nowe wyzwania dla witaminy c - Vit-Tra

NOWE WYZWANIA DLA WITAMINY C
U KRÓW MLECZNYCH
Witamina C, czyli kwas L-askorbinowy uczestniczy w bardzo wielu
reakcjach i przemianach biochemicznych o niezmiernie istotnym znaczeniu dla
zwierząt. Z uwagi na swoje silne właściwości oksydoredukcyjne witamina C
stymuluje różnorodne procesy metaboliczne, związane z przemieszczaniem
elektronów. Do najważniejszych procesów w których bierze udział należą:
 odwodorowanie kwasów tłuszczowych,
 metabolizm cholesterolu,
 powstawanie kolagenu,
 metabolizm tyrozyny,
 biosynteza noradrenaliny.
Witamina C powszechnie jest stosowana u drobiu i trzody chlewnej w
profilaktyce i leczeniu wirusowych chorób zakaźnych, w zaburzeniach tkanki
łącznej oraz w stanach patologicznych przebiegających z nadmierną lipolizą i
przemianą tłuszczów. Ukształtował się pogląd o sporadycznym występowaniu
niedoboru tej witaminy u przeżuwaczy i stosunkowo małym jej znaczeniu dla
zachowania zdrowia. Jednak badania w ostatnich latach wykazały, że zdolność
do syntezy endogennej witaminy C jest ograniczona i notowane są stany
niedoborowe wskutek ograniczenia, a nawet zahamowania syntezy przy
znacznym wzroście zapotrzebowania, niedostatecznej podaży z pokarmem i
nadmiernej ilości związków antagonistycznych. Należy dodać, że podawanie tej
witaminy z paszą mija się z celem, bowiem w żwaczu następuje szybki jej
rozpad.
Witamina C jest syntetyzowana głównie
w wątrobie i w przypadku
chorób tego narządu łatwo rozwija się jej niedobór, szczególnie wówczas, gdy
równocześnie wzrasta zapotrzebowanie. Należy dodać, że krowy nie mają
zdolności magazynowania tej witaminy w wątrobie, w odróżnieniu od innych
1
witamin rozpuszczalnych w wodzie. Znaczny wzrost zapotrzebowania na kwas
L-askorbinowy może występować przy silnym stresie np. termicznym oraz
zaburzeniach metabolicznych wyzwalających zwiększone ilości wolnych
rodników. W
przebiegu wielu
korzystnie
poprawę
na
stanu
chorób podanie tej witaminy wpływało
zdrowia,
mimo
braku
jednoznacznego
potwierdzenia jej działania.
Zdolność syntezy kwasu L-askorbinowego ma większość zwierząt
wyższych,
co
uwarunkowane
jest
obecnością
enzymu
oksydazy
L-
glutaminowej, która przekształca L-gulonolakton w kwas L-askorbinowy.
Wielkość syntezy jest uzależniona od zapotrzebowania, składu dawki
pokarmowej, jak również stanu czynnościowego wątroby i nerek. U krów
mlecznych endogenna produkcja witaminy C spada do minimum w ostrej
dysfunkcji wątroby, stresie termicznym oraz w przebiegu ciężkich zaburzeń
metabolicznych i zatruć.
Jedną z najważniejszych biologicznych funkcji kwasu askorbinowego jest
biosynteza kolagenu, który stanowi 25–30% ogólnej ilości białka w organizmie
zwierzęcym. Kolagen występuje w skórze, kościach, zębach, chrząstkach,
tkance łącznej i rogówce oka. Zaburzenia w wytwarzaniu kolagenu powodują
zwiększenie łamliwości kości i dłuższe ich zrastanie się po złamaniu. Zmniejsza
się także odporność organizmu na wszelkiego rodzaju infekcje.
Witamina C wpływa na wzrost aktywności wielu enzymów, jak np.
hydroksylaz i fosfataz pełniących znaczną rolę w metabolizmie kości,
a
szczególnie stymulowaniu ich mineralizacji.
Istotne są również właściwości antyoksydacyjne kwasu L-askorbinowego,
szczególnie w neutralizacji trucizn, leków i innych substancji szkodliwych oraz
przeciwdziałaniu rozwojowi stanów zapalnych. Wykazano ponadto, że
zapobiega
uszkodzeniu
błon
komórkowych,
powodowanym
nadmierną
peroksydacją lipidów, jak również umożliwia witaminie E usuwanie wolnych
rodników.
2
Witamina C wykazuje silne działanie antynowotworowe, dzięki
hamowaniu
aktywności
niektórych
związków
karcinogennych
przez
zapobieganie nitrozowaniu amin. Witamina ta działa poprzez wzrost syntezy
inhibitora
hiaruronidazy
wytwarzanej
w
nadmiarze
przez
komórki
nowotworowe.
Kwas L-askorbinowy poprzez uczestnictwo w syntezie adrenaliny i
noradrenaliny przeciwdziała czynnikom stresowym. Badania wykazały, że
stężenie tej witaminy w przysadce mózgowej oraz korze nadnerczy jest
kilkakrotnie wyższe, aniżeli w innych narządach i znacznie obniża się podczas
silnych stresów. Podkreśla się w
ostatnich latach zdolność
wit. C. do
wzmacniania odporności, zarówno humoralnej, jak i komórkowej. Wykazano,
że stężenie tej witaminy w leukocytach jest wielokrotnie wyższe, niż w innych
komórkach, co zwiększa zdolność przemieszczania się i aktywność fagocytarną
neutrofilów. Głównym nośnikiem tej witaminy w organizmie, są granulocyty
obojętnochłonne (PMN). U krów z ostra postacią Coli-mastitis obserwowano
obniżenie stężenia wit.C spowodowane zmniejszeniem syntezy kwasu
askorbinowego oraz znacznym wzrostem zapotrzebowania przez komórki.
Witamina C wpływa na aktywność innych witamin. Wykazano dodatnią
korelację z wit. B12 , kwasem foliowym, wit. E i wit. D3. Brak jest pełnych
danych o efektach uzupełniania dawki paszowej witaminą C u krów mlecznych,
ponieważ większa część tak podanej witaminy ulega destrukcji w żwaczu.
Niedobór tej witaminy może być następstwem obniżonej podaży z paszą,
ograniczeniem syntezy wewnętrznej, zwiększonego zapotrzebowania lub
działania czynników neutralizujących. Dużo witaminy zawierają pasze zielone,
pod warunkiem , że nie są poddawane wysokiej temperaturze i nie zawierają
jonów metali ciężkich. Badania wykazały, że dysfunkcja wątroby , a także
nerek, ogranicza syntezę witaminy C.
Znaczny wzrost zapotrzebowania (ok.1mg/kg m.c) łączy się w dużym
stopniu z intensyfikacją produkcji zwierzęcej – intensywną przemianą materii,
3
złymi warunkami środowiskowymi, itp. Siara i mleko zwierząt są bogate w
witaminę C, co łączy się z dużym zapotrzebowaniem noworodków i
ograniczoną syntezą tej witaminy. Również ujemny bilans energetyczny i stres
tlenowy
powoduje
zwiększone
zapotrzebowanie.
niebezpieczeństwem niedoboru wit.C
u krów mlecznych są
Szczególnym
zaburzenia
przebiegające z dysfunkcją wątroby na tle zatruć, zaawansowanych chorób
metabolicznych oraz mikotoksyn. Obniżona zostaje wówczas synteza wit. C, jak
również podaż z pokarmem wskutek utraty apetytu.
Poza terapią witamina C jest stosowana w celach profilaktycznych,
szczególnie u zwierząt przebywających w złych warunkach środowiskowych np.
wysokich temperaturach powietrza. Jest wskazana u zwierząt przed dużymi
wysiłkami fizycznymi i silnymi stresami oraz przy żywieniu wysokotłuszczową
dietą.
Od ponad 5 lat Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe VITTRA
prowadzi doświadczenia nad stosowaniem w żywieniu przeżuwaczy witamin i
innych substancji aktywnych chronionych tłuszczem INERT w postaci
triacyloglicerydowej. Tłuszcz ten omija wątrobę i w formie triacyloglicerynowej
wchłaniany jest z witaminami z jelita bezpośrednio do krwioobiegu (VLDL).
W ten sposób powstały takie produkty jak:
1). VITAMIN B POWER zawierający w swoim składzie niacynę, cholinę,
biotynę, kwas foliowy, cyjanokobolaminę i β-karoten w ilościach optymalnych
dla krów mlecznych. Produkt stosowany w okresie – 3 tygodnie przed porodem
do szczytu laktacji znacznie poprawia status energetyczny, glukoneogenezę,
wskaźniki rozrodu oraz ogólny stan zdrowia.
2). FERTI VIT zawierający w swoim składzie: kwasy OMEGA-3, kwas
foliowy, cyjanokobolaminę, β-karoten, i L-karnitynę przeznaczony dla jałówek ,
krów i buhajów na poprawę skuteczności krycia, obniżenia śmiertelności
zarodków i podniesienia ogólnej odporności organizmów.
4
Powyższe produkty od lat cieszą się uznaniem wśród hodowców bydła
mlecznego. Niewątpliwą ich zaletą jest pełna dostępność witamin w
krwioobiegu z pominięciem strat w żwaczu i wątrobie, jak również podaż
energii służącej jako nośnik. Z kolei formuła MATRIX (siatkowa) umożliwia
płynne, systematyczne ( w ciągu 4-6 godzin) uwalnianie i dawkowanie.
Nowym produktem, którym chcielibyśmy Państwa zainteresować jest
VITAMIN C. Zawiera on w swoim składzie najwyższej jakości witaminę C
(kwas L-askorbinowy – 350mg w 100g) i dekstrozę (nośnik „łatwej” energii),
które naniesione są na MATRIX i opłaszczane tłuszczem typu INERT. Czas
uwalniania czynników aktywnych wynosi około 6 godzin. Celem nowego
produktu jest:
- wzrost odporności organizmu krów w okresie upałów oraz szybki powrót
do pełnej sprawności,
- rekonwalescencja po przebytych chorobach bakteryjnych i wirusowych
jak również zapaleniach wymienia i chorobach metabolicznych,
- poprawa statusu immunologicznego, ponieważ wit.C jest jednym z
najsilniejszych antyoksydantów i wpływa ponadto na wzrost aktywności
wit. E, D3, B12, B7.
Sądzę, że podobnie jak VITAMIN -B-POWER i FERTIVIT również VITAMIN
-C-POWER zdobędzie uznanie wśród hodowców.
Z poważaniem
Prof. dr hab. Adam Traczykowski
5
6