pamietasz mnie? młynówka!

Nr pracy konkursowej: 881089
PAMIETASZ MNIE? MŁYNÓWKA!
Opis koncepcji zagospodarowania projektowanego terenu
Założeniem projektu było stworzenie nowoczesnego miejsca „otwartego” na otaczający go krajobraz
miejski i potrzeby mieszkańców jak i turystów. Mając świadomość przeszłości terenu, oraz plany
miasta dotyczące rozwoju terenów zielonych, stworzono miejsce oparte o nowoczesne rozwiązania
architektoniczne,
komunikacyjne,
technologiczne
oraz
pro
ekologiczne,
odpowiadające
na
zróżnicowane potrzeby społeczeństwa.
Lokalizacja, analiza przestrzenna i powiązania z otaczającym terenem.
W najbliższym sąsiedztwie projektowanej przestani znajdują się obiekty mieszkaniowe, wielorodzinne,
budynek Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, jak również istniejący park
miejski. Analizowany obszar zaprojektowano jako centralną przestrzeń publiczna dla wspólnoty
mieszkaniowej tworzącej się w tej części Krakowa, jak też potencjalnych odbiorów w postaci
przyjezdnych rodzin, studentów (w niedalekim sąsiedztwie zlokalizowane są trzy obiekty szkolnictwa
wyższego, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe), jak też osoby „zaglądające tu” na określony czas,
czyli podczas oczekiwania na autobus.
Teren zlokalizowany jest wzdłuż ulicy Armii Krajowej, która przebiega w kierunku północ – południe
łącząc projektowany obszar z ważnym węzłem komunikacyjnym w postaci Ronda Ofiar Katynia i
drogą krajową nr 7. Ponadto, analizowany teren
jest dobrze skomunikowany z resztą miasta
(przystanek MPK).
Koncepcja. Skąd to się wzięło?
Układ projektowanej przestrzeni został oparty na trzech, symbolicznych liniach. Przeszłość miejsca –
historyczny przebieg Młynówki Królewskiej, teraźniejszość – główna aleja placu jak i istniejąca ścieżka
pieszo-rowerowa „Młynówka Królewska” oraz przyszłość – potrzeba użytkowników miejsca –
przedept. Pamiętając o charakterze i przeszłości miasta, postanowiono pozostawić pomnik Koniewa.
Dlaczego? Ponieważ stanowi on ślad prawdziwej i trudnej przeszłości - 18 stycznia 1945 wojska 1
Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marsz. Iwana Koniewa zdobyły większą część Krakowa – ale
nadal jest to historia, która ukształtowała nas jako naród.
1
Układ głównych linii, jak również rzut otaczającego terenu widoczny z góry (krzyżujące się ze sobą
drogi i ścieżki), pozwolił na stworzenie projektu opartego na podziałach wynikających z przecięć linii
ciągów komunikacyjnych. Stworzona sieć pół pozwoliła na podział terenu na poszczególne funkcję, jak
też scaliła teren poprzez poprowadzenie nowych, licznych ścieżek o zróżnicowanej szerokości.
Wyznaczone płaszczyzny – „trójkąty” pozwoliły na stworzenie wrażenia „ruchu” w krajobrazie. Dzięki
zastosowaniu zróżnicowanej nawierzchni wykrystalizował się podział przestrzeni na część „otwartą” –
będącą również płaszczyzną widokową, a co za tym idzie pewnego rodzaju przedpolem
prezentującym część „zamkniętą” bardziej kameralną i ukrytą w zaciszu zieleni.
Istotnym elementem projektu była wpisana do rejestru zabytków lokalizacja historycznego przebiegu
Młynówki Królewskiej, wynikający z analizy MPZM Młynówka Królewska – Filtrowa. Ruch kojarzący
się z przepływem wody stał się ważnym przesłaniem projektu. Został pokazany w układzie wyżej
wspominanej nawierzchni, zastosowanych gatunkach roślin (wysokich traw kołyszących się na
wietrze) jak i detalu, poprzez zastosowanie mobilnych ławek czy powiewających na wietrze hamaków.
Ponadto w projekcie głównych detali zastosowano kolor czerwony jako metamorfozę ognia, co w
połączeniu z historyczną Młynówką dało dwa żywioły – wodę i ogień – kojarzącą się z codzienną
walką Straży Pożarnej.
Parę słów o funkcji terenu. Odpowiedź na potrzeby miasta.
W celu stworzenia przestrzeni pro – społecznej, odpowiadającej na potrzeby licznych grup
mieszkańców i turystów w zróżnicowanym wieku, powiązano ze sobą wiele funkcji.
W pierwszej kolejności odpowiedziano na potrzeby polityki pro–rodzinnej miasta Krakowa.
Pamiętając o fakcie, że społeczeństwo polskie jest „społeczeństwem starzejącym się” wszelkie
rozwiązania zastosowane w projekcie (szerokości ścieżek, zastosowane materiały, nawierzchnie) poza
ławkami
na
stopniach
-
zostały
dostosowane
2
do
potrzeb
osób
starszych
oraz
niepełnosprawnych. Stworzono wiele uliczek dedykowanych do swobodnych spacerów, liczne, długie
ławki mające na celu aktywizację społeczeństwa, oraz wspólną przestrzeń przeznaczoną pod eventy
oraz osiedlowe spotkania.
W celu połączenia potrzeb lokalnej społeczności oraz turystów (polityki pro-turystycznej oraz
pro-rodzinnej) stworzono dwie wielofunkcyjne przestrzenie – plac od strony ul. Armii Krajowej oraz
podwyższenie z pomnikiem. Przestrzeń zlokalizowana wzdłuż ulicy została zaprojektowany jako teren
utwardzony, dostosowany do wjazdu samochodów typu food truck (organizowanie festiwali slow
foodowych), czy samochodów uprzywilejowanych. Ponadto na placu stworzono system szyn
pozwalających na swobodne przemieszczanie ławek (kierunek północny – wschód, południowy –
zachód)
w celu „uwolnienia” placu z obiektów małej architektury w momencie dedykowania
przestrzeni pod festiwal, większe spotkanie mieszkańców, czy pokazy z okazji Dnia Strażaka.
Przestrzeń stworzona wokół istniejącego podwyższenia oraz pomnika również została urozmaicona o
mobilne ławki oparte na szynach. Ponadto zaproponowano nowe pokrycie elewacji bryły pomnika oraz
zaprojektowano nowoczesną, prostą, ale i wielofunkcyjną formę.
W celu odpowiedzenia na potrzeby polityki pro-rowerowej miasta Kraków projektowany teren
został połączony z istniejącą ścieżką pieszo – rowerową „Młynówka Królewska”(kierunek wschód –
zachód) oraz zaproponowano dodatkowy przebieg nowej ścieżki wzdłuż ulicy Jabłonkowskiej
(kierunek północ – południe). W celu „zatrzymania i zaproszenia” rowerzystów do środka terenu
stworzono miejsca postojowe tuż przy istniejącej ścieżce, oraz miejsce do odpoczynku, na sezonowo
wieszanych hamakach, w cieniu drzew.
Mając świadomość pracy związanej z edukacją ekologiczną (pro-ekologia) społeczeństwa w
projekcie przewidziano stworzenie edukacyjnych elementów wraz z tablicami opisującymi ich działanie
(zanikająca rzeka, mobilne ławki, „rozpoznaj co to za kwiat?”). Pro–ekologiczne działania przejawiają
się także w zastosowanej zieleni. Przewidziano stworzenie łąki kwietnej, wraz z informacyjnymi
tablicami do rozpoznawania roślinności.
Ważnym przesłaniem projektu było stworzenie spójnej całości, o wielu funkcjach,
oddziałującej na zmysły odwiedzających go osób. Pojawiający się od czasu do czasu szum wody czy
kołyszące się trawy na wietrze powinny wpływać na zmysł słuchu. Zróżnicowana roślinność łąkowa
oraz zastosowane rośliny okrywowe, jak różę na zmysł wzroku, a nawet węchu, a dobór materiałów,
faktura oraz ruch obiektów na zmysł dotyku i poznania.
Detal tworzy przestrzeń. Opis charakterystycznych elementów wraz z rozwiązaniem
konstrukcyjnym.
Prosty i nowoczesny układ oparty na przecinających się liniach potrzebował prostych elementów
wykończenia wnętrza, dlatego jako podstawowe obiekty małej architektury została zaproponowana
kolekcja Flash od ZANO – „Projektowane z myślą o efektownym, ale i efektywnym wykorzystaniu
miejskiej przestrzeni. Ich modułowy charakter pozwala z łączonych segmentów niskich i wysokich
tworzyć ławy dowolnej długości”.
Elementy dopełniające projektowaną przestrzeń zostały stworzone w oparciu o idee
mobilności i symboliki ruchu przepływu rzeki, oraz ognia.
3
Wielofunkcyjna forma – obudowa pomnika stanowi główny element małej architektury
wyróżniający się na tle innych obiektów.
Stalowa konstrukcja,
która tworzy „opakowanie” dla
istniejącego już w terenie cokołu po dawnym pomniku, składa się z kątowników stalowych
zabezpieczonych antykorozynie i malowanych proszkowo na kolor czerwony, o wymiarach 50x50,
spawanych ze sobą w celu utworzenia bryły sześcianu. Zastosowane profile posiadają gwintowane
otwory pod śruby M8 pozwalające wykorzystać tą przestrzeń w różnorodny sposób. Dzięki możliwości
zamontowania elementów do montażu linek stalowych bryłę można wykorzystać na wiele sposobów.
Zaproponowano funkcję takie jak: kino letnie - polegające na rozpięciu ekran projekcyjny w obrębie
ram konstrukcji, galeria – powstała dzięki domontowaniu ramy pod wystawę fotografii czy obrazów, jak
też pokaz świateł. Dzięki zaprojektowaniu w dolnej części ramy punktów świetlnych LED stworzono
kameralne miejsce pozwalające na utworzenie tzw. pamiątkowych „słupów świetlnych”, czy pokazu
światła. Ta prosta konstrukcją pozwala na dostosować przestrzeni
do potrzeb wynikających z
odbywającego się w danym momencie wydarzenia.
Kanał wodny – „wspomnienie Młynówki” jest przykładem zabiegu architektonicznego
mającego na celu stworzenie iluzji rzeki, która pojawia się jedynie podczas opadów deszczu. Główny
trakt posiada spadki terenu skierowane w taki sposób, że przy opadach z części centralnej,
zlokalizowanej przy czerwonym sześcianie obudowującym cokół pomnika, woda spada równomiernie
w obu kierunkach tworząc małą kaskadę po schodach i płynącą aż do odpływów liniowych
zlokalizowanych na końcach ścieżki. Zanikający kanał wodny stanowi element utraconej historii miasta
Kraków, pojawiające się co pewien czas i zaznaczającej swoją obecność w strukturze tkanki miejskiej.
Brama do parku – arena wodna zlokalizowana została w zachodniej części projektowanego
założenia. Brama mocno nawiązuje do opisanego wcześniej elementu małej architektury i stanowi
kolejny element wodny w projekcie. Składa się w z trzech ram stalowych, również zabezpieczonych
antykorozyjnie i malowanych proszkowo na kolor czerwony. Posiada fundamentowanie poniżej
poziomu przemarzania gruntu. Ramy szerokie na 4m i wysokie na 3m są wykonane z profili stalowych
80x80 mm. Wewnątrz nich zostały poprowadzone wszystkie instalacje wymagane do stworzenia
kurtyny wodnej w okresie letnim przy wysokich temperaturach.
Ławki na szynach (mobilne siedziska) zostały zaproponowane w dwóch miejscach w
projektowanej przestrzeni oraz dwóch rodzajach opartych na podobnym schemacie mechanizmu
szynowego, lecz różnego w szczegółach. Siedziska zlokalizowane w strefie placu przy ul. Armii
Krajowej, o gabarytach 2m długości, 40cm szerokości oraz 43 cm wysokości, poruszają się po
szynach wmontowanych w posadzkę. Wszystko to dzięki elementowi kołowemu umieszczonemu dla
większej stabilności w 3 punktach na całej długości siedziska. Szyny osadzono na mocno utwardzonej
powierzchni żwirowej odprowadzającej wodę poprzez głęboki drenaż do ziemi gruntowej. Ławki
znajdujące się na placu pozwalają na „oswobodzenie” miejsca z detalu pozostawiając go pustą
przestrzenia dla samochodów typu food truck, przy jednoczesnej możliwości swobodnego ustawienia
ich i dostosowania do potrzeby eventu. Ponadto ławki wyposażone są w blokady pozwalające na
unieruchomienie je w danym miejscu na szynach.
4
Siedziska umieszczone na schodach również korzystają z tego samego mechanizmu lecz
inaczej rozwiązano sprawę związana z nadmiarem wody opadowej. Tutaj za odprowadzanie wody
odpowiadają nacięcia zlokalizowane w dolnej części stopnic schodów. Siedziska to konstrukcja w
postaci łaty drewnianej zabezpieczonej od warunków atmosferycznych o wymiarach 1m długości,
40cm szerokości oraz 40cm wysokości, przykręconej do konstrukcji z profili stalowych 50x50x5 mm.
Instalujemy projekt.
„Bezpieczne miejsce to oświetlone miejsce” – w celu stworzenia miejsca dostępnego również
wieczorami zostało zaproponowane oświetlenie w dwóch formach – wysokich lamp oraz niskich
(wysokość 75cm) lampek podświetlających. Ponadto w celu stworzenia kameralnej przestrzeni
zaproponowano iluminację świetlną stopnic oraz punkty świetlne na cokole w celu utworzenia tzw
„słupów światła”. Ponadto stworzono system wodnokanalizacyjny mogący obsłużyć projekt „kanału
wodnego” – zanikającej rzeki, jak i kurtyny wodnej.
Projektując nową nawierzchnię dokonano modernizacji istniejących instalacji podziemnych,
instalacja elektryczna jak i wodnokanalizacyjna została dostosowana do nowego projektu. Wykonanie
wymagane jest zgodne z prawem budowalnym.
5