zDolny Ślązak Gimnazjalista

zDolny Ślązak Gimnazjalista
BLOK PRZYRODNICZY
XIV DOLNOŚLĄSKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
II ETAP - POWIATOWY
TWÓJ KOD
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
Wynik sumaryczny
(wypełnia WKK)
Cz
18.11.2013 r., godz. 1200
Czas trwania 90 minut
P
A
B
C
D
∑
Tabela odpowiedzi do części A
CZĘŚĆ A
Zadania za 1 punkt
Tabela odpowiedzi Zakreśl znakiem X właściwą
odpowiedź. W każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź
jest poprawna. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną
odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.
1
2
3
4
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
5
6
7
A A A
B B B
C C C
D D D
Poprawność
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18
A A A
B B B
C C C
D D D
odpowiedzi.
A A A A
B B B B
C C C C
D D D D
Wypełnia WKK
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
∑
Rysunek przedstawia fragment układu okresowego
pierwiastków. Wykorzystaj informacje do rozwiązywania
zadań z chemii w części A i D.
1
1
2
13
14
15
16
17
1H
2He
wodór
hel
1,000
2
3
4
18
2. Zaobserwowano, że węże zbliżają się do źródła
ciepła w okresie trawienia, zaś odsuwają się podczas
głodu. Takie zachowanie węży ma związek z wpływem
temperatury otoczenia na tempo
A. przebiegu procesów fizjologicznych.
B. poruszania się po podłożu.
C. reakcji na bodźce zewnętrzne.
D. pobierania tlenu z otoczenia.
4,003
3Li
4Be
5B
6C
lit
6,94
7N
8O
9F
10Ne
beryl
bor
węgiel
azot
tlen
fluor
neon
9,01
10,81
12,01
14,01
15,99
18,99
20,18
11Na
12Mg
13Al
14Si
15P
16S
17Cl
18Ar
sód
magnez
glin
krzem
fosfor
siarka
chlor
argon
22,99
24,30
26,98
28,09
30,97
32,07
35,45
39,95
19K
20Ca
31Ga
32Ge
33As
34Se
35Br
36Kr
potas
wapń
gal
german
arsen
selen
brom
krypton
39,09
40,07
69,72
72,64
74,92
78,96
79,90
83,80
1. Agata obawia się, że jej paproć niedawno
posadzona w ogrodzie choruje. Po dolnej stronie liści
rośliny pojawiły się jasnozielone zgrubienia, które
szybko zbrązowiały i zaczęły wydzielać brązowy pył.
Wskaż właściwy opis tego zjawiska.
A. Paproć została uszkodzona przez kwaśne deszcze.
B. Na liściach paproci pojawiły się grzyby.
C. Liście paproci usychają.
D. Paproć rozmnaża się.
3. Chińskie przysłowie „Niezależnie od tego, kto był
ojcem choroby, zła dieta była na pewno jej matką”
potwierdza się w przypadku osób, które zachorowały
na
A. gruźlicę.
B. hemofilię.
C. czerniaka.
D. depresję.
4. Aby zaobserwować zestaw wszystkich chromosomów
człowieka
należy
sporządzić
preparaty
mikroskopowe
A. leukocytów.
B. erytrocytów.
C. trombocytów.
D. gamet.
5. Liczba nasion w owocu pomidora nie może być
większa niż liczba występujących w jego kwiecie
A. płatków.
B. pręcików.
C. słupków.
D. zalążków.
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2013/2014, BLOK PRZYRODNICZY
str. 1
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
6. Wskaż stwierdzenie, które prawidłowo opisuje
przynależność systematyczną jaszczurki zwinki i zaskrońca zwyczajnego. Jaszczurka zwinka i zaskroniec
zwyczajny należą do
A. płazów ogoniastych.
B. zwierząt chronionych.
C. tej samej gromady.
D. tego samego rodzaju.
7. Efektem rzeźbotwórczej działalności lądolodów i
wód pochodzących z ich topnienia są między innymi
A. sandry i ozy.
B. ponory i kemy.
C. mierzeje i moreny.
D. pradoliny i meandry.
8. Widoczna na zdjęciu forma rzeźby powstała na
skutek
A. akumulacyjnej działalności wody płynącej.
B. akumulacyjnej działalności fal morskich.
C. akumulacyjnej działalności lądolodu.
D. akumulacyjnej działalności wiatru.
12. Nowym polskim obiektem na Liście Światowego
Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO,
wpisanym w 2013 roku, jest
A. Kanał Augustowski.
B. Hala Stulecia we Wrocławiu.
C. Zabytkowe centrum Gdańska.
D. Królewska Kopalnia Soli w Bochni.
13. Głównym składnikiem wielu minerałów i skał jest
substancja chemiczna o nazwie ortoklaz. Przedstawia
się ją następującym wzorem: K2Al2Si6O16.
Z poniższych zdań wskaż to, które jest nieprawdziwe.
A. W skład cząsteczki ortoklazu wchodzi 26 atomów.
B. Cząsteczka ortoklazu składa się z trzech różnych
metali.
C. W ortoklazie większość atomów, to atomy tlenu.
D. Minerał ten składa się z czterech różnych
pierwiastków.
14. Wraz ze wzrostem liczby atomowej pierwiastków w
drugim okresie
A. wzrasta charakter metaliczny.
B. wzrasta liczba powłok elektronowych w atomie.
C. wzrasta charakter niemetaliczny.
D. maleje liczba elektronów walencyjnych.
15. Karol zbadał odczyn gleby za pomocą pehametru,
który wskazał wartość 5,4. Na tej podstawie stwierdził,
że w badanej glebie
+
A. jest tyle samo jonów H i jonów OH .
+
B. jest mniej jonów H niż jonów OH .
+
C. jest więcej jonów H niż jonów OH .
D. są tylko jony OH .
9. W której parze nieprawidłowo zestawiono typ
wybrzeża z nazwą państwa, w którym takie wybrzeże
występuje?
A. wybrzeże szkierowe - Finlandia
B. wybrzeże dalmatyńskie - Dania
C. wybrzeże fiordowe - Norwegia
D. wybrzeże riasowe – Irlandia
10. Która piramida płci i wieku przedstawia sytuację
demograficzną Polski?
A. I
B. II
C. III
D. IV
[źródło: http://www.wiking.edu.pl]
11. Które z wymienionych euroregionów obejmują
tereny województwa dolnośląskiego?
A. Glacensis, Nysa
B. Pradziad, Śląsk Cieszyński
C. Pro Europa Viadrina, Silesia
D. Pomerania, Sprewa-Nysa-Bóbr
16. Na lekcji chemii uczniowie omawiali właściwości
azotu. Wskaż wypowiedź ucznia, który nie miał racji.
A. Kasia: ”Azot łączy się z tlenem w normalnej
temperaturze w powietrzu, ale nie widać żadnych
objawów reakcji.”
B. Adam: „Azot łączy się z tlenem w wysokiej
temperaturze, między innymi powstaje w silniku
samochodowym, podczas spalania paliwa.”
C. Bartek: „Azot łączy się z tlenem w bardzo wysokiej
temperaturze
jaka
towarzyszy
wyładowaniom
atmosferycznym podczas burzy.”
D. Dorota: „W powietrzu nie zachodzi żadna reakcja
chemiczna, azot nie łączy się z tlenem.”
17. Kasia przeprowadziła doświadczenie chemiczne i
zapisała następujące obserwacje:
1. Po dodaniu bezbarwnego roztworu wodorotlenku
do niebieskiego roztworu soli powstał niebieski
galaretowaty osad.
2. Powstały galaretowaty niebieski osad po ogrzaniu
zmienił barwę na czarną.
Pomóż
Kasi
uzupełnić
schemat
przemian
odpowiednimi wzorami chemicznymi brakujących
substancji. Wskaż właściwą odpowiedź.
NaOH
Temp.
………… →………… → CuO
A. CuCl2 i H2O
C. H2SO4 i Cu(OH)2
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2013/2014, BLOK PRZYRODNICZY
B. CuSO4 i Cu(OH)2
D. CuSO4 i H2O
str. 2
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
18. Na kółku chemicznym uczniowie otrzymywali
gazowy wodór w reakcjach metali z 20 % kwasem
chlorowodorowym. Adam wrzucił do kolbki z kwasem
1 g magnezu, Zosia – 1 g cynku, Janek – 1 g miedzi, a
3
Basia – 1 g glinu. Każda kolbka zawierała 30 cm
roztworu kwasu.
Masy atomowe: Mg – 24u, Al – 27u, Zn – 65u, Cu - 64u,
H – 1u, Cl – 35,5u, O – 16u.
Wskaż osobę, która otrzymała najwięcej wodoru.
A. Basia B. Zosia C. Janek D. Adam
Zadania za 2 punkty
CZĘŚĆ B
A
N
I
O
N
Y
Ag
n
n
n
n
r
s
n
r
PO4
3-
n
n
n
n
2SO4
s
n
s
n
SiO4
4-
-
Cl
+
A.
>
>
B.
>
>
21. Mając do dyspozycji podane związki chemiczne
wybierz ten, którego wodny roztwór jest najbardziej
zdysocjowany oraz napisz równanie dysocjacji tego
związku chemicznego. Skorzystaj z tabeli rozpuszczalności.
Związki chemiczne:
Tabela rozpuszczalności do zadań chemicznych
w części B i C
n - praktycznie nierozpuszczalny
s – słabo rozpuszczalny
r – bardzo dobrze rozpuszczalny
KATIONY
2+
2+
Ca
Pb
(Przykład: biosfera > las > piętro runa leśnego)
PbSO4 , Ag2SO4 , PbCl2 , CaCl2 , Ag3PO4 , Ca2SiO4.
A. Wzór związku chemicznego: ……………………………
B. Równanie dysocjacji jonowej:
…………………………………………………………………
2+
Ba
CZĘŚĆ C
22. Rozpoznaj, co przedstawia rysunek i uzupełnij jego
opis.
19. W poniższej tabeli zapisano wzór zębowy
dorosłego człowieka podając liczbę poszczególnych
rodzajów zębów.
Strona
Strona
prawa
lewa
Szczęka
3 2 1 2
2 1 2 3
Szczęka
Żuchwa
3 2 1 2
2 1 2 3
Żuchwa
Literowe
M P C I
I C P M
symbole zębów
Oceń prawdziwość zdań i zaznacz odpowiedź P
(prawda) lub F (fałsz).
A. Zęby oznaczone literą C to siekacze i jest
ich łącznie 4.
B. Człowiek o pełnym uzębieniu ma 20
zębów o szerokich trących powierzchniach.
Zadania za 3 punkty
P
F
P
F
20. Uszereguj wymienione sfery (warstwy / powłoki) w
dwa szeregi w taki sposób, aby w każdym z nich
kolejny element był częścią elementu poprzedzającego.
Wpisz w kwadratach właściwe cyfry, którymi
oznaczono poszczególne sfery.
1 – atmosfera; 2 – litosfera; 3 – ozonosfera;
4 – pedosfera; 5 – skorupa ziemska; 6 – stratosfera
23. Oceń prawdziwość poniższych informacji (obwiedź
kółkiem odpowiednio TAK lub NIE).
A. Kraje położonego na pograniczu Europy, Azji i Afryki
regionu Bliskiego Wschodu należą do największych na
świecie importerów ropy naftowej. TAK / NIE
B. W Niemczech od wielu lat notuje się ujemny przyrost
naturalny, co wpływa na starzenie się społeczeństwa.
TAK / NIE
C. Prawie
90%
przerabianych
przez
przemysł
przetwórczy Japonii surowców mineralnych pochodzi z
krajowych złóż. TAK / NIE
24. Na lekcji chemii nauczyciel wykonał doświadczenie, którego celem była reakcja zobojętniania
wodorotlenku baru. Do probówki z roztworem
wodorotlenku baru dodał kilka kropel fenoloftaleiny, a
następnie małymi porcjami wprowadzał kwas solny.
Napisz obserwacje oraz cząsteczkowy i skrócony
jonowy zapis zachodzącej reakcji chemicznej.
Skorzystaj z tabeli rozpuszczalności.
A. Obserwacje:
…………………………………………………………………
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2013/2014, BLOK PRZYRODNICZY
str. 3
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
…………………………………………………………………
26. Wykreśl w każdym szeregu po trzy określenia takie, które nie mają związku ze wskazanym regionem.
B. Cząsteczkowy zapis zachodzącej reakcji chemicznej:
…………………………………………………………………
C. Jonowy skrócony zapis równania reakcji chemicznej:
P
Antarktyka: biegun południowy, dziura ozonowa, erg,
nunataki, pingwiny, pustynia lodowa, Roald Amundsen,
lodowce szelfowe, Masyw Vinsona, niedźwiedzie polarne,
Robert Edwin Peary, Szetlandy Południowe, zorze polarne
P
Amazonia: Aborygeni, deforestacja, epifity, Manaus,
monsuny, Peru, gleby laterytowe, interior, jaguary, karibu,
kauczukowiec, Transamazonika, „zielone płuca Ziemi”
…………………………………………………………………
19
P
A
B
22
1
2
3
20
P
A
B
P
23
A
B
C
CZĘŚĆ D
21
A
B
P
24
Arktyka: creeks, dzień i noc polarna, Lapończycy, lądolód,
pak lodowy, Paweł Edmund Strzelecki, Svalbard,
wieloryby, tarcze krystaliczne, tundra, woły piżmowe,
„zielona rewolucja”, zorze polarne
A
B
C
Australia i Oceania: atol, endemity, eukaliptusy,
Gondwana, klimat zwrotnikowy suchy, Madeira, solniska,
Nowa Zelandia, rafa koralowa, selwa, scrub, stekowce,
Zwrotnik Raka
Zadania za 4 punkty
25. Rozpoznaj drzewa przedstawione na rysunku.
Zapisz ich nazwy gatunkowe. Podkreśl nazwę drzewa,
które jest gatunkiem obcym dla środowiska Polski.
27. Zidentyfikuj pierwiastek X, którego atom ma o
jedną powłokę więcej niż bor, a do oktetu brakuje mu
trzech elektronów.
Skorzystaj z układu okresowego, umieszczonego na
początku części A.
Podaj symbol pierwiastka X: ……………………………
Przedstaw powłokową konfigurację elektronową atomu
pierwiastka X.
……………………………………………………………..
Zapisz wzór sumaryczny tlenku tego pierwiastka, który
przyjmuje najwyższą wartościowość w tym związku.
……………………………………
…………………………….
………………………………
Napisz równanie reakcji tlenku pierwiastka X
(o najwyższej wartościowości względem tlenu) z zasadą
sodową.
…………………………………………………………….
25
1
2
3
4
P
26
1
2
3
4
P
27
1
2
3
4
P
…………………………………
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2013/2014, BLOK PRZYRODNICZY
str. 4
Przepisz tutaj Twój kod znajdujący się w karcie identyfikacyjnej
BRUDNOPIS (zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane)
Wojewódzka Komisja Konkursowa; zDolny Ślązak Gimnazjalista 2013/2014, BLOK PRZYRODNICZY
str. 5