Polityka Środowiskowa WSE - Wyższa Szkoła Europejska im. ks
Transkrypt
Polityka Środowiskowa WSE - Wyższa Szkoła Europejska im. ks
Polityka Środowiskowa Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera Stan środowiska naturalnego jest dla Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera istotnym aspektem działalności z dwóch powodów. Pierwszym powodem jest usytuowanie w centrum historycznego miasta Krakowa, które boryka się z problemem zanieczyszczenia powietrza. Drugim powodem jest dążenie uczelni do doskonalenia i ciągłego rozwoju z uwzględnieniem wpływu na środowisko naturalne. Ustanowienie polityki środowiskowej ma na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a jeśli to możliwe, poprawę jego stanu. Wyższa Szkoła Europejska im J. Tischnera dąży w ten sposób do poprawy stanu środowiska naturalnego wewnątrz uczelni, jej najbliższym otoczeniu, ale także w ujęciu szerszym – działając dla dobra miasta Krakowa i jego mieszkańców. Nasze cele: Oszacowanie wpływu uczelni na środowisko naturalne oraz inicjowanie działań służących jego zmniejszeniu. Realizowanie działań edukacyjnych mających na celu uświadamianie studentów, pracowników uczelni w zakresie ich roli i wpływu na środowisko naturalne. Realizacja oraz angażowanie się w projekty, których efektem może być poprawa świadomości ekologicznej beneficjentów lub poprawa stanu środowiska naturalnego. Nasze zobowiązania: Uwzględniania wpływu na środowisko naturalne we wszystkich głównych aspektach funkcjonowania uczelni. Propagowanie działań prośrodowiskowych wśród społeczności uczelni. Dążenie do zmniejszenia zużycia zasobów takich, jak woda, energia elektryczna oraz zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów. Wdrożenie aspektów zrównoważonego rozwoju do polityki zakupów. Rozważanie aspektów środowiskowych w kontekście zmiany siedziby uczelni lub poszukiwaniu nowych oddziałów. Zarządzane terenami zielonymi uczelni w sposób zrównoważony. Rozpowszechnienie założeń polityki środowiskowej wśród pracowników, studentów uczelni, jako ważnych aspektów jej funkcjonowania. Ewa Kotarba, Kanclerz WSE. MAJ 2016 Polityka środowiskowa Jarosław Szczygieł PUBLIKACJA BEZPŁATNA Publikacja współfinansowana przy wsparciu udzielonym przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię, poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Spis treści Wstęp ...................................................................................................................................................... 4 Motywacje i bariery ................................................................................................................................ 6 Umiejscowienie polityki środowiskowej ............................................................................................... 7 Personel i szkolenia ................................................................................................................................ 9 Przeglądy środowiskowe ...................................................................................................................... 13 Zasady, cele i zadania .......................................................................................................................... .14 Zarządzanie ...................................................................................................................................... .14 Personel ............................................................................................................................................ 15 Zarządzanie operacyjne .................................................................................................................... 15 Komunikacja...................................................................................................................................... 16 Komunikacja i Raportowanie ............................................................................................................... 16 Podsumowanie.....................................................................................................................................17 Wstęp Wypracowanie i wdrożenie polityki środowiskowej organizacji jest jednym z niezbędnych elementów sprawnego zarządzania oraz rozwoju w obszarze zarządzania środowiskowego. Polityka środowiskowa może określać działania i cele zarządzania środowiskowego, jako równoważne celom biznesowym organizacji. Dokument ten może przyjąć formę deklaracji, w której zawarte może zostać zobowiązanie do zarządzania organizacją ze świadomością oddziaływania na środowisko naturalne. Dokument ten może być współtworzony przez zarząd oraz pracowników organizacji. Taki sposób działania integruje środowisko pracy wokół spraw zarządzania środowiskowego oraz eliminuje lukę informacyjną dotyczącą pracy nad dokumentem oraz fakt jego istnienia. Polityka środowiskowa jest dokumentem podpisanym przez zarząd i/lub kierownictwo organizacji. Każdy pracownik organizacji powinien mieć świadomość istnienia dokumentu oraz zawartej w nim treści. Wizualizacja polityki środowiskowej przyjmuje różne formy. Polityka środowiskowa jest powszechnie dostępnym dokumentem, z którym mają szansę zapoznać się także interesariusze odwiedzający siedzibę firmy. Powszechne jest także publikowanie treści polityki środowiskowej na stronach internetowych organizacji. Polityka środowiskowa powinna zawierać m.in.: - informacje na temat działalności organizacji i jej wpływu na środowisko, - deklarację spełnienia wymagań przepisów prawnych i innych, obowiązujących organizację, a które są związane z jej aspektami środowiskowymi, - zobowiązanie do działań zmniejszających negatywny wpływ organizacji na środowisko naturalne, - zobowiązanie do ciągłego doskonalenia procedur oceny wpływu organizacji na środowisko. Polityka środowiskowa musi być udokumentowana, wdrożona, utrzymywana, zakomunikowana, dostępna i aktualizowana. Udokumentowana – w formie papierowej lub elektronicznej. Wdrożona – tzn. wynikające z niej zobowiązania powinny być przełożone na każdy obszar działalności organizacji. Utrzymana – zaprojektowane rozwiązania i działania mają być realizowane w myśl założeń polityki. Zakomunikowana – wszyscy pracownicy organizacji lub pracujący w jej imieniu, łącznie z wykonawcami pracującymi na terenie organizacji, muszą znać jej założenia. Treść polityki może być zakomunikowana na spotkaniu, szkoleniu, może być ona również udostępniona w sieci komputerowej lub stanowić element warunków umowy np. z dostawcą. Dostępna - powinna być upubliczniona. Aktualizowana – tzn. okresowo przeglądana oraz aktualizowana w zależności od zmian zachodzących w organizacji lub w jej otoczeniu (np. ustawodawstwo, wymagania kontrahentów, technologia). Motywacje i bariery Wdrożenie polityki środowiskowej na uczelni pozwala regulować odpowiedzialność, utrzymywać dokumentację związaną z zarządzaniem środowiskowym, obniżać ryzyko wystąpienia niespójności z obowiązującymi przepisami, redukować koszty, umożliwia wzrost motywacji personelu oraz poprawienie komunikacji środowiskowej. Powyższe motywacje mogą być oczywiście wdrożone do niemal każdej organizacji. Specyficzna dla uczelni polityka środowiskowa może poprawić odbiór społeczny poprzez wdrożenie rzeczywistych działań oraz deklaracji z zakresu oddziaływania na środowisko naturalne oraz społecznej odpowiedzialności. Może także stanowić element edukacji, zapewnić dostęp do grantów oraz usprawnić współpracę międzywydziałową w obszarze środowiska naturalnego. Być może są to czynniki, które będą także atrakcyjne dla studentów. Polityka środowiskowa może także być pomocna przy tworzeniu i działaniu społeczności/zespołów środowiskowych. Pomimo tego, że działania środowiskowe mogą być organizowane bez sformalizowanej polityki środowiskowej, wdrożenie polityki środowiskowej zapewnia określenie strategii działań oraz doskonalenia, które w przypadku braku dokumentu polityki środowiskowej mogą być pominięte. Mogą także występować mocniejsze argumenty za opracowaniem i wdrożeniem polityki środowiskowej. Oprócz opisanych motywacji mogą wystąpić także bariery przed opracowaniem i wdrożeniem polityki środowiskowej uczelni. Mogą nimi być: konserwatywne podejście „Nie potrzebujemy dodatkowego dokumentu”, inercja, rozbudowane struktury i procesy podczas podejmowania decyzji, tarcia pomiędzy elementami struktury uczelni (studenci, wydziały, administracja, kierownicy itd.), rotacja personelu oraz trudności podczas procesów wdrożenia i ewaluacji polityk środowiskowej. Pozostałymi czynnikami ograniczającymi mogą być brak płynności finansowej, nadanie polityce środowiskowej oraz działaniom środowiskowym niskiego priorytetu spowodowanego np. szybkim rozwojem uczelni, brak wsparcia oraz świadomości kierownictwa uczelni, długi czas zwrotu kosztów związanych z wdrożeniem polityki środowiskowej, środowiskowych trudności w personelowi delegowaniu niechętnemu odpowiedzialności, zmianom, powierzanie któremu może działań brakować zainteresowania, wiedzy, informacji, doświadczenia, motywacji i świadomości. Umiejscowienie polityki środowiskowej Umiejscowienie polityki środowiskowej na uczelni wymaga podejścia etapowego zgodnie z którym elementy wdrożenia polityki, takie jak przegląd wstępny czy programy środowiskowe są wdrażane. Dotyczy to także sytuacji, w której polityka środowiskowa wdrażana jest tylko w poszczególnych wydziałach uczelni w sensie organizacyjnym lub w określonej przestrzeni uczelni np. części budynku jak również zarządzanie poszczególnymi aspektami środowiskowymi, takimi jak zużycie energii elektrycznej lub wody. Tego rodzaju podejście staje się coraz bardziej powszechne i obecnie posiada swój standard znany jako BS 8555. Wspomniane powyżej podejście etapowe jest rekomendowane jako: Mniej kosztowne, demonstrujące funkcje użytkowe, nieprzeładowane biurokracją oraz pracą, zwiększające wiarę w pomysł, zapewniające identyfikację problemów i ich korektę przed wdrożeniem polityki w całości, zapewniające możliwości określania celów na każdym etapie. Podejście etapowe jest także bardziej prawdopodobne do zaakceptowania przez zarząd/kierownictwo uczelni. Podejście to może nie być właściwe dla małych instytucji. Nie wszystkie aspekty wdrażania polityki środowiskowej na uczelni są przewidywalne, co zostało opisane w zintegrowanym systemie zarządzania (obejmującym jakość, aspekty zdrowotne, bezpieczeństwo i środowisko), który został wdrożony np. przez uniwersytet Padeborn w Niemczech. Wdrożenie to zostało uznane za sukces. Wdrożenie zarządzania środowiskowego oraz polityki środowiskowej, jako jego elementu można poprzedzić fazą pilotażową. Faza pilotażowa jest swego rodzaju etapem przygotowawczym, testowym przed rozpoczęciem właściwego wdrożenia. Można spotkać zarówno zwolenników, jak i przeciwników stosowania fazy pilotażowej. Wdrożenie poprzedzone fazą pilotażową możemy nazwać podejściem pilotażowym. Według dostępnej literatury podejście pilotażowe jest preferowane przez dużą część personelu na wielu uczelniach, pomimo tego, że uczelnie te nie zawsze decydują się na wdrożenie polityki środowiskowej. Podejście pilotażowe jest dominujące w branży nieruchomości. Wynika to prawdopodobnie stąd, iż są to organizacje odpowiedzialne m.in. za zarządzanie energią elektryczną, transportem oraz odpadami. Są to najbardziej znaczące aspekty środowiskowe. Obszary te jednak nie funkcjonują oddzielnie. Są ze sobą funkcjonalnie połączone. Brak objęcia wdrożeniem polityki środowiskowej i systemem zarządzania środowiskowego całej uczelni może nie przynieść oczekiwanych efektów. Faza pilotażowa pozwala przygotować do wdrożenia obszary uczelni, które najbardziej oddziaływują na środowisko. Podejście etapowe natomiast pozwala systematycznie obejmować wdrożeniem kolejne obszary uczelni. Jedną z bardziej innowacyjnych strategii umiejscowienia polityki środowiskowej i zarządzania środowiskowego opisano w "Model Zarządzania Środowiskowego dla Uczelni” . Model ten zawiera dziesięć "bloków", które są rozwijane przez wydziały uznane za najbardziej właściwe do opracowania i rozwoju poszczególnych obszarów. Rozwiązanie to zdobywa przewagę nad angażowaniem zewnętrznych ekspertów lub zatrudniania menadżera. Na przykład dział IT może rozwijać "Środowiskowy system informatyczny". Dział PR mógłby sporządzać raporty środowiskowe, a dział prawny mógłby opracować rejestr mających zastosowanie przepisów prawnych i regulacji. Takie podejście może ułatwić integrację systemu zarządzania środowiskowego do istniejącej struktury uczelni, zmniejszyć opór pracowników do koncepcji polityki środowiskowej i zwiększyć współpracę między wydziałami. Personel i szkolenia Polityka środowiskowa i system zarządzania środowiskowego jest oczywiście, realizowany i zarządzany przez ludzi. Pewność, że ci ludzie cechują się odpowiednim nastawieniem do poprawy efektywności środowiskowej jest niezbędna. Aby polityka środowiskowa była skutecznie wdrażana konieczne jest wskazanie, co najmniej jednego pracownika do koordynowania, utrzymywania i dalszego jej rozwoju. Taką praktykę rekomenduje większość dostępnych źródeł. W części uczelni, w których funkcje zarządzania środowiskowego zarządzane są poprzez powierzone zadania od kierownictwa, jest mało prawdopodobne, aby system taki był efektywny, np. w wyniku braku czasu personelu dla zapewnienia właściwych środków we właściwym czasie. Koordynator zarządzania środowiskowego powinien przejmować role polegające na odpowiadaniu na pytania, zbieraniu pomysłów, public relations, opracowywania celów, zbierania danych, zapewnienia zgodności polityki środowiskowej, sporządzania raportów, konsultacji z instytucjami zewnętrznymi. Powinien być także łącznikiem między działem zarządzania jakością, zdrowia i bezpieczeństwa oraz działu szkoleń. Precyzyjne oznaczenie funkcji różni się w zależności od instytucji, jak również od poszczególnych działów w tej samej organizacji. Większość funkcji ulokowanych jest w działach zarządzania, pozostałe ulokowane są np. w działach zakupów lub w działach finansowych. Chociaż istnieją pewne zalety i wady proponowanego rozwiązania publikacja EAUC zaleca, aby pracownicy ochrony środowiska pracowali w działach zarządzania oraz nie mieli przypisanych obowiązków poza obszarem środowiskowym. Wszędzie tam, gdzie są one zlokalizowane, powinny być raportowane do wyższego szczebla organizacji (takiego jak dyrektor departamentu lub nawet rektor), co zwiększa ich widoczność dla wyższego szczebla kadry zarządzającej, więc prawdopodobnie większy wpływ, wagę oraz możliwość do finansowania. Osoba zajmująca się zagadnieniami środowiskowymi powinna posiadać pewne określone cechy osobowe: Sharp (2002) określa je jako "wysoka kompetencja w słuchaniu, komunikacji, budowania relacji, wizja rozwoju, elastyczność i ciągła adaptacja strategiczna". W połączeniu z umiejętnościami utrzymywania pozytywnych relacji , cierpliwości, obiektywizmem oraz kreatywnością. Koordynator może również spodziewać komplikacji spowodowanych przez " inercję, opór, okazjonalne trendy polityczne, które mogą pojawić się w czasie pracy." Sposób, w jaki inni członkowie personelu odnoszą się do koordynatora środowiskowego, i vice-versa, musi zostać jasno określony. Podobnie, jak to: kto jest odpowiedzialny za zarządzanie i działania operacyjne, jak wykonywane są decyzje, kto raportuje i do kogo. Istnieją znaczne różnice w sposobie rozwiązywania tych aspektów przez różne uczelnie. Trudno wskazać obecnie sposób najlepszy, ponieważ jest to kwestia zależna od indywidualnych warunków panujących na uczelni. Niektóre uczelnie posiadają na przykład sieci przedstawicieli departamentów, działające równolegle do struktury zarządu uczelni, podczas gdy inne integrują odpowiedzialność środowiskową z innymi już istniejącymi obowiązkami. Uniwersytet w Leeds ma skuteczny system obejmujący krótkie, jasne łańcuchy odpowiedzialności. Rada Gubernatorów i zarząd autoryzuje i podpisuje politykę środowiskową. Grupa sterująca działem ochrony środowiska autoryzuje cele i zadania. Menedżer środowiskowy powinien ułatwiać spełnienie celów i realizację zadań. Koordynatorzy środowiskowi są natomiast odpowiedzialni za realizację celów i poszczególnych zadań. Są osobami odpowiedzialnymi za poszczególne obszary (takie jak procesy ogrzewania). Jest to dojrzały i ugruntowany model w wielu wiodących uniwersytetach w odniesieniu do kwestii ochrony środowiska. Komitet ds. środowiskowych, taki jak grupa sterująca w Leeds, jest wspólnym elementem zarządzania środowiskowego dla wielu uczelni wyższych. Rozwiązanie to jest wykorzystywane do nawiązania współpracy pomiędzy różnymi działami i członkami personelu, w celu omówienia problemów oraz jako forum dla reprezentacji zainteresowanych stron. Występuje wiele możliwości, w jakich mogą być podzielone zadania między menadżerem środowiskowym, koordynatorem środowiskowym, a komitetami środowiskowymi. Dla przykładu w Cambridge komitet przejął funkcje przeglądu zarządzania środowiskowego. Są także uniwersytety, które mają jeden centralny, odpowiedzialny za wszystkie działania komitet. Inne dodają małe grupy odpowiedzialne za poszczególne aspekty, takie jak zarządzanie odpadami lub transportem. Niektóre raportują bezpośrednio do kierownictwa, podczas gdy inne mają długie łańcuchy raportowania. Może to powodować frustrację ze względu na czas potrzebny do podjęcia i aprobaty decyzji. Komitety środowiskowe są często pod przewodnictwem członka kierownictwa uczelni (np. prorektora) i składają się z kadry akademickiej z doświadczeniem lub zainteresowaniami zgodnymi z poszczególnymi zadaniami komitetu. W skład komitetów środowiskowych wchodzi także personel operacyjny oraz odpowiedzialny za kwestie środowiskowe. Komitety mogą być połączone poprzez personel działów zdrowia i bezpieczeństwa oraz pracowników zaopatrzenia. Bez względu na strukturę personelu sukces Systemu Zarządzania Środowiskowego zależy w dużym stopniu od dobrej woli i współpracy pracowników. To z kolei jest zależne od komunikacji między pracownikami i współpracy między nimi. Podstawowe znaczenie ma także uzyskanie wsparcia ze strony kanclerza uczelni i menedżerów. Jednakże zyskanie poparcia kierownictwa nie jest jedyną przeszkodą do sprawnego działania. Wiele osób nie ma świadomości ich wpływu na środowisko naturalne. Wyzwaniem jest także zmiana tego nastawienia. Jeśli inicjatywa ma odnieść sukces niezbędne jest podjęcie kolejnego trudnego zadania, czyli nałożenie dodatkowych obowiązków na personel oraz zastosowanie działań, które mogą okazać się niepopularne. Częścią zmiany postaw jest zapewnienie poprzez odpowiednie szkolenia, że pracownicy posiadają wiedzę potrzebną, aby poprawić postawę wobec środowiska naturalnego. To zagadnienie może być przedłużone do dostawców i przedstawicieli studentów. Trening może obejmować warsztaty, burzę mózgów, wydarzenia, seminaria, materiały, informacje na stronach internetowych oraz szkolenia. Motywacja personelu może być wspomagana poprzez zaangażowanie jak największej liczby współpracowników organizowanie wystawzachęcających do dobrowolnego uczestnictwa w grupach roboczych oraz wdrożenie dni lub tygodni przeznaczonych dla działań środowiskowych np. green month, green week itd.. Przeglądy środowiskowe Występują mieszane postawy wobec stosowania wewnętrznych lub zewnętrznych form środowiskowych przeglądów wstępnych. Przegląd środowiskowy, to jedna z wstępnych form rozwoju systemu zarządzania środowiskowego. Zasadność przeglądów środowiskowych lub jednorazowych audytów w mniej formalnych systemach może się różnić w zależności od sytuacji, działu, obiektu. Zarówno Sunderland, jak i Bristol nie mają formalnej metody przypisywania wagi do aspektów środowiskowych. Obie uczelnie wyrażają postawę, iż znaczenie aspektów środowiskowych jest oczywiste. Z drugiej strony, Hertfordshire zakończył swój początkowy przegląd środowiskowy (IER) i opracował dokument zgodny z ISO 14001 określający politykę, cele, zadania i systemy. W Wielkiej Brytanii, tylko Uniwersytety Glamorgan i Nottingham Trent skorzystały z usług konsultingowych, aby rozwijać swoje przeglądy środowiskowe. Czyniąc tym samym swoją decyzję jednym z precedensów. Zarówno University of York i South Carolina osiągnęły dwa interesujące, ale różne kompromisy pomiędzy przeglądami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Na Uniwersytecie York, absolwent wykonał audyt kampusu. Absolwent nie był już związany z administracją uniwersytecką. W wyniku tego mógł zachować bezstronność. Jednocześnie posiadał wystarczającą znajomość uniwersytetu na temat podejmowanych inicjatyw. Stosowana jest także praktyka angażowania przeszkolonych w tym zakresie studentów oraz ich wymiana między uczelniami w celu wykonywania przeglądów. Zasady, cele i zadania Polityka środowiskowa określa zasady oraz stanowi fundament dla systemu zarządzania środowiskowego uczelni (EMS). Jedną z głównych funkcji systemu zarządzania środowiskowego jest zapewnienie zgodności z polityką środowiskową. Polityka środowiskowa uczelni może podkreślić "operacyjne" aspekty, takie jak zużycie energii oraz wytwarzanie odpadów lub jej rolę jako wychowawcy, trenera oraz "influencera" dla przyszłych decydentów. Takie podejście zastosował np. Uniwersytet Mälarden w Szwecji. Uczelnia ta stara się zintegrować koncepcję zrównoważonego rozwoju z programem nauczania, a tym samym wpływać na swoich uczniów do bardziej zrównoważonych wyborów w ich przyszłej karierze. Dlatego edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju powinna być przyjmowana jako aspekt środowiskowy w uniwersyteckim systemie zarządzania środowiskowego. Będzie to pozytywny aspekt obok bardziej tradycyjnych "negatywnych" skutków, takich jak np. odpady. Poniższe wytyczne dotyczące opracowania silnej uniwersyteckiej polityki środowiskowej zostały opublikowane przez Peopole and Planet w dokumencie "Going Green". Nie wszystkie elementy mogą być zastosowane dla wszystkich uczelni. Zarządzanie Nakreśl wizje, przekonania i cele uniwersytetu dotyczące jego oddziaływania na środowisko oraz jak powinien być zarządzany. Określ odpowiedzialność ekologiczną wszystkich pracowników i studentów. Zobowiązanie się działań osiągnięcie oraz wymagań. do ciągłej, lub trwałej przekroczenie poprawy prawnych środowiskowych i regulacyjnych Zapewnienie mechanizmów tworzenia celów, zadań i planów działań, doboru wskaźników, ułożenia priorytetów działań oraz zapewnienia przestrzegania zasad. Zapewnienie mechanizmów, aby czynniki środowiskowe mogły być zintegrowane w procesy decyzyjne. Personel Opisz konkretne obowiązki personelu w nadzorowaniu rozwoju i wdrażania polityki lub dokumentacji zawierającej odnośniki do nich. Opisać role komitetu, skład i minimalną częstotliwość jego spotkań lub dokumentację zawierającą te informacje. Zadeklarować potrzebę szkolenia pracowników i studentów. Zarządzanie operacyjne Zobowiązanie się do zmniejszenia produkcji odpadów oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, adaptacja odnawialnych źródeł energii, zwiększenie efektywności energetycznej i recyklingu,unikanie szkodliwych materiałów pozyskanych i procesów, w sposób stosowanie dla ekologicznych, środowiska substancji, wielokrotnego użytku, zrównoważony materiałów i procesów, stosowanie recyklingu. Zobowiązanie się do zapewnienia dostępności wyposażenia do recyklingu np. kontenery do selektywnej zbiórki odpadów. Zachęcanie do korzystania z transportu przyjaznego dla środowiska. Zobowiązanie się do przyjęcia środowiskowej polityki zakupowej. Komunikacja Zobowiązanie do zapewnienia informacji o polityce środowiskowej wśród pracowników i studentów. Odnoszenie się do zobowiązań krajowych i międzynarodowych w zakresie zrównoważonego rozwoju Wspierania współpracy z innymi uczelniami i instytucjami zewnętrznymi. Zobowiązanie się do publikowania celów środowiskowych i innych stosownych dokumentów. Wyjaśnić jak reklamacje i zapytania mają być obsługiwane i zapewnić szczegóły kontaktu. Polityka środowiskowa zapewnia "wyrzutnię" dla stworzenia celów i celów. Komunikacja i Raportowanie Bez dobrej komunikacji, zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej, system zarządzania środowiskowego nie może funkcjonować. Interesariusze nie będą świadomi istnienia polityki środowiskowej i procedur. Niezgodności (naruszenia w wyznaczonym obszarze polityki) nie będą zgłaszane. Szeroka różnorodność metod komunikacji jest oczywiście ważna, aby podnieść rangę zarządzania środowiskowego. Może ona zawierać prezentacje dla nowych pracowników, osobisty kontakt, plakaty, ulotki, biuletyny oraz wydarzenia. Zastosowanie elektronicznej komunikacji ma wielkie znaczenie dla przekazywania informacji środowiskowych i dokumentacji systemu zarządzania środowiskowego. Uniwersytety działają w oparciu o wykorzystywanie sprzętu IT. Wykorzystanie komputerów może ułatwić i zachęcić do swobodnego przepływu informacji oraz zapewnić aktualizację dokumentacji. Zaawansowanie jego użytkowania waha się od korzystania z witryny, aby wizualizować politykę środowiskową, poradniki, informacje kontaktowe itd. Pocztę elektroniczną można wykorzystywać do dedykowanego systemu zarządzania informacją do zbierania, administrowania i prezentowania wszystkich informacji związanych z systemem zarządzania środowiskowego. Podsumowanie System zarządzania środowiskowego i polityka środowiskowa nie muszą okazać się niezbędne dla dobrego zarządzania. Natomiast dobre praktyki środowiskowe są inspirowane i ułatwiane dzięki systemowi zarządzania środowiskowego. Ponadto pokazują one odpowiedzialność organizacji, mogą przyczynić się do obniżenia wydatków oraz są wartościowymi narzędziami marketingowymi. Przewiduje się, że metodologia systemu zarządzania środowiskowego rozprzestrzeni się na większą liczbę uniwersytetów w nadchodzących latach. Pozostaje pytanie, jaki standard uczelnie powinny wdrażać ISO14001 czy EMAS? Oczywiście, uczelnia może wybrać jeden ze standardów jako przewodnik i niekoniecznie dążyć do pełnego spełnienia jego wymagań. W ten sposób unika się kosztów certyfikacji. Z drugiej strony eliminuje się cenne rekomendacje osób trzecich. ISO 14001 jest najbardziej znanym i jedynym uznanym międzynarodowym standardem. W zakresie ISO 14001 więcej organizacji i osób ma własne doświadczenia w porównaniu do EMAS. Udowodniono to także w sektorze uniwersyteckim, ale pojawiały się trudności w jego interpretacji. Brak jest oficjalnych wytycznych dla uczelni wdrażających systemy zarządzania. System ten nie został także zaprojektowany z myślą o uniwersytetach. Pozostaje zaoferować lub wskazać jasne wytyczne do normy ISO lub EMAS, rozumiejąc, że istnieje kilka sposobów osiągnięcia tych standardów.