prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk

e-mail: [email protected]
Dorobek naukowy
Książki
Monografie naukowe przed habilitacją:
Myśl polityczna Zygmunta Krasińskiego, Poznań 1995, ss. 80.
Prusy Rosja i kwestia polska w myśli politycznej Constantina Frantza 1817 - 1891, Warszawa 1999, ss. 338.
Cenzura pruska w Wielkopolsce w czasach zaborów 1815 - 1914, Poznań 2001, ss. 540.
Monografie naukowe opublikowane po habilitacji:
Ostatni cesarz. Bł. Karol I Habsburg, Poznań 2004, ss. 144.
Pierwszy Holocaust XX wieku, Warszawa 2004 [ II wyd. uzup. 2012], ss. 221.
Niemcy i racja stanu. Myśl polityczna Jacques’a Bainville’a (1879 – 1936), Warszawa 2005, ss. 356.
Kielnią i cyrklem. Laicyzacja Francji w latach 1871 – 1914, Warszawa 2006, ss. 202.
Mała historia polskiej myśli politycznej, Dębogóra 2006 (II wyd. 2009), ss. 475.
Chrześcijańsko-narodowi. Szkice z historii idei, Dębogóra 2009, ss. 239.
Kulturkampf. Walka Berlina z katolicyzmem 1848 – 1918, Warszawa 2009, s. 267.
Dzieje polskiej myśli politycznej po 1939 roku, Dębogóra 2009, s. 304.
Dzieje Prus, t. 2 (Prusy w okresie monarchii absolutnej 1701 – 1806), Poznań 2010, s. 631 – 721, 839 – 847.
[współautorstwo tomu z: Z. Szultką, A. Kamieńskim i D. Łukaszewiczem].
Polska myśl polityczna do 1939 roku, Dębogóra 2011, ss. 547.
Strachy z „Gazety”. Dwadzieścia lat przestróg dla Polski, Warszawa 2011, ss. 245.
Russell Kirk (1918 – 1994). Myśl polityczna amerykańskiego konserwatysty, Warszawa 2012, s. 266.
Historie Polski w XIX wieku (red. A. Nowak), tom 2, część 1 (wspólnie: M. Karpińską, S. Wiechem, T. Gąsowskim),
Warszawa 2013, ss. 504.
Dzieje Prus, t. 3 (Prusy w dobie kształtowania się kapitalizmu 1806 – 1871), Poznań 2014, ss.1088 [współautorstwo z:
D. Łukaszewiczem, R. Łysoniem, Z. Szultką, B. Wachowiakiem].
Podręczniki opublikowane po habilitacji:
Przez tysiąclecia i wieki. Podręcznik do nauki historii (starożytność i średniowiecze) dla I klasy gimnazjum
[współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Starożytność i średniowiecze. Zeszyt ćwiczeń do I klasy gimanzjum [współautorstwo z P.
Milcarkiem i M. Robakiem], Warszawa 2002, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje nowożytności. Podręcznik do historii II klasa gimnazjum. [współautorstwo z P.
Milcarkiem i M. Robakiem], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje nowożytności. Zeszyt ćwiczeń do historii dla II klasy gimnazjum. [współautorstwo z
P. Milcarkiem i M. Robakiem], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2003, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacja starożytności i średniowiecza. Podręcznik do historii dla I klasy gimnazjum
[współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], II wydanie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa 2003, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacja starożytności i średniowiecza. Zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy I gimnazjum.
[współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], II wydanie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa 2003, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje współczesności. Podręcznik do historii dla III klasy gimnazjum [współautorstwo z P.
Milcarkiem i M. Robakiem], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2004, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje współczesności. Zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy III gimnazjum [wspólautorstwo
z P. Milcarkiem i M. Robakiem], Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2004, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje nowożytności. Podręcznik do historii dla II klasy gimnazjum [współautorstwo z P.
Milcarkiem i M. Robakiem], II wydanie (poprawione), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2004, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje nowożytności. Zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy II gimnazjum [współautorstwo z
P. Milcarkiem i M. Robakiem], wyd. II poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2004, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje współczesności. Podręcznik do klasy III gimnazjum, II wydanie (poprawione), WSiP,
Warszawa 2007, ss. 319.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje współczesności. Zeszyt ćwiczeń do podręcznika do klasy III gimnazjum, wydanie II
(poprawione), WSiP, Warszawa 2007, ss. 72.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacja starożytności i średniowiecza. Podręcznik do historii dla klasy I gimnazjum. Nowa
Podstawa Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], Warszawa 2009 [II wyd. 2010], ss. 332.
Zeszyt ćwiczeń z historii do klasy I gimnazjum. Nowa Podstawa Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M.
Robakiem], Warszawa 2009, ss. 64.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje nowożytności. Podręcznik do historii dla klasy II gimnazjum. Nowa Podstawa
Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], Warszawa 2009 [ II wyd. 2011], ss. 344.
Zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy II gimnazjum. Nowa Podstawa Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M.
Robakiem], Warszawa 2010, s.. 96.
Przez tysiąclecia i wieki. Cywilizacje współczesności. Podręcznik do historii dla klasy III gimnazjum. Nowa Podstawa
Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M. Robakiem], Warszawa 2011, ss. 256.
Zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy III gimnazjum. Nowa Podstawa Programowa [współautorstwo z P. Milcarkiem i M.
Robakiem], Warszawa 2011, ss. 72.
Artykuły
Naukowe przed habilitacją:
Wstęp do: Zygmunt Balicki, Egoizm narodowy wobec etyki, Poznań 1995, s. 3 - 8.
Wstęp do: Ralph Wiltgen SVD, Ren wpada do Tybru. Historia Soboru Watykańskiego II, Poznań 2001, s. 1 - 3.
Konflikt między królem Wilhelmem I a Kronprinzem Fryderykiem na tle nowego rozporządzenia prasowego w 1863
roku, w: "Przegląd Historyczny", nr 2, 1995, s. 15 - 27.
Onno Klopp i czarna legenda Prus, w: "Kwartalnik Historyczny", z. 4, 1996, s. 87 - 99.
Pruski głos sprzeciwu wobec wojny 1866 roku w prasie angielskiej, "Przegląd Historyczny", 1998.
Constantin Frantz (1817 - 1891) - pruski głos w sprawie militaryzmu, w: Pomorze - Brandenburgia- Prusy (państwo i
społeczeństwo). Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Wachowiakowi z okazji 70-lecia urodzin i
50-lecia pracy naukowej", Szczecin 1999, s. 225 - 240.
Słownik dynastii Europy [ autorstwo 22 haseł: dynastia Sabaudzka, d'Este, della Rovere, Visconti, Medyceuszów,
Sforzów, Gonzagów, Farnese, Montefeltro, królów Asturii i Leonu, dynastia nawarska, królów Kastylii, dynastia
Jimeno, Inigo, Urgel, dynastia barcelońska w Aragonii, dynastia z Trastamara, Albret, Ynglingów, Stenkila, Sverkera,
Folkungów], red. J. Dobosz, M. Serwański, Poznań 1999.
U duchowej genezy I wyprawy krzyżowej, w: "Wyzwolenie Grobu Chrystusa w Jerozolimie. 900 - lecie, 14 lipca 1099 14 lipca 1999" (materiały z konferencji), Poznań 1999, s. 11 - 16.
Constantin Frantz (1817 - 1891) - nietypowa pruska wizja historii Polski, w: "Studia Historica Slavo - Germanica", T.
XXII, 1997 (1999), s. 51 - 68.
Preußen, Rußland und die polnische Frage im politischen Denken von Constantin Frantz (1817 - 1891), w: "Die
Geschichte Polens und Deutschlands im 19. und 20. Jahrhundert", hrsg. M. Krzoska, P. Tokarski, Osnabrück 1999, s. 36
- 50.
Boże coś Polskę - pieśń "politycznie tendencyjna". Aspekty działalności pruskiej cenzury w drugiej połowie XIX wieku,
"Kwartalnik Historyczny", 2000, z. 3, s. 27 - 41.
Encyklika "Editae Saepe" z 1910 roku - z dziejów konfliktu religijnego w II Rzeszy , "Przegląd Historyczny", z.1, T. XII,
2000, s. 93 - 101.
Cenzura w Prusach Wschodnich (do 1848 roku). Ograniczenia i aspekty działania, w: "Zapiski Historyczne", T. LXVI, z. 1,
2001, s. 37 - 65.
Przyjaciel Chłopów. Próba pruskiego oddziaływania przez prasę na polskie warstwy ludowe w połowie XIX wieku.
Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej", z. 25, 2001, s. 125 - 135.
Aspekty funkcjonowania cenzury pruskiej w Wielkopolsce przed 1848 rokiem , w: Stosunki polsko – niemieckie w XVI –
XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 2002, s. 263 – 286.
Artykuły naukowe opublikowane po habilitacji:
Diplomatie und Zensur. Ein internationaler Aspekt der preußischen Zensurpraxis im Vormärz, w: Zeitschrift für
Ostmitteleuropa – Forschung 51 (2002), H. 3, s. 370 – 388.
Zensoren als Rezensenten. Ein Beitrag zur Erforschung der Normenhorizonte preussischer Zensoren, w: Jahrbuch für
die Geschichte Mittel- und Ostdeutschlands. Zeitschrift für vergleichende und preußische Landesgeschichte, Bd. 48
(2002), s. 299 – 309.
Jak pisać recenzje z książek o ceznurze pruskiej w Wielkopolsce?, „Przegląd Zachodni”, nr 2 / 2003, s. 234 – 240.
Zensoren und Zensoramt. Studien über Aspekte der Zensurpraxis um 1848, w: "Assoziation und Kommunikation in
Preussen", red. Bernd Sösemann, Stuttgart 2002, s. 367 – 378.
W obronie „zaprzyjaźnionego mocarstwa”. Miejsce i rola pruskiej cenzury w stosunkach prusko-rosyjskich w pierwszej
połowie XIX wieku, w: „Kwartalnik Historyczny”, nr 3 (2001), s. 3 - 27.
Cenzura pruska wobec prasy polskiej w Wielkopolsce w czasie I wojny światowej, w: "Almanach Historyczny", t. 4 /
2002, s. 115 – 138.
Stoimy na uboczu – „najpiękniejszy klejnot narodowego honoru”. Głosy prasy polskiej i niemieckiej w Poznaniu o
niemieckich (pruskich) świętach państwowych, w: Dzieje polityczne, kultura, biografistyka. Studia z historii XIX i XX
wieku ofiarowane prof. Zbigniewowi Dworeckiemu, red. L. Trzeciakowski, P. Matusik, Poznań 2002, s. 228 – 243.
Czy Zygmunt Krasiński był antysemitą?, W: Swoi i obcy. Studia z dziejów myśli Wielkiej Emigracji, red. K. Marchlewicz,
P. Matusik, Poznań 2004, s. 91 – 95.
Polityka czy estetyka? O pozapolitycznych motywach decyzji cenzuralnych w Prusach w pierwszej połowie XIX wieku,
„Studia Historia Slavo-Germanica”, t. XXV, 2003 (2004), s. 59 – 72.
„Eldorado” czy „Sodoma”? Obraz Berlina w polskiej prasie wielkopolskiej z przełomu XIX i XX wieku, w: Studia
Humanistyczno-Społeczne Akademii Świętokrzyskiej, t. 1, 2005, s. 69 – 90.
Problem zmiany ustroju państwa polskiego w myśli konserwatywno-liberalnej po 1945 roku, w: Silna demokracja w
silnym państwie. Koncepcje reformy ustroju politycznego państwa w publicystyce politycznej XX wieku, red. J. Faryś, T.
Sikorski, P. Słowiński, Gorzów Wlkp. 2007, s. 201 – 213.
Samorząd wojewódzki w Wielkopolsce w prawodawstwie II Rzeczypospolitej, w: Sejmik Wielkopolski. Przeszłość i
teraźniejszość, red. A. Kamieński, Szczecin – Jarocin 2008, s. 96 – 102.
Od Dmowskiego Krzeczkowskiego. Kategoria realizmu politycznego w myśli politycznej Ruchu Młodej Polski, w: Między
Europą naszych pragnień a Europą naszych możliwości, red. J. Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński, t. 2. Gorzów 2007, s. 53 –
66.
Demokracja jako symptom kryzysu cywilizacyjnego. Witkiewicz – Zdziechowski – Koneczny – Braun, w: Demokracja.
Centrum i peryferie. Procesy modernizacyjne państwa w polskiej myśli politycznej XX – XXI wieku, red. A. Bałaban, J.
Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński, Szczecin 2008, s. 74 – 87.
O recepcji myśli narodowo – demokratycznej w środowiskach polskiej opozycji po 1976 roku, w: Narodowa
Demokracja XIX – XXI wiek. Koncepcje – ludzie – działalność, red. T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2008, s. 485 – 493.
Polacy w służbie Prusaków – przypadek Eugeniusza Brezy (1802 – 1860), „Przegląd Historyczny”, t. XCIX, 2008, z. 4, s.
541 – 551.
Filoksera dla posiadaczy winnic i Prima Aprilis. Przyczynek do obrazu Bismarcka w polskiej prasie w Wielkopolsce na
przełomie XIX i XX wieku, „Czasy Nowożytne”, t. XXI, 2008, s. 69 – 80.
Niemcy, Francja i Polska w myśli politycznej Jacquesa Bainville’a, „Biuletyn Polskiej Misji Historycznej w Getyndze”,
2009 r., s. 97 – 112.
Deutschland, Frankreich und Polen im politischen Denken von Jacques Bainville, „Biuletyn Polskiej Misji Historycznej w
Getyndze”, 2009 r, s. 281 – 297.
„Chcemy nie tylko pokonać potęgę Anglii, ale ją zniszczyć”. Obraz Anglii i Anglików w niemieckiej prasie w
Wielkopolsce podczas I wojny światowej, „Czasy Nowożytne”, t. XXII, 2009, s. 181 – 198.
Polacy w dzielnicy pruskiej na przełomie XIX i XX wieku. Próba zarysu, w: Grunwald, „Rota”, Nowowiejski, red. J.
Chlosta, J. Jasiński, Z. Rondomańska, Olsztyn 2010, s. 59 – 83.
Modernizacja i jej wrogowie. Transformacja ustrojowa Polski w oczach „Gazety Wyborczej” (1989 – 1995), w: Oblicza
polskiej modernizacji. Próba bilansu transformacji systemowej III Rzeczypospolitej, red. E. Krasucki, T. Sikorski, A.
Szczepańska, Toruń 2010, s. 119 – 130.
Suma wszystkich strachów. Aspekty kultury polityczniej Niemiec wilhelmińskich (do 1914 r.). Zarys propozycji
badawczej., „Czasy Nowożytne”, t. 23, 2010, s. 179 – 190.
Antykatolicka propaganda w dobie europejskich „wojen o kulturę”, w: Dziennikarz między prawdą a kłamstwem, red.
K. Nagrodzki, Łódź 2010, s. 50 – 79.
Obraz pontyfikatu Piusa XII w prasie polskiej (w kraju i na emigracji po 1945 r.). Próba zarysu, w: Pius XII. Papież w
epoce totalitaryzmów. Historiografia i polityka, red. M. Kornat, Kraków 2010, s. 251 – 260.
„Wolni Polacy w zniewolonej Europie”. Polacy na frontach II wojny światowej, w: Jedenaście polskich zwycięstw, red.
M. Horodniczy, Warszawa 2010, s. 26 – 33.
Pierwsze ludobójstwo i pierwszy negacjonizm – eksterminacja Ormian w Turcji na początku XX wieku, w: Krwawy cień
genocydu. Interdyscyplinarne studia nad ludobójstwem, red. B. Machu-Telus, U. Markowska – Manista, L. M.
Fijałkowski, Kraków 2011, s. 111 – 132.
Niemcy, Francja i kwestia polska w myśli politycznej Jacquesa Bainville’a (1879 – 1836), w: Nacjonalizm a
konserwatyzm i monarchizm. Action Francaise i jej promieniowanie, red. J. Bartyzel, D. Góra – Szopiński, Toruń 2011,
s. 111 – 126.
Czy laicyzacja jest nieuchronna? Wojny o kulturę w XIX i XX wieku, w: Modernizacja czy tradycja?, red. S. Kowolik,
Tarnowskie Góry 2011., s. 43 – 60.
Prorok i polityczny realista. O recepcji myśl ks. Piotra Skargi, w: Kaznodzieja Narodu. W 400. rocznicę śmierci ks. Piotra
Skargi, red. P. Oerre, Kraków 2012, s. 111 – 131.
Kościół, naród, państwo w myśli politycznej Wiesława Chrzanowskiego, w: Wiesław Chrzanowski. Historia – polityka –
idee, red.R. Kostro, R. Kuraszkiewicz, M. Wysocki, Warszawa 2012, s. 173 – 182.
Jak zapobiec „polskim knowaniom”? Prusy wobec „rewolucji moralnej” w Wielkopolsce i powstania styczniowego w
polskich publikacjach, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1/ 2013, s. 102 – 114.
„Straszliwi Dioskurowie”. O udziale Wielkopolan w I wojnie światowej, „Kronika Miasta Poznania”, nr 3, 2014, s. 48 –
66.
Recenzje
W pismach naukowych
rec. Ulrike Schömig, Politik und Öffentlichkeit in Preußen. Entwicklung der Zensur- uld Pressepolitik zwischen 1740
und 1819, Würzburg 1989, w: "Kwartalnik Historyczny", z. 4, 1994, s. 140 - 141.
rec. Bartłomiej Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku, Warszawa 1993, w: "Przegląd Historyczny", z. 1, 1995,
s. 117 - 119.
rec. Thomas Stamm - Kuhlmann, König in Preußens großer Zeit. Friedrich Wilhelm III. der Melancholiker auf dem
Thron, Berlin 1992, w: "Kwartalnik Historyczny", z. 3 / 4, 1995, s. 286 - 288.
rec. Andrzej Nowak, Między carem a rewolucją. Studium politycznej wyobraźni i postaw Wielkiej Emigracji wobec
Rosji 1831 - 1849, Warszawa 1994, w: "Przegląd Zachodni", nr 1, 1995, s. 189 - 190.
rec. Walter Bussman Zwischen Preussen und Deutschland - Friedrich Wilhelm IV. Eine Biographie ( Berlin 1990 ) w:
"Kwartalnik Historyczny", z. 1, 1996, s. 110 - 113.
rec. Giles MacDonough Prussia. Perversion of an idea (Edinburgh 1994 ), w: "Kwartalnik Historyczny", z. 4, 1996, s. 169
- 172.
rec. Hans Christof Kraus, Ernst Ludwig von Gerlach. Politisches Denken und Handeln eines preussischen
Altkonservativen, Bd. 1 - 2, Göttingen 1994, w: "Kwartalnik Historyczny", nr 3, 1997, s.116 - 119.
rec. Roman Wapiński, Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, Gdańsk 1998, w: "Kwartalnik Historyczny", nr
2, 1998, s. 158 - 161.
rec. R. J. Ross, The failure of Bismarck's Kulturkampf. Catholicism and state power in imperial Germany 1871 - 1887,
Washington 1998, w: "Sobótka. Śląski kwartalnik historyczny", 2 / 2000, s. 322 - 325.
rec. K. Marchlewicz, Polonofil doskonały. Propolska działalność charytatywna i polityczna lorda Dudleya Couttsa
Stuarta (1803 – 1854), Poznań 2001, „Almanach Historyczny”, T. 4, 2002, s. 290 – 294.
The rise of Prussia 1700 – 1830, ed. Ph. Dwyer, Edinburgh 2000, ss. 321, w: “Kwartalnik Historyczny”, nr 4 / 2002, s.
144 – 147.
rec. Dreihundert Jahre Preussischer Königskrönung. Eine Tagungsdokumenatiosn, hrsg. J. Kunisch, Berlin 2002, w:
„Zapiski Historyczne”, T. LXVIII, 2003, z. 4, s. 216 – 219.
rec. Öffentliche Kommuniikation in Brandenburg Preußen. Eine Spezialbibliographie, hrsg. B. Sösemann, Stuttgart
2002, s. 154 – 156.
rec. Kommunikation und Medien in Preußen vom 16. bis zum 19. Jahrhundert, hrsg. B. Sösemann, Stuttgart 2002, s.
160 – 163.
Komunikaty
"Konferencja polsko - niemiecka "Otto von Bismarck a kształtowanie się nowoczesnego narodu polskiego i
niemieckiego", Kulice 18 - 20 IX 1998", w: "Kwartalnik Historyczny", nr 1, 1999, s.133 - 134.
" 900 - lecie zdobycia Jerozolimy przez I krucjatę. Sesja naukowa w Poznaniu 17 VII 1999", w: "Kwartalnik
Historyczny", nr 4, 1999, s. 155.
"Pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Bogdana Wachowiaka", w: "Zapiski Historyczne", T. LXV, z. 1, 2000, s.
215.
"Konferencja "Kommunikation und Assoziation in Preussen. Hofgeismar 9 - 11 X 2000", w: "Kwartalnik Historyczny",
nr 2, 2001, s. 155.
Konferencja „Die Adelsrepublik Polen und das Königtum in Preußen. 300 Jahre Königsberger Krönung”. Toruń 6 – 7 XII
2001, „Kwartalnik Historyczny“, nr 2, 2002, s. 178 – 179.
Inna działalność naukowa
Stypendia: 1995 – miesięczne stypendium Historische Kommission zu Berlin; 1995 – 1996 – półroczne stypendium
Institute of historical research University of London i Grabowski Found, 1998 – 1999 – półroczne stypendium
Katholische Akademische Austatusch Dienst, 2002 – stypendium Fundacji Nauki Polskiej na kwerendy zagraniczne;
2006 – stypendium Polskiej Misji Historycznej w Getyndze, 2007 – stypendium Fundacji nauki Polskiej na kwerendy
zagraniczne; 2014 – stypendium Bayerische Staatskanzlei i Polskiej Misji Historycznej w Würzburgu.
Wyróżnienia
2005 – „Feniks” – Nagroda Wydawców Katolickich.