Program autorski nauczania FIZYKI I ASTRONOMII

Program autorski nauczania
FIZYKI I ASTRONOMII
wspomaganej technikami informatycznymi
dla gimnazjum nr 1 w Konstantynowie Łódzkim.
dla klas I-III
Autor:
mgr Dariusz Kruk
nauczyciel mianowany
z 13 letnim stażem
Program autorski Nauczania fizyki i astronomii w Gimnazjum – mgr Dariusz Kruk
Spis treści
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wstęp.
Warunki realizacji programu.
Adresaci programu.
Cele nauczania.
Treści nauczania
Procedury osiągania celów
6.1 Organizacja lekcji fizyki i astronomii.
6.2 Zajęcia w pracowni fizyki i astronomii
6.3 Organizacja lekcji w pracowni informatycznej.
6.4 Wyposażenie pracowni.
7. Zakładane osiągnięcia uczniów i sposób ich oceniania.
8. Ewaluacja programu.
Strona - 2 -
Program autorski Nauczania fizyki i astronomii w Gimnazjum – mgr Dariusz Kruk
1.
Wstęp – czyli dlaczego autorski?
Program nauczania fizyki wspieranej technikami informatycznymi zrodził się w moim umyśle dosyć
wcześnie jednak z jego realizacją musiałem poczekać do stworzenia w gimnazjum odpowiednich
warunków umożliwiających podjęcie takiego wyzwania. W dobie komputerów i technik
informatycznych, którymi zaczynają posługiwać się coraz to młodsze pokolenia nie uniknie się
poznawania świata bez narzędzi typu komputer. Tak jak dziś nie wyobrażamy sobie prawidłowego i
bogatego procesu nauczania bez rzutnika slajdów, magnetowidu tak nie powinniśmy rezygnować z
bogactwa możliwości jakie daje komputer w szkole.
Współczesna szkoła do której uczęszcza uczeń stawia przed nim tak duże wymagania, że coraz
trudniej jest nauczycielowi sprostać wyzwaniu i przedstawiać wiedzę ze swojego przedmiotu w sposób
ciekawy i nietuzinkowy. Liczba godzin, które otrzymuje nauczyciel do dyspozycji dla swojego
przedmiotu sprawia, że rzadkością staje się rozszerzanie podstawy programowej o treści
nadobowiązkowe, a materiał obowiązkowy jest realizowany bardzo często pod egzamin gimnazjalny
którego wyniki stają się coraz częściej wyznacznikiem pracy nauczycieli.
Program nauczania Fizyki i astronomii wspomagany technikami informatycznymi powinien to
zmienić gdyż:
• coraz więcej młodzieży posiada dostęp do komputera, (w domu, w szkole, w bibliotece
szkolnej, w kawiarence internetowej, itp.)
• uczniowie coraz lepiej posługują się technikami z którymi my dorośli mamy problemy,
• zainteresowanie informatyką jest powszechne wśród młodzieży,
• olbrzymi zapał z jakim młodzi ludzie grają w najróżniejsze gry może zostać ukierunkowany
na działania edukacyjne czasami bez ich świadomości – nauka przez zabawę,
• niewielkie środki finansowe jakimi dysponują szkoły sprawiają, że pracowni fizyczne są słabo
zaopatrzone w przyrządy naukowe, komputer może zastąpić wiele przyrządów pomiarowych,
dydaktycznych symulując ich pracę,
• ucząc fizyki i astronomii i wykorzystując do tego celu komputer wzbogacamy wiedzę
uczniów także w dziedzinie informatyki..
Dla większej przejrzystości program zawiera, poza wstępem, następujące rozdziały:
Wstęp - to co czytasz..
Warunki realizacji programu. – zostały opisane warunki w jakich program może by realizowany
dotyczy warunków lokalowych dostępu do komputerów, przydziału godzin itp.
Adresaci programu. – opisane zostały wymagania stawiane uczniom aby mogli podjąć naukę fizyki i
informatyki wspomaganej technikami infroamtycznymi.
Cele nauczania. - opisano tam ogólne cele kształcenia i wychowania, stawiane przez program;
Treści nauczania - przedstawiono w nim podział materiału na działy programowe (z orientacyjnym
przydziałem godzin) i hasła programowe.
Procedury osiągania celów - zawiera on informacje o formach i metodach pracy nauczyciela i uczniów;
Organizacja lekcji fizyki i astronomii, Zajęcia w pracowni fizyki i astronomii, Organizacja
lekcji w pracowni informatycznej, Wyposażenie pracowni - działy opisujące zasoby pracowni
informatycznej, fizycznej i sposób organizowania zajęć z wykorzystaniem komputera(-ów).
Zakładane osiągnięcia uczniów i sposób ich oceniania – dział zawierający umiejętności i wiedzę
którą uczeń powinien nabyć w procesie kształcenia oraz sposób oceny jakości tej wiedzy.
Ewaluacja programu – dział zawierajacy sposoby przeprowadzenia ewaluacji programu
Bibliografia – materiały na których oparłem treść tego programu
Strona - 3 -
Program autorski Nauczania fizyki i astronomii w Gimnazjum – mgr Dariusz Kruk
2.
Warunki realizacji programu.
Warunki podmiotowe.
Podmiotem pracy nauczyciela jest uczeń i nie można tworzyć programu autorskiego tylko
dlatego, że nauczyciel jest pasjonatem jakiejś dyscypliny naukowej lub pewna gałąź wiedzy jest jego
konikiem pozaszkolnym, to uczniowie powinni zainspirować swoją postawą, możliwościami
intelektualnymi nauczyciela do zmiany sposobów pracy a więc np. napisania programu autorskiego
który w sposób pełniejszy pozwoli rozwinąć ich możliwości. Pracując w gimnazjum od początku
jego powstania obserwowałem przychodzącą do nas młodzież. Uczniowie w wieku 13 lat kształceni
w trzech szkołach podstawowych. Gro młodzieży pochodzi ze szkoły podstawowej Nr 5 w której
miałem przyjemność sam uczyć a więc znam warunki nauczania w niej – pracownia internetowa
wyposażona w sprzęt nie najgorszej jakości, stały dostęp do Internetu, podstawy informatyki już od
4 klasy. W pozostałych szkołach podobnie szkoły wyposażone w pracownie internetowe z dostępem
do Internetu poprzez sztywne łącza. Uczniowie przygotowani do pracy z komputerem w stopniu co
najmniej podstawowym. W części szkół w zakres nauczania wchodziła również umiejętność obsługi
edytora tekstu i arkusza kalkulacyjnego.
W gimnazjum Nr 1 uczniowie mogą składać dokumenty do klas z rozszerzonym programem
informatyki i matematyki i Ci uczniowie będą podmiotem działania programu autorskiego. W
klasie pierwszej mają oni 1 godzinę informatyki w tygodniu, i zgodnie z programem nauczania
informatyki napisanym przez Pana mgr inż. A. Różyckiego zapoznają się z alfabetem
komputerowym poznają główne kierunki zastosowań informatyki, w klasie drugiej (2 godziny w
tygodniu) pogłębiają wiedzę zakresu budowy i zastosowań systemów komputerowych, rozwiązują
proste problemy za pomocą algorytmów, rozpoczynają pracę z siecią lokalną i Internetem. W klasie
trzeciej (0,5 godziny w tygodniu) uczą się modelować i symulować zjawiska za pomocą programów
komputerowych jak również poznają podstawy programowania w prostych językach
komputerowych. Klasy te zazwyczaj osiągają wysoką średnią z przedmiotów
matematyczno-przyrodniczych a z przeprowadzonych przeze mnie badań statystycznych średnio
77% uczniów tych klas posiada komputer w domu. Uczniowie Ci są chętni do pracy starają się
samodzielnie uzupełniać swoją wiedzę nie czekając na polecenia nauczyciela.
Warunki szkolne.
Gimnazjum Nr 1 w Konstantynowie Łódzkim mieści się w budynku byłego Zespołu Szkół
Ogólnokształcących im M. Kopernika w Konstantynowie Łódzkim. Budynek szkoły nie jest
najnowszy jednak zmienia się z roku na rok dzięki remontom i modernizacji jakiej musi podlegać
aby sprostać założeniom reformy oświaty. W budynku znajduje się pracownia Fizyki i astronomii
wraz z zapleczem gospodarczym, pracownia nie posiada jeszcze doprowadzonej wody ani gazu.
Dzięki zabiegom Dyrekcji i nauczycieli fizyki pracownia została wyposażona w sprzęt wideo oraz
nowoczesny rzutnik pisma. W najbliższym czasie pracownia otrzyma komputer wraz z karta
telewizyjna niezbędny do wdrożenia programu autorskiego nauczania Fizyki i astronomii
wspomaganej technikami informatycznymi. W roku 2003r. szkoła zakupiła zestaw oprogramowania
komputerowego do nauczania fizyki w gimnazjum EduROM część I,II,i III – wykorzystywany już na
zajęciach koła astronomicznego. W zasobach szkolnej pracowni komputerowej powinny znajdować
się także takie programy jak encyklopedia multimedialna, „Encyklopedia Wszechświata”,
Encyklopedia Kosmosu”, oprogramowanie „Jak to działa” oraz arkusz kalkulacyjny i program do
tworzenia prezentacji multimedialnych (większość z tych programów szkoła już posiada lub ma w
planach ich zakup). Pracownia dzięki staraniom i pracy autora posiada w swoich zasobach również
oprogramowanie typu freeware, powszechnie dostępne w Internecie a także oprogramowanie w
postaci arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji multimedialnych stworzonych we własnym zakresie
Strona - 4 -
Program autorski Nauczania fizyki i astronomii w Gimnazjum – mgr Dariusz Kruk
przez autora programu Fizyka i astronomia wspomagane technikami informatycznymi.
W 2004r szkoła podstawowa Nr 5 przekazała gimnazjum zestaw pomocy naukowych „Tor
powietrzny” – jest to kompleksowe urządzenie-przyrząd do nauki kinematyki i dynamiki całkowicie
elektroniczne wymagające szybkiego opracowywania danych do czego idealnie będzie nadawał się
komputer w pracowni Fizyki i astronomii.
Zgodnie z rocznym przydziałem godzin na lekcje fizyki i astronomii w gimnazjum nr 1
przeznacza się: 1 godzinę w tygodniu dla klas pierwszych, dwie godziny tygodniowo dla klas
drugich i ponownie 1 godzinę w tygodniu dla klas trzecich. Ponadto uczniowie klas I – III mają
możliwość uzupełniania swojej wiedzy uczęszczając na zajęcia Koła Fizyczno-Astronomicznego
którego zajęcia odbywają się raz w tygodniu w wymiarze jednej godziny lekcyjnej. Z powodów
lokalowych a także czasowych lekcje odbywają się w grupach 28-30 osób co wprawdzie utrudnia
możliwość sprawnego i bezpiecznego przeprowadzenia zajęć typu - ćwiczenia laboratoryjne, ale
nie przeszkadza wzbogacić lekcji eksperymentalnej w pokaz symulacji komputerowej, szybką
prezentację różnorodnych danych.
W gimnazjum nr 1 zajęcia z informatyki prowadzone są w dwóch niezależnych i samodzielnych
pracowniach komputerowych posiadających dostęp do Internetu. Mimo sporego wykorzystania
pracowni istnieje możliwość zaplanowania zajęć z całą klasą w pracowni komputerowej raz w
miesiącu co da możliwość zaprezentowania młodzieży możliwości oprogramowania komputerowego
a także zastosowań komputera w nowoczesnej fizyce jako narzędzia opracowującego dane,
prezentującego je w formie graficznej itp. Dostęp do komputera w szkole zwiększa się z każdym
rokiem aktualnie uczniowie mogą pracować samodzielnie na komputerach w bibliotece szkolnej, a
także w pracowniach komputerowych w wyznaczonym czasie pod opieką doświadczonej kadry
pedagogicznej. W momencie gdy pracownia fizyki i astronomii wzbogaci się o sprzęt komputerowy
zostanie wyznaczony czas w wymiarze dwóch godzin w tygodniu kiedy to uczniowie będą mogli
korzystać z komputera w sposób zapewniający realizację celów nauczania określonych w programie.
Mam nadzieje, że rozwój informatyzacji mojej szkoły oraz ciągle zwiększająca się liczba
komputerów w budynku pozwoli nawet uczniom nie posiadającym własnego komputera na
realizację założeń programu.
Warunki pozaszkolne.
Do warunków pozaszkolnych mających wpływ na realizacje mojego programu zaliczyć należy
postawę rodziców wobec innowacji i zmian zachodzących w szkolnictwie a także w otaczającym
świecie. Szkoła uczestniczy aktywnie w pedagogizacji rodziców uświadamiając im olbrzymią rolę
jaką odgrywają nowoczesne metody przekazu wiedzy. Rodzice coraz częściej (również dzięki
szkolnym programom wychowawczym do których realizacji włączani są rodzice) zauważają
olbrzymią rolę nowoczesnego wykształcenia swoich dzieci. W dobie rosnącego bezrobocia
umiejętność wykorzystania komputera w dowolnej pracy staje się niezbędna.
Władze miasta Konstantynowa Łódzkiego to na szczęście osoby widzące problemy
informatyzacji społeczeństwa we właściwym świetle. Fundusze jakie przeznacza UM na
informatyzację szkół. Finansowanie oraz przychylne popieranie programów związanych z
informatyzacją sprawia, że gimnazjum nasze nie zostanie pozostawione na lodzie w tej tak ważnej
dla przyszłości miasta sprawie.
3.
Adresaci programu.
Program jest przewidziany do realizacji w klasach I - III gimnazjum nr 1 w Konstantynowie
Łódzkim w klasach o zwiększonej liczbie informatyki i matematyki. Uczniowie ci ukończyli
sześcioletnią szkołę podstawową, w której nauka m.in. matematyki i przyrody przebiegała według
Strona - 5 -
Program autorski Nauczania fizyki i astronomii w Gimnazjum – mgr Dariusz Kruk
programów zgodnych z obowiązującą podstawą programową. Program przewidziany do realizacji,
nie zakłada - jako warunku niezbędnego - żadnych specyficznych uzdolnień czy zainteresowań
uczniów. Nie zakładam także, iż uczeń dysponuje zasobem wiadomości czy umiejętności, bez
których realizacja programu autorskiego byłaby niemożliwa.
Nauka w gimnazjum jest początkowym etapem podziału wiedzy przyrodniczej na dziedziny
"akademickie" - nazwy takie jak "fizyka" i "astronomia" pojawiają się tu po raz pierwszy jako
osobne przedmioty szkolne. Należy więc dołożyć starań, by dotychczasowa wiedza o przyrodzie,
wyniesiona ze szkoły podstawowej (także z domu, i z mediów), znalazła możliwie szerokie
zastosowanie i uzupełnienie na lekcjach, aby nauczanie opierało się na tej wiedzy poszerzało ją i
uzupełniało. Oznacza to, że uczeń powinien zauważać związek odkrywanych praw, zdobywanej
wiedzy z praktyką dnia codziennego. Uczeń powinien widzieć korzyści ze zdobywania wiedzy
gdyż jest to jeden z niezbędnych i uniwersalnych sposobów pobudzania zainteresowania uczniów
konkretnymi dziedzinami nauki i techniki. Jest to także najlepszy sposób dotarcia do uczniów i
zachęcenia ich do tak trudnych dyscyplin naukowych jak fizyki oraz astronomia.
4.
Cele nauczania.
Jeżeli chciałbyś wiedzieć coś więcej na temat mojego programu to będzie
on dostępny w sekretariacie gimnazjum od roku szkolnego 2005/2006 lub
po wcześniejszej konsultacji u autora.
Zapraszam !!!
Strona - 6 -