docFOLIOGRAMY Modułu 3 -"Zagrożenia cywilizacyjne"
download 
Reklamacja Transkrypt
FOLIOGRAMY Modułu 3 -"Zagrożenia cywilizacyjne"
Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA JAKIE INFORMACJE ZAWIERA REGULAMIN 1. Kto jest opiekunem pomieszczenia. 2. Kto jest odpowiedzialny za pomieszczenie, jeżeli nie ma opiekuna. 3. Co jest dozwolone. 4. Czego robić nie wolno. 5. Kary za nieprzestrzeganie regulaminu. REGULAMIN - zbiór przepisów określających zasady korzystania z czegoś. moduł III – foliogram 1 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA Z CZEGO SKŁADA SIĘ INSTRUKCJA OBSŁUGI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wprowadzenie Opis urządzenia Sposób podłączenia Użytkowanie Dane techniczne Sposób rozwiązywania problemów Pomoc INSTRUKCJA • Opis kolejnych etapów postępowania, który pomaga w osiągnięciu zamierzonego celu, dokładne pouczenie, wskazówka. • Ulotka, broszura, w której opisane są zasady użytkowania, przygotowania, działania czegoś (telewizora, pralki, zupy w proszku). moduł III – foliogram 2 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA JAK POSTĘPOWAĆ Z SUBSTANCJAMI TRUJĄCYMI, DRAŻNIĄCYMI I UCZULAJĄCYMI ORAZ SZKODLIWYMI DLA ŚRODOWISKA 1. W czasie używania takich substancji należy wytworzyć przeciąg i starać się nie wdychać bezpośrednio oparów. 2. W razie omyłkowego spożycia wywołać natychmiast wymioty, a następnie zażyć odtrutkę uniwersalną (np. węgiel medyczny) i zastosować środki przeczyszczające. 3. W przypadku zatrucia kwasami nie stosować środków wymiotnych –wypić wodę wapienną, potem mleko lub białko kurze. 4. W przypadku zatrucia zasadami nie stosować środków wymiotnych -wypić 5 % ocet lub sok z cytryny, potem mleko lub białko kurze. moduł III – foliogram 3 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA OZNAKOWANIE SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJE ŁATWOPALNE SUBSTANCJE TRUJĄCE SUBSTANCJE SZKODLIWE SUBSTANCJE O WŁAŚCIWOŚCIACH UTLENIAJĄCYCH SUBSTANCJE ŻRĄCE SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE DLA ŚRODOWISKA moduł III – foliogram 4 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA OZNAKOWANIE POJAZDÓW PRZEWOŻĄCYCH SUBSTANCJE NIEBEZPIECZNE numer rozpoznawczy rodzaju niebezpieczeństwa numer rozpoznawczy materiału moduł III – foliogram 5 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA DODATKI DO ŻYWNOŚCI • • • • • • • • • • • • • • barwniki; aromaty; substancje konserwujące; przeciwutleniacze; kwasy i regulatory kwasowości; substancje stabilizujące i emulgujące; substancje zagęszczające i żelujące; substancje klarujące; rozpuszczalniki ekstrakcyjne; substancje wzmacniające zapach i smak; substancje wzbogacające; substancje do stosowania na powierzchnię; substancje słodzące; substancje spulchniające. Wszystkich dodatków jest ponad 300 !!! moduł III – foliogram 6 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA OZNAKOWANIE DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI Dodatki oznacza się literą E i liczbą, np. E252 – azotan potasu KNO3 otrzymywanie: NaNO3 + KCl → KNO3 + NaCl służy do konserwowania wędlin, produkcji prochu, jako nawóz sztuczny Substancja szkodliwa moduł III – foliogram 7 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHEMIA W KUCHNI W kuchni używamy: • kwasów (np. octowy, węglowy) • zasad (np. wodorotlenek sodu) • soli • tłuszczów • cukrów Jednym ze składników żelu do • alkoholi czyszczenia kamienia i rdzy z kranów i zlewozmywaków jest kwas fosforowy (H3PO4). Ten sam kwas (jako dodatek E338) znajduje się w CocaColi. moduł III – foliogram 8 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHEMIA W ŁAZIENCE W łazience używamy: • mydeł • proszków do prania • środków dezynfekujących • kosmetyków Jednym ze składników płynu do czyszczenia muszli klozetowych jest wodorotlenek sodu (NaOH) - związek bardzo silnie żrący! Pasta do zębów zawiera fluorek sodu – związek ten zapobiega chorobom zębów, ale w dużych stężeniach bywa szkodliwy. moduł III – foliogram 9 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHEMIA I REMONT Podczas remontów używamy: • farb • rozpuszczalników • klejów • wapna Jednym ze składników używanych do produkcji farby olejnej jest FENOL (C6H5-OH) – substancja żrąca i silnie toksyczna. Rozpuszczalniki farb olejnych zawierają TOLUEN (C6H5-CH3), substancję łatwopalną i silnie toksyczną. moduł III – foliogram 10 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA PRAWO OHMA Zagrożeniem jest natężenie prądu, a nie jego napięcie. Wysokie natężenie prądu wywołuje fatalne skutki dla człowieka, a zgodnie z prawem Ohma jest ono funkcją napięcia. Dlatego popularnie mówimy o napięciu prądu, a nie o jego natężeniu. Prawo Ohma U I= R gdzie: I – natężenie prądu, U – napięcie elektryczne, R – opór przewodnika, w którym płynie prąd. moduł III – foliogram 11 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SKUTKI PORAŻENIA PRĄDEM ELEKTRYCZNYM 1. Uszkodzenia bez natychmiastowego zagrożenia życia (poparzenie, uszkodzenie ciała przy upadku wskutek porażenia). 2. Uszkodzenia wymagające natychmiastowej pomocy (np. zaburzenia w oddychaniu, w krążeniu krwi i akcji serca, utrata przytomności). W większości urządzeń spotkacie się z napięciami większymi niż 24V, dlatego nie lekceważcie zagrożenia. moduł III – foliogram 12 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SKUTKI PRZEPŁYWU PRĄDU ELEKTRYCZNEGO PRZEZ CIAŁO CZŁOWIEKA (prąd w mA) Prąd w [mA] Skutki dla człowieka 0,3 – 0,4 odczuwalny przepływ prądu w miejscu zetknięcia z elektrodą 0,7 – 1,2 prąd wyraźnie się czuje 1,2 – 1,6 łaskotanie i swędzenie ręki 1,6 – 2,2 cierpnięcie dłoni 2,2 – 2,8 cierpnięcie przegubów 2,8 – 3,5 lekkie usztywnienie rąk 3,4 – 4,5 silne usztywnienie rąk, ból w przedramieniu aż do łokcia 4,0 – 6,0 skurcze dłoni, przedramienia, ramion 6,0 – 9,0 pomimo skurczu ramion i dłoni można się jeszcze odłączyć od elektrod 10,0 – 25,0 uwolnienie się od elektrod na skutek skurczu bardzo trudne lub niemożliwe. Prąd nie powoduje groźnych następstw, jeśli czas przepływu nie przekroczy 15-20 s 25,0 – 60,0 silne i bardzo bolesne skurcze mięśni rąk i klatki piersiowej, możliwość arytmii serca 60,0 – 100,0 prawdopodobieństwo arytmii serca KONIECZNA NATYCHMIASTOWA POMOC LEKARZA powyżej 300,0 ZATRZYMANIE NORMALNEJ PRACY SERCA moduł III – foliogram 13 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA ZASADY BEZPIECZNEGO OBCHODZENIA SIĘ Z PRĄDEM • Pamiętaj, że ciekawość i fantazja ludzi nie znają granic, dlatego trzeba przewidzieć wszystkie potencjalne zagrożenia w domu oraz w innych miejscach i przeciwdziałać im. Badania dowodzą, że wpajanie od najmłodszych lat zasad bezpieczeństwa przy obchodzeniu się z prądem minimalizuje ryzyko wypadku. • Nie wkładaj do gniazdek żadnych przedmiotów, np. śrubokrętów czy drutów. • W trakcie zabaw unikaj zbliżania się do urządzeń i budynków, na których umieszczone są napisy: Nie dotykać! Urządzenie elektryczne! oraz charakterystyczne, ostrzegawcze tablice (wzory poniżej). moduł III – foliogram 14 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA ZASADY BEZPIECZNEGO OBCHODZENIA SIĘ Z PRĄDEM • Unikaj zabaw w pobliżu linii energetycznych, nie puszczaj latawców blisko nich, nie wspinaj się na słupy ani na drzewa rosnące w ich pobliżu, nie zarzucaj na linie energetyczne żadnych przedmiotów. • Jeśli zauważysz uszkodzone, zerwane, luźno zwisające przewody elektryczne, nie zbliżaj się do nich! Czasem nawet przebywanie w pobliżu takiego miejsca grozi porażeniem, szczególnie podczas deszczowej pogody. Omijaj takie miejsca z daleka i zaalarmuj dorosłych lub służby ratownicze (np. Straż Pożarna - tel. 998, Pogotowie Energetyczne - tel. 991). • Jeśli zauważysz przypadkowo otwarte drzwi do transformatora albo innego budynku, na którym są napisy i tablice ostrzegawcze, powiedz o tym komuś dorosłemu lub zawiadom odpowiednie służby (Policja, Straż Pożarna, Pogotowie Energetyczne). • Jeśli Twoi koledzy, przebywając w pobliżu urządzeń i budynków elektroenergetycznych, zachowują się nieroztropnie, nie powinieneś ich naśladować tylko zaalarmować dorosłych. moduł III –foliogram 15 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA STRES I JEGO STADIA Stres: stan wzmożonego napięcia organizmu spowodowany oddziaływaniem szkodliwych bodźców fizycznych lub psychicznych, powodujących mobilizację sił lub, przy dłuższym trwaniu, prowadzących do zaburzeń organicznych i psychosomatycznych. Pod wpływem stresu pozostajemy wszyscy - choć jedni częściej, inni rzadziej. Stadia stresu: • alarmowe • adaptacji • wyczerpania moduł III – foliogram 16 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM • • • • • • • • gorąca kąpiel, ciekawa książka, rozwiązywanie krzyżówki, słuchanie ulubionego gatunku muzyki, śmiech, zmęczenie się, głębokie oddychanie przez 2-3 minuty, spacer. moduł III – foliogram 17 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA AGRESJA I JEJ RODZAJE Agresja, to zachowanie zmierzające do sprawienia bólu, cierpienia, szkody innemu człowiekowi lub grupie ludzi. Rodzaje agresji: • fizyczne akty przemocy, • krzyk , • agresja słowna, • złośliwość zachowania, • mimika i gestykulacja. moduł III – foliogram 18 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA PRZEMOC I JEJ RODZAJE Przemoc, to brutalne działanie, w którym ktoś stosuje siłę, by narzucić komuś swoją wolę lub wymusić coś na kimś. Rodzaje przemocy: • • • • fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna. moduł III – foliogram 19 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA ASERTYWNOŚĆ I METODY ASERTYWNE Asertywność, to sztuka bycia sobą, to możliwość wyrażania uczuć, postaw, opinii w sposób otwarty, stanowczy i bezpośredni. Osoba asertywna jest pewna siebie, pozytywnie nastawiona do życia i zdolna do samodzielnego podejmowania decyzji. METODY ASERTYWNE: • zdarta płyta, • zasłona dymna, • asertywne uznanie błędu, • kompromis, • wypytywanie o strony ujemne, • wypytywanie o strony dodatnie. moduł III – foliogram 20 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA PIĘĆ PRAW FENSTERHEIMA 1. Masz prawo do robienia tego, co chcesz – dopóty, dopóki nie rani to kogoś innego. 2. Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie nawet jeśli rani to kogoś innego – dopóty, dopóki Twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne. 3. Masz prawo do przedstawienia innym swoich próśb - dopóty, dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić. 4. Istnieją takie sytuacje między ludźmi, w których prawa są oczywiste. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sprawy z drugą osobą i wyjaśnienia jej. 5. Masz prawo do korzystania ze swych praw. moduł III – foliogram 21 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA ZAGROŻENIA MEDIALNE: 1. Agresja w mediach. 2. Manipulowanie informacją. 3. Niespójność przekazywanych informacji. 4. Uzależnienie od Internetu i komputera. 5. Uzależnienie od telewizji. 6. Powszechny dostęp do informacji nie przeznaczonych dla młodzieży – m.in. do pornografii i poglądów nazistowskich. 7. Wtórny analfabetyzm funkcjonalny wśród młodzieży (i nie tylko młodzieży). 8. Zanik umiejętności pisania wśród osób zawodowo pracujących z komputerem. moduł III – foliogram 22 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA BADANIE UZALEŻNIENIA PRZY POMOCY ANKIETY (test Kimberly Young) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Czy czujesz się zdominowany przez Internet (myślisz o poprzedniej sesji internetowej, lub o wzięciu udziału w następnej)? Czy czujesz, że potrzebujesz korzystać z Internetu coraz dłużej, aby uzyskać satysfakcję? Czy podejmowałeś kolejne nieudane próby kontrolowania, przerywania, czy też zaprzestania korzystania z Internetu? Czy masz poczucie bezsilności, depresji, czy też irytacji, gdy podejmujesz próbę powstrzymania się od korzystania z Internetu? Czy zostajesz w sieci dłużej niż to początkowo planowałeś? Czy zaryzykowałeś utratę znaczących relacji, pracy, wykształcenia albo sposobności zdobycia kariery z powodu Internetu? Czy kłamałeś członkom rodziny, terapeucie, w celu ukrycia ilości czasu spędzanego w Internecie? Czy używasz Internetu jako sposobu ucieczki od problemów czy też, aby uwolnić się od poczucia bezradności, winy, lęku czy też depresji? moduł III – foliogram 23 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA URAZ I RODZAJE URAZÓW SPOWODOWANYCH CZYNNIKIEM MECHANICZNYM Uraz – każde uszkodzenie tkanki, narządu lub większego obszaru ciała powstające wskutek miejscowego lub ogólnego zadziałania czynnika: • mechanicznego, • termicznego, chemicznego, • elektrycznego, • jonizującego, • akustycznego. Rodzaje urazów spowodowanych czynnikiem mechanicznym: • złamania, • skręcenia, • zwichnięcia, • stłuczenia, • krwotoki, • naciągnięcia mięśnia, • zranienia. moduł III – foliogram 24 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHOROBY CYWILIZACYJNE Choroby cywilizacyjne występują u ludzi żyjących w wielkich skupiskach (miastach). Są to schorzenia związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji. moduł III – foliogram 25 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHOROBY SPOŁECZNE Choroby występujące powszechnie, łatwo rozprzestrzeniające się w zależności od określonych warunków społecznych; prowadzą do zmniejszenia wartości biologicznej społeczeństwa: • • • • • gruźlica, alkoholizm, choroby reumatyczne, choroby przenoszone drogą płciową, cukrzyca. moduł III – foliogram 26 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA CHOROBY ZAWODOWE to choroby spowodowane czynnikami ryzyka zdrowotnego związanego z pracą, tzn. jej organizacją, metodami czy też warunkami jej materialnego lub psychospołecznego środowiska. Czynnikami ryzyka zdrowotnego są: • praca zmianowa, • niewłaściwa pozycja przy pracy, • niedostateczne oświetlenie, hałas, promieniowanie, zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura, • obecność w powietrzu pyłów, aerozoli lub par substancji szkodliwych, • stres związany z monotonią pracy lub nadmiernym obciążeniem odbioru informacji. moduł III – foliogram 27 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SZEŚĆ PODSTAWOWYCH ZASAD ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA 1. Nie pal! 2. Unikaj alkoholu! 3. Ćwicz codziennie! 4. Przestrzegaj diety! 5. Zwiększ aktywność fizyczną! 6. Konsultuj się z lekarzami! moduł III – foliogram 28 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA ZDROWIE PSYCHICZNE Jest to optymalna zdolność człowieka do normalnego i wszechstronnego rozwoju psychicznego. Higiena psychiczna : zapobiega powstawaniu bądź pogłębianiu się zaburzeń psychicznych. Określa ona, jakie warunki powinien mieć człowiek żyjący we współczesnym świecie, by zachował dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne. Dla zachowania zdrowia psychicznego muszą być zachowane proporcje między pracą a wypoczynkiem ! moduł III – foliogram 29 Gimnazjum KULTURA BEZPIECZEŃSTWA NADUŻYWANIE LEKÓW Leki : substancje, które wywierają pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu pomagając w zwalczaniu lub zapobieganiu chorobom. 1. Leki mogą zmieniać procesy biochemiczne, uzupełniać niedobory pewnych składników chemicznych, powstrzymywać rozwój bakterii lub je niszczyć. 2. Nadużywanie lub niewłaściwe używanie leku może spowodować wystąpienie powikłań lub inną chorobę. 3. Przedawkowanie leku niekiedy bywa przyczyną śmiertelnego zatrucia. moduł III – foliogram 30
