pełny tekst - Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych

ZESZYTY NAUKOWE WSOWL
Nr 1(143) 2007
POGLĄDY I DOŚWIADCZENIA
Marek BODZIANY*
Tomasz SMAL
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE
OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
Geneza udziału SZRP w UNDOF (United Nations Disengagement Observer Force) 1
Geneza powstania sił UNDOF sięga do dość odległej historii państw Bliskiego
Wschodu, jest bowiem efektem długotrwałych sporów pomiędzy państwami arabskimi
a Izraelem. Trwające od 1948 roku wojny Izraelsko – Arabskie doprowadziły w konsekwencji do interwencji sił ONZ w tym rejonie. W następstwie ostatniej z wojen Izraelsko – Arabskich, zwanej również wojną Yom Kipur2 z 1973 roku, na mocy protokołu
podpisanego między Syrią a Izraelem wzywającego do ustanowienia sił pokojowych
nadzorujących przestrzeganie rozejmu, Rada Bezpieczeństwa (RB) ONZ przyjęła rezolucję o natychmiastowym utworzeniu sił pokojowych UNDOF3. Na jej mocy sformowano siły pokojowe w składzie dwóch batalionów operacyjnych, wydzielonych ze składu UNEF II (angl. United Nations Emergency Force)4. Do zabezpieczenia zadań logistycznych wydzielone zostały siły (92 żołnierzy) ze składu polskiego i kanadyjskiego
kontyngentu wojskowego sił UNEF II.
*
1
-
2
3
-
-
-
-
4
kpt. mgr Marek BODZIANY, ppłk dr inż. Tomasz SMAL – Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych
Podstawa Prawna Funkcjonowania Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ Nr 350 z 31.05.1974r.; Postanowienie Prezydenta RP Z 23.12.2003r.
Wojna Yom Kipur 1973 roku – IV wojna Izraelsko- Arabska pomiędzy Izraelem a Egiptem i Syrią.
Wcześniej wojny miały miejsce w: I - 1948, II - 1956, III - 1967 roku.
J. Biziewski, K. Kubiak, Yom Kippur, Altair, Warszawa 1995, s. 13.
UNEF II- (United Nations Emergency Force) półwysep Synaj, (listopad 1973 do styczeń 1980) od
822 do 1026 żołnierzy. Kontyngent ten zapewniał zaplecze logistyczne w szerokim zakresie. Skład:
Polski Szpital Polowy był odpowiedzialny za zabezpieczenie medyczne, jednostka logistyczna zajmowała się zapewnieniem wody pitnej i żywności wszystkim kontyngentom, jednostka inżynieryjna rozminowywaniem terenu.
Marek BODZIANY, Tomasz SMAL
W lipcu 1974 r., po wygaśnięciu mandatu sił UNEF II, polska jednostka
w siłach UNDOF przekształcona została w samodzielny Polski Kontyngent Wojskowy
(POLLOG), o liczebności 154 żołnierzy. Poza typowymi zadaniami logistycznymi,
POLLOG był odpowiedzialny między innymi za prowadzenie rozminowania strefy rozdzielenia wojsk izraelskich i syryjskich oraz pracę laboratorium medycznego. Misja
została utworzona w czerwcu 1992 roku z kontyngentów Austrii, Kanady, Finlandii
i Polski. Zadania logistyczne zostały podzielone między kontyngent polski i kanadyjski.
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
Austria
Austria 463
463
44%
Polska 358
358
34%
Kanada 188
188
18%
Japonia 45
45
4%
1054
100%
Polska
Kanada
Japonia
Rys. 1. Struktura liczbowa i procentowa uczestników operacji UNDOF z roku 1992
Źródło: Materiały w zbiorach autorów.
W wyniku reorganizacji sił UNDOF, przeprowadzonej w 1994 r., wycofano
z rejonu misji polską kompanię logistyczną oraz fiński batalion operacyjny. Na prośbę
ONZ Polska wyraziła zgodę na skierowanie do tego rejonu polskiego batalionu opera-
-
-
-
-
Od grudnia 1993 r. całość zadań, w tym logistycznych, przejął kontyngent kanadyjski. Do tego czasu na Wzgórzach Golan pełniło służbę w PKW łącznie 3662 żołnierzy i pracowników cywilnych.
-
104
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
cyjnego (POLBAT)5. Po wycofaniu pododdziału logistycznego w skład PKW w siłach
UNDOF wchodziły: batalion operacyjny oraz polski personel w Kwaterze Głównej misji (łącznie 355 żołnierzy i pracowników cywilnych), a do jego zadań należało:
kontrola strefy rozdzielenia w przydzielonym rejonie odpowiedzialności
(area of responsibility - AOR);
obserwacja i meldowanie o aktywności obu stron w przestrzeni powietrznej w przydzielonym AOR.
PKW składał się z: dowództwa, kompanii dowodzenia i obsługi, dwóch kompanii
piechoty, plutonu łączności, plutonu medycznego oraz personelu Kwatery Głównej
(angl. HQ UNDOF).
Rys. 2. Rozmieszczenie i zadania POLBAT w ramach sił UNDOF
-
-
Źródło: F. Gągor, K. Paszkowski, Międzynarodowe operacje pokojowe w doktrynie obronnej
RP, Warszawa 1998.
T. Kołodziejczyk, Udział Żołnierzy Wojska Polskiego w misjach ONZ, [w:] Operacje pokojowe
i antyterrorystyczne w procesie utrzymania bezpieczeństwa międzynarodowego w latach 1948 – 2004,
D. Kozerawski (red.), Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006, 82 – 83.
-
-
5
-
105
Marek BODZIANY, Tomasz SMAL
Na rysunku 2 przedstawiono rozmieszczenie elementów polskiego batalionu
w operacji UNDOF oraz jego zadania w strefie odpowiedzialności. W kompetencjach
polskiego kontyngentu leżały również zadania transportowe oraz obsługa techniczna,
wśród których wyróżniamy przewozy stanów osobowych, żywności, wody i MPS, obsługę i remonty pojazdów wschodnioeuropejskich. Ponadto w zakres jego zadań wchodziło zabezpieczenie medyczne. W gestii kontyngentu kanadyjskiego leżała odpowiedzialność za zaopatrywanie, obsługę i remont pojazdów zachodnioeuropejskich, zakwaterowanie, kontrolę osób i towarów, obsługę pocztową, łączności, transport lotniczy.
Zaopatrywanie w żywność
Kwatera Główna misji poprzez szefa zaopatrzenia organizowała zaopatrywanie
w żywność kontyngentów z następujących źródeł zaopatrzenia:
rynku lokalnego (głównie zakupy cytrusów i warzyw);
rynku światowego, poprzez zgłaszanie odpowiednich propozycji zakupu (inne
produkty żywnościowe);
rynku krajowego, tj. narodowego dla danego kontyngentu (produkty żywnościowe uwzględniające kuchnie narodowe).
Kontyngenty narodowe zaopatrywały się w żywność w kompanii zaopatrzenia.
Podstawą zaopatrzenia była naliczona norma żywieniowa na jednego żołnierza. Zamówienia na produkty żywnościowe składane były z siedmiodniowym wyprzedzeniem.
Oprócz tego kontyngenty odpowiedzialne były za racjonowanie żywności we własnym
zakresie, jednakże Kwatera Główna UNDOF zobowiązana była do zapewnienia racji
będących zgodnymi z normami przyjętymi przez ONZ. Jeśli te racje były inne, Kwatera
Główna UNDOF upewniała się czy są one wystarczające do wykonywania rutynowych
czynności. Dopuszczalna była zamiana jednych artykułów na inne. Za dostarczanie
żywności odpowiadały kontyngenty narodowe, które uzupełniały zapasy w żywność 2-3
razy w tygodniu. Odbiór następował na podstawie zamówienia, jakie składa szef służby
żywnościowej danego kontyngentu6.
W czasie 24 godzin personel otrzymywał jedną ekwiwalentną porcję racji żywnościowej, składającą się z trzech posiłków. Były to:
śniadanie- ¼ porcji;
obiad- ½ porcji;
kolacja- ¼ porcji.
6
K. Siekański, PKW UNDOF – misja ciekawa i pracowita, PWL 3/99 s. 45.
-
-
-
-
Ogólna liczba posiłków nie mogła przekroczyć jednej racji. Rację dzienną zwiększano w dniu narodowego święta. Każdy kontyngent miał prawo do pięciu dodatków
świątecznych w ciągu całego roku. Dodatek ten był o 50% wyższy od racji dziennej.
Istniały również specjalne dodatki żywnościowe w zależności od charakteru wykonywanych zadań. Dodatek ten wynosił 10-20%. Do wszystkich wydatków na wyżywienie
był sporządzany miesięczny raport. Był on wykonywany do 15 każdego miesiąca.
-
106
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
Dystrybucja wody
Za dystrybucję i dostarczanie wody do własnych pozycji i posterunków odpowiedzialne były kontyngenty narodowe. Do dowozu wody na posterunki wykorzystano
również transport drugiej linii. Zadania te realizował pluton transportowy z kompanii
zaopatrzenia. Jednakże podstawowym zadaniem tego plutonu było dostarczanie wody
wewnątrz misji, tj. ze wskazanych źródeł na obszar misji. Plan dowozu oparty był na
normach należności, jakie zostały ustalone przez Kwaterę Główną UNDOF.
Zabezpieczenie transportowe
Każdy kontyngent posiadał własne środki transportowe do dowozu żywności
i wody. Była to pierwsza linia transportu. Drugą linią transportu stanowił transport
UNDOF. Transport LOGBAT zwiększał możliwości transportowe kontyngentów, dostarczając materiały z miejscowych źródeł.
Zadaniem drugiej linii transportu było:
transport materiałów z portów, lotnisk lub od lokalnych wytwórców;
transport materiałów konstrukcyjnych;
zwiększenie możliwości transportowych wojsk w czasie rotacji kontyngentów7.
Zaopatrywanie w mps
LOGBAT odpowiedzialny był za zaopatrywanie w paliwa, oleje i smary dla
wszystkich kontyngentów. Dostarczanie określonych ilości mps realizowano siłami
transportu drugiej linii. Całkowita odpowiedzialność w tym zakresie spoczywała na
sekcji transportowej logistyki, a wykonawcą był pluton transportowy kompanii zaopatrzenia. W Damaszku znajdowała się centralna składnica benzyny i oleju napędowego.
Jednakże pojazdy misji mogły zaopatrywać się również w Camp Faguar lub Ziouani.
Paliwa natomiast zamawiane były u kontraktora w Syrii.
Zaopatrywanie w amunicję i broń
W UNDOF obowiązywały następujące zasady przechowywania amunicji
i materiałów wybuchowych:
W gestii ONZ leżała opłata po 5 USD miesięcznie na każdego żołnierza za utrzymanie broni i amunicji. Kontyngent był zobowiązany natomiast do zaopatrywania się
(sprowadzania z kraju) w broń i amunicję we własnym zakresie, nie obciążając tymi
kosztami ONZ.
7
Ibidem, s. 47.
-
-
-
-
UNDOF utrzymywała własne składy amunicji i materiałów wybuchowych
i odpowiadała za ich przechowywanie;
amunicja dla potrzeb kontyngentów narodowych nie była przechowywana
przez UNDOF;
amunicja była przechowywana w każdym kontyngencie według narodowych
zasad, z uwzględnieniem norm przyjętych w ONZ.
-
107
Marek BODZIANY, Tomasz SMAL
Procedura do uzyskania zgody na sprowadzenie broni i amunicji wymagała sporządzenia wniosku do Kwatery Głównej UNDOF o import, w której należało zawrzeć:
powód, dla którego miała być sprowadzona amunicja i broń;
typ i ilość;
rodzaj transportu, który miał być użyty do przewozu do strefy UNDOF;
czas i data przybycia transportu;
miejsce przybycia transportu.
Zasady budżetowe i finanse misji
W związku z faktem, iż dla potrzeb sprawnego finansowania misji UNDOF dokonano szeregu kluczowych zmian proceduralno – prawnych w zakresie finansowania
kontyngentów narodowych uczestników misji, autorzy położyli dość duży nacisk na ten
obszar zagadnień. Zmiany te stworzyły bowiem podstawę planowania budżetu i finansowania kolejnych misji stabilizacyjnych realizowanych pod auspicjami ONZ.
Ogólnym celem budżetu było sporządzanie rocznych wydatków i finansowanie
wszelkich sił UNDOF. Budżet planowany był na trzy lata i rozpoczynał się oszacowaniem potrzeb operacji8. W szczegółowym planowaniu brano pod uwagę następujące
uwarunkowania:
zmiany, które mogły wystąpić w czasie prowadzenia misji pokojowej,
uwzględniając sytuacje kryzysowe;
wpływ braku funduszy na operację, jeśli te nie nadejdą w terminie;
wiek wyposażenia, którym UNDOF operuje w ramach przydzielonych limitów
finansowych9.
Zgodnie z ogólnymi zasadami członek ONZ, który wydzielał swoją jednostkę
wojskową, ponosił wszystkie koszty związane z wyposażeniem, wyszkoleniem i przygotowaniem do rotacji. Natomiast ONZ pokrywała koszty związane z:
zakupem zaopatrzenia i utrzymania wojsk na obszarze misji;
transportem stanów osobowych na teren misji i z powrotem;
magazynowaniem;
odszkodowaniami i rentami10.
8
-
9
-
-
-
10
Rok budżetowy trwał od 1 lipca do 30 czerwca.
J. Woźniak., Funkcjonowanie systemu zabezpieczenia tyłowego (logistycznego) w Doraźnych Siłach
Zbrojnych ONZ (UNEF-II) na Bliskim Wschodzie ze szczególnym uwzględnieniem PWJS, Warszawa
1987. Według starych zasad ONZ refundowała poniesione przez kraje uczestniczące koszty rzeczowe
w sposób następujący:65 dolarów miesięcznie na każdego uczestnika misji z tytułu zużycia umundurowania, sprzętu i ekwipunku; 5 dolarów miesięcznie na każdego uczestnika misji za broń osobistą i
amunicję; z tytułu zużycia lub amortyzacji dostarczonego na prośbę ONZ przez kraj kontrybutorski
nowego lub używanego sprzętu, urządzeń, pojazdów itp. wg stawki % (30,30,20,20) kolejno przez
cztery lata lub po 50% przez dwa lata.
S. Burzański, Refundacja za sprzęt kontyngentowy. Zakład Budżetowy DWSZ, Warszawa 1996r. s. 7.
Do pewnego czasu udział Polski w operacjach międzynarodowych był również korzystny finansowo.
Jednak w związku ze zmianami w kursie złotego i zwiększające się koszty utrzymania kontyngentów
sytuacja ta uległa zmianie.
-
108
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
Począwszy od lipca 1996 r., ONZ wprowadziła nowe zasady finansowania misji
międzynarodowych. Poprzedzone one były wieloletnimi studiami i wielokrotnie były
przedmiotem obrad Rady Bezpieczeństwa, jak również Zgromadzenia Ogólnego. Ze
względu na znaczny udział Polski w operacjach pokojowych był to problem dla nas
istotny, zwłaszcza, że zmiany w zasadach finansowania były znaczne. Ponadto ONZ
refundowała poniesione przez państwa - uczestników faktycznie wypłacone odszkodowania oraz koszty transportu do miejsca pełnienia misji oraz dodatkowych zakupów
żywności. ONZ pokrywała także bezpośrednio w rejonie działania misji pełne koszty
wyżywienia, zakwaterowania, przewozu, usług pocztowych, medycznych itp. Regulowanie należności odbywało się z dołu, po minimum 6 miesięcznym okresie działania
misji, a następnie w okresach kwartalnych po wystawieniu faktur i skompletowaniu
dokumentacji. Jednak z powodu znanych trudności finansowych ONZ spłaty należności
odbywały się niesystematycznie i nie w pełni, co spowodowało wzrost zadłużenia ONZ.
Zgodnie z nowymi zasadami refundacja dla krajów biorących udział w misjach
i wydzielających do nich sprzęt zasadniczy przebiegały na zasadzie mokrego lub suchego leasingu11. Takie rozwiązanie w efekcie zmniejszyło udział pracowników cywilnych ONZ bezpośrednio w misjach, a tym samym zmniejszyło bezpośrednie koszty
ponoszone przez ONZ na zabezpieczenie działania misji.
Efektem reformy procedur finansowania misji było również precyzyjne określenie
trybów refundacji dla Krajów Członkowskich za wyposażenie kontyngentów dostarczanych do misji pokojowych oraz zachęciło do poszukiwania alternatywnych rozwiązań,
na wzór procedur stosowanych przy kompensatach dla Krajów Członkowskich za udział
personelu wojskowego w kontyngentach12.
Główna zasada systemu mokrego i suchego leasingu polegała na umowie pomiędzy Organizacją Narodów Zjednoczonych i krajem - kontrybutorem w sprawie dzierżawy wyposażenia i zapewnieniu usług. Umowa ta eliminowała konieczność szczegółowego spisywania wyposażenia, części zamiennych i materiałów jednorazowego użytku
oraz przenosiła odpowiedzialność za zarządzanie zasobami na kraj kontrybutorski. Zatem odpowiedzialność Organizacji Narodów Zjednoczonych polegała na zapewnieniu
wyposażenia misji w sprzęt i personel konieczny do wypełnienia mandatu oraz dopilnowaniu, by kraje - kontrybutorzy dostarczali personel i wyposażenie zgodnie z warunkami porozumień, a kontyngenty funkcjonowały w zgodzie z ustanowionymi standardami. Nowe procedury zostały wprowadzone od 1 lipca 1996 roku i mają zastosowanie
do wszystkich misji po zakończeniu przygotowań proceduralnych13.
-
11
-
12
-
-
13
Mokry leasing występował wtedy, gdy kraj wydzielał sprzęt oraz zapewniał jego obsługiwanie,
a suchy leasing kiedy kraj wydzielał jedynie sprzęt a obsługiwanie zapewniała ONZ. Podstawą do refundacji była umowa dwustronna pomiędzy ONZ a krajem uczestniczącym i realizowana na podstawie określonych stawek miesięcznych. Wyposażenie pomocnicze oraz materiały jednorazowego użytku, nie związane bezpośrednio ze sprzętem zasadniczym, były refundowane jako samowystarczalność
w oparciu o stan osobowy kontyngentu. Z tego wynika, że ONZ chciała rozłożyć koszty operacji pokojowych na państwa uczestniczące, gdyż średnio, amortyzacja za sprzęt zasadniczy trwałaby siedem
lat przy jednoczesnym ponoszeniu przez państwa uczestniczące kosztów tzw. „samowystarczalność”.
S. Burzyński. op. cit., s. 28.
Kraj kontrybutorski uzyskuje refundację w systemie mokrego albo suchego leasingu według stawek
A/C5/49/70 i refundację za samowystarczalność. Stawki za sprzęt specjalny były negocjowane oddzielnie pomiędzy krajem - kontrybutorem a Organizacją Narodów Zjednoczonych a stawki refunda-
-
109
Marek BODZIANY, Tomasz SMAL
Na mocy umów leasingowych ONZ przejęła odpowiedzialność za transport kontyngentu do i z rejonu misji. Faktyczne koszty transportu sprzętu zasadniczego na terenie kraju z miejsc dyslokacji do uzgodnionych portów zakładowych były refundowane
po przedstawieniu formalnych założeń. W zakresie zaopatrzenia kraje kontrybutorskie
były odpowiedzialne za transport związany z zaopatrzeniem kontyngentu, także w ramach samowystarczalności oraz rotacjami sprzętu na potrzeby narodowe.
Inne ustalenia dotyczyły zaopatrzenia kontyngentów. W celu rekompensaty kosztów transportu zaopatrzenia, stawki leasingu były zwiększone o 0,25% za każde pełne
500 mil lub 800 kilometrów (poza pierwsze 500 mil lub 800 kilometrów) liczone
wzdłuż szlaków transportowych pomiędzy portem załadowania a punktem przybycia do
rejonu misji. Jednakże strona organizująca transport ponosiła odpowiedzialność za straty lub uszkodzenia powstałe w czasie transportu.
Straty lub uszkodzenia sprzętu zasadniczego powstałe w wyniku niezawinionych
wydarzeń pokrywane były współczynnikiem ubezpieczenia zawartym w stawce leasingowej i nie podlegały refundacji. Natomiast straty lub uszkodzenia wyposażenia uzupełniającego, w tym części zamiennych i materiałów jednorazowego użytku powstałe
w wyniku wymuszonego porzucenia pokrywane były współczynnikiem misyjnym i nie
podlegały refundacji.
Za straty lub uszkodzenia wynikłe wskutek zaniedbania lub celowego działania
personelu kontyngentu odpowiedzialność ponosił kraj – kontrybutor. Straty lub uszkodzenia sprzętu specjalnego podlegały specjalnym uzgodnieniom pomiędzy krajem kontrybutorskim a Organizacją Narodów Zjednoczonych.
W celu rekompensaty krajom - kontrybutorom ekstremalnych warunków operacyjnych na terenie misji, do stawek leasingowych stosowało się następujące współczynniki:
Współczynnik Ekstremalnych Warunków Środowiskowych, który nie
mógł przekraczać 5% stawki refundancyjnej za sprzęt zasadniczy i samowystarczalność;
Współczynnik Intensywności Działań Operacyjnych nie mógł przekraczać
5% stawki refundacyjnej za sprzęt zasadniczy i samowystarczalność;
Współczynnik wymuszonego porzucenia nie mógł przekraczać 5% stawki refundacyjnej za samowystarczalność lub elementu obejmującego części zamienne (lub1/2) w segmencie obsługowym stawki leasingu mokrego14.
Inną kwestią leżącą w kompetencjach ONZ była realizacja usług dla kontyngentów. W przypadkach, gdy nie była w stanie lub nie mogła zapewnić tych usług, zwraca-
-
-
-
-
14
cyjne były obniżane za okresy, w których kraj kontrybutorski nie spełniał standardów kwalifikacyjnych.
Szczybło Z., Zabezpieczenie logistyczne operacji pokojowej. AON Warszawa 2000, s. 40 – 43.
W przypadku strat lub uszkodzeń sprzętu zasadniczego wynikłych wskutek wymuszonego porzucenia, kraj kontrybutorski przyjmował odpowiedzialność za każdy egzemplarz sprzętu, jeśli sumaryczna
uogólniona wartość rynkowa strat nie przekraczała progu 250 000 USD. W przypadkach, gdy uogólniona rynkowa wartość poszczególnych strat lub uszkodzeń sprzętu zasadniczego wskutek wymuszonego porzucenia przekracza 250 000 USD Organizacja Narodów Zjednoczonych odpowiadała za te
straty w pełnej ich wartości.
-
110
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
ła się do kraju kontrybutorskiego o ich realizację. Usługi, o które został poproszony
dany kraj, były refundowane w cyklu miesięcznym w oparciu o wyszczególnione stawki
na bazie stanu osobowego do poziomu wskazanego w umowie.
ONZ była odpowiedzialna za rozwinięcie i przegrupowanie sprzętu zasadniczego
i wyposażenia uzupełniającego będącego własnością kontyngentu, włącznie z częściami
zamiennymi i materiałami jednorazowego użytku, co jest zapisane w Umowie Kontrybucyjnej lub też ogólnie przedstawione w Wytycznych dla Rządów Krajów wystawiających kontyngenty do Misji Pokojowej. Sprawy dotyczące transportu Organizacja Narodów Zjednoczonych normalnie ustalała z krajem - kontrybutorem i przewoźnikiem.
Jeśli kraj - kontrybutor oferował przewóz lub jeśli Organizacja Narodów Zjednoczonych nie była w stanie zapewnić odpowiedniego transportu. Organizacja Narodów
Zjednoczonych mogła też zwrócić się z prośbą do kraju kontrybutorskiego o zorganizowanie transportu do i z terenu misji na warunkach listu intencyjnego. W takich wypadkach Organizacja Narodów Zjednoczonych refundowała krajowi kontrybutorskiemu
koszty z tym związane do wysokości szacunkowej kwoty, która byłaby poniesiona
w przypadku, gdyby to Organizacja Narodów Zjednoczonych dokonywała transportu
(jest to najniższa stawka zapewniająca przewóz) lub refundacji w ratach uzgodnionych
pomiędzy Organizacją Narodów Zjednoczonych, a krajem kontrybutorskim. Transport
zapewniał przewóz sprzętu zasadniczego w ilościach ustalonych w Umowie Kontrybutorskiej15.
Koszt transportu wyposażenia uzupełniającego, części zamiennych oraz materiałów jednorazowego użytku wykorzystywanych w systemie samowystarczalności, innych niż te, które wykorzystywane były przy początkowym rozwinięciu i repatriacji, nie
podlegały refundacji, jako że raty tego systemu samowystarczalności zawierały elementy służące pokryciu takich właśnie wydatków. Po otrzymaniu informacji o wycofaniu,
kontyngent spisywał swoje części zamienne i materiały jednorazowego użytku, by zapewnić wycofanie minimalnych ilości wraz ze sprzętem podczas przegrupowania.
Sprzęt będący własnością kontyngentu dostarczony na teren misji pokojowej pozostawał na nim tak długo, jak długo dany kraj - kontrybutor uczestniczył w misji.
Sprzęt ten nie będzie podlegał rotacji razem z personelem kontyngentu. Dlatego też
koszty transportu sprzętu związane z realizacją narodowych potrzeb operacyjnych i remontowych, w tym trzeciej i czwartej linii, pozostały w gestii narodowej i nie podlegały
refundacji. Organizacja Narodów Zjednoczonych odpowiadała jedynie za zwrot krajowi
kontrybutorskiemu kosztów transportu dodatkowego sprzętu przywiezionego na teren
misji16.
-
Kiedy Organizacja Narodów Zjednoczonych zwróciła się do kraju - kontrybutora
o dostarczenie wyposażenia o specjalizowanej naturze lub funkcji, dla którego nie została ustalona stawka refundacyjna, kraj - kontrybutor wypełniał specjalny formularz
aplikacyjny i przesyłał go do Kwatery Głównej. Przedstawiciele Służby Zarządzania
Finansowego i Wsparcia dokonywali analizy wypełnionego formularza i określali ak-
16
Kraj - kontrybutor miał prawo przekroczyć ilość wyposażenia o 10% dla zapewnienia sprzętu rezerwowego. W przypadku, gdy kraj - dystrybutur przekazywał więcej sprzętu, niż jest to przewidziane
dodatkowe koszty pokrywa sam.
S. Burzyński., op. cit., s. 31.
-
-
-
15
-
111
Marek BODZIANY, Tomasz SMAL
ceptowalną stawkę refundacji. Departament Operacji Pokojowych informował kraj kontrybutorski o wysokości tej stawki.
Podsumowanie
Polacy uczestniczą w operacjach pokojowych i misjach stabilizacyjnych już od lat
50. XX w., czyli od chwili, kiedy Polska wysłała swoich przedstawicieli wojskowych
w charakterze obserwatorów do Korei. Dalsze lata przyniosły kolejne doświadczenia,
czego efektem był udział polskich żołnierzy na Wzgórzach Golan, w Egipcie, Kambodży i w szeregu innych państw, gdzie wielonarodowe kontyngenty wojskowe pod patronatem ONZ były odpowiedzialne za utrzymanie pokoju17. Charakter tych operacji
oraz specyfika klimatu wymagały specjalnego przygotowania i wyposażenia oraz rozszerzenia zakresu zabezpieczenia logistycznego wydzielonych z SZRP kontyngentów
wojskowych. Pierwotnie zadania te realizowano w oparciu o standardy obowiązujące
wówczas w Wojsku Polskim oraz wprowadzano nowe elementy tak, by można było
współpracować z innymi armiami wielonarodowych kontyngentów18. Wraz z kolejnymi
doświadczeniami nabywanymi w ramach operacji pokojowych i misji stabilizacyjnych
zweryfikowano wiele obszarów przystosowania polskich kontyngentów do działań poza
granicami kraju.
Podstawowym determinantem wpływającym na skuteczność zabezpieczenia logistycznego operacji pokojowych prowadzonych i nadzorowanych przez ONZ jest to, że
są one prowadzone w różnych rejonach świata przy bardzo zróżnicowanych warunkach
terenowych i klimatycznych19. Misja pokojowa w Syrii jest obecnie postrzegana jako
jedna z ważniejszych dla kreowania nowych kierunków rozwoju logistyki realizującej
zadania zarówno w układzie narodowym, jak i wielonarodowym. Specyfika zadań wykonywanych w ekstremalnie suchym środowisku prowadzenia działań, zwanym obecnie
środowiskiem 1A20, pozwoliła zdobyć cenne doświadczenia dla kolejnych operacji pokojowych i misji stabilizacyjnych w zakresie przygotowania stanów osobowych do wykonywania zadań mandatowych poza obszarem kraju. Doświadczenia niniejsze dotyczyły zarówno sfer organizacyjnych wchodzących w obszar osiągnięcia interoperacyjności, jaki i sfer technicznych, dotyczących osiągnięcia kompatybilności. Posiadała
ogromne znaczenie dla doświadczeń obecnych, jakże wymagających misji w Iraku oraz
Afganistanie. Stworzyła bowiem podstawy empiryczne do sprawnego funkcjonowania
narodowych komponentów logistycznych w strukturach Logistyki Wielonarodowej,
będącej podstawą logistyki NATO21.
Misja UNDOF uwypukliła również całe spektrum niedociągnięć i problemów
dotyczących przygotowania zarówno sprzętu, jak i indywidualnego wyposażenia żołnierzy do wykonywania zadań w ekstremalnie suchym klimacie. Wykreowała tym samym
kierunki modernizacji pojazdów pod kątem funkcjonowania w wysokich temperaturach,
17
18
-
19
20
-
-
-
21
Cz. Dęga, Udział WP w misjach pokojowych ONZ, Warszawa 1993, s. 67.
L. Łukaszuk, Spory i konflikty międzynarodowe u progu XXI wieku, Warszawa 1999, s. 47.
B. Piekarski, Zabezpieczenie logistyczne jednostek SZ RP realizujących zadania w misjach pokojowych, AON 1998. s. 15.
Stanag 2895.
Logistyka Wielonarodowa – to różnego rodzaju sposoby działań w zakresie zabezpieczenia logistycznego, inne niż „czysto” narodowe, takie jak: „wielonarodowe zintegrowane jednostki logistyczne”,
„specjalizacja funkcji” i zabezpieczenie logistyczne przez „państwo wiodące”. NATO Principles and
Policie for Logistics, MC 319/1.
-
112
ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE OPERACJI POKOJOWEJ UNDOF W SYRII
modyfikacji płynów eksploatacyjnych do sprzętu wojskowego oraz stała się swoistym
sprawdzianem dla umundurowania, które od początku udziału polskich kontyngentów
wojskowych w tego typu misjach, przechodziło i nadal przechodzi ewolucję.
-
-
-
-
Oprócz tego udział polskich kontyngentów wojskowych w misji UNDOF charakteryzowało funkcjonowanie w dwóch układach. Pierwszy to układ narodowy, gdzie
wszelkie procesy logistyczne odbywały się siłami polskich pododdziałów logistycznych, drugi natomiast to układ wielonarodowy, funkcjonujący w ramach Logistyki Wielonarodowej.
-
113