Biodostępność i znaczenie prozdrowotne polifenoli roślinnych
Transkrypt
Biodostępność i znaczenie prozdrowotne polifenoli roślinnych
Zrównoważona produkcja roślin warzywnych i leczniczych – osiągnięcia i wyzwania 20 czerwca 2013 – SGGW Biodostępność i znaczenie prozdrowotne polifenoli roślinnych prof. dr hab. Zbigniew Janeczko mgr Justyna Makowska-Wąs Katedra Farmakognozji Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Zainteresowanie substancjami bioaktywnymi • Profilaktyka chorób cywilizacyjnych, • Poprawa jakości życia • Starzenie się społeczeństw w Europie i USA • Zainteresowanie alternatywną medycyną • Obniżenie kosztów ochrony zdrowia • Wzrost badań naukowych o efektach leczniczych naturalnych substancji W USA powstało National Nutraceutical Centre Charleston – koordynuje badania uprawowe, medyczne i przemysłowej produkcji nutraceutyków. Polifenole • to substancje bogate w podstawniki fenolowe (ArOH) • charakter chemiczny etc. • z różnych grup metabolitów wtórnych - flawonoidy - nie-flawonoidy: kwasy fenolowe (C6-C1) stilbeny lignany • przykładowe struktury fenol OH POLIFENOLE O FLAWONOIDY O O O FLAWON IZOFLAWON O O + OH OH O ANTOCYJANIDYNA FLAWONOL O OLIGOMERY FLAWAN-3-OLU O O FLAWANON OH FLAWAN-3-OL POLIFENOLE c.d. KURKUMINOIDY STILBENY O O OH FENOLOKWASY HO HO OH OCH3 COOH OCH3 kurkumina OH COOH trans - resweratrol HO OH HO OH OCH3 kwas kawowy OH OH CH3 OCH3 O OH O HO H3CO kwas galusowy OH HO OH LIGNANY OH sekoizolarycyresinol O O OH HO kwas chlorogenowy OH OH OCH3 pinorezinol Biodostępność (polifenoli) Co to jest biodostępność? Dostępność biologiczna (F) określa ułamek dawki leku, jaki dostaje się do krążenia ogólnego oraz szybkość, z jaką ten proces zachodzi. Metabolizm – etapy ADME Absorption – wchłanianie leku Distribution – rozmieszczenie leku w kompartmentach organizmu Metabolism – biotransformacja leku Excretion – wydalanie leku (M+E=Eliminacja) Czynniki wpływające na nią: Czynniki wpływające na dostępność biologiczną: • charakter fizyko-chemiczny: budowa wielkość cząsteczek hydrofilowość / lipofilowość stereoizomeria • czynniki fizjologiczne: zmniejszenie lub nasilenie motoryki przewodu pokarmowego równoczesne podanie innych substancji/leków upośledzenie wchłaniania metabolizm wpływ pożywienia • czynniki technologiczne: słaba rozpuszczalność substancji zjonizowanie cząsteczek w przewodzie pokarmowym duża wielkość cząstek postać farmaceutyczna formulacja postaci leku Grupa polifenoli Zawartość w pożywieniu Najbogatsze źródła w diecie (mg/100g lub mg/100 ml; SD) (zawartość) antocyjany 115 259 bez czarny (1316), aronia (878), czarna porzeczka (595) flawanole 180 560 kakao (3410), ciemna czekolada (1589), orzechy laskowe (495) flawanony 23 25 flawony 4 12 flawonole 11 21 czerwona cebula (158), szpinak (119), szalotka (112) izoflawony 66 106 mąka sojowa (466), prażona soja (246), tempeh (148) poch. kwasu hydroksybenzoesowego 29 121 kasztan jadalny (1215), orzechy włoskie (449), maliny (121) poch. kwasu hydroksycynamonowego 35 78 stilbeny 0.7 1.1 lignany 550 625 sok pomarańczowy (38-51), sok grejpfrutowy (46) pszenna mąka pełnoziarnista (73), karczochy (58), czarne oliwki (27) kawa (278), cykoria (203), karczoch (202) czerwone wino (3.4), brusznica (3.0), czerwona porzeczka (1.6) olej sezamowy (1294), mączka lniana (867), mączka sezamowa (776) Na podstawie: Perez –Jimenez et al. Agric Food Chem 2010;58:4959 POLIFENOLE ŻOŁĄDEK TKANKI I KOMÓRKI CIAŁA oligomery monomery JELITO CIENKIE Glikozydy hydroliza enzymatyczna WĄTROBA metylacja Aglikony Koniugacja glukuronidacja sulfonowanie ŻÓŁĆ OKRĘŻNICA Wydalanie z moczem Glikozydy KAŁ Aglikony ? Jelito grube – szacuje się, ze znajduje się tam około 1012 na gram bakterii, co jest największym zagęszczeniem organizmów żywych jakie kiedykolwiek opisano. Duda-Chodak A. J Physiol Pharmacol 2012;63(5):497 Mikroflora/bakterie jelitowe metabolizują polifenole przy udziale własnych enzymów takich jak: β-glukozydaza, βglukuronidaza, esterazy, hydrogenazy, dehydroksylazy, demetylazy, dekarboksydazy, izomerazy OH OH OH HO HO O HO O O OH OH OH O FLAWONOL (kwercetyna) OH FLAWANON (naryngenina) IZOFLAWON (genisteina) OH OH OH OH HO O HO O OH O O OH OH OH FLAWAN-3-OL (epikatechina) + OH ANTOCYJANY (cyjanidyna) Selma et al. J Agric Food Chem 2009;57:6485 Przykładowy szlak metabolizmu – kwercetyna i pochodne flawan-3-olu OH OH HO OH OH O HOOC OH kwas 3’,4’-dihydroksyfenylooctowy O kwercetyna OCH 3 OH OH HOOC HOOC kwas 3’-hydroksyfenylooctowy flawan-3-ol kwas 3’-metoksy-4’hydroksyfenylooctowy R1 γ-walerolakton R1 OH OH HO O R2 OH R2 O O OH R1=H, R2=OH (epi)katechina R1=OH, R2=OH (epi)galokatechina R1=H, R2=H 5-(4’-hydroksyfenylo)-γ-walerolakton R1=H, R2=OH 5-(3’,4’-dihydroksyfenylo)-γ-walerolakton R1=OH, R2=OH 5-(3’,4’,5’-trihydroksyfenylo)-γ-walerolakton Główne czynniki wpływające na biodostępność polifenoli z diety Czynniki zewnętrzne czynniki środowiskowe (tj, ekspozycja na słońce, stopień dojrzałości); dostępność pożywienia Czynniki związane z przetwarzaniem żywności temperatura, homogenizacja, liofilizacja, gotowanie/przetwarzanie, przechowywanie Czynniki związane z żywnością rodzaj produktu, obecność (pozytywnych lub negatywnych) czynników wpływających na absorpcję (tłuszcz, błonnik) Interakcje z innych związkami wiązanie z białkami (albuminy) lub polifenolami Czynniki związane z budową polifenoli struktura chemiczna, zawartość w diecie Inne czynniki związane z pracą jelit (aktywność enzymów, pasaż jelitowy, mikroflora okrężnicy) Czynniki systemowe (wiek i płeć, choroby i/lub patologie, czynniki genetyczne) Na podstawie D’Archivio at al. Bioavailability of the Polyphenols: Status and Controversies. Int J Mol Sci 2010;11:1321 POLEPSZANIE BIODOSTĘPNOŚCI • współrozpuszczalność glicyryzyna w wyciągach • stopień rozdrobnienia * mikronizacja • nośniki ** β-cyklodekstryny, liposomy (Phytosome®) albuminy • promotory wchłaniania monoterpeny piperyna • nanotechnologia nanosfery (10-1000 nm) * Mauludin R. et al. International Journal of Pharmaceutics 2009;370:202 ** www.phytosomes.info Powstające przy udziale bakterii jelitowych metabolity mogą wchłaniać się do krwioobiegu. Charakteryzują się często własną aktywnością farmakologiczną. Ten efekt – metabolizm koegzystujących bakterii do łatwo wchłanialnych metabolitów – istotny jest szczególnie dla dużych polifenoli (jak rozbudowane glikozydy, galo- i elagotaniny czy procyjanidyny (skondensowane garbniki). Zróżnicowanie mikrobiologicznej ekologii jelita – jest to także czynnik różnicujący populacyjnie (*izoflawony – szybcy metabolizerzy). FLAWONOIDY -ROZPUSZCZALNOŚĆ -STAŁA pKa -ŚRODOWISKO KWAŚNE -SRODOWISKO ALKALICZNE -CHARAKTERYSTYCZNE REAKCJE -Z BIAŁKAMI -JONAMI METALI FLAWONOIDY SĄ NAJCZĘŚCIEJ ŻÓŁTYMI LUB BEZBARWNYMI ZWIĄZKAMI POLIFENOLOWYMI (WYJĄTEK — ANTOCYJANOZYDY). GLIKOZY: ROZPUSZCZALNE W WODZIE (OK. 10%) I ALKOHOLU ETYLOWYM, NIEROZPUSZCZALNE W ETERZE, CHLOROFORMIE I BENZENIE. AGLIKONY: PRAKTYCZNIE NIEROZPUSZCZALNE W WODZIE , ROZPUSZCZAJĄ SIĘ W ROZPUSZCZALNIKACH ORGANICZNYCH: W OCTANIE ETYLU, ACETONIE, METANOLU NIEKTÓRE ZWIĄZKI POCHODNE FLAWONU LUB FLAWANONU, NP. DIOSMINA, HESPERYDYNA, SĄ BARDZO TRUDNO ROZPUSZCZALNE I MOGĄ KRYSTALIZOWAĆ W SOKU KOMÓRKOWYM. DZIAŁANIE FLAWONOIDÓW NA ORGANIZM JEST W ZNACZNYM STOPNIU ZALEŻNE OD ICH ROZPUSZCZALNOŚCI. TOKSYCZNOŚĆ TYCH ZWIĄZKÓW JEST MINIMALNA, DLATEGO MOGĄ BYĆ DŁUŻEJ STOSOWANE, TAKŻE U OSÓB STARSZYCH. KOMPLEKSY FLAWONOIDOWE ZAWARTE W SUROWCACH ROŚLINNYCH WYWIERAJĄ SILNIEJSZY WPŁYW NA ORGANIZM NIŻ CZYSTE ZWIĄZKI DZIAŁANIE FARMAKOLOGICZNE POLIFENOLI a) wpływ uszczelniający i wzmacniający na ściany naczyń kapilarnych — w związku z czym mają zastosowanie jako środki zapobiegające krwawieniom, wybroczynom, żylakom, a także w miażdżycy; b) działanie diuretyczne c) wpływ na krążenie (przepływ wieńcowy) w mięśniu sercowym oraz hipotensyjny niektórych flawonoidów (np. Crataegus sp.); d) działanie spazmolityczne, m.in. na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych; e) działanie antyagregacyjne na płytki krwi f) działanie przeciwzapalne, g) działanie chroniące wątrobę (flawonolignany); AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA . OH . OH R B O O OH RH . R RH B O B . FL O FL OH HO Me AKTYWNOŚĆ ANTYOKSYDACYJNA FLAWONOIDÓW ZWIĄZANA JEST Z DWOMA CZYNNIKAMI: OH B o A C # BARDZO WYSOKĄ REAKTYWNOŚCIA Z RÓZNYMI RODNIKAMI OH O HO Me Me # WYSOKĄ STABILNOŚCIĄ TWORZONYCH POŚREDNIO “RODNIKÓW ANTYOKSYDACYJNYCH” FLAWONOIDY DLACZEGO ? ◦ ◦ ◦ ◦ NIETOKSYCZNE ?, MUTAGENEZA ? NIE KUMULUJĄ SIĘ ? INTERAKCJE ? ROZPOWSZECHNIENIE LEKI CZY SUPLEMENTACJA ? PODSTAWOWE UKŁADY FLAWONOIDÓW • FLAWONY • FLAWONOLE • FLAWANONY • FLAWANOLIGNANY ? • KATECHINY • ANTOCYJANOZYDY • IZOFLAWONY ZWIĄZKI FLAWONOIDOWE STOSOWANE W TERAPII • DIOSMINA • RUTOZYD • HESPERYDYNA • NARYNGINA • SYLIMARYNA (SYLIBINA) • KATECHINY, PROANTOCYJANIDYNY ANTOCYJANOZYDY • GENISTYNA LEKI ZAWIERAJĄCE FLAWONOIDY • RUTINA, RUTISOL, RUTINOSCORBIN, RUTOVEN, DETRALEX, DAFLON, DIOSMIN DIOSMININ, OTREX 600 HESPERYDYNIN, • SYLIMAROL, SYLIMAROSOL, SYLICYNAR, LEGALON • PYCNOGENOL, VINCORED (?) • DIFRAREL, STRIX, MYRTOCYAN, • SOYFEM, SOYFEM PLUS, PHYTOFEM BIODOSTĘPNOŚĆ FLAWONOIDÓW •WCHŁANIANIE Z PRZEWODU POKARMOWEGO (FARMAKOEKONOMIKA) DMSO, GLIKOL PROPYLENOWY, CYKLODEKSTRYNY, LIPOSOMY, MIKRONIZACJA •METABOLIZM TRZEWIOWY METABOLIZM WĄTROBOWY WIĄZANIE SIĘ Z BIAŁKAMI OSOCZA KRWI BIODOSTĘPNOŚĆ FLAWONOIDÓW c.d. OKRES PÓŁTRWANIA WYDALANIE Z MOCZEM WYDALANIE Z KAŁEM (RECYRKULACJA) KUMULACJA ? TAK ZATRUCIE – NIE Flawony OH OH OH O HO HO O HO OH HO HO O HO O O OH OH HO HO Iziwiteksyna O OH Izoorientyna H OH O H OH O OH OH OH OH HO HO O HO OH O HO O O OH OH Witeksyna Orientyna OH OH O HO O O OH HO O HO OH O Apigenina O HO OH OH O O Luteolina Bajkaleina FLAWONY FLAWONY ( rumianek, mięta, rozmaryn miłorząb, głóg, ..... ) HO HO apigenina, luteolina, bajkaleina, diosmetyna OH O HO OH o HO OH O C-GLUKOZYD APIGENINY (WITEKSYNA) diosmina WITEKSYNA (FLAWONY) DZIAŁANIE: -ROZSZERZAJĄCE NACZYNIA KRWIONOŚNE (W DOŚWIADCZENIACH NA PSACH UDOWODNIONO ZWIĘKSZENIE PRZEPŁYWU KRWI PRZEZ NACZYNIA DO 80%), HO HO -OBNIŻAJĄCE CIŚNIENIE KRWI, OH O HO -USPOKAJAJĄCE. OH o HO OH O C-GLUKOZYD APIGENINY (WITEKSYNA) DIOSMINA (FLAWONY) -STOSUNKOWO DOBRZE RESORBUJE SIĘ Z PRZEWODU POKARMOWEGO (mikronizacja). - MA DZIAŁANIE PRZECIWOBRZĘKOWE I PODWYŻSZAJĄCE TONUS ŻYŁ: znosi bolesność i skurcze . -WPŁYWA HAMUJĄCO NA SYNTEZĘ NORADRENALINY ORAZ WYDZIELANIE HISTAMINY. -STOSOWANA W LECZNICTWIE W PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIA ŻYLNEGO (PREPARAT DAFLON, DIOSMIN, DETRALEX IN.). -KSYLOZYD I GLUKOZYD DIOSMETYNY ZMNIEJSZAJĄ STĘŻENIE CHOLESTEROLU W SUROWICY KRWI. - hamuje adhezję i agregację trombocytów, poprawia reologię krwi OH O HO Flawonole OH HO O KEMFEROL OH OH O HO (kasztanowiec, perełkowiec japoński, głóg, gryka, dziurawiec, ruta, fiołek....) Kolor : żółty Kwercetyna: źle rozpuszczalna w wodzie 10-50 mM (pH=7.4), dobrze w alkoholu i mieszaninie a/w (jako wyodrębniona substancja) W pirydynie; DMSO, formamidzie, roztworach alkaliów, glikol propylenowy, cyklodekstryny, liposomy (poprawa wchłaniania) RUTYNA O - GLUKOZA(6 HO 1)RAMNOZA O kemferol, kwercetyna, rutozyd mirycetyna, moryna, galangina, ramnetyna FLAWONOLE BIODOSTĘPNOŚĆ: -25% kwercetyny po podaniu doustnym wchłania się w jelicie cienkim : -efekt pierwszego przejścia, metabolizm wątrobowy, -wiązanie z albuminami krwi, -dystrybucja do różnych tkanek, -maksymalne stężenie 0,7 do 7 godz. po podaniu, -czas połowicznej eliminacji po 24 godz. FLAWONOLE RUTYNA (RUTOZYD): słaba rozpuszczalność w wodzie, alkoholu, mieszaninie w/a (ok. 10%); pirydyna, DMSO, formamid, roztwory zasad, BIODOSTĘPNOŚĆ: -praktycznie wchłania się jako monoglukozyd i aglikon; w jelicie grubym ulega hydrolizie przez glikozydazy enterobakterii anaerobowych do kwercetyny a także dalszemu rozkładowi do odpowiednich fenolokwasów -we krwi i w moczu występują jako koniugaty z kwasem glukuronowym i siarkowym - czynniki poprawiające wchłanialność -glikol propylenowy, cyklodekstryny, liposomy, DMSO, alkohol OH HO O OH O OH HO O O OH OH OH COOH HIMAK ( 3-O--D-GLUKURONID MIRYCETYNY) FIRMA: S. P. WYPUŚCIŁA NA RYNEK PREPARAT Z CHARAKTERYSTYKĄ FARMAKOKINETYCZNĄ O. 600 (Diosmin) tab., 1 tabletka zawiera 600 mg diosminy* W badaniach na zwierzętach diosmina podana doustnie dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego; max.: stęż. we krwi po 5 godz. Dystrybucja zachodzi powoli: w naczyniach o zwiększonej przepuszczalności oraz w żyle odpiszczelowej stężenie diosminy narasta do 9 h od chwili podania i utrzymuje się przez 96 h; eliminacja * preparatu zachodzi z głównie moczem (79%) a także żółcią i kałem FLAWANONY HESPERYDYNA (cytrusy, lukrecja, wierzba, limba...), -żółte kryształy, bez smaku i zapachu; rozp. w rozcieńczonych alkaliach, pirydynie, słabo w metanolu,, na gorąco w kwasie octowym, rozpuszczalność w wodzie 1:50; izolacja z surowca na gorąco wodą i metanolem. - nierozpuszczalna: w acetonie, benzenie i chloroformie, - mikronizacja; preparat Detralex hesperetyna, naryngenina, pinocembryna, likwirytygenina, HESPERYDYNA, Hamuje uwalniania histaminy z komórek mastoczyarnych, hamuje fosfodiesterazę wpływając na cAMP i cGMP Związek bezpieczny, bez efektów ubocznych, brak przeciwwskazań do stosowania (nawet w okresie ciąży i karmienia) Nie toksyczny, nie kumuluje się, brak efektów mutagennych i kancerogennych. GLYCINE MAX (SOJA HISPIDA) SKŁADNIKI BIOLOGICZNIE AKTYWNE: GENISTEINA DAIDZEINA GLYCITEINA DAIDZYNA GENISTYNA GLYCITYNA 6”-O-ACETYLODAIDZYNA, 6”-O-ACETYLOGENISTYNA, 6”-O-ACETYLOGLYCITYNA genisteina daidzeina 6”-MALONYLO-POCHODNE estradiol BIAŁKO (40%), OLEJ (20%), MAKRO- I MIKROEL. FORMOMONETYNA DAIDZEINA EKWOL DESMETYLANGOLENSYNA HO OH O HO HO OH DIOSCOREA TOCORO O OH O-DEMETYLANGOLENSYNA EKWOL NAJAKTYWNIEJSZY METABOLITY IZOFLAWONÓW KONJUGACJA GLUKURONIDY, SIARCZANY MOCZ I ŻÓŁĆ BAKT. GLUKURONID. WĄTROBA RECYRKULACJA DEKONJUGACJA ZOFLAWONY SOJOWE WCHŁANIAJĄ SIĘ Z PRZEWODU POKAREMOWEGO OD 13-35% CH3 OH MECHANIZM DZIAŁANIA WYKAZUJĄ AKTYWNOŚĆ ESTROGENNĄ O HO OH HO O ESTRADIOL DAIDZEINA IN VIVO I IN VITRO WIĄŻĄ SIĘ Z RECEPTORAMI ESTROGENOWYMI HAMUJĄ: KINAZĘ TYROZYNOWA EPIDERMALNY CZYNNIK WZROSTU PROLIFERACJĘ KOMÓREK ZŁOŚLIWYCH RÓŻNICOWANIE I ANGIOGENEZĘ SPEŁNIAJĄ ROLĘ NATURALNYCH ZWIĄZKÓW PRZECIWRAKOWYCH CZY FITOESTROGENY DZIAŁAJĄ KARDIOPROTEKTYWNIE ESTROGENY ESTROGENY ZMIENIAJĄ POZIOM POZIOM LIPIDÓW LIPIDÓW W W OSOCZU OSOCZU DZIAŁAJĄ JAK AGONIŚCI ESTROGENÓW U KOBIET PO MENOPAUZIE I MOGĄ OKAZYWAĆ WŁAŚCIWOŚCI KARDIOPROTEKTYWNE PODOBNIE JAK ESTROGEN, SPOŻYWANIE ESTROGENÓW SOJOWYCH W CODZIENNEJ DIECIE CHRONI UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY PRZEZ BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIE NA LIPIDY Pi ra n o i zo fl a w o n y Me O O Me Me OH O HO O Me Kraussianon 1 Eriosema kraussianum ( Papilionaceae) -Osiąga aktywność spazmolityczną 80-65% efektywności Sildenafilu w stosunku do mięśniówki gładkiej ciał jamnistych PROANTOCYJANIDYNY (OLIGOMERY) FLAWAN-3-OL PROANTOCYJANIDYNY( głóg, kasztanowiec, winorośl, oczar, chmiel, herbata, kakao, winogrona, wierzba, sosna, czereśnia...) katechina, epikatechina, galokatechina epigalokatechina POLIFENOLE CZARNEJ HERBATY (teaflawiny, tearubiginy) Choroby sercowo-naczyniowe 1.Choroby naczyń wieńcowych Zielona i czarna herbata 4.807 kobiet i mężczyzn w Holandii 6 filiżanek herbaty dziennie Tylko u 68%badanych w tej grupie wystąpiło ryzyko ataku serca w porównaniu z nie spożywającymi tego napoju 4 filiżanki herbaty 12 letnie badania 8 522Japończyków dziennie Ryzyko śmierci spowodowane zaburzeniami krążenia wieńcowego 58% mniejsze w porównaniu z badanymi spożywającymi tylko 3 filizanki dziennie lub mniej Brak efektu protekcyjnego u kobiet pijących zieloną herbatę na śmiertelność spowodowaną chorobą naczyń wieńcowych 3 filiżanki herbaty dziennie; 11% spadek ryzyka ataku serca 2. Zawał serca U 5. 910 kobiet japońskich, nie palących i nie pijących alkoholu przez 4 lata; protekcyjny przeciwzawałowy wpływ herbaty spożywanej w ilości 1-5 filiżanek dziennie ziel. herb. W grupie 552 Holendrów spożywających przez 15 lat 2-5 filiżanki herbaty dziennie stwierdzono spadek liczby zawałów o 31% w porównaniu z grupą pijącą mniej niż 14 f/d 3.Wpływ na funkcje endotelium Czarna herbata wpływa na normalizację endotelium naczyń Galusan epikatechiny Obserwowano endotelium-zależną wazodilatację 2 godz. po wypiciu 1 filiżanki czarnej herbaty lub 3 filiżanek zielonej herbaty przez 4 tygodnie, w porównaniu z grupą kontrolną piącą wodę. Brak efektu wazodilatacyjnego w 2 godz. po przyjęciu 200 mg kofeiny, dawce odpowiadającej 1 filiżance czarnej herbaty sugeruje wpływ polifenoli na ten efekt. U pacjentów z podniesionym cholesterolem spożywanie 3 filizanek czarnej herbaty przez 4 tygodnie również poprawiło endotelium- zależną wazodilatację . OH . OH R B OH RH B . Me OH B o C OH O Me Me O FL O HO HO . R RH B FL OH A O O ANTYOKSYDACYJNA AKTYWNOŚĆ FLAWONOIDÓW ZWIĄZANA JEST Z DWOMA CZYNNIKAMI: # BARDZO WYSOKĄ REAKTYWNOŚCIA Z RÓZNYMI RODNIKAMI # WYSOKĄ STABILNOŚCIĄ TWORZONYCH POŚREDNIO “RODNIKÓW ANTYOKSYDACYJNYCH” OWOCE Antocyjanozydy (borówka czernica, bez czarny, aronia, czarna porzeczka, hibiskus...) Związki rozpuszczalne w wodzie, alkoholu, mieszaninie woda alkohol Barwa: pomarańczowa czerwona fioletowa -barwa trwała w środowisku kwaśnym -pH 7-8 niebieska, powyżej 8 oliwkowo – brunatna -Reakcje z jonami magnezu, wapnia, ołowiu, żelaza, kwasem pikrynowym, białkiem cyjanidyna, pelargonidyna, delfinidyna, malwidyna Antocyjanozydy Stwierdzono wyjściowe związki w osoczu krwi, brak moczu (Aronia) w Wzrost aktywności antyoksydacyjnej osocza 60120 min po podaniu soku z żurawiny. Sok z czarnej jagody – brak aktywności przeciwutleniającej Zmniejszenie przepuszczalności i kruchości naczyń krwionośnych Poprawa krążenia peryferyjnego, a także mikrokrążenia ocznego Retinopatia cukrzycowa ARONIA MELANOKARPA- ARONIA CZARNOOWOCOWA ANTOCYJANY: GALAKTOZYD, GLUKOZYD, ARABINOZYD, KSYLOZYD CYJANIDYNY DEPSYDY : KWAS CHLOROGENOWY I NEOCHLOROGENOWY (ODPOWIEDNIO 35.5 I 21.5MG/100G) PROCYJANIDYNY POCHODNE EPIKATECHINY POŁĄCZONE Z GLIKOZYDAMI CYJANIDYNY – STRUKTURA TA (JEDYNA ZNANA) PRZYCZYNIA SIĘ DO ZWIĘKSZENIA BIODOSTĘPNOŚCI TYCH POŁĄCZEŃ (OSZMIAŃSKI I WSP. 1989, 1995) Witaminy: P, C, B2, ; substancje mineralne: bor, molibden, mangan, miedź Geriasol, Bioaron zalecane są w nadciśnieniu w miażdżycy, nieżycie żołądka, hemoroidach, w zaburzeniach krążenia w naczyniach włosowatych w obrzękach oparzeniach Antocyjany aronii w osoczu i w moczu pacjentów pijących soki aroniowe Objaśnienia: A; B- osocza po pierwszych 6-tygodniach picia; C- mocz 1-cyjanidyno-3-galaktozyd; 2- cyjanidyno-3-glukozyd; 3-cyjanidyno-3-arbinozyd; 4-cyjanidyno-3-ksylozyd; SAMBUCUS NIGRA –BEZ CZARNY ANTOCYJANOZYDY OH - OH [Cl] + HO O HO OH OH O OH O HO _ 3 GLUKOZYD CYJANIDYNY -3-O-GLUKOZYD CYJANIDYNY, 3,5-O-DIGLUKOZYD CYJANIDYNY, 3-O-SAMBUBIOZYD CYJANIDYNY, 3-OSAMBUBIOZYD-5-O-GLUKOZYDCYJANIDYNY, 3-ORAMNOGLUKOZYD CYJANIDYNY, 3-O-KSYLOZYD CYJANIDYNY -KWAS SZIKIMOWY, CHLOROGENOWY -GLUKOZYD CYJANOGENNY – SAMBUNIGRYNA, CUKRY, PEKTYNY ŚRODEK ŁAGODNIE PRZECZYSZCZAJĄCY, ANYOCYJANY DETERMINUJĄ AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCĄ SUROWCA – KAGAN I WSP. UWAŻAJĄ, ŻE GLIKOZYDY ANTOCYJANOWE BZU SĄ W . STANIE REGENEROWAĆ TOKOFEROL (TocOH) Z RODNIKA TOKOFEROKSYLOWEGO (TocO ) (J. Agr. Food Chem. 1998) VACCINIUM MYRTILLUS-czarna jagoda (borówka czernica) OCH3 - OH [Cl] + HO O OCH3 HO OH O - OH OH [Cl] + HO O OH HO O HO _ GLUKOZYD MALWIDYNY OH 3 OH O OH OH OH O HO _ GLUKOZYD DELFINIDYNY 3 3-GALAKTOZYD DELFINIDYNY 3-GALAKTOZYD MALWIDYNY ANTOCYJANY: GLIKOZYDY DELFINIDYNY, CYJANIDYNY, PETUNIDYNY, PEONIDYNY, MALWIDYNY GLUKURONOZYD KWERCETYNY KATECHNA, EPIKATECHINA, GARBNIKI SKONDENSOWANE PEKTYNY, WITAMINA C MYRTOCYAN, STRIX – ZABURZENIA MIKROKRĄŻENIA OCZNEGO AKTYWNOŚĆ PRZECIWZAPALNA, PRZYSPIESZA GOJENIE RAN, PRZECIWWRZODOWA, PRZECIWMIAŻDŻYCOWA, OCHRONNA NA NACZYNIA, PRZECIWBIEGUNKOWA Winorośl właściwa –Vitis vinifera L. ANTOCYJANY: 3-glukozydy delfinidyny, petunidyny, cyjanidyny, peonidyny, 41,2% 3-glukozydu malwidyny, HO OH OH O OH OH OH HO OH Acylowane glikozydy kwasami fenolowymi: (kumarowy, kawowy, ferulowy dimer proantocyjanidynowy O OH OH Poch flawanu: (+)-katechina, (-) epikatechina, (-)galokatechina, 3-O-galusan (-) epikatechiny Leukoantocyjanidyny (flawan –3,4-diole, glikozydy ? ) Oligomery proantocyjanidynowe (wolne lub związane z kwasem galusowym Pochodne kwasu benzoesowego, glukoza, fruktoza, resweratrol, triterpeny (kwas oleanolowy), linalol, octan linalilu, geraniol, HO OH AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA RO R=H RESWERATROL R=GLUKOZA OGRANICZA PROCESY MIAŻDŻYCO WE (ZAWAŁY, ZATORY) 1.HAMOWANIE UTLENIANIA LDL LUDZKICH LIPOPROTEIN 2.HAMOWANIE AGREGACJI PŁYTEK KRWI 3. WZROST FRAKCJI HDL W OFTALMOLOGII (PROANTOCYJANIDYNY) FRAGARIA X ANANASSATRUSKAWKA 3-GLUKOZYD PELARGONIDYNY KWAS ASKORBINOWY (WIT. C) CAŁKOWITA AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA DLA SUMY FENOLI JEST NIŻSZA W PORÓWNANIU Z CZARNĄ I CZERWONĄ PORZECZKĄ WYŻSZA DLA TRUSKAWKI W MODELU ANTYOKSYDACYJNYM NA LUDZKICH LDL LIPOPROTEINACH DELFINIDYNA>CYJANIDYNA>MALWIDYNA>P ELARGONIDYNA RIBES NIGRUM – PORZECZKA CZARNA OWOCE ZAWIERAJĄ: 3-RUTYNOZYDY I 3-GLUKOZYDY CYJANINY I DELFINIFYNY, WITAMINĘ C (0,12%), WITAMINY Z GRUPY B, KWAS CYTRYNOWY, PEKTYNY, CUKRY, SOLE MINERALNE: POTAS I ŻELAZO.. DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE: *BOGATE W WITAMINY I ANTOCYJANY OWOCE ZWIĘKSZAJĄ ODPORNOŚĆ ORGANIZMU NA INFEKCJE. *ANTYOKSYDANT OXYCOCCUS PALUSTRIS – ŻURAWINA BŁOTNA „VITABUTIN” KWASY: CYTRYNOWY, CHINOWY, JABŁKOWY I BENZOESOWY; WITAMINY C, A, B1, B2, GLIKOZYDY FLAWONOIDOWE POCHODNE; KWERCYTYNY, KEMFEROLU; ANTOCYJANY; CYJANIDYNA, DELFINIDYNA, PEONIDYNA, MALWIDYNA; , PROANTOCYJANIDYNY, TANOIDY WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE:1.W STANACH ZAPALNYCH DRÓG MOCZOWYCH, 2.ANTYOKSYDANT, 3.CHOROBA WRZODOWA, 4.WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWBAKTERYJNE I PRZECIWGRZYBICZE, 5. CHOROBY PRZYZĘBIA Dopiero ostatnie badania przeprowadzone przez naukowców z Rutgers w New Jersey rzuciły nowe światło na rozwiązanie tej zagadki. Wyizolowali oni z owoców żurawin cykliczne proantocyjanidyny (11). PROANTOCYJANIDYNY Z ŻURAWINY BŁOTNEJ ACYLGLUKOZYDY CYJANIDYNY OH - OH [Cl] HO O OH O BRASSICA OLERACEAKAPUSTA CZERWONA HO HO + O O OH HO O O O R1 R2 OH OH R1 = KWAS SYNAPINOWY R2= KWAS FERULOWY HO OH SKŁAD CHEMICZNY SUBSTANCJE MINERALNE: 150-306 MG/100G, WAPŃ 45-77MG/100G,MAGNEZ, MANGAN, ŻELAZO 15 ANTOCYJANOZYDÓW W TYM 5 ACYLOWYCH POCHODNYCH CYJANIDYNY B-KAROTEN, WITAMINY: C, KWAS FOLIOWY, B6, BIOTYNA, B1, B2, A ZWIĄZKI INDOLOWE: TRYPTOFAN, INDOLO-3KARBINOL GLUKONASTURTINA –PREKURSOR FENYLO-ETYLO IZOTIOCJANIANU GLUKOBRASSICYNA- PREKURSOR INDOLO-3KARBINOLU MED.. LUD. OKŁADY-OWRZODZENIA, ODMROŻENIA, SOK ZE ŚWIEŻEJ KAPUSTY-LECZENIE WRZODÓW ŻOŁĄDKA, W REUMATYŹMIE WYNIKI BADAŃ FARMAKOLOGICZNYCH I KLINICZNYCH 1. WPŁYWA NA METABOLIZM ESTROGENÓW- MOŻE CHRONIĆ PRZED NOWOTWORAMI PIERSI (INDOLO3-KARBINOL), 2. DIINDOLILOMETAN, WYKAZAŁ WŁAŚCIWOŚCI PROTEKCYJNE W BADANIACH NA ZWIERZĘCYM MODELU RAKA PIERSI, 3. 250 ML DZIENNIE PRZEZ 10-14 DNI OGRANICZA SYMPTOMY TOWARZYSZĄCE WRZODOM ŻOŁĄDKA CZERWONA KAPUSTA, KAPUSTA BRUKSELKA, BROKUŁY, KALAFIORY I INNE N OS O-3 N CH2 C S GLUK OS O3 - C S GLUK N H GLUKONASTURTINA GLUKOBRASICYNA MIROZYNAZA -GLUK R-N=CS, R-CN+S, R-S-CN } + SO 4-IZOTIOCJANIAN, NITRYL, TIOCJANIAN SULFORAFANY ? H N SULFORAFANY (IZOTIOCJANIANY) OH INDOLO-3-KARBINOL formastat.gif 90 x 150 pikseli - 11k www.smartbodyz.com/ Formastat-I3C-anti-estrogen-Order. WZROST DETOKSYKACJI WĄTROBY I AKTYWNOŚCI WĄTROBOWYCH ENZYMÓW ODTRUWAJĄCYCH II FAZY, (TRANSFERAZA GLUTATIONOWA, NAD(P)H, REDUKTAZA CHINONOWA, GLUKURONOZYLOTRANSFERAZA). ENZYMY TE ELIMINUJĄ KARCINOGENY ( M.IN..WOLNE RODNIKI) -OCHRONA PRZED MUTACJAMI, NOWOTWORAMI I TOKSYCZNYMI DLA ORGANIZMU SUBSTANCJAMI -DEAKTYWACJA METABOLITÓW ESTROGENU INNE FENOLE OH HO COOH CH CH CO O HO OH HO 5 1 O CO HO HO CH CH OH COOH OH KWAS GALUSOWY CYNARYNA OH HO CH CH COOH HO OH RESWERATROL HO KW. KAWOWY HO O- O OH OH OH HO O H3CO OH O OCH3 OH HO KURKUMINA O-G LUKOZYD-TRANS-RESWERATROLU