przywództwo głowy państwa w kontekście bezpieczeństwa państwa

przywództwo głowy państwa w kontekście bezpieczeństwa państwa

dr Tomasz Słomka
PRZYWÓDZTWO GŁOWY PAŃSTWA W KONTEKŚCIE BEZPIECZEŃSTWA
PAŃSTWA
Program konwersatorium
1) Forma państwa a model głowy państwa. Pojęcia porządkujące
- pojęcie głowy państwa;
- główne cechy republiki i monarchii;
- głowa państwa w republikach i monarchiach.
2-3) Głowa państwa we współczesnych monarchiach. Tradycjonalistyczny przeŜytek?
- monarcha w monarchiach parlamentarnych i konstytucyjnych;
- monarcha absolutny (casus Watykanu i Arabii Saudyjskiej).
4) Geneza i historyczny rozwój instytucji prezydenta (na przykładzie Stanów Zjednoczonych
Ameryki, Francji, Polski i Czechosłowacji)
5-6) Sposoby wyboru prezydenta
- wybór przez parlament;
- wybór przez specjalne ciała elektorskie (metoda poszerzonego parlamentu);
- wybory powszechne bezpośrednie i pośrednie;
- problem kadencji prezydenta;
- legitymizacja głowy państwa wypływająca ze sposobu wyboru.
7-9) Modele prezydentury i ich wpływ na kształtowanie polityki bezpieczeństwa państwa. Ustrojowa
pozycja głowy państwa
- prezydentura jednoosobowa i kolegialna głowa państwa;
- modele prezydentury: władcza, arbitraŜowa i neutralna (symboliczna);
- prezydent w systemie podziału władz państwowych;
- funkcje ustrojowe prezydenta;
- relacje prezydenta z parlamentem i rządem;
- czy Unia Europejska ma prezydenta?
10) Przywództwo prezydenta
- przywództwo konstytucyjne (prezydent a inne organy państwa);
- przywództwo społeczno - polityczne: czy współcześnie prezydent moŜe być przywódcą politycznym
społeczeństwa? Problem autorytetu głowy państwa;
- prezydent a partie polityczne.
11-12) Głowa państwa jako straŜnik bezpieczeństwa politycznego państwa
- głowa państwa a rozwiązywanie konfliktów społeczno-politycznych;
- głowa państwa a mechanizmy ochrony ładu konstytucyjnego;
- relacje między głową państwa a słuŜbami specjalnymi;
- głowa państwa jako gwarant utrzymania państwowości (casus Czechosłowacji, Jugosławii, BośniHercegowiny, Belgii i Hiszpanii).
13-14) Głowa państwa jako zwierzchnik lub dowódca sił zbrojnych
- istota zwierzchnictwa i dowództwa sił zbrojnych;
- rodzaje uprawnień głowy państwa jako zwierzchnika sił zbrojnych;
- organy wspierające głowę państwa w wykonywaniu zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi;
- siły zbrojne jako element polityki prowadzonej przez głowę państwa (casus Turcji, Chile, Egiptu i
Polski).
15) Formy odpowiedzialności głowy państwa.
- odpowiedzialność polityczna i jej formy;
- odpowiedzialność konstytucyjna;
- inne formy odpowiedzialności.
Wybrana literatura
Antoszewski A., Herbut R., Demokracje Europy Środkowo - Wschodniej w perspektywie porównawczej,
Wrocław 1997
Antoszewski A., Herbut R., Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2001
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2001
Budzanowska A., Bugaj M., Czajowski J., Gawlik B., Grzybowski M., Karp J., Mikuli P., Niewitała M., Szkice o
pozycji ustrojowej i statusie głowy państwa, Kraków 2003.
Dziemidok-Olszewska B., Instytucja Prezydenta w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2003
Gebethner S., Modele rządów prezydenckich, Warszawa 1982
Gebethner S., Parlamentarne i prezydenckie systemy rządów, "Państwo i Prawo" z.7-8/1994
Grabowska S., Grabowski R. (red.), Prawo wyborcze na urząd prezydenta w państwach europejskich, Warszawa
2007
Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Materiały na konferencję Warszawa - Senat 22-23 lutego 1993
r., Warszawa 1993
Mołdawa T., Szymanek J. (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń
polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010.
Osiński J. (red.), Prezydent w państwach współczesnych, Warszawa 2000
Słomka T., Prezydent Rzeczypospolitej po 1989 roku. Ujęcie porównawcze, Warszawa 2005
Słomka T., Głowa państwa w europejskich systemach politycznych (wybrane problemy), „Politeja” 2007, nr 1(7)
Wołpiuk W.J., Instytucja prezydenta. Geneza i rozwój, [w:], Konstytucja i władza we współczesnym świecie.
Prace dedykowane Profesorowi Wojciechowi Sokolewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, Warszawa 2002
Forma zaliczenia: recenzja ksiąŜki dotyczącej problematyki przedmiotu oraz obecność na zajęciach.