Historia - gimnazjum nr 20 im. Hanzy

COMENIUS
PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY
„Sezamie, otwórz się!”
- rozwijanie zdolności uczenia
i myślenia uczniów.
GIMNAZJUM 20
GDAŃSK
POLSKA
Maj 2006
SCENARIUSZ LEKCJI
HISTORII
Z WYKORZYSTANIEM METODY
STACJI UCZENIA SIĘ
Autor scenariusza: Gustaw Maj
Temat: Starożytny Rzym – powtórzenie.
Uczniowie pracuję w 2 – 3 osobowych grupach.
Opis Stacji
Stacja I - Sentencje związane z historią starożytnego Rzymu.
Cele: uczeń ma dosłowny i przenośny sens określeń i zawołań. które powstały w Rzymie

Chleba i igrzysk,

Kości zostały rzucone,

Veni. vidi. vici,

Przekroczyć Rubikon,

I ty Brutusie przeciwko mnie,

Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu.
Materiały:

karta zbiorcza,

karta pracy (Załącznik nr 1),

Sprawność: pisanie.
Zadaniem uczniów jest napisanie znaczenia dosłownego i znaczenia przenośnego podanych sentencji
pochodzących z epoki.
Stacja II - Analiza tekstu źródłowego - powstanie starożytnego Rzymu.
Cele: uczeń czyta ze zrozumieniem i urnie poszukiwać w tekście informacji.
Materiały:

tekst źródłowy: Marek Tuliusz Cyceron. O państwie. fragment o założeniu Rzymu. (Załącznik nr
2),

karta zbiorcza.
Sprawność: czytanie.
Zadaniem dzieci jest pisemna odpowiedz na trzy pytania związane z założeniem Rzymu.
Stacja III: Obszar Cesarstwa rzymskiego.
Cele: uczeń urnie określić położenie poszczególnych prowincji rzymskich na mapie uczeń ma nazwy
dzisiejszych państw odpowiadających prowincją rzymskim
Materiały:

Atłas historyczny dla szkół gimnazjalnych. Warszawa 2003,

karta pracy (Załącznik nr 3),

karta zbiorcza.
Sprawność: praca z mapą.
Zadaniem dzieci jest znalezienie dla dzisiejszych państw europejskich odpowiednich prowincji
rzymskich. Następnie wpisanie odnalezionych nazw do diagramu odszyfrowanie głównego hasła.
Stacja IV - Sławne postacie starożytnego Rzymu.
Cele:
uczeń ma największe postacie symbolizujące starożytny Rzym
uczeń ma pojęcia związane ze starożytnym Rzymem
Materiały:

oddzielne kartoniki z: imionami postaci, notką biograficzną z pojęciami wyjaśnieniami pojęć
(Załącznik nr 4),

spinacze,

karta zbiorcza,

koperty.
Sprawność: czytanie i kojarzenie faktów.
Zadanie polega na odpowiednim przypasowaniu danej postaci — wersja A, lub pojęciu w wersji B
odpowiedniego wytłumaczenia pojęcia lub biografii danej osoby.
Stacja V - System władzy w starożytnym Rzymie.
Cele: uczeń potrafi opisać i wytłumaczyć zasady działania systemu władzy w starożytnym Rzymie.
Materiały:

karta pracy (Załącznik nr 5),

karta zbiorcza.
Sprawność: czytanie i pisanie.
Zadaniem dzieci jest uzupełnienie podanego tekstu odpowiednimi hasłami dotyczącymi urzędników
rzymskich. Następnie uczniowie muszą odgadnięte hasła wpisać w diagram zgodnie z hierarchią
ważności urzędów rzymskich.
Stacja VI - Najważniejsze zabytki starożytnego Rzymu.
Cele: uczeń rozpoznaje zabytki starożytnego Rzymu.
Materiały:

zdjęcia przedstawiające zabytki sztuki greckiej. rzymskiej i egipskiej,

koszulki na zdjęcia,

karta zbiorcza,

czysta kartka.
Sprawność: pisanie.
Zadaniem uczniów jest rozpoznanie spośród 10 zdjęć, 5 przedstawiających zabytki starożytnego
Rzymu. Następnie mają za zadanie określić jak się nazywa, do czego służyły i na końcu muszą ułożyć
list zapraszający do zwiedzenia ruin starożytnego Rzymu.
Załącznik nr 1
Stacja I:
1.Wyjaśnij dosłowne i przenośne znaczenie zawołań i określeń, związanych z historią
starożytnego Rzymu.
2. Napisz w zeszycie, w jakich okolicznościach zostały użyte wymienione sentencje. W razie
wątpliwości możesz skorzystać z podręcznika.
Sentencja:
Znaczenie dosłowne:
Znaczenie przenośne:
Kości zostały rzucone
Przekroczyć Rubikon
Veni, vidi, vici
I ty Brutusie, przeciwko mnie
Wszystkie drogi prowadzą do
Rzymu
Chleba i igrzysk
W karcie pracy zapisz wnioski odnośnie do tego ćwiczenia. Czego dowiedziałeś/aś się, jakie
umiejętności zdobyłeś/aś w trakcie wykonywania tego ćwiczenia.
Załącznik nr 2
Stacja II:
1. Analiza tekstu źródłowego. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i odpowiedz na następujące
pytania.
a)Jakie miejsce wybrał Romulus na założenie Rzymu? Co miało decydujące znaczenie?
b) W jaki sposób Rzym był chroniony przed napastnikami?
c) Wyraź swoją opinię, na podstawie źródła, na temat skuteczności ochrony Rzymu przed
wrogami.
„Z boską niemal przenikliwością Romulus wykorzystał dogodne położenie niedaleko
wybrzeża, a zarazem uniknął wielu niedogodności, bo założył miasto na brzegu rzeki zawsze
spławnej, o spokojnym nurcie i szerokim ujściu. Dzięki temu drogą morską sprowadzano do
Rzymu potrzebne towary i wywożono ich nadmiar. (...) mury miejskie zostały tak mądrze
poprowadzone najpierw przez Romulusa, a potem przez jego następców, że przytykały zewsząd
do stromych i niedostępnych wzgórz, a podejść do Rzymu dało się tylko w jednym miejscu,
między Eskwilinem, a Kwirynałem (rzymskie wzgórza), gdzie dostępu bronił solidny wał ziemny i
szeroki wykop(...) Romulus znalazł teren obfitujący w źródła i korzystny dla zdrowia w okolicy
raczej niezdrowej. Zaletą pagórkowatego obszaru było bowiem dobre przewietrzenie oraz cień
padający w doliny.”
(Marek Tuliusz Cyceron, O państwie)
W karcie pracy zapisz jakie umiejętności ćwiczysz analizując tekst źródłowy.
Załącznik nr 3
Stacja III:
1. Praca z atlasem historycznym. Otwórz atlas na stronie 12, znajduje się tam mapa Cesarstwa
Rzymskiego, przyjrzy się jej dokładnie.
2. Twoim zadaniem będzie, na podstawie mapy, uzupełnić tabelkę,
zawierającą nazwy
prowincji rzymskich i odpowiadających im dzisiaj nazw współczesnych państw.
3. Po uzupełnieniu tabelki, wpisz odnalezione nazwy do diagramu i z zaznaczonych na szaro
liter ułóż główne hasło.
4. Wyjaśnij co oznacza podane hasło.
Nazwy prowincji rzymskich:
Dzisiejsze nazwy państw:
Niemcy
Austria
Chorwacja
Anglia
Hiszpania
Włochy
Rumunia
Francja
Grecja
Bułgaria
Tunezja
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Załącznik nr 4
Stacja IV:
Wersja A –
1. Na ławce znajdują się dwa zbiory: pierwszy zawiera imiona sławnych Rzymian, drugi zawiera
opis ich największych osiągnięć.
2. Twoje zadanie polega na odpowiednim połączeniu osoby z jej biografią.
3. Po tym ćwiczeniu wybierz z podanych osób taką, która, według Ciebie,
najbardziej zasłużyła się dla starożytnego Rzymu. Swój wybór uzasadnij.
Stacja IV:
Wersja B –
1. Na ławce znajdują się dwa zbiory: pierwszy zawiera pojęcia związane ze starożytnym
Rzymem, drugi zawiera wytłumaczenie pojęć.
2.Twoje zadanie polega na odpowiednim połączeniu pojęcia z wytłumaczeniem.
3. Po tym ćwiczeniu musisz przyporządkować podane pojęcia do trzech grup tematycznych:
a) architektura starożytnego Rzymu
b) religie starożytnego Rzymu
c) wojsko starożytnego Rzymu.
Juliusz Cezar
Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym
przekształcił się z republiki w Cesarstwo
Oktawian
Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był
August
najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym
Konstantyn
Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co
Wielki
potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku
Święty Paweł
Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu
chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego
Spartakus
Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał
największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e.
Horacy
Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry
Juliusz Cezar
Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym
przekształcił się z republiki w Cesarstwo
Oktawian
Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był
August
najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym
Konstantyn
Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co
Wielki
potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku
Święty Paweł
Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu
chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego
Spartakus
Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał
największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e.
Horacy
Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry
akwedukty
wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast
limesy
umocnienia na granicach imperium rzymskiego
legiony
największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii
termy
miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego
synod
spotkanie biskupów z danego kraju
biskup
zwierzchnik Kościoła na danym terytorium
akwedukty
wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast
limesy
umocnienia na granicach imperium rzymskiego
legiony
największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii
termy
miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego
synod
spotkanie biskupów z danego kraju
biskup
zwierzchnik Kościoła na danym terytorium
akwedukty
wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast
limesy
umocnienia na granicach imperium rzymskiego
legiony
największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii
termy
miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego
synod
spotkanie biskupów z danego kraju
biskup
zwierzchnik Kościoła na danym terytorium
Juliusz Cezar
Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym
przekształcił się z republiki w Cesarstwo
Oktawian
Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był
August
najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym
Konstantyn
Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co
Wielki
potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku
Święty Paweł
Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu
chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego
Spartakus
Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał
największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e.
Horacy
Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry
Załącznik nr 5
Stacja V:
1. Poniżej znajduje się tekst z brakującymi wyrazami, dotyczący systemu władzy w starożytnym
Rzymie. Twoim zadaniem będzie wstawić odpowiednie słowa w puste miejsca w tekście.
2. Po wpisaniu do tekstu wszystkich brakujących wyrazów, wpisz je w diagram zgodnie z
hierarchią ważności, począwszy od najważniejszych, a skończywszy na najmniej ważnych.
Urzędnicy rzymscy pochodzili z wyboru. Uboga warstwa rzymian – plebejusze uzyskała
prawo do powoływania ..................
..................... . Jego zadaniem było bronienie w senacie
praw najbiedniejszych. Ważnymi urzędnikami byli ...................... , zajmowali się oni bieżącą
polityką państwa i dowodzeniem wojsk. W sytuacjach szczególnego zagrożenia powoływano na
okres pół roku specjalnego urzędnika zwanego .............................. . Za przestrzeganie porządku
w mieście zobowiązani byli ..................
.
.......................
zaś zajmowali się dostawami
żywności i organizacją igrzysk. Specjalnym urzędnikiem był ........................, pilnował on
przestrzegania moralności i sporządzał listę osób, które mogły zasiadać w senacie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zapisz w karcie pracy jakich umiejętności nauczyłeś się w czasie wykonywania tego ćwiczenia.
Załącznik nr 6
Stacja VI:
1. Na ławce są zdjęcia zabytków architektonicznych z epoki starożytności.
Twoim zadaniem będzie znaleźć te, które są związane ze starożytnym Rzymem.
2. Następnie opisz te zabytki odpowiadając na następujące pytania: jak się
nazywały, jakie było przeznaczenie tych obiektów.
3. Wyobraź sobie, że jesteś turystą zwiedzającym ruiny starożytnego Rzymu,
napisz krótki list do przyjaciela zachęcający Go do odwiedzenia Rzymu.