Spis treści

Spis treści
1.
Przedmowa
O d autora
11
19
Źródła sztuki Bacha
Artysta obiektywny 2 1
21
2. Powstanie tekstów chorałowych
Średniowieczna pieśń religijna 24 Pierwszy śpiewnik 26 Autorzy
pieśni protestanckich 29
24
3. Powstanie melodii chorałowych
Zapożyczenia ze średniowiecza i nowe utwory 32 Zapożyczenia
z pieśni świeckiej 33 Koniec twórczości chorałowej 36
32
4. Chorał w nabożeństwie
Organy i śpiew gminy 39 Chór i chorał gminy 40 Osiander
i Hassler 44 Organy kierują śpiewem gminy 45 Śpiew gminy
w czasach Bacha 4 7
39
5. Przygrywki chorałowe przed Bachem
Samuel Scheidt 49 Pachelbel, Bóhm, Reinken, Buxtehude 50
Bach i jego poprzednicy 53
49
6. Kantaty i pasje przed Bachem
Dawna muzyka do Ewangelii 56 Schiitz i sztuka włoska 59
Forma tekstu: madrygał 62 Sztuka Schiitza 64 Sztuka kościelna
po Schiitzu 67 Główni przedstawiciele 69 Lubecka muzyka
wieczorna 71 Kantaty szkoły północnej 72 Nowa kantata 73
Rozwój pasyj 74 Opera niemiecka 76 Nowa muzyka
kościelna 77 Nowa forma muzyki pasyjnej 80
56
7. O d Eisenach d o Lipska
Przodkowie 84 Lata chłopięce 85 Arnstadt i Miihlhausen
(1704-1707) 86 Weimar (1708-1717) 88
Kóthen (1717-1723) 90 Podróż do Hamburga (1720) 9 1
Wybór na kantora przy kościele św. Tomasza 93
84
SPIS TREŚCI
http://d-nb.info/1022612468
5
8.
Bach w Lipsku
Obowiązki kantora 94 Sytuacja finansowa 96 Stosunki
w szkole św. Tomasza 97 Nabożeństwo uniwersyteckie 98
Chór i orkiestra 101 Muzyka w nabożeństwach lipskich 103
Pierwszy konflikt z radą 107 Spór z rektorem 113 Pozycja
Bacha w lipskim życiu muzycznym 115 Dzieci Bacha
i ich losy 116
9. Postać, usposobienie i charakter
Stosunek do innych artystów 120 Skromność 123 Oszczędność
i gościnność Bacha 124 Gospodarski zmysł Karola Filipa
Emanuela 125 Portrety Bacha 126 Odnalezienie prochów
Bacha 128 Osobowość artystyczna 129 Religia Bacha 131
94
120
10. Podróże artystyczne, krytycy i przyjaciele
Podróże z okresu przed Lipskiem 134 Podróże z czasów
lipskich 138 Mattheson i Bach 140 Krytyka Scheibego 141
Pochwały w prozie i poezji 144 Podziw znajomych 145
134
11. Artysta i nauczyciel
Ogólne wykształcenie Bacha 147 Muzyczne Towarzystwo
Mizlerowskie 148 Transkrypcje dzieł innych
kompozytorów 150 Wpływ obcej muzyki na Bacha 152
Bach i budowa organów w jego czasach 155 Klawikord,
klawesyn, fortepian 156 Klawesyn lutniowy 158 Viola
pomposa 159 Pianista, organista, skrzypek 160 Improwizowanie,
rejestrowanie i dyrygowanie 162 Komponowanie 163
Uczniowie Bacha 165 Nauka kompozycji 167 Osiągnięcia
uczniów 168
147
12. Śmierć i zmartwychwstanie
Choroba 171 Śmierć 172 Wspomnienia pośmiertne 173
Zapomnienie 174 Zwrot. Forkel i Rochlitz 180 Zelter
i Goethe 182 Ponowne wykonanie Pasji według
św. Mateusza 184 Mosewius 186 Przeszkody we właściwej
ocenie Bacha 188 Wielkie wydanie dzieł Bacha 189 Biografia
Spitty 191 Liszt i Wagner 192 Bach we Francji, Anglii,
Włoszech 194 Bach żywy 196
171
13. Utwory organowe
Czas powstania 199 Dzieła młodzieńcze 200 Preludia
i fugi z czasów weimarskich 202 Lipskie preludia i fugi 206
Małe preludia i sonaty 207 Passacaglia 208 Przygrywki
chorałowe 209 Orgelbuchlein 211 Chorały
dogmatyczne 214 Osiemnaście chorałów 215
Paralipomena 217
199
6
SPIS TREŚCI
14. Interpretacja u t w o r ó w organowych
Bach w interpretacji własnej i potomnych 219 Rejestracja 222,
Zmiana manuału 227 Tempo, frazowanie, ozdobniki 231
Fuga organowa i klawesynowa. Transkrypcje 236
219
15. Utwory klawesynowe
Klavieriibung 239 Suity francuskie i Suity angielskie 242
Inwencje i Sinfonie 244 Powstanie Wohltemperiertes Klavier 246
Autografy Wohltemperiertes Klavier 248 Duch Wohltemperiertes
Klavier 251 Preludia i fugi 252 Fantazje, sonaty, toccaty 253
Capriccia 254
239
16. Interpretacja u t w o r ó w klawesynowych
Ozdobniki 268 Klawesyn czy współczesny fortepian 262
Cieniowanie za pomocą dynamiki 264 Frazowanie 271
Akcent w tematach Bacha 279 Tempo 283 Zakończenie 284
256
17. Dzieła kameralne i orkiestrowe
Bach skrzypek 287 Sonaty i suity na skrzypce solo 288
Polifoniczna gra skrzypcowa w czasach Bacha 291
Suity na wiolonczelę solo 292 Sonaty na skrzypce
i klawesyn 294 Sonaty na gambę i sonaty na flet 298
Uwertury orkiestrowe 299 Koncerty brandenburskie 300
Koncerty klawesynowe 305 Koncerty skrzypcowe 306
287
18. Das Musikalische Opfer i Kunst der Fugę
Das Musikalische Opfer 309 Kunst der Fugę 313
309
19. Bach i estetyka
Malarstwo dźwiękowe u Bacha 318 Spitta 320 Bach
pomijany 321
318
20. Muzyka poetycka i malarska
Sztuka sama w sobie 325 Poezja i malarstwo 326 Poezja
i muzyka 327 Powiązanie sztuk w fantazji odbiorcy 329
Nieadekwatność wyrazu artystycznego 330 O wyjaśnianiu
muzyki 332 Poetyckość u Beethovena i Wagnera 334
Malarskość Schuberta, Berlioza i Bacha 336
324
21. Słowo i dźwięk u Bacha
Muzyczne przedstawienie struktury zdania 338 Deklamacja
w recytatywach 340 Poetyckość fragmentów chorałowych
Bacha 342 Przedstawienie uczuć 343 Bach i muzyka
programowa 346 Bachowskie malarstwo dźwiękowe 349
Malarska symbolika dźwięków 353 Język muzyczny
Bacha 355
338
SPIS TREŚCI
7
22. Język muzyczny chorałów
Przedstawianie obrazowe i symboliczne 361 Motywy
kroków 364 Motywy błogiego spokoju 366 Motywy bólu 367
Motywy radości 368 Motywy „przemawiające" 369 Chorały
„wyraziste" 370
361
23. Język muzyczny kantat
Tematy obrazowe 375 Motywy kroków 383 Motyw
tumultu 386 Motywy zmęczenia 387 Rytm J. 3 J. 3 J. 3 389
Rytmy szczęśliwości 392 Motyw przerażenia 396 Motywy
bólu 397 Motywy radości 400 Łączenie motywów 404
Na zakończenie 408
375
24. Kantaty z Arnstadt, Miihlhausen, Weimaru i Kóthen
410
25. Kantaty lipskie z lat 1723 i 1724
429
26. Magnificat i Pasja według św. Jana
Magnificat 442 Pasje wątpliwe i zaginione 446 Powstanie Pasji
według św. Jana 448 Charakter muzyczny Pasji według
św Jana 450 Chóry ludu 451 Recytatywy 452 Arie 453
Chór początkowy i końcowy 455
442
27. Kantaty z lat 1 7 2 5 - 1 7 2 7
457
28. Oda żałobna i Pasja według św. Mateusza
Oda żałobna 470 Tekst Pasji według św. Mateusza 474
Chóry 476 Recytatywy 478 Arie 483 Tradycje wykonawcze 491
470
29. Kantaty z lat 1 7 2 8 - 1 7 3 4
493
30. Kantaty świeckie
512
31. Motety i pieśni
Lipskie śpiewanie motetów 537 Z akompaniamentem
czy bez? 538
537
32. Oratoria
Oratorium na Boże Narodzenie 542 Charakter muzyczny 544
Sinfonia i jej wykonanie 545 Skreślenia w Oratorium na Boże
Narodzenie 546 Oratorium wielkanocne 546 Oratorium
na Wniebowstąpienie (Lobet Gott, nr 11) 547
542
33. Msze
Msza h-moll 549 Kyrie 551 Gloria 552 Credo 553 Sanctus 557
Instrumentacja Credo i Confiteor 558 Małe msze 559
549
34. Kantaty z okresu p o r o k u 1734
561
35. Interpretacja kantat i pasyj
Frazowanie 596 Akcentowanie 606 Tempo 612
596
8
SPIS TREŚCI
Ozdobniki 616 Dynamika 618 Wykonywanie śpiewu
solowego 620 Wykonywanie chorałów 622 Chóry 624
Instrumentacja 627 Orkiestra bachowska: smyczki, flety
i oboje 634 Trąbka 636 Róg 640 Właściwa obsada orkiestry
bachowskiej 641 Cyfrowanie 643 Głosy basu generalnego 647
Akompaniament organowy 650 Właściwe dobieranie kantat 652
Przystępna muzyka religijna w kantatach 657
Posłowie
Przypisy
Bibliografia
Wykaz kantat
Indeks kompozycji Bacha
Indeks nazwisk
Wykaz źródeł ilustracji
659
673
746
752
756
772
783