę i sól.
tego musi być najkrótszy. Zamiast kartonu za ogoW drugiej połącz olej z jajkami i marchewką. Połącz
nek zajączka może posłużyć również kulka waty.
suche i mokre składniki, a następnie wymieszaj.
2. Kolejnym etapem jest sklejanie naszej ozdoby.
Odczekaj kilka minut aż marchew puści sok, dodaj
Najlepiej rozpocząć to od najszerszego kawałka.
orzechy i ponownie mieszaj.
Po posmarowaniu klejem dobrze jest przytrzymać
Ciastem napełnij foremki do 2/3 wysokości.
przez chwilę miejsca, w których oba kawałki papieru Piecz ok. 20 minut w 180 o C.
mają się skleić.
Sposób przygotowania kremu :
3. Podobnie postępujemy z uszkami. Nasz sklejony Masło zmiksuj z cukrem na puszystą masę, dodaj
kawałek dobrze jest delikatnie zgiąć na szczycie tak, serek i esencję. Miksuj tak długo, aż uzyskasz lekki
by powstał kształt łezki. Tak gotowe uszy przykleja- krem. Możesz doprawić go większą ilością cukru lub
my do tułowia. Teraz zabieramy się za zrobienie
kilkoma kroplami soku z cytryny- w zależności od
oczu.
upodobań. Krem włóż do lodówki na 30 minut.
4. Oczka, wibrysy i ząbki robimy ze starych gaNakładaj na ostudzone babeczki. Wiórki kokosowe
zet. Z białych miejsc w gazecie wycinamy oczka,
podrumień na suchej patelni, posyp nimi krem przed
malując na nich czarne kropki - źrenice. Ząbki to
samym podaniem.
dwa prostokąty, policzki odrysowane od kieliszka
Kuba
kółeczka
5. Wibrysy. Te również wycinamy z gazet, ale tym
razem szukamy "ciemnej strony gazety". Gdy taką
znajdziemy wycinamy 6 kawałków. Powinny to być
nieco dłuższe paski o szerokości około pół centymetra. Następnie skręcamy nasze paseczki i takim prostym sposobem otrzymujemy wibrysy, które przyklejamy do naszej ozdoby na Wielkanoc.
6. Na koniec z kawałka waty lub kartonu doklejamy
ogonek a flamastrem dorysowujemy nosek naszemu
zajączkowi.
Paulina 3a
Przed nami Wielkanoc. Dziś proponujemy przepis
na babeczki marchewkowe:
mąka pszenna - 2 szklanki
GALAKTYKA str. 14
Przepisy z domowego zeszytu
OPONKI
Potrzebne składniki:
½ kg. sera białego
3 całe jajka (+ 2 żółtka)
½ szklanki cukru
½ kostki masła (ewentualnie margaryny)
½ łyżeczki sody
ok. ½ kg. mąki pszennej
Sposób przygotowania:
Ser mielimy, najlepiej przez maszynkę.
Następnie jajka wraz z cukrem miksujemy i dodajemy do sera.
Roztapiamy masło w rondelku i wlewamy do mieszaniny sera i jajek.
Dodajemy mąkę, do momentu, w którym nasze ciasto będzie zdatne do wymieszania ręką.
Z gotowego ciasta formujemy placuszki na kształt
oponek.
Smażymy w głębokim tłuszczu.
Najlepiej serwować posypane cukrem pudrem,
ewentualnie polane wcześniej już roztopioną czekoladą (deserową, mleczną, gorzką, w tej kwestii nie
ma ograniczeń!
i wymieszać łyżką.
Dodać masło (starte na tarce).
Do mieszanki dodać jajka i wszystko ze sobą dokładnie połączyć (najlepiej przy użyciu rąk).
Ciasto musi poleżeć w lodówce ok. 2 h.
Jabłka zetrzeć na tarce z grubymi oczkami i dodawać
kolejno cynamon, cukier (jeśli jabłka są kwaśne,
słodkich jabłek nie dosładzamy).
Jabłkową mieszankę podsmażamy na patelni.
Na blasze wykładamy kolejno:
-połowę ciasta (dziurkujemy widelcem i zapiekamy
ok. 10 minut),
-nasze pyszne jabłuszka,
- resztę ciasta startego na tarce (dobrze się trze, gdy
chwilę będzie w zamrażalniku).
Piec w temperaturze 200 stopni ok. 1 godziny.
DLA OSÓB DBAJĄCYCH O LINIĘ!
Nie ma nic lepszego niż domowa szarlotka, aczkol-
DLA OSÓB DBAJĄCYCH O LINIĘ!
Mąkę pszenną zastąpić można mąką ryżową bądź
razową. Natomiast smażenie na tłuszczu można zamienić na wypiekanie w piekarniku w temperaturze
160 stopni przez 15-20 minut (czekanie będzie dłuższe, ale smak taki sam!
SZARLOTKA BABUNI
Potrzebne składniki:
Ciasto:
3 szklanki mąki pszennej
1 szklanka cukru
½ cukru wanilinowego
2 duże łyżki proszku do pieczenia
¾ masła (ewentualnie margaryny)
2 jajka
1 ½ kg jabłek
cynamon (ewentualnie mix przypraw do szarlotki)
cukier (opcjonalnie)
Sposób przygotowania:
Wszystkie składniki sypkie wsypać do jednej miski
wiek jest ona trochę (z przymrużeniem oka) kaloryczna. Jabłka spokojnie można zastąpić rabarbarem,
mąkę pszenną na razową a cukier biały na cukier
brązowy. Taka mała zmiana nie zaszkodzi naszemu
dziełu (a nawet sprawi, że będzie jeszcze pyszniejsze!
Smacznego życzy Wiktoria Budukiewicz
GALAKTYKA str. 15
Co skrywają nowalijki ?
Często słyszymy, że warzywa i owoce należy
bardzo dokładnie myć. Niektórzy zwracają na to
uwagę, inni zaś tego nie przestrzegają. Jest to bardzo
ważne. Postaram się wytłumaczyć czemu oczyszczanie pożywienia jest tak ważne dla naszego zdrowia
oraz organizmu.
Nawalijki są to pierwsze warzywa i owoce, które
ukazują się wiosną. Warto jednak się im bliżej przyjrzeć. Wiosna to idealna pora dla ludzi, którzy je
uprawiają. Często dodają do nich niebezpieczne,
sztuczne nawozy. Ludzie, którzy pragną sezonowych
warzyw, bardzo często się nad tym nie zastanawiamy. Zimą nie mieliśmy do nich dostępu, więc masowo je kupujemy.
Nawozy sztuczne dostarczają roślinom gotowych już
składników mineralnych. Najpopularniejsze z nich to
nawozy azotowe. Azotany spożyte z wodą łatwo zamieniają się w organizmie człowieka w niebezpieczne azotyny. Znaczną skłonnością gromadzenia azotanów odznaczają się buraki ćwikłowe, kapusta, rzodkiewka, sałata, seler, szpinak, kalarepa, pietruszka,
czosnek czy szczypior. Nadmierne pobranie z dietą
azotanów i azotynów może powodować choroby na
tle niedotlenienia. Rolnicy używają również nawozów fosforowych, potasowych czy magnezowych,
które mają negatywny wpływ na nasz organizm.
Powinniśmy bardzo dokładnie myć warzywa i owoce, nie gotować ich w skórce, a z sałaty zdejmować
zewnętrzne liście. Warto też zjadać je bezpośrednio
po zakupie, nie przetrzymywać ich. Starajmy się
również wybierać te, które nie są błyszczące
i lśniące.
Wiosną wzmaga się również stosowanie pestycydów, których zadaniem jest zwalczenie szkodników
roślinnych. Mogą one prowadzić do bardzo poważnych skutków zdrowotnych. Objawy zatrucia organizmu środkami chemicznymi stosowanymi w gospodarstwach rolnych są różne, do najczęstszych należą:
choroby nowotworowe, cukrzyca, autyzm, otyłość,
choroba Parkinsona, bezpłodność czy wady wrodzone. Wydaje się nam to niemożliwe, ale środki chemiczne szeroko stosowane do zwalczania chwastów
i owadów nie są mile widziane w naszym organizmie. Często zaburzają działanie naszych narządów,
choć nie zdajemy sobie nawet z tego sprawy.
Dwanaście najniebezpieczniejszych warzyw zawierających pestycydy według amerykańskiej agencji
non-profit Environmental Working Group to: ziemniaki, groszek, pomidor wiśniowy, ogórek, nektarynki, szpinak, brzoskwinia, seler, truskawki, jabłka.
Badania te zostały przeprowadzone w Ameryce, ale
miejmy świadomość, że inne owoce i warzywa często skażone są tymi truciznami. Bardzo ważne jest
więc, aby myć warzywa i owoce, tuż przed ich zjedzeniem.
Ola
Od anoreksji do bulimii
Anoreksja i bulimia
Anoreksja jest to choroba, na którą choruje
wiele młodych osób, najczęstsze przypadki zauważa
się w gimnazjum, kiedy dorastamy i zaczynamy
mieć kompleksy na punkcie figury i wyglądu. Anoreksja jest chorobą psychicznego jadłowstrętu. Naukowcy uważają, że występuje ona w rodzinach, w
których relacje między członkami są napięte lub gdy
brakuje ciepła, miłości, wzajemnego wparcia. Anoreksja prowadzi do śmierci. Objawia się najpierw
lekkimi zaburzeniami, które przeradzają się w anemię.
Musimy prowadzić zdrowy tryb życia, odżywiać się
odpowiednio w okresie dojrzewania. Nie rozumiem,
jak niektóre osoby mogą nic nie jeść przez tydzień,
jedynie pić wodę. Usprawiedliwiają się, że dbają o
figurę. Sama taka odpowiedź jest już zaburzeniem
pracy mózgu, co jest kolejnym objawem anoreksji.
Bądźmy wyczuleni na słowo ,, odchudzam"; ,, te inne dziewczyną są chudsze"; ,, przytyłam 2 kilo" itp..
Uważajmy na te zwroty, ponieważ nie reagując na
takie zdania, zostawiamy ludzi samych sobie.
Bulimia jest zaawansowaną fazą anoreksji. Objawami tej choroby jest: zaburzony obraz własnego ciała.
Chora osoba pomimo dużej niedowagi widzi siebie
zbyt grubą, odczuwa strach przed przytyciem,
Ogranicza przyjmowanie posiłków, które i tak są w
małych ilościach.
Należy pomagać osobom chorym na anoreksję, ponieważ one nas potrzebują. Często wsparcie grupy
rówieśniczej skraca leczenie.
Paulina
GALAKTYKA str. 16
Katastrofa w Czarnobylu
Czarnobyl- miejscowość na Ukrainie niedaleko rzeki Prypeć oraz miasta o tej samej nazwie, wybudowanego dla pracowników elektrowni i ich rodzin. Miejsce to jest znane głównie ze względu na
wyżej wymienioną elektrownie atomową, w której
doszło do największej katastrofy nuklearnej i przemysłowej XX wieku na świecie. 30 lat temu,
26 kwietnia 1986r. doszło do przegrzania i częściowego stopienia rdzenia reaktora i chemicznego wybuchu wodoru powstałego w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego testu bezpieczeństwa systemu chłodzenia reaktora, co spowodowało jego przegrzanie. Została rozerwana obudowa reaktora i budynek, w którym się mieścił. Doszło do bezpośredniej emisji do atmosfery i otoczenia elektrowni radioaktywnego pyłu grafitu oraz uranu z wnętrza reaktora. Bezpośrednio
w wyniku katastrofy zmarło 31 osób, ponad 200 zachorowało na
chorobę popromienną, a z otaczających elektrownię
terenów w promieniu 30 km ewakuowano ponad
350 tys. ludzi teren ten nazywany jest „zoną”. W
wyniku awarii skażeniu promieniotwórczemu uległ
obszar na pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji, a
wyemitowana z uszkodzonego reaktora chmura radioaktywna rozprzestrzeniła się po całej Europie.
Do wybuchu 4. reaktora doszło
w
wyniku błędu ludzkiego podczas przeprowadzania
testu. Eksperyment miał polegać na znacznym
zmniejszeniu mocy reaktora, następnie na zablokowaniu dopływu pary do turbin generatorów i mierzeniu czasu ich pracy po odcięciu w taki sposób
zasilania. Eksperyment jednak został przeprowadzony wbrew normom i znacznie podniosło to ryzyko
wypadku. Reaktor 4. został nakryty „sarkofagiem”,
czyli żelbetonową konstrukcją mającą na celu zabezpieczenie reaktora.
Skutki promieniowania na organizmach żywych
Uszkodzenia popromienne, ze względu na rodzaj
ich następstw dzielimy na uszkodzenia somatyczne
tj. wpływające na procesy odpowiedzialne za utrzymanie organizmu przy życiu oraz genetyczne tj. naruszające zdolność organizmu do prawidłowego
przekazywania cech swemu potomstwu.
Typowym skutkiem poważnych uszkodzeń somatycznych jest ostra choroba popromienna. Składają
się na nią m.in. mdłości, bóle i zawroty głowy,
ogólne osłabienia, zmiany we krwi, a następnie biegunki, czasami krwawe z powodu owrzodzeń jelit,
skłonności do krwawych wybroczyn w tkankach,
niedokrwistość, wrzodziejące zapalenie gardła, obniżenie odporności organizmu i wypadanie włosów.
W zależności od stopnia uszkodzeń choroba popromienna może zakończyć się śmiercią lub przejść
w fazę przewlekłą ze stopniowym wyniszczeniem
organizmu zakończonym najczęściej białaczką lub
anemią aplastyczną i ostatecznie śmiercią. W wypadku mniejszych uszkodzeń jest szansa na powrót
do zdrowia. Możemy pomóc organizmowi poprzez
przeszczep szpiku kostnego.
Jednakże nawet po bardzo słabych objawach choroby popromiennej mogą po wielu latach wystąpić
tzw. skutki opóźnione. Są to: przedwczesne starzenie, niedokrwistość, białaczka, nowotwory, zaćma.
W kontakcie żywej komórki z promieniowaniem
jonizującym możemy mieć do czynienia z czterema
różnymi efektami: zniszczenie komórki jest tak duże, że nie będzie ona w stanie pełnić swych dotychczasowych funkcji, z czym wiąże się jej śmierć.
Komórka, choć żywa, traci swą zdolność do reprodukcji, co prowadzi do opóźnionej śmierci komórki
bez uprzedniego powielenia się.
Kod DNA zostanie uszkodzony w ten sposób, że
powstające kopie komórek będą się różnić od komórki pierwotnej, czego skutkiem będą liczne mutacje prowadzące do chorób ujawnionych dopiero
u potomstwa.
DOKOŃCZENIE STR. 17
GALAKTYKA str. 17
Antystresowe malowanie
DOKOŃCZENIE ZE STR. 16
Promieniowanie jest więc bardzo negatywnym czynnikiem, ponieważ prawie każda jego dawka wywołuje skutki uboczne. To właśnie te dawki są generowane po wybuchu bomby atomowej lub elektrowni jądrowej takiej jak w Czarnobylu.
Dlatego też nie powinniśmy lekceważyć ryzyka
związanego z promieniowaniem jonizującym, ponieważ każda katastrofa, czy to będzie wybuch bomby
atomowej, czy elektrowni, wiąże się z śmiercią tysięcy, a nawet milionów ludzi oraz przynosi ogromne
straty dla świata roślin i zwierząt, który nas otacza.
Elektrownia w Czarnobylu
Wiadomości wyszukali Mateusz i Grzegorz
Najlepszy sposób na stres
W Europie ostatnio pojawiła się moda na kolorowanki antystresowe dla dorosłych i młodzieży.
Niemal każdemu z nas zdarza się rysować zawijasy,
geometryczne kształty czy serduszka podczas rozmów telefonicznych. Psycholodzy podkreślają, że
kolorowanki dla dorosłych mają bardzo dobry wpływ
zarówno na psychikę jak i na nastrój człowieka. Pomagają łagodzić stres, wyciszają, ułatwiają koncentrację, zwiększają kreatywność i wiarę we własne
siły. Istnieje nawet teoria, że kolorowanki mają działanie antydepresyjne. Kolorowanki dla dorosłych
i nastolatków mają w zasadzie same zalety – poprawiają humor, uspokajają i sprawiają, że stajemy się
bardziej produktywni. Nawet, jeśli nigdy nie uważaliśmy się za artystów-plastyków, nikt nie będzie wystawiać ocen naszym pracom. Zapraszamy do kolorowania.
Karolina
GALAKTYKA str. 18
Siedleckie miejsca pamięci narodowej
Każdy z nas codziennie spaceruje po Siedlcach. Jednak czy zdajemy sobie sprawę, że na każdym kroku
możemy spotkać pamiątki po historycznych wydarzeniach? Takimi pamiątkami są miejsca pamięci
narodowej, których w Siedlcach jest bardzo wiele.
Możemy podziwiać place, pomniki i skwery przywodzące na myśl wydarzenia z dawnych lat. Warto
zatrzymać się w przy nich na moment, poznać historię, którą opowiadają i oddać cześć narodowym bohaterom.
Pomnik pamięci rozstrzelanych
Pomnik ten znajduje się przy ulicy Piłsudskiego.
Oddaje cześć Polakom, żołnierzom Armii Krajowej,
którzy 17 grudnia 1943 roku zostali skazani na
Pomnik na placu Wolności
śmierć za przynależność do tajnych organizacji,
Pomnik Wolności został wybudowany w 1933 roku przechowywanie obywateli polskich narodowości
dla upamiętnienia piętnastej rocznicy odzyskania
żydowskiej, za posiadanie broni i udział w akcjach
przez Polskę niepodległości. Wybudowany na Nowych Siedlcach pomnik był dla siedlczan symbolem dywersyjnych. Wśród rozstrzelanych byli harcerze
Szarych Szeregów Chorągwi Mazowieckiej Armii
odrodzonej po latach niewoli ojczyzny. Jesienią
1941 roku niemieccy saperzy założyli ładunki wybu- Krajowej.
chowe pod pomnik, a następnie wysadzili go w powietrze. W 2010 pomnik został odbudowany dzięki
staraniom Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika Wolności w Siedlcach. Odsłonięcie odbyło się
11 listopada 2010 roku, w 92. rocznicę odzyskania
niepodległości.
Pomnik poświęcony pamięci Marszałka
Józefa Piłsudskiego
Pomnik wzniesiono 11 listopada 1930 roku, jednak
rozebrano wkrótce po zakończeniu II wojny światowej. Odbudowano go w 1990 roku przy Skwerze
Niepodległości przy budynku Urzędu Miasta. Na
pomniku umieszczono płaskorzeźbę z wizerunkiem
twarzy Józefa Piłsudskiego oraz tablicę z napisem:
„Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu Budowniczemu Polski Odrodzonej 1930”
Dominika
GALAKTYKA str. 19
Patroni siedleckich ulic
Kolejna ulica w naszym mieści nosi imię kardynała
Stefana Wyszyńskiego. Ten niezwykły człowiek
urodził się 3 sierpnia 1901 roku w miejscowości
Zuzela nad Bugiem, na pograniczu Mazowsza i
Podlasia. Gdy miał 9 lat, przeniósł się z rodziną do
Andrzejewa. Rodzice od młodości wpajali mu moralne wartości. Nauczył się szanować pracę ludzką,
swoich rodziców, z domu wyniósł też kult maryjny,
dwa obrazy Maryi wisiały nad jego łóżkiem – Matki
Bożej Częstochowskiej i Matki Bożej Ostrobramskiej. Jak sam wspominał, często zastanawiał się
nad tym, dlaczego jest czarna, a druga biała. Do 9.
roku życia uczęszczał do szkoły, później, w wyniku
spięcia z nauczycielem, uczył się w domu. W 1910
jego matka zmarła, mając zaledwie 33 lata. Był to
wielki cios dla ojca i czwórki rodzeństwa Stefana,
jednak on sam nie załamał się, szukał wsparcia w
Matce Boskiej. Do Gimnazjum uczęszczał najpierw
w Warszawie, potem w Łomży, ze względu na wybuch I wojny światowej. Od 1920 do 1924 był klerykiem Wyższego Seminarium Duchownego we
Włocławku. Sześć lat później został tam profesorem
socjologii i prawa kanonicznego. Po studiach udał
się w podróż po Europie Zachodniej. Po wybuchu
wojny, ze względu na swoją działalność, był poszukiwany przez Niemców. To też zmusiło księdza to
pozostania w ukryciu. Brał udział w tajemnym nauczaniu i niósł pomoc poszkodowanej ludności. W
czasie Powstania Warszawskiego był kapelanem
grupy „Kampinos” AK i szpitala powstańczego w
Laskach. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął organizować Seminarium Duchowne we Włocławku, poprzednie zostało zniszczone. W 1946 roku został mianowany biskupem diecezji lubelskiej.
Święcenia biskupie otrzymał z rąk prymasa Polski
Augusta Hlondla, po którym dwa lata później, w
wyniku śmierci kardynała, przejął stanowisko prymasa. Został też arcybiskupem Gniezna i Warszawy. Sytuacja w kraju nie wyglądała zbyt dobrze –
państwo było wyniszczone po wojnie, jego nowy
rząd całkowicie podporządkował się komunistycznemu ZSRR, władze mocno prześladowały Kościół,
starając się wytępić w Polakach korzenie chrześcijańskie. Wyszyński zmuszony był zawrzeć porozumienie z komunistami. Wydarzenie to nastąpiło w
1950 roku. Ta decyzja budziła kontrowersje, jednak
prymas za wszelką cenę chciał chronić resztek wolności Kościoła. W 1953 roku został mianowany
przez papieża Piusa XII kardynałem. Nie mógł jednak osobiście odebrać czapki kardynalskiej, gdyż
nie wydano mu paszportu. Tego samego roku doszło do jego aresztowania. Jego odosobnienie trwało
aż trzy lata – od 25 września 1953 do 26 października 1956. W sumie przebywał wtedy w czterech
różnych miejscowościach. W międzyczasie napisał
tekst ślubów narodowych. Miały być odnowieniem
ślubów lwowskich Jana Kazimierza. W trzechsetną
rocznicę tego wydarzenia przed milionem wierzących na Jasnej Górze, odczytał je bp Michał Klepacz, pełniący funkcję przewodniczącego Episkopatu Polski. W latach 1957-1966 przeprowadził obchody tysiąclecia chrztu Polski. Brał czynny udział
w II Soborze Watykańskim. Utrzymywał bliskie
kontakty z wybranym w 1978 roku papieżem Janem
Pawłem II. W latach 1980-1981 pośredniczył w rozmowach między PRL a Solidarnością. Wzywał wtedy do rozwagi i odpowiedzialności. W 1981 roku
rozpoznano u niego chorobę nowotworową. Zmarł
28 maja 1981 roku w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Na jego pogrzeb przybyło tysiące
ludzi – wierzących i niewierzących. Spoczął w sarkofagu w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Od 1989 trwa jego proces beatyfikacyjny. W 1994 został pośmiertnie odznaczony
Orderem Orła Białego. Rok 2001 został ogłoszony
rokiem Kardynała Wyszyńskiego.
Ulica Stefana Wyszyńskiego znajduje się pomiędzy
ulicami Starowiejską i Kleeberga.
Wiadomości wyszukała Ania Zgorzałek
GALAKTYKA str. 20
Patroni siedleckich ulic
jednak dostrzegł szansę zrobienia wielkiej kariery i
uchylił się do pozycji bardziej centralnej. Gdy udał
się do Poznania, gdzie miał wzniecić powstanie, został aresztowany przez władze pruskie i oddany w
ręce Rosjan. Wypuszczono go na wolność dopiero w
1798 roku, po śmierci Katarzyny II. Powrócił on
wtedy do Warszawy, gdzie w czasach Księstwa
Warszawskiego ponownie został wybrany radnym.
Po śmierci jego pierwszej żony zdecydował się ożenić ponownie, tym razem z Anastazją Jasińską.
Zmarł osiem lat później - w roku 1819. Dzisiaj Jan
Kiliński jest patronem wielu szkół oraz ulic w Polsce. Jest on także patronem drużyn harcerskich i jednostek Wojska Polskiego. Najwyższe polskie odznaczenie rzemieślnicze nosi nazwę "Szabla Kilińskiego".
Kolejnym patronem mijanej przez nas ulicy
jest wielki, polski patriota - Jan Kiliński. Urodził się
on w 1760 roku w Trzemesznie w Wielkopolsce, a
zmarł 28 stycznia 1819 roku w Warszawie. Był jednym z pułkowników powstania kościuszkowego
oraz uczestnikiem spisków powstańczych. Jego ojciec - z zawodu murarz, zmarł kiedy młody Jan miał
zaledwie szesnaście lat. Opiekę nad nim przejął jego
brat- mistrz szewski z Poznania. Nauczył on go tego
fachu i przekazał wszystkie niezbędne umiejętności.
W wieku 20 lat przeniósł się do Warszawy, gdzie
otworzył swój zakład. Jan z czasem zaczął cieszyć
się coraz większym autorytetem i niebawem został
wybrany do Rady Miejskiej. Pomogło mu w tym
jego obycie towarzyskie. W stolicy wziął ślub z
szesnastoletnią Marianną Rucińską. To w jego domu
spotykali się organizatorzy insurekcji. To Kiliński
zadecydował o przyspieszeniu powstania, ponieważ
dowiedział się, że najeźdźcy chcą dokonać rzezi w
czasie rezurekcji (w kwietniu). Stanął on na czele
ludu warszawskiego, któremu po dwóch dniach walk
udało się oswobodzić stolicę. Potem przyłączył się
on do powstania kościuszkowskiego. Władzę przejęła Rada Zastępcza Tymczasowa, w której także się
znajdował. Po pewnym czasie został zastępcą radcy
Rady Najwyższej Narodowej. Początkowo należał
do powstańczej lewicy, czyli jakobinów. Byli to
zwolennicy radykalnej polityki rewolucyjnej. Potem
Stefan Batory urodził się 27 września 1533 roku w
Szilagysomlyo jako syn wojewody siedmiogrodzkiego Stefana Batorego i Katarzyny Telegdi. Został
wcześnie osierocony – ojciec zmarł rok później po
jego urodzeniu, a matka gdy Stefan miał 13 lat. W
1571 roku został
księciem Siedmiogrodu, dzięki
wsparciu tureckiego
sułtana Selima II.
W 1575 po półtora
roku bezkrólewia
spowodowanego
ucieczką Henryka
Walezego do Francji został koronowany na króla Polski. Jego żoną została pięćdziesięciodwuletnia Anna Jagiellonka, córka
Zygmunta I Starego
i Bony Sforzy oraz siostra Zygmunta II Augusta.
Batory raczej nie miał z nią dobrych relacji – wolał
przebywać na wojnach.
DOKOŃCZENIE STR.21
GALAKTYKA str. 21
Czas na relaks
Miał dosyć humorzastej królowej, jednak gdy zaproponowano rozwód parze królewskiej, ten odmówił. Nie wszyscy byli zadowoleni z nowego monarchy. Gdańsk otwarcie wystąpił przeciwko nowemu
władcy, co doprowadziło do konfliktu między miastem a Rzeczpospolitą. Ostatecznie król i Gdańszczanie poszli na kompromis – władca zrezygnował
z floty kaperskiej, za to mieszczanie podporządkowali się państwu. Doprowadził do unii z rodzinnym
Siedmiogrodem. W 1577 roku wybuchła wojna
z Rosją. Zakończyła się pięć lat później rozejmem
w Jamie Zapolskim. Polska w wyniku tego konfliktu odzyskała utracone wcześniej prawie całe Inflanty i Połock. Wiernym współpracownikiem Batorego
był kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski, który
założył Zamość. W 1579 roku król założył Uniwersytet Wileński. Parę razy próbowano przeprowadzić
zamach na króla, jednak bez skutku, spiskującego
Samuela Zborowskiego ścięto w 1584. Batory był
gorliwym katolikiem i wspierał zakon jezuitów, jednak prowadził tolerancyjną politykę wobec innowierców i stanowczo potępił tumult w Krakowie.
Przeprowadził też wiele reform w wojsku, powołał
piechotę wybraniecką, ustanowił rejestr kozacki i
podzielił jazdę na husarię, chorągwie kozackie i lekką jazdę. Za namową papieży Grzegorza XIII i Sykstusa V rozpoczął przygotowania do wojny z Turcją. Nieoczekiwanie zmarł w 1586 z powodu choroby nerek, po 11 latach władzy. Pochowano go na
Wawelu.
Ulica Stefana Batorego znajduje się w pobliżu ulic
Sokołowskiej, Sobieskiego i Jagiełły.
Anna Zgorzałek
z Siedlec w stronę Łosic. Najciekawsze miejsca, w
tych miejscowościach to: zabytkowy cmentarz żydowski w Łosicach, klasycystyczny dwór (z pocz.
XIX w.) w Chotyczach, wyciąg narciarski Rybno w
Wyrzykach. Ponieważ mimo wszystko szybko robi
się ciemno, pamiętajcie, aby przed wyjazdem zaopatrzyć się w kask, kamizelkę odblaskową i dobre
światło.
Mateusz 1b
Jazda konna
Konie to zadziwiające i tajemnicze zwierzęta. Odkrywanie ich osobowości to wspaniała przygoda, dlatego każdego z nich powinno się traktować
indywidualnie. Każdy koń może nauczyć czegoś
swojego właściciela, np. pokory, cierpliwości i szacunku do innych. Właśnie dzięki temu kontakt
z tymi zwierzętami jest tak fascynujący.
Dziś opowiemy wam o jeździectwie, o tym
jak ryzykujemy. Osobom, które nie mają styczności
z końmi, może wydawać się, że to tylko bezpieczne
siedzenie na koniu, że to dziecinne hobby. Ale spróbujemy wyjaśnić, na czym to polega. Chodzi o to,
aby porozumieć się bez słów z nieprzewidywalnym
zwierzęciem. Pędzimy z prędkością nawet 60km/h,
na stworzeniu 10-cio krotnie od nas silniejszym.
Aby kierować koniem nie wystarczy krzyknąć :
„Wio!” albo „Prrr!” i machnąć wodzami. Na przykład, żeby ruszyć z miejsca należy lekko ścisnąć
konia łydkami za popręgiem i wypchnąć konia biodrami do przodu. Wodze (nie lejce, bo one są w powożeniu) trzeba trzymać na kontakcie, czyli lekko
napięte. A to tylko mały kawałek wiedzy, którą zoCzas na rower
staniemy zarzuceni na pierwszej lekcji. Jeśli nie
wierzycie, najlepiej umówcie się na jedną jazdę, to
Przyszła wiosna. Czas na rower. Taka wypra- nie jest duży koszt, a nauczycie się bardzo wiele.
wa, nawet krótka, to najlepszy sposób na wypoczy- Stajnie w okolicach Siedlec:
nek i poznanie okolic naszego miasta. Jest wiele cie- Stajnia Siwa Grzywa (Cielemęc),
kawych ścieżek rowerowych, ale ta, moim zdaniem Stajnia pod Lasem (Wyczółki),
Stajnia Marengo (Wola Wodyńska),
SKJ Deresz (Siedlce),
Zielony Raj (Siedlce),
Stajnia Jasminum (Chlewiska),
Stajnia Paskudy (Paskudy),
Stajnia Jagodne (Jagodne).
W następnym numerze dalsze opowieści o tych niezwykłych zwierzętach.
Liliana i Pocky
jest najciekawsza. Droga rowerowa zaczyna się
GALAKTYKA str. 22
Warto przeczytać i obejrzeć
,,Wiedzieć, co się stanie, to coś innego, niż
wiedzieć, jak to się
stanie’’
Emery Lord, cytat z
książki ,,Początek
mnie i ciebie’’
,,Początek mnie i ciebie’’ opowiada o siedemnastoletniej
dziewczynie o imieniu
Paige, która już od roku cierpi. Po kilku
miesiącach spotykania
się z Aaronem Rosenthalem jej życie uległo radykalnej zmianie. Chłopak
wyjechał na obóz skautów, z którego nigdy nie wrócił. Podczas skakania wraz z kolegami do wody, utonął. Od tego pamiętnego wydarzenia nastolatka nie
może się pogodzić z jego śmiercią. Wszyscy jej
współczują i patrzą na nią z litością w oczach. Pewnego dnia dziewczyna postanawia to zmienić. Spisuje swój plan działania i przystępuje do jego realizacji.
Do tej powieści najlepiej pasuje powiedzenie: ,,Nie
oceniaj książki po okładce’’. Patrząc na nią, wydaje
się być kolejnym zwykłym utworem literackim. Jednak po przeczytaniu ,,Początku mnie i ciebie’’ mogę
stwierdzić, że jest to jedna z lepszych książek, jakie
dotąd czytałam (a było ich wiele). Na początku czytania miałam obawy, że Pani Emery Lord będzie
mówiła jedynie o bólu, żałobie i miłości, która odeszła i już nigdy nie wróci. Okazały się one niepotrzebne, ponieważ autorka w dość nietypowy sposób
przedstawiła problemy młodych ludzi i ich wchodzenie w dorosłość, a także w delikatny sposób odniosła się do tematu śmierci, co wyszło jej świetnie.
Genialnie wykreowała bohaterów powieści. Książka
ta nie jest długa. Została napisana luźnym językiem,
dzięki czemu czyta się ją szybko. Nawet nie zauważyłam, kiedy dotarłam do finalnego momentu, który
jest wisienką na torcie dzieła Pani Emery Lord.
Podsumowując, ,,Początek mnie i ciebie’’ to piękna, wzruszająca, przepełniona optymizmem i nieziemsko wciągająca historia. Uczy tego, aby przezwyciężać swoje lęki, bez względu na to, jak ciężkie
są, ponieważ najtrudniej jest zwyciężyć z samym
sobą. Dla takich powieści warto zarwać niejedną noc
na ich przeczytanie.
Angelika Zdun, uczennica klasy I b
Wielki grafoman twórcą najpopularniejszych
książek fantasy
Jest wielu dobrych pisarzy takich jak Andrzej
Sapkowski, Aneta Jadowska, Rafał Kosik, ale moim
ulubionym jest Andrzej Pilipiuk.
Urodził się w 1974r. Z wykształcenia archeolog,
studiował na Uniwersytecie Warszawskim.
W 1996 debiutował na łamach czasopisma ,,Feniks”
opowiadaniem ,,Hiena”.
Napisał wiele opowiadań o Jakubie Wędrowyczu. Akcja opowiadań toczy się w Wojsławicachw tej wsi organizuje się co roku ,, Dni Jakuba Wędrowycza”. Wędrowycz to egzorcysta amator, który
kopie groby w poszukiwaniu wampirów.
Sapkowski napisał także parę serii książek dla
chłopców pt. ,,Norweski dziennik” a także dla
dziewcząt pt. ,,Kuzynki”. ,,Norweski dziennik”
opisuje historię chłopaka, którego przodek, zagadkowym sposobem (prawdopodobnie przez kosmitów),
otrzymał geny konia. Paweł- główny bohater, został
porwany, a później wysłany z Polski do Norwegii.
Seria ,,Kuzynki” przedstawia losy 300 letniej alchemiczki Stanisławy, która była uczennicą Michała
Sędziwoja (najsłynniejszego alchemika), pra pra wnuczki Katarzyny – policjantki ze ściśle tajnego
wydziału. Polecam tę książkę wszystkim dziewczynom.
Lubię tego autora za humor w jego opowiadaniach.
Jarek
GALAKTYKA str. 23
Jak się uczyć?
Czas na powtórkę
Jak się uczyć? To pytanie zadaje sobie wielu nastolatków. W poniższym artykule spróbuję na nie odpowiedzieć.
Nie wszystkie metody przyswajania informacji
w pełni pozwalają osiągnąć jak najlepsze efekty.
Każdy człowiek ma inne preferencje i zdolności. Nauka może zajmować jednym osobom godzinę, a niektórym kilka dni. Pomocne są wtedy sposoby, które
powodują, że uczymy się szybciej i przyjemniej, a
najważniejsze trwale. Chciałabym przedstawiać kilka
osobiście sprawdzonych przeze mnie, pomocnych
metod uczenia się.
W czasie nauki powinno się wyłączać wszelkie
„rozpraszacze”, jak telefon, komputer czy telewizor.
Nic nie powinno odrywać naszych myśli od przyswajania wiedzy. Choć liczne grono lubi naukę w ciszy,
to znajdą się tacy, którym nie przeszkadza otaczający
ich harmider. Tacy ludzie mogą włączyć sobie, np.
muzykę.
W efektownej nauce pomoże nam również miejsce
i organizacja przestrzeni. Radzę przed edukowaniem
wydzielić sobie miejsce do pracy. Wskazane jest także, aby przed lub w trakcie nauki otworzyć przynajmniej na kilka minut okno. Poprzez dotlenienie
umysłu nasze myślenie będzie ożywione i świeże.
Nie należy uczyć się dużych ilości materiału za jednym razem. Możemy w taki sposób popełnić wiele
błędów. Wskazane jest rozłożenie poszczególnych
tematów na kolejne dni.
Uczenie na ostatnią chwilę nigdy nie okaże się w pełnie owocne. Ten sposób przyswajania wiedzy może
jedynie sprawdzić się w krótkim odstępie czasu, lecz
w większości przypadków gwałtownie przyswojone
informacje tak szybko uciekną nam z głowy jak się
ich nauczyliśmy..
Pomocne może się okazać robienie przerw. Co trzydzieści minut nauki zalecane jest robienie pięciominutowych przerw.
Nauki nie powinno się rozpoczynać z pustym żołądkiem. Jeśli tak zrobimy, nie będziemy mogli skupić
się na danej czynności, a nasze myśli będą krążyły
wokół zaspokojenia doskwierającego głodu.
Staraj się nie marnować czasu w trakcie codziennych
czynności, jak jazda do szkoły lub czekanie na autobus. Możesz zapisać kilka rzeczy, które wymagają
jeszcze uwagi, na kartce. Zawsze coś pozostanie ci w
głowie.
Naukę języków obcych może ułatwić oglądanie zagranicznych filmów, czytanie książek lub słuchanie
muzyki. Język przestanie wydawać nam się już tak
nieznany. W czasie tych czynności osłuchujemy
z obcą mową, co potem pozytywnie skutkuje na zasób słownictwa. Na zakończenie nasuwa się jeden
wniosek. Jaki ? Bądźmy systematyczni.
Jowita
Kwiecień jest bardzo ważnym miesiącem dla
uczniów klas III. To czas egzaminów gimnazjalnych.
Poniżej kilka najważniejszych informacji:
Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części:
1) część humanistyczna – 18 kwietnia 2016 r.
(poniedziałek)
- z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie godz. 9.00
- z zakresu języka polskiego - godz. 11.00
2) część matematyczno-przyrodnicza – 19 kwietnia
2016 r. (wtorek)
- z zakresu przedmiotów przyrodniczych godz. 9.00
- z zakresu matematyki - godz. 11.00
3)język obcy nowożytny – 20 kwietnia 2016 r.
(środa)
- na poziomie podstawowym - godz. 9. 00
- na poziomie rozszerzonym - godz. 11. 00
Aby ułatwić życie trzecioklasistom, nasza redakcja
postanowiła przypomnieć najważniejsze zagadnienia
z podstawy programowej gimnazjum.
Przygotowując się do egzaminu z języka polskiego,
proponujemy przypomnieć sobie treść lektur, poniżej
wykaz omówionych książek:
KLASA I
1. Henryk Sienkiewicz Krzyżacy.
2. Małgorzata Musierowicz Kłamczucha.
3. Robert Louis Stevenson W yspa skarbów (wybrana
powieść przygodowa).
4. Arthur Conan Doyle Pies Baskerville’ów.
5. Charles Dickens Opowieść wigilijna.
6. Adam Mickiewicz Dziady cz. II.
KLASA II
1. William Szekspir Romeo i Julia.
2. Aleksander Fredro Zemsta.
3. Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec.
4. Éric-Emmanuel Schmitt Oskar i pani Róża.
5. Antonie de Saint Exupéry Mały Książę.
DOKOŃCZENIE STR. 24
GALAKTYKA str. 24
Powtórka z języka polskiego i historii
KLASA III
1. Molier Świętoszek lub Skąpiec
2. Ernest Hemingway Stary człowiek i morze.
3. Stefan Żeromski Syzyfowe prace.
4. George Orwell Folwark zwierzęcy.
5. Bolesław Prus Kamizelka
30r.p.n.e – koniec epoki hellenistycznej
753r.p.n.e– założenie Rzymu
44r.p.n.e – śmierć Juliusza Cezara
395r. - podział imperium rzymskiego
476r. - upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego
622r. -ucieczka Mahometa do Medyny
800r.- Karol Wielki ogłoszony cesarzem
966r.- chrzest Polski
Nie zapomnijmy również o innych ważnych dziełach literackich takich jak:
992r. - misja św. Wojciecha
1000r.– zjazd w Gnieźnie
Jan Kochanowski
1054r.- schizma wschodnia
1018r.- pokój w Budziszynie
wybrane fraszki– podręcznik do klasy I
Treny (V, VII, VIII) - podręcznik do klasy II
1109r.- wojny Krzywoustego z Niemcami
Ignacy Krasicki- bajki– podręcznik do klasy I
1180r.- zjazd w Łęczycy
Adam Mickiewicz – ballady, Reduta Ordona
1226r. - sprowadzenie Krzyżaków do polski
wiersze poetów XX w.:
1241r.- bitwa pod Legnicą
1320r. - koronacja Władysława Łokietka
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska,
Kazimierz Wierzyński, Julian Tuwim,
1331r. - bitwa pod Płowcami
Czesław Miłosz, ks. Jan Twardowski, Wisława
15 lipca 1410r.-bitwa pod Grunwaldem
Szymborska, Zbigniew Herbert
1411r.- pierwszy pokój toruński
1413r. - unia w Horodle
utwór podejmujący problematykę Holokaustu, np.
opowiadanie Idy Fink - podręcznik do klasy III
1454r.-1456r.- wojna trzynastoletnia
Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane utwory
1505r.- konstytucja nihil novi
Stanisław Lem – opowiadanie
1525r.- hołd pruski
Sławomir Mrożek – opowiadanie
1569r.- unia lubelska
Homer Iliada i Odyseja– fragmenty w podręczniku 1578-82r.– wojna z Rosją o Inflanty
do klasy II
1655r.– obrona Jasnej Góry (potop szwedzki)
Pieśń o Rolandzie– tekst w podręczniku do klasy I
1660r.- pokój w Oliwie
Juliusz Słowacki Balladyna– podręcznik do klasy III 1620r.- bitwa pod Chocimiem
1772r. pierwszy rozbiór Polski
Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego
1791r.- podpisanie Konstytucji 3 maja
Ryszard Kapuściński – reportaż
1792r. - drugi rozbiór Polski
Biblia (opis stworzenia świata i człowieka z Księgi
1794r. insurekcja kościuszkowska
1795r. - trzeci rozbiór Polski
Rodzaju, przypowieści ewangeliczne,
1775-1783r.- wojna o niepodległość Stanów ZjednoHymn św. Pawła o miłości)
mity greckie
czonych
Radzimy również przypomnieć zasady pisania róż- 1789r.- rewolucja francuska
norodnych form wypowiedzi. W ubiegłym roku
1807r.- utworzenie Księstwa Warszawskiego
1815r.– kongres wiedeński
młodzież pisała opowiadanie, rok wcześniej rozprawkę. Co w tym roku przygotowała dla nas CKE? 1830-31r.- powstanie listopadowe
Tego dowiemy się 18 kwietnia.
1846r.- powstanie krakowskie i rabacja galicyjska
Powtórzmy sobie również wiadomości o częściach 1848r.-Wiosna Ludów
1863-64r.- powstanie styczniowe
mowy, budowie zdania pojedynczego i złożonego,
zjawiskach fonetycznych, podstawie słowotwórczej, 1861-65r.- wojna secesyjna w Stanach Zjednoczoformantach, zrostach, złożeniach i zestawieniach.
nych
1905r.-1907r.- rewolucje w Rosji i na ziemiach polDaty, które przydadzą Ci się na egzaminie z hiskich
storii:
1914-1918r.- I wojna światowa
ok.4000 p.n.e. - wynalezienie pisma
ok.3500 p.n.e. - pierwsze państwa sumeryjskie
ok.3000 r. p.n.e. - zjednoczenie Egiptu
XVIII w. p.n. e – kodeks Hammurabiego
XIII w.p. n. e wyjście Izraelitów z Egiptu
ok.586 r. p.n. e-niewola babilońska
776r.p.n.e-pierwsze igrzyska olimpijskie
ok.750.r.p.n.e powstanie Odysei Homera
334r.p.n.e początek wyprawy Aleksandra Macedońskiego
GALAKTYKA str. 25
Powtórka z wos i chemii
Kilka pojęć, które mogą się przydać:
Gmina- najmniejsza i podstawowa jednostka samorządu terytorialnego, tworzą ją wszyscy jej mieszkańcy
Powiat- wspólnota, której członkami są wszyscy
jego mieszkańcy, dzielimy go na powiat ziemski i
powiat grodzki
Województwo- jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia
Opinia publiczna- poglądy społeczeństwa na jakąś
sprawę
Fakt-wydarzenie zachodzące w konkretnym miejscu
i czasie, którego prawdziwość można sprawdzić
Socjalizacja- przyswajanie norm i zasad obowiązujących wśród ludzi, systemu wartości, wzorów zachowań, nauka życia w społeczeństwie.
Grupa społeczna- wspólnota, w której skład wchodzą przynajmniej 3 osoby
Naród- wspólnota ludzi połączona wspólną historią,
tradycją, kulturą, zwykle mówiąca tym samym językiem.
Narodowość- poczucie przynależności do danego
narodu.
Ojczyzna-najczęściej kraj urodzenia lub zamieszkania, czasami państwo, z którego pochodzą nasi
przodkowie. (ważne poczucie przynależności do
wspólnoty mieszkańców, co wiąże się z tożsamością
narodową)
Patriotyzm- miłość do ojczyzny, wywiązywanie się
z obowiązków wobec ojczyzny, dostrzeganie zalet,
ale i wad swego narodu.
Warstwa społeczna- grupa ludzi żyjąca w podobnych warunkach, mająca podobny styl życia- młodzież, chłopi, renciści.
Społeczeństwo- mówimy o nim wtedy, kiedy jest
zorganizowane pod względem gospodarczym, społecznym, politycznym. Dotyczy dużych grup. Na
przestrzeni dziejów się zmieniało- najpierw pierwotne. Potem zróżnicowanie rosło, istniały różne grupy
społeczne w zależności od stopnia rozwoju społeczeństwa, ale zawsze występowała hierarchia społeczna, co oznacza, że społeczeństwo nie jest jednolite, są ważniejsi i mniej ważni.
Warstwa społeczna- grupa ludzi żyjąca w podobnych warunkach, mająca podobny styl życia, np.
młodzież, chłopi, renciści.
Państwo- organizacja społeczeństwa mieszkającego na określonym terytorium, mającego wspólne
władze, prawa i wojsko.
Obywatel- członek danego państwa posiadający
określone prawa i obowiązki.
Ania i Karolina
Z chemii podajemy kilka definicji i typowych wzorów chemicznych.
Powietrze - jednorodna mieszanina gazów.
Tlenki - związki chemiczne tlenu z innymi pier-
wiastkami chemicznymi.
Izotopy – atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się między sobą liczbą neutronów
w jądrze.
Rozpuszczalność – maksymalna liczba gramów
substancji, którą można rozpuścić w 100g rozpuszczalnika w danej temperaturze, aby otrzymać roztwór nasycony.
Kwasy wzór ogólny: HInRn
np. HCL, H2S, H2SO4 H2SO3, HNO3, H2CO3,
H3PO4
Wodorotleki wzór ogólny: Mn(OH)In
np. NaOH, KOH, Ca(OH)2, Mg(OH)2, Al(OH)3
Sole – związek chemiczny zbudowany z kationów
metali i anionów reszt kwasowych.
Nazwy soli kwasów tlenowych mają końcówkę -an.
np. siarczan (VI)
Nazwy soli kwasów beztlenowych mają końcówkę ek., np. chlorek, siarczek
Reakcja zobojętniania
Ogólny zapis : H + + OH → H2O
Przykład:
Zapis cząsteczkowy równania reakcji:
CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
Węglowodory dzielimy na:
a) nasycone:
Alkany Ogólny wzór: CnH2n+2 ,
np. metanol C2H5
b) nienasycone:
Alkeny Ogólny wzór: CnH2n ,
np. eten C2H4
Alkiny Ogólny wzór alkinów: CnH2n-2 ,
np. etyn C2H4
Węglowodory nienasycone (alkeny i alkiny) ulegają
reakcji polimeryzacji oraz reakcji przyłączenia
np. wodoru, bromu, chloru, chlorowodoru.
Alkohole (alkanole) Ogólny wzór alkoholi:
CnH2n+1 -OH ( dodajemy końcówkę -ol lub alkohol …..-owy ), np. etanol C2H 5OH
DOKOŃCZENIE STR. 26
GALAKTYKA str. 26
Powtórka z chemii, biologii i geografii
Alkohole polihydroksylowe, np. glicerol C 3H5
(OH)3
Kwasy karboksylowe ogólny wzór CnH2n+1 COOH (nie dotyczy kwasu metanowego)
np. kwas etanowy C3H5COOH
fermentacja octowa : C 2H5OH + O2 → CH3COOH
+ H2O
Wyższe kwasy karboksylowe to np. kwas stearynowy C17H35COOH, kwas palmitynowy C 15H 31COOH
(kwasy nasycone) i kwas oleinowy C17H33COOH
(kwas nienasycony).
Wyższe kwasy karboksylowe reagują z wodorotlenkami sodu i potasu, dając sole - mydła
Estry Ogólny wzór: R1 -COO- R2
Estryfikacja : kwas + alkohol → ester +woda
np. HCOOH + C3H7OH → HCOOC3H7 + H2O
Aminy Ogólny wzór amin: CnH2n +1 -NH2 np.
metyloamimna CH3NH2
Aminokwasy Najprostszy aminokwas : CH2
(NH2)COOH
Wiązanie peptydowe – wiązanie występujące w
produktach reakcji łączenia się aminokwasów.
Białka
Białka dzielimy na: a) białka proste b) białka
złożone
reakcja ksantoproteinowa ( stężony kwas azotowy (V) ) - żółknięcie białek
reakcja biuretowa (reakcja z wodorotlenkiem
miedzi (II) ) - ścinanie się białek i zabarwienie na
ciemny fiolet
Sacharydy (cukry) Ogólny wzór: C n(H2O) m
n i m – liczby naturalne
Sacharydy dzielimy na:
a) monosacharydy (cukry proste), np. glukoza
C6H12O6
b) oligosacharydy (dwucukry), np. sacharoza
C12H22O11
c) polisacharydy (wielocukry), np. (C6H12O5) n
Radzimy również przed egzaminem rozwiązywać
zadania tekstowe.
Iza 3a
Z biologii proponuję zwrócić uwagę na:
- budowę i funkcje tkanek,
- budowę roślin okrytonasiennych,
- budowę organizmów zwierzęcych- (pokrycie ciała, układ ruchu, układ pokarmowy),
- budowę organizmów zwierzęcych - (układ oddechowy, układ krążenia),
Przebieg podstawowych funkcji życiowych organizmów,
układ ruchu człowieka,
- układ oddechowy człowieka,
- układ krwionośny i limfatyczny człowieka,
- układ pokarmowy człowieka,
- podstawy genetyki,
- ekologię,
- ochronę środowiska,
- ochrona przyrody.
Rozwinięcia powyższych zagadnień znajdują się w
podręcznikach do klas I-III i na stronie portalwiedzy.onet.pl, na którą serdecznie zapraszam!
Miłej nauki i powodzenia na egzaminie
Dawid Rakowski
Przed nami zagadnienia z geografii
1. Kształty i wymiary Ziemi.
2. Podział nauk geograficznych.
3. Nazwy sfer Ziemi i elementy wchodzące w skład
danej sfery.
4. Określanie współrzędnych geograficznych.
5. Rodzaje map, sposoby przedstawiania zjawisk na
mapach
6. Rodzaje skali.
7. Obliczanie na podstawie skali : odległości w terenie, obliczanie skali mapy.
Ruchy Ziemi
1. Następstwa ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi.
2. Zmiany oświetlenia Ziemi w rocznym obiegu
dookoła Słońca.
3. Obliczanie czasu słonecznego i strefowego
Atmosfera, hydrosfera
1. Skład i budowa atmosfery.
2.Jednostki: temperatury, ciśnienia atmosferycznego, opadów, prędkości i kierunków wiatru, wilgotności powietrza.
3. Obliczanie średniej rocznej temperatury powietrza, amplitudy oraz sumy opadów atmosferycznych.
4. Różnice między pogodą i klimatem.
5. Czynniki klimatotwórcze.
6. Odczytywanie informacji z klimatogramów.
7. Rodzaje opadów i osadów atmosferycznych. .
8. Układy baryczne na schematach.
9. Rodzaje wiatrów - opis i rozpoznawanie na ilustracjach.
10. Klimaty kuli ziemskiej: rozpoznawanie na klimatogramach, strefy klimatyczne świata.
11. Podział wody na kuli ziemskiej.
12.Typy mórz z przykładami.
13. Czynniki wpływające na zróżnicowanie zasolenia wód.
14. Ruchy wody morskiej.
15. Wody podziemne.
GALAKTYKA str. 27
Powtórka z geografii
Wnętrze Ziemi.
1. Podział procesów kształtujących powierzchnię
ziemi na wewnętrzne i zewnętrzne.
2. Budowa wnętrza Ziemi.
3. Podział skał wraz z przykładami.
4. Płyty litosfery i ich ruchy.
5. Pojęcia: rów oceaniczny, ryft oceaniczny, płyta
oceaniczna i kontynentalna, strefa subdukcji
(rozpoznawanie na schematach).
6. Trzęsienia ziemi: epicentrum, hipocentrum, skala
Richtera, tsunami.
7. Wulkanizm: , budowa wulkanu, lawa, magma,
erupcja, Ognisty Pierścień Pacyfiku, skutki erupcji
wulkanicznych.
8. Obszary sejsmiczne.
9. Tabela stratygraficzna: ery, okresy, orogenezy
oraz przykłady gór powstałych w poszczególnych
orogenezach.
10. Góry zrębowe i fałdowe i wulkaniczne: budowa
oraz przykłady.
11. Rzeźba dna oceanów.
12. Formy ukształtowania powierzchni Ziemi ( góry,
wyżyny, niziny, kotliny, depresje ): definicje, przykłady .
4. Żyzność i urodzajność gleby.
5. Strefy roślinne na kuli ziemskiej: nazwy i rozpoznawanie stref po opisie i zdjęciach.
Zagadnienia
1. Obliczanie rozciągłości południkowej i równoleżnikowej.
2. Podstawowe informacje dotyczące warunków naturalnych, ludności i gospodarki na poszczególnych
kontynentach..
3. Rasy ludzkie, ludy europejskie.
4. Obliczanie przyrostu naturalnego, współczynnika
przyrostu naturalnego, przyrostu rzeczywistego i gęstości zaludnienia.
5. Obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia i przyczyny.
6. Problemy mieszkańców Afryki.
7. Strefa Sahelu.
8. Państwa o największym i najmniejszym poziomie
rozwoju gospodarczego.
9. Różnice pomiędzy Ameryką Łacińską a Środkową.
10. Pojęcia: aglomeracja, megalopolis wraz z przykładami.
11. Podstawowe informacje o: Egipcie, RPA, USA,
Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Zie- Brazylii, Chinach, Indiach, Japonii.
mi.
12. Atrakcje turystyczne w wymienionych państwach.
1. Rodzaje wietrzenia, ruchy masowe w górach.
13. Zagrożenie Amazonii.
2. Procesy krasowe: formy krasu powierzchniowego 14. Różnice między Arktyką a Antarktydą ( klimat,
i podziemnego.
zwierzęta, sytuacja prawna, wydobycie surowców
3. Rzeźbotwórcza działalność rzek:
mineralnych).
- pojęcia: dorzecze, źródło, dział wodny, dopływ,
15. Podstawowe informacje o Australii.
rodzaje ujść rzecznych,
16. Podział Oceanii.
- erozja boczna, wgłębna, transport, akumulacja
17. Rekordy fizycznogeograficzne w Azji.
rzeki, meandry,
18. Cyrkulacja monsunowa w Azji.
19. Państwa Bliskiego Wschodu: wpływ religii na
- działalność rzeki w odcinku górnym, środkowym życie muzułmanów, konflikty zbrojne, OPEC.
i dolnym.
20. Problemy demograficzne w Europie.
4. Budowa lodowca górskiego i formy powstałe
21. Energetyka w Europie.
w wyniku jego działalności.
22. Podstawowe informacje o krajach Europy Pół5. Działalność lądolodów i formy powstałe w wyni- nocnej, krajach alpejskich i Europy Południowej.
ku jego działalności.
23. Sąsiedzi Polski – podstawowe informacje.
6. Niszcząca i budująca działalność morza: abrazja,
powstawanie mierzei, typy wybrzeży.
Piotr
7. Niszcząca i budująca działalność wiatru: deflacja,
bruk deflacyjny, korazja, grzyby skalne, rodzaje
wydm (paraboliczne i barchany).
Pedosfera i biosfera.
1. Czynniki glebotwórcze.
2. Poziomy glebowe.
3. Rodzaje gleb strefowych i astrefowych, rozpoznawanie po profilach
GALAKTYKA str. 28
Powtórka z matematyki
pierwiastki
W tym numerze chciałabym przedstawić
wszystkim uczniom trzecich klas większość
wzorów i zagadnień, które trzeba znać na egzamin z matematyki.
Liczby naturalne - to liczby całkowite, dodatnie: N={1, 2, 3, 4, 5, 6, ...}
Czasami przyjmuje się, że do liczb naturalnych
należy również liczba zero.
Do liczb całkowitych zaliczamy liczby naturalne
oraz ich ujemne odpowiedniki, a także liczbę zero: Z={...−6,−5,−4,−3,−2,−1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,
…}
Liczba wymierna - to taka liczba, którą można
zapisać w postaci ułamka zwykłego.
Liczba niewymierna - to taka liczba, której nie
można zapisać za pomocą ułamka zwykłego.
Liczby rzeczywiste to zbiór wszyst kich liczb wymiernych i niewymiernych.
Twierdzenie Pitagorasa:
Jeżeli trójkąt jest prostokątny, to suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej.
a2+b2=c2
Natacja wykładnicza, czyli zapisywanie liczb w
następującej postaci: a·10 n np.:
530000=5,3·105
lub
0,00021=2,1·10-4
Jak zaokrąglać liczby:
1.Do setek: 35742,3≈35700
2.Do części dziesiątych: 0,649≈0,6
potęgi
zależności
trójkątów
GALAKTYKA str. 29
Powtórka z języka angielskiego i fizyki
Present Simple
PODMIOT + CZASOWNIK W FORMIE PODSATWA-
WOWEJ
(OPRÓCZ 3. OS. L. POJ.,WTEDY DODAJEMY KOŃCÓWKĘ ES)
Perfect)
Future Simple
PODMIOT + WILL + CZASOWNIK W FORMIE PODSTAWOWEJ
Czasu Future Simple używamy, oferując pomoc/
Czasu Present Simple używamy, mówiąc o czynno- prosząc o pomoc, podejmując czynności w chwili
mówienia.
ściach powtarzających się regularnie, rutynowych,
Jowita
mówiąc o stanach, czynnościach stałych, przedstawiając czynności dziejące się
w dłużPrzed nami najważniejsze prawa fizyki
szych okresach czasu, charakteryzując ludzi i przedPrawo Archimedesa
mioty, opisując filmy, obrazy itp., wyrażając uczuNa każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wypocia, w przysłowiach, opisując fakty.
ru zwrócona ku górze i równa pod względem wartości ciężarowi wypartej cieczy.
Present Continuous
Prawo Pascala
PODMIOT + TO BE (am/is/are) + CZASOWNIK Z KOŃCÓWKĄ ING
Jeżeli na ciecz lub gaz będziemy wywierać parcie
Czasu Present Continuous używamy, mówiąc
z zewnątrz, to wytworzy ono w cieczy lub gazie doo czynnościach wykonywanych w chwili mówienia, datkowe ciśnienie jednakowe w całej objętości tej
przedstawiajac stany chwilowe, mówiąc o zaplano- cieczy lub tego gazu.
Pierwsza zasada dynamiki Newtona
wanej i pewnej do wykonania czynności, opisując
zmianę stanu lub rozwój.
Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające
siły się równoważą, to ciało pozostaje w spoczynku
Past Simple
lub porusza się ruchem jednostajnym prostolinioPODMIOT + CZASOWNIK W FORMIE PODSTAWOWEJ
wym względem nieruchomego układu odniesienia.
Z KOŃCÓWKĄ -ED /CZASWOWNIK NIEREGULARNY
Druga zasada dynamiki Newtona
W II FORMIE
Jeśli na ciało działa stała niezrównoważona siła (siła
wypadkowa), to ciało porusza się ruchem jednostajCzasu Past Simple używamy, opisując zdarzenia
przeszłe, dokonane, które nie mają związku z teraź- nie zmiennym z przyspieszeniem wprost proporcjoniejszością.
nalnym do działającej siły i odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała.
Trzecia zasada dynamiki Newtona
Past Continuous
PODMIOT + WAS/WERE + CZASOWNIK Z KOŃCÓWKĄ -ING Gdy ciało A działa na ciało B pewną siłą F AB, to ciało B oddziałuje na ciało A siłą FBA o tej samej wartoCzasu Past Continuous używamy, opisując przeszłe ści, tym samym kierunku, lecz przeciwnych zwrozdarzenia niedokonane trwające w danym momencie
tach. Siły te nie mogą się równoważyć, ponieważ
w przeszłości, mówiąc o czynnościach odbywająprzyłożone są do dwóch różnych ciał.
cych się w tym samym czasie lub przerwane przez
Prawo Ohma
inną czynność.
Natężenie prądu płynącego przez przewodnik jest
wprost proporcjonalne do napięcia przyłożonego
Present Perfect
między jego końcami.
Prawo odbicia
PODMIOT + HAVE/HAS + CZASWONIK REGULARNY Z KOŃCÓWKĄ -ED/ CZASWONIK NIEREGULARNY W III FORMIE Kąt odbicia jest równy kątowi padania. Promień padający i promień odbity oraz prostopadła do poCzasu Present Perfect używamy, opisując czynność, wierzchni zwierciadła w punkcie padania leżą w tej
która się dopiero zakończyła, podając skutek przesamej płaszczyźnie.
szłej czynności widoczny w teraźniejszości, mówiąc
Po konsultacji z nauczycielami uczącymi fizyki
o czynności, która rozpoczęła się w przeszłości
i trwająca do chwili obecnej, przedstawiając czynno- radzimy dokładnie zapoznać się z tabelką ze strony
217. i 218. w naszych podręcznikach do klasy III.
ści przeszłe bez podawania kiedy miały miejsce.
Są tam wzory, które warto sobie przypomnieć.
Past Perfect
Powodzenia na egzaminie.
Dawid i J akub
PODMIOT + HAD + CZASOWNIK REGULARNY Z KOŃCÓWKĄ -ED/
CZASOWNIK NIEREGULARNY W III FORMIE
Czasu Past Perfect używamy, chcąc podkreślić, że
dana czynność zdarzyła się przed inną przeszłą
czynnością po zwrocie „It was the first time...”,
w zdaniach zawierających III okres warunkowy,
w mowie zależnej (cofając czas Past Simple do Past
GALAKTYKA str. 30
Humor
Przed świętami zając przychodzi do cukierni.
Widzi marchewkowe ciasto.
- Ile kosztuje 1 kg ciasta?
- 50 zł
- A ile okruszki?
- Okruszki są za darmo.
- Acha, to poproszę 2 kilogramy okruszków.
- Patrz my tam na wsi harujemy, a tu karuzela z solarium.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Przychodzi zajączek na targowisko i mówi:
- Oddajcie mi konia, bo jak nie, to zrobię to, co mój
dziadek 100 lat temu.
Oddali mu konia i pytają:
- A co zrobił twój dziadek 100 lat temu?
Zajączek odpowiada:
- Poszedł na piechotę.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Niedźwiedź złapał zajączka. Zajączek krzyczy:
- Jak mnie zaraz nie wypuścisz i nie przeprosisz to,
to...
- To co?!
- To trudno...
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Przed sklepem w lesie stoi w kolejce mnóstwo zwierząt: niedźwiedzie, lisy wilki, jeże... Przez kolejkę
przepycha się zając. Rozpycha inne zwierzęta łokciami, wreszcie jest na początku kolejki. W tym momencie łapie go niedźwiedź i mówi:
- Ty, zając, gdzie się wpychasz?! Na koniec! - i
mach, rzuca go na koniec kolejki. Zając znowu się
przepycha, ale znowu łapie go niedźwiedź i odrzuca
na koniec. Zając powtarza swój wyczyn jeszcze kilka razy, ale za każdym razem niedźwiedź wyrzuca
go na koniec. Wreszcie obolały i wkurzony zając
otrzepuje się i mówi:
- Nie to nie. Nie otwieram dzisiaj sklepu!
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Kura z kogutem jadą ze wsi do miasta, po drodze
napotykają budkę z kurczakiem z rożna.
Kura mówi do koguta:
SKŁAD REDAKCJI: Borkowska Justyna, Borkowski Dawid, Budukiewicz Wiktoria, Celińska Dominika, Chibowski Sebastian, Chilczuk
Anna, Greluk Aleksandra, Hermanowicz Grzegorz, Jońska Dominika, Kałużyńska Izabela, Kałużyńska Magdalena, Kita Paulina, Kobylińska
Natalia, Kowalczyk Paulina, Krasuska Klaudia, Karolina Księżopolska, Aleksandra Leszczyńska, Jakub Leśniowski, Mazurek Maja, Lena
Miler, Mioduska Martyna, Osiak Jowita, Pałgan Jakub, Pawlik Marta, Mateusz Radzikowski, Rakowski Dawid, Ratyńska Wiktoria, Piotr
Romaniak, Skup Mateusz, Szewczyk Karolina, Karolina Turyk, Arkadiusz Ułanowski, Anna Zgorzałek, Angelika Zdun.
OPIEKUN– Jolanta Batok
www.gimgalaktyka.republika.pl