Temat lekcji

Wymagania szczegółowe z historii i społeczeństwa dla klasy IV szkoły podstawowej do programu „Wczoraj i dziś”
Temat lekcji
Środki dydaktyczne
Zagadnienia, materiał nauczania
Odniesienia do
podstawy
programowej
Ocena dopuszczająca i dostateczna
ROZDZIAŁ I: JA I MOJE OTOCZENIE
1.1
 określa, na czym polega wyjątkowość
1.2
każdego człowieka
1.3
 wymienia potrzeby człowieka
 charakteryzuje rolę rodziny w życiu
człowieka
 wyjaśnia termin społeczność
 tłumaczy, jakie przysługują mu prawa i
jakie ma obowiązki w rodzinie
Ja i moja rodzina.
 podręcznik, s. 8–11
 zeszyt
 niepowtarzalność i wyjątkowość
każdego człowieka
 potrzeby ludzkie: naturalne,
bezpieczeństwa, przynależności,
uznania i szacunku, samorealizacji
 społeczność jako środowisko
funkcjonowania człowieka
 rodzina jako pierwsza społeczność w
życiu człowieka
 rola rodziny w życiu człowieka
 rodzina dawniej i dziś
Moja szkoła.
 podręcznik, s. 14–17
 zeszyt





szkoła jako społeczność
uprawnienia władz szkolnych
statut szkoły
prawa i obowiązki ucznia
sposób działania rady samorządu
uczniowskiego
 sposoby zapobiegania konfliktom
 szkoła dawniej i dziś
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
Ocena dobra i bardzo dobra*
Uczeń:
 omawia sposoby zaspokajania ludzkich
potrzeb
 wymienia prawa i obowiązki rodziców
 określa, czym różni się dawna rodzina od
rodziny współczesnej
 opisuje szkolną społeczność
 wskazuje podobieństwa i różnice w
funkcjonowaniu człowieka w
 podaje prawa i obowiązki ucznia
społeczności szkolnej i w rodzinie
 określa, kto tworzy społeczność
 wyjaśnia termin tolerancja
szkolną
 omawia kompetencje dyrektora szkoły,  omawia różnice między szkołą dawną a
szkołą współczesną
rady pedagogicznej, rady rodziców
oraz rady szkoły
 wyjaśnia, dlaczego do szkolnej
społeczności zaliczamy także
rodziców
 tłumaczy, czym jest statut szkoły
 określa, czym zajmuje się rada
samorządu uczniowskiego
 wskazuje przykłady działania rady
samorządu uczniowskiego w swojej
szkole
 podaje przykład postępowania
zgodnego z zasadami tolerancji i
sprawiedliwości
 wymienia przykłady konfliktów i
sposoby ich rozwiązywania
 przedstawia sposoby zapobiegania
konfliktom
Liczb
a
godzi
n
1
1
Ojczyzna duża i mała




Mieszkamy w Polsce.
 podręcznik, s. 22–28  pochodzenie słowa Polska
(w tym tekst
 naród jako społeczność ludzi
źródłowy,
posługujących się tym samym
s. 23)
językiem i związanych wspólną
 zeszyt
przeszłością
 mapa Polski
 polskie symbole narodowe i ich
pochodzenie
 krainy historyczno-geograficzne
Polski
 mniejszości narodowe i etniczne na
terenie współczesnej Polski
 Polonia na świecie
 mniejszości narodowe w
przedwojennej Polsce
Historia – nasza
przeszłość
podręcznik, s. 18–21
zeszyt
mapa Polski
mapa najbliższej
okolicy lub plan
miasta
 herb miasta lub
regionu
 określenie ojczyzny jako duchowego i
materialnego dorobku minionych
pokoleń
 „małe ojczyzny” i ich tradycje
 patriotyzm jako przywiązanie do
ojczyzny
 definicja patriotyzmu lokalnego
 herby jako symbole poszczególnych
miast i regionów
II.
2.1
2.2
2.3
 wyjaśnia terminy: ojczyzna i „mała
ojczyzna”, patriotyzm, patriotyzm
lokalny
 tłumaczy, kim jest patriota
 podaje nazwy miejsc związanych z
historią swojej „małej ojczyzny”
 wymienia postacie związane z historią
swojej miejscowości, rodzinnego
miasta lub regionu
 opisuje problemy społecznogospodarcze swojej „małej ojczyzny”
 wskazuje na mapie Polski swoją
miejscowość
 odnajduje na planie miejscowości
siedzibę władz lokalnych
 wylicza wydarzenia historyczne związane
ze swoją miejscowością
 wymienia sposoby okazywania
patriotyzmu w czasie wojny i w okresie
pokoju
 potrafi odszukać w prasie lokalnej i w
internecie informacje na temat
przeszłości swojej rodzinnej
miejscowości
 podaje przykłady patriotyzmu lokalnego
 wskazuje największe atuty swojej „małej
ojczyzny”
 rozpoznaje herb miasta lub regionu, w
których mieszka
II.
3.1
3.2
3.3
 objaśnia pochodzenie nazwy Polska
 wymienia polskie symbole narodowe
 podaje daty polskich świąt
narodowych
 wyjaśnia znaczenie słowa naród
 zna słowa polskiego hymnu
narodowego i wie, kto jest ich autorem
 nazywa krainy historycznogeograficzne Polski
 wyjaśnia terminy: mniejszość
narodowa, mniejszość etniczna
 wymienia mniejszości narodowe i
etniczne mieszkające na terenie Polski
oraz na wybranych przykładach
opisuje ich kulturę i tradycje
 tłumaczy znaczenie słowa Polonia
 wyjaśnia pochodzenie polskich symboli
narodowych
 omawia znaczenie polskich świąt
narodowych i przedstawia ich genezę
 tłumaczy, czym są miejsca pamięci
narodowej
 określa różnice między poszczególnymi
regionami Polski
 wskazuje na mapie Polski regiony
zamieszkałe przez mniejszości narodowe
 pokazuje na mapie świata miejsca, w
których znajdują się największe skupiska
Polonii
 wymienia mniejszości narodowe, które
żyły w przedwojennej Polsce
1
 wyjaśnia pochodzenie terminu historia
 tłumaczy, dlaczego uczymy się historii
 objaśnia znaczenie zdania: Historia jest
nauczycielką życia
 omawia, jakie są zadania historii
 podaje po jednym przykładzie postaci
baśniowej, legendarnej i historycznej
 przedstawia historię swojej miejscowości
lub rodziny
1
ROZDZIAŁ II: Z HISTORIĄ NA TY
II.
 podręcznik, s. 32–35  historia jako nauka o przeszłości
 wyjaśnia, czym jest historia i
8.1
przeszłość
 zeszyt
 historia a baśnie i legendy
8.2
 tłumaczy, kim jest historyk
 związki przyczynowo-skutkowe
wydarzeń historycznych (przyczyna –
 określa różnice między legendą i
dlaczego?, przebieg – w jaki sposób?,
baśnią
skutek – z jakim skutkiem?)
 odróżnia postacie historyczne od
 efekty pracy historyków
postaci legendarnych
 wskazuje przyczyny, przebieg i skutki
wydarzeń historycznych
 podaje przykłady efektów prac
historyków
-2-
Źródła historyczne
 podręcznik, s. 38–44  źródła historyczne – ich podział i
przykłady
 zeszyt
 archeologia jako ważna nauka
 źródła historyczne,
pomocnicza historii
np. kronika szkoły
 źródła historyczne i ich
przechowywanie w muzeach,
skansenach i archiwach
 ochrona zabytków
 metody badania wiarygodności źródeł
historycznych
8.2
8.3
 wyjaśnia terminy: źródło historyczne,
archeologia
 określa, czym zajmuje się archeolog
 dokonuje podziału źródeł
historycznych oraz podaje ich
konkretne przykłady
 wymienia informacje, jakie możemy
zdobyć na podstawie źródeł
historycznych
 tłumaczy, na czym polega działalność
archiwów, muzeów i skansenów
 wskazuje podobieństwa i różnice
między muzeum a skansenem
1
Pamiątki i tradycje
rodzinne.
 podręcznik, s. 45–48  znaczenie pamiątek rodzinnych
 zeszyt
 pojęcie rodu
 drzewo
 tradycje rodzinne jako czynnik łączący
genealogiczne
członków rodziny
 sposoby podtrzymywania tradycji
 genealogia jako nauka badająca
historię rodziny
 drzewo genealogiczne – sposób
przedstawienia historii rodziny
1.4.

1
Czas w historii.
Obliczanie czasu w
historii.




 wyjaśnia, dlaczego historyk powinien
czerpać informacje z różnych źródeł
historycznych
 charakteryzuje nowoczesne metody
badawcze
 dostrzega rolę, jaką odgrywają muzea,
skanseny i archiwa w dziedzinie ochrony
źródeł historycznych
 odpowiada, dlaczego zabytki podlegają
ochronie prawnej
 tłumaczy, w jaki sposób chroni się źródła
historyczne i zabytki
 wskazuje, gdzie znajduje się najbliższe
muzeum
 objaśnia, w jaki sposób należy
zachowywać się w muzeum
wskazuje na znaczenie pamiątek
 wskazuje sposoby kultywowania
rodzinnych i podaje ich przykłady
rodzinnych tradycji
wyjaśnia, czym jest ród
 przygotowuje drzewo genealogiczne
swojej najbliższej rodziny
omawia, w jaki sposób kultywowanie
tradycji umacnia poczucie wspólnoty w  znajduje w internecie strony, które
rodzinie
zawierają informacje pomocne przy
tworzeniu drzewa genealogicznego
określa, czym zajmuje się genealogia
 wymienia i opisuje rodzinne pamiątki i
tłumaczy, czym jest drzewo
tradycje
genealogiczne
ROZDZIAŁ III: CZAS I MAPA W HISTORII
I.
 podręcznik, s. 52–58  chronologia i przedmiot jej badań
 wyjaśnia termin chronologia
 zeszyt
 kronika jako chronologiczny zapis
 wskazuje narodziny Jezusa z
wydarzeń
Nazaretu jako początek naszej ery
 oś czasu
 oś czasu i umieszczanie na niej dat
 odczytuje skróty: p.n.e. i n.e.
 podział czasu na okresy p.n.e. i n.e.
 określa czas trwania wieku i
tysiąclecia
 cyfry rzymskie oraz ich arabskie
odpowiedniki
 zapisuje liczby arabskie cyframi
rzymskimi
 terminy: data, era, epoka historyczna,
tysiąclecie, wiek
 rysuje oś czasu i umieszcza na niej
daty
 epoki historyczne: starożytność,
średniowiecze, nowożytność,
 porządkuje daty w sposób
współczesność, oraz ich daty
chronologiczny
graniczne
 posługuje się terminami: data, era,
epoka historyczna, tysiąclecie, wiek,
 inne sposoby rachuby czasu
prehistoria
 wymienia epoki historyczne
I.
 podręcznik, s. 59–63  obliczanie upływu czasu między
 oblicza, ile czasu upłynęło między
poszczególnymi wydarzeniami
poszczególnymi wydarzeniami
 zeszyt
 określanie wieku wydarzeń
 ustala, w którym wieku rozegrało się
 oś czasu
dane wydarzenie
 podział czasu na wieki i półwiecza
-3-
 wyjaśnia terminy: rocznik, kronika
 wymienia daty graniczne epok
historycznych
 wskazuje wydarzenia, które oznaczają
początek i koniec poszczególnych epok
historycznych
 krótko charakteryzuje poszczególne
epoki historyczne
 przedstawia system rachub czasu
stosowany przez muzułmanów
1
 podaje genezę zabaw sylwestrowych
1
 wskazuje daty graniczne wieków i
tysiącleci
 określa datę danego wydarzenia,
używając wyrażeń I połowa lub II
połowa danego wieku
 umieszcza daty na osi czasu
Czytamy mapę i plan.
 podręcznik, s. 66–68  kartografia jako nauka
 zeszyt
 podobieństwa i różnice między mapą
a planem
 mapa Polski
 znaczenie mapy w pracy historyka
 skala i legenda mapy
 informacje, jakie można odczytać z
mapy
 podobieństwa i różnice między
mapami historycznymi a
geograficznymi
 najstarsze mapy świata
Życie pierwszych ludzi.




Pierwsze cywilizacje




II.
3.2
 wyjaśnia termin kartografia
 tłumaczy, czym są skala i legenda
mapy
 omawia, z jakich elementów składa się
mapa historyczna
 odróżnia mapę od planu
 porównuje mapy geograficzne i
historyczne
 odczytuje z mapy podstawowe
informacje
ROZDZIAŁ IV: Z NAJDAWNIEJSZYCH DZIEJÓW
I.
podręcznik, s. 72–77  pochodzenie człowieka
 umieszcza na osi czasu przybliżone
II.
daty pojawienia się praludzi i homo
zeszyt
 epoka kamienia, epoka brązu, epoka
sapiens
żelaza
oś czasu
 wskazuje na mapie tereny, na których
 życie człowieka pierwotnego
mapa
pojawili się przodkowie człowieka, i
 różnice między koczowniczym a
określa kierunki ich wędrówki
osiadłym trybem życia
 omawia znaczenie umiejętności
 początki rolnictwa i udomowienie
rozpalania ognia dla praludzi
zwierząt
 wymienia narzędzia, którymi
 sposoby wytapiania żelaza dawniej i
posługiwali się praludzie
dziś
 porównuje koczowniczy i osiadły tryb
życia
 przedstawia dokonania, które
umożliwiły człowiekowi przejście do
osiadłego trybu życia
 opowiada o początkach rolnictwa,
pierwszych narzędziach rolniczych i
udomowieniu zwierząt
 wyjaśnia, czym była ziemianka
I.
podręcznik, s. 78–83  termin cywilizacja
 umieszcza na osi czasu daty
II.
(w tym tekst
powstania pierwszych państw
 pierwsze miasta-państwa
źródłowy,
sumeryjskich
 Egipt i Mezopotamia jako miejsca
s. 80)
 wskazuje na mapie rzeki Eufrat,
powstania najstarszych cywilizacji
Tygrys i Nil oraz miasto Babilon
zeszyt
 życie w dolinach wielkich rzek
oś czasu
 wyjaśnia, kim byli Sumerowie
 kultura i sztuka pierwszych cywilizacji
mapa
 wymienia najważniejsze osiągnięcia
 podział społeczeństwa w starożytnym
pierwszych cywilizacji: system
Egipcie
nawadniający, koło, koło garncarskie,
-4-
 wskazuje na mapie historyczne stolice
Polski
 omawia rolę mapy w poznawaniu
przyczyn i przebiegu wydarzeń
historycznych
 wyjaśnia, czym jest orientacja mapy
 opisuje, jak dawniej wyglądały mapy i na
tej podstawie porównuje, jakie
wyobrażenie o świecie mieli ludzie w
przeszłości, a jakie mają dzisiaj
 podaje przykład zastosowania GPS
1
 omawia, jak zmieniał się wygląd
człowieka
 wyjaśnia, co oznaczają nazwy: epoka
kamienia, epoka brązu, epoka żelaza
 określa, jakie znaczenie dla rozwoju
społeczności ludzkich miało posługiwanie
się mową
 porównuje życie praludzi z życiem
współczesnego człowieka
 wymienia pierwsze uprawiane przez
człowieka zboża oraz pierwsze
hodowane przez niego zwierzęta
 tłumaczy termin dymarka
 przedstawia dawne i współczesne
sposoby wytopu żelaza
1
 wyjaśnia, dlaczego pierwsze cywilizacje
powstały nad wielkimi rzekami
 omawia sposób działania kanałów
nawadniających
 przedstawia najważniejsze osiągnięcia
mieszkańców Mezopotamii –
sześćdziesiątkowy system liczenia,
jednolite jednostki miar i wag, obliczanie
kątów, mierzenie czasu
1
 terminy: mumia, sarkofag, piramida,
faraon, kanał nawadniający
 znaczenie odkrycia skarbu
Tutenchamona dla historyków
Od hieroglifów do
alfabetu.




Demokratyczne Ateny.
 podręcznik, s. 94–
100
(w tym tekst
źródłowy,
s. 97)
 zeszyt
 mapa starożytnej
Grecji
podręcznik, s. 86–90
zeszyt
oś czasu
mapa






powstanie pisma i jego znaczenie
pismo obrazkowe i klinowe
hieroglify egipskie
pismo alfabetyczne
historia materiałów pisarskich
współczesne pismo obrazkowe
I.
II
III.
9.1
szkło, cegłę, kalendarz
 podaje nazwy warstw społecznych
starożytnego Egiptu
 tłumaczy terminy: mumia, sarkofag,
piramida, faraon, Babilon,
Mezopotamia
 umieszcza na osi czasu przybliżone
daty wynalezienia pisma i powstania
pierwszego pisma alfabetycznego
 odnajduje na mapie obszar, na którym
po raz pierwszy zastosowano pismo
 przedstawia różne rodzaje pisma:
obrazkowe, klinowe i alfabetyczne
 wyjaśnia, jakie znaczenie miało
wynalezienie pisma dla rozwoju
cywilizacyjnego człowieka
 wskazuje egipskie pismo hieroglificzne
jako przykład pisma obrazkowego
 prezentuje charakterystykę i historię
pisma klinowego
 wskazuje Fenicjan jako twórców pisma
alfabetycznego
 tłumaczy, że alfabety grecki i łaciński
stanowią podstawę, z której wywodzą
się alfabety używane współcześnie w
Europie
 omawia ogólnie historię książki i
piśmiennictwa – od glinianej tabliczki
do czytnika książek elektronicznych
ROZDZIAŁ V: W STAROŻYTNEJ GRECJI
I.
 antyczna Grecja jako kraj żeglarzy
 wskazuje na mapie starożytną Grecję i
II.
Ateny
 położenie geograficzne Grecji
III.
 omawia położenie geograficzne Grecji
 terminy: Hellada, Hellenowie, wielka
9.2.
i jego wpływ na zajęcia ludności
kolonizacja, kolonia, Akropol, agora,
greckiej
demokracja, polis
 wyjaśnia terminy: Hellada, Hellenowie,
 Ateny jako przykład greckiej polis
wielka kolonizacja, kolonia, Akropol,
 Perykles – najwybitniejszy przywódca
agora, demokracja, polis
demokratycznych Aten
 wymienia cechy charakterystyczne
 cechy charakterystyczne demokracji
demokracji ateńskiej
ateńskiej
 opowiada o osobie i rządach
 porównanie demokracji ateńskiej i
Peryklesa
współczesnej demokracji
 tłumaczy, jaką rolę w Atenach
przedstawicielskiej
odgrywał sąd skorupkowy
 działanie sądu skorupkowego
-5-
 charakteryzuje warstwy społeczne
starożytnego Egiptu
 wymienia najważniejsze zabytki
Mezopotamii i Egiptu
 wyjaśnia, jakie znaczenie miało
wynalezienie pisma dla historii jako nauki
 wymienia co najmniej kilka alfabetów
wywodzących się z alfabetów łacińskiego
i greckiego
 wylicza materiały pisarskie, których
używano w starożytności
 tłumaczy, czym są piktogramy i w jakim
celu się je stosuje współcześnie
1
 omawia znaczenie kontaktów zamorskich
dla starożytnych Greków
 wyjaśnia, czym była wielka kolonizacja, i
wskazuje na mapie jej kierunki
 tłumaczy, na czym polegała wyjątkowość
greckiej polis
 ocenia postępowanie Peryklesa i
uzasadnia swoją opinię
 podaje cechy, które powinny wyróżniać
dobrego polityka i obywatela
 porównuje demokrację ateńską ze
współczesną demokracją
przedstawicielską
 przedstawia, w jaki sposób działał sąd
skorupkowy i dlaczego odgrywał on
ważną rolę w demokracji ateńskiej
1
Teatr w starożytnej Grecji.  podręcznik, s. 101–
104
(w tym tekst
źródłowy,
s. 103)
 zeszyt
 oś czasu
 geneza teatru greckiego
 najważniejsi tragedio- i
komediopisarze greccy
 przebieg konkursów teatralnych
 budowa greckiego amfiteatru
 teatr współcześnie
I.
II.
III.
9.2
Bogowie, mity i uczeni.
 podręcznik, s. 105–
111
(w tym tekst
źródłowy,
s. 109)
 zeszyt
 terminy: politeizm, mit, heros, filozofia
 najważniejsi greccy bogowie: Zeus,
Hera, Posejdon, Afrodyta, Atena,
Hades, Hefajstos, Ares, Apollo,
Hermes
 dwanaście prac Heraklesa
 Homer i przypisywane mu dzieła
 starożytna Grecja ojczyzną filozofii
 osiągnięcia starożytnych Greków
II.
III.
9.2
Na greckim stadionie.
 podręcznik, s. 114–
116
 zeszyt
 oś czasu
 terminy: olimpiada, igrzyska
olimpijskie
 rola sportu w starożytnej Grecji
 tradycje starożytnych igrzysk we
współczesnych olimpiadach
I.
9.2
 umieszcza na osi czasu wiek, w
którym narodził się teatr w antycznej
Grecji
 opowiada, w jaki sposób powstał
starożytny teatr
 tworzy krótką wypowiedź na temat
Sofoklesa
 omawia znaczenie teatru dla
antycznych Greków
 wymienia rodzaje sztuk granych w
teatrze greckim (komedia, tragedia)
 przedstawia cechy charakterystyczne
teatru greckiego
 opisuje przebieg konkursów
teatralnych w starożytnej Grecji
 przedstawia wierzenia starożytnych
Greków
 opisuje, jak antyczni Grecy wyobrażali
sobie bogów
 wymienia najważniejszych greckich
bogów (Zeus, Hera, Posejdon,
Afrodyta, Atena, Hades, Hefajstos,
Ares, Apollo, Hermes)
 wyjaśnia terminy: politeizm, mit, heros,
filozofia
 opowiada o Homerze i jego dziełach
 tłumaczy, czym zajmują się filozofowie
 podaje najważniejsze osiągnięcia
starożytnych Greków






-6-
 określa różnice między tragedią i
komedią
 wymienia najważniejszych greckich
dramatopisarzy
 porównuje teatr w starożytnej Grecji z
teatrem współczesnym
 opisuje elementy, z których zbudowany
był grecki amfiteatr
 wyjaśnia, dlaczego dramaty antycznych
twórców są wystawiane współcześnie
 wskazuje, gdzie znajduje się najbliższy
teatr
 porównuje wierzenia Greków z innymi
poznanymi religiami
 wymienia atrybuty greckich bogów
 opowiada co najmniej jeden mit grecki
 podaje przykłady prac Heraklesa
 przedstawia główne wątki „Iliady” i
„Odysei”
 wyjaśnia, co oznacza wyrażenie koń
trojański
 wskazuje przykłady dzieł sztuki
współczesnej, które nawiązują do
greckich mitów
 omawia dokonania Sokratesa, Platona i
Arystotelesa w filozofii oraz Hipokratesa
w medycynie
 ocenia, jakie znaczenie dla
współczesnych ludzi mają osiągnięcia
starożytnych Greków
podaje rok i wiek pierwszych igrzysk
 przedstawia rolę igrzysk olimpijskich we
olimpijskich oraz umieszcza tę datę na
współczesnym świecie
osi czasu
 wymienia nazwiska najsłynniejszych
przedstawia przebieg antycznych
polskich olimpijczyków
igrzysk
 wyjaśnia, czym był gimnazjon i jakie miał
dostrzega podobieństwa i różnice
znaczenie dla sprawności fizycznej
między igrzyskami w starożytnej Grecji
antycznych Greków
a współczesnymi olimpiadami
 podaje rok pierwszych nowożytnych
igrzysk olimpijskich i określa wiek tego
omawia rolę sportu w życiu
starożytnych Greków
zdarzenia
wymienia dyscypliny pięcioboju
 tłumaczy, co oznacza pięć okręgów na
olimpijskiego
fladze olimpijskiej
określa, gdzie odbywały się
 wskazuje, jak termin olimpiada
najsłynniejsze igrzyska organizowane
rozumiano w starożytności, i objaśnia, co
1
1
1
na cześć Zeusa
Rzym – droga do potęgi.
 podręcznik, s. 120–
124
 zeszyt
 oś czasu
 mapa Imperium
Rzymskiego
Osiągnięcia starożytnych
Rzymian.
 podręcznik, s. 125–
129
 zeszyt
ROZDZIAŁ VI: W STAROŻYTNYM RZYMIE
I.
 geneza państwa rzymskiego, legenda
 umieszcza na osi chronologicznej daty
II.
o Romulusie i Remusie
założenia Rzymu oraz zabójstwa
III.
Juliusza Cezara, a także określa, w
 ustrój republiki rzymskiej
9.3
którym wieku rozegrały się
 społeczeństwo starożytnego Rzymu
poszczególne wydarzenia
 droga Rzymu do potęgi
 wskazuje na mapie Rzym, Kartaginę i
 postać Juliusza Cezara
Półwysep Apeniński oraz największy
 Imperium Rzymskie i jego zasięg
zasięg terytorialny Imperium
terytorialny
Rzymskiego
 legionista jako żołnierz rzymskiej
 przedstawia legendarne początki
piechoty
starożytnego Rzymu
 ślady Imperium Rzymskiego
 omawia różne typy ustrojów państwa
zachowane do czasów
rzymskiego: królestwo, republikę,
współczesnych
cesarstwo
 wyjaśnia terminy: republika,
zgromadzenie ludowe, senat, cesarz,
prowincja
 omawia zróżnicowanie społeczeństwa
rzymskiego, zwracając szczególną
uwagę na pozycję niewolników
 na podstawie ilustracji wymienia
elementy stroju i uzbrojenia
rzymskiego legionisty
I.
 kultura i sztuka starożytnego Rzymu
 wyjaśnia, kim byli gladiatorzy
II.
jako kontynuacja dokonań antycznych
 wymienia osiągnięcia antycznych
III.
Greków
Rzymian w architekturze i
9.3
 terminy: bazylika, gladiator, kodeks
budownictwie: Forum Romanum,
Panteon, Koloseum, akwedukty, drogi,
 prawo rzymskie i jego znaczenie dla
łuki triumfalne, termy
współczesnego prawa europejskiego
 odpowiada, dlaczego dla starożytnych
 osiągnięcia starożytnych Rzymian w
Rzymian ważne było budowanie dróg
dziedzinie architektury i budownictwa
(Forum Romanum, Panteon,
 wskazuje prawo rzymskie jako
Koloseum, akwedukty, drogi, łuki
podstawę współczesnego prawa
triumfalne, termy)
 tłumaczy terminy: bazylika, kodeks
 opowiada, czym były Prawo XII tablic i
Kodeks Justyniana
-7-
oznacza on współcześnie
 wylicza zasady, których powinni
przestrzegać sportowcy podczas
rywalizacji
 wyjaśnia, czym jest Wilczyca kapitolińska
 wymienia przyczyny upadku republiki
rzymskiej
 porównuje ustrój republiki rzymskiej ze
współczesną demokracją
 podaje różnice między republiką a
cesarstwem
 przedstawia zasługi Juliusza Cezara i
dokonuje oceny tej postaci
 tłumaczy, czym są języki romańskie i
jakie jest ich pochodzenie
 opisuje elementy stroju i uzbrojenia
rzymskiego legionisty
1
 wskazuje cechy rzymskiego budownictwa
 omawia najważniejsze osiągnięcia
architektoniczne Rzymian
 opisuje, w jaki sposób antyczni
Rzymianie budowali drogi
 odnajduje przykłady zapisów z prawa
rzymskiego obowiązujących w
dzisiejszym prawodawstwie oraz określa
ich znaczenie
 wyjaśnia, dlaczego spisanie prawa przez
antycznych Rzymian miało wielkie
znaczenie dla cywilizacji europejskiej
 tłumaczy, dlaczego z rzymskich zasad
prawnych korzystamy do dnia
dzisiejszego
 porównuje rozrywki starożytnych Greków
i Rzymian
1
 ocenia, jakie znaczenie dla
współczesnych ludzi mają osiągnięcia
antycznych Rzymian
Początki chrześcijaństwa

 podręcznik, s. 132–
136
(w tym tekst
źródłowy,
s. 133)
 zeszyt
 oś czasu
 mapa Imperium
Rzymskiego
 politeistyczne wierzenia starożytnych
Rzymian
 Jezus z Nazaretu jako twórca nowej
religii monoteistycznej
 przyczyny prześladowania chrześcijan
w starożytnym Rzymie
 rozwój chrześcijaństwa i zakończenie
prześladowań
 terminy: Ewangelia, Mesjasz, apostoł,
poganin, Biblia, Stary i Nowy
Testament
 znaki pierwszych chrześcijan:
chrystogram i ryba
 różne odłamy chrześcijaństwa
 Watykan jako siedziba głowy
współczesnego Kościoła katolickiego
I.
II.
III.
9.4.
 umieszcza na osi czasu rok
zakończenia prześladowań
chrześcijan w starożytnym Rzymie i
ustala wiek tego wydarzenia
 wskazuje na mapie Palestynę
 przedstawia, kim byli Jezus z
Nazaretu i Konstantyn Wielki
 wyjaśnia terminy: Mesjasz, apostoł,
poganin, Biblia, Stary i Nowy
Testament
 określa, kiedy i gdzie narodziło się
chrześcijaństwo
 opowiada o początkach
chrześcijaństwa w Palestynie
 wymienia najważniejsze zasady nauki
Jezusa z Nazaretu
 wylicza przyczyny prześladowań
chrześcijan w starożytnym Rzymie
 omawia proces rozprzestrzeniania się
chrześcijaństwa w Imperium
Rzymskim
 porównuje wierzenia Rzymian i
starożytnych Greków
 przedstawia związki chrześcijaństwa z
judaizmem
 tłumaczy, jakie znaczenie miała
działalność apostołów dla
rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w
Imperium Rzymskim
 wyjaśnia, czym jest Ewangelia
 opisuje znaki pierwszych chrześcijan
 prezentuje sylwetkę Nerona
 ocenia decyzję Konstantyna Wielkiego o
zakończeniu prześladowań chrześcijan w
antycznym Rzymie
 opowiada, co wydarzyło się w roku 1054
 nazywa różne odłamy chrześcijaństwa
 wymienia wydarzenia związane z historią
Żydów w Polsce
 tłumaczy, dlaczego Watykan jest
miejscem ważnym dla katolików
Pełne opanowanie wymagań sformułowanych w podstawie programowej jest warunkiem koniecznym do wystawienia uczniowi oceny celującej.
-8-
1
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA

W oparciu o Wewnątrzszkolny System Oceniania oraz akty prawne wyższego rzędu ustala się następujące zasady oceniania z przedmiotu historia i społeczeństwo.

Nauczyciel na pierwszych zajęciach przedmiotu w nowym roku szkolnym zapoznaje uczniów z Przedmiotowym Systemem Oceniania (PSO) z historii. Informacja
ma postać ustną i dotyczy:
wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen,
kryteriów oceniania,
form i narzędzi sprawdzania wiadomości i umiejętności,
częstotliwości sprawdzania i oceniania,
minimalnej liczbie ocen z przedmiotu,
zasad wystawiania ocen semestralnych i rocznych,
zasad poprawiania ocen,
zasad dotyczących zaliczenia sprawdzianu, na którym uczeń był nieobecny,
informacji o zajęciach dodatkowych, na których uczeń może uzyskać pomoc ze strony nauczyciela,
warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana ocenie z danych zajęć edukacyjnych.











Informacje dotyczące PSO znajdują się na stronie internetowej szkoły, zapoznanie się z PSO uczniowie i rodzice poświadczają podpisem (uczniowie na lekcji,
rodzice podczas pierwszego w roku szkolnym zebrania).

Formy i metody sprawdzania wiedzy: Ocenianiu podlegają następujące formy pracy ucznia:
domowa,

Sprawdzian to określenie stopnia opanowania materiału z zakresu części lub całego działu programowego. Sprawdzian zawsze jest poprzedzony powtórzeniem,
zapowiedziany przynajmniej na tydzień przed wyznaczonym terminem i zapisany w dzienniku. Nauczyciel zapowiadając sprawdzian podaje jednocześnie zakres
-9-
obowiązującego materiału. Obowiązkiem ucznia jest przystąpienie do sprawdzianu. Wprowadza się notę „nb” w przypadku nie napisania sprawdzianu przez ucznia
w wyznaczonym terminie (symbol ten nie jest oceną, a jedynie informacją dotycząca systematyczności pracy). Czas przewidziany na przystąpienie do napisania
zaległej pracy wynosi dwa tygodnie od powrotu ucznia do szkoły lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu uczeń pisze
sprawdzian na najbliższej lekcji. Odpowiedzi prac pisemnych są punktowane. Przy przeliczeniu punktów przyjmuje się następującą skalę:






100% - cel
99% - 85%- bdb
84%- 75%- db
74%- 50%- dst
49%-25%- dop
< 25%- ndst
6. Nauczyciel jest zobowiązany do oddania sprawdzonych i ocenionych sprawdzianów do dwóch tygodni od daty przeprowadzenia a kartkówek do tygodnia od daty
przeprowadzenia. W trakcie sprawdzianów i kartkówek, uczeń zobowiązany jest do zachowania szczególnej dyscypliny. W przypadku kontaktowania się uczniów między
sobą w czasie pisania, nauczyciel ma prawo do obniżenia oceny.
7. Kartkówka to rodzaj pracy pisemnej sprawdzającej stopień przyswojenia materiału z ostatnich trzech lekcji lub ostatniej jednostki lekcyjnej. Stosuje się ją w zależności
od potrzeb nauczyciela, bez konieczności wcześniejszej powtórki i zapowiedzi. Wprowadza się notę „nb” w przypadku nie napisania kartkówki przez ucznia (symbol ten nie
jest oceną, a jedynie informacją dotycząca systematyczności pracy). Czas przewidziany na przystąpienie do napisania zaległej pracy wynosi tydzień od powrotu ucznia
do szkoły lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu postępuje się jak w wypadku sprawdzianu (pkt. 4 PSO). Odpowiedzi będą
punktowane i procentowo przeliczane na oceny. Przy przeliczaniu punktów na oceny nauczyciel ustali skalą przybliżoną od proporcji obowiązującej przy sprawdzianach.
8. Odpowiedź ustna: Nauczyciel ma prawo do sprawdzenia wiedzy ucznia w formie ustnej z trzech ostatnich jednostek lekcyjnych. Przy odpowiedzi ustnej, ocenianiu
podlegają poziom merytoryczny, poprawne stosowanie terminów i nazw historycznych oraz kultura wypowiedzi. Wystawiając ocenę za wypowiedź ustną nauczyciel
dokonuje jej uzasadnienia. Dwukrotnie w ciągu półrocza uczeń ma prawo złościć nieprzygotowanie do odpowiedzi, dokonuje tego w części organizacyjnej zajęć, czyli przed
przystąpieniem nauczyciela do sprawdzenia wiedzy uczniów. Nieprzygotowanie nie obejmuje zapowiedzianych prac pisemnych oraz lekcji powtórzeniowych.
9. Prowadzenie zeszytu: Zeszyty przedmiotowe z historii sprawdzane są według schematu:
 systematyczność prowadzenia zeszytu (kompletność notatek- brak jednej lekcji -1 pkt., zadań domowych) - 5 pkt.
 estetyka - 5 pkt.






10 -celujący
9 - bardzo dobry
8, 7 - dobry
6 -dostateczny
5 -dopuszczający
4-0 -niedostateczny
- 10 -
10. Praca na lekcji: Nauczyciel może ocenić aktywność ucznia na lekcji. Systematyczność pracy na lekcji ucznia można oceniać znakiem plus (+), znakiem minus (-).

5 plusów otrzymane przez ucznia to ocena celująca (za aktywność w czasie lekcji),

trzy minusy to ocena niedostateczna.
 Referat jest samodzielną pracą ucznia, który korzystając z różnych źródeł informacji dokonuje opracowania danego zagadnienia, a następnie prezentuje efekty
swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel może zadawać uczniowi pytania z zakresu referowanego materiału. Referaty oceniane są według schematu:

Zawartość merytoryczna 5 pkt.
Sposób prezentacji 3 pkt.
Pytanie dotyczące referowanego zagadnienia 3pkt.
Różnorodność źródeł do których dotarł uczeń 3 pkt.





14-13- celujący
12-11- bardzo dobry
10-9- dobry
8-7- dostateczny
6-5- dopuszczający


12. Zadania domowe: Obowiązkiem ucznia jest systematyczne odrabianie prac domowych. Zadając pracę domową nauczyciel określa wymagania formalne związane z jej
wykonaniem. Uczeń ma obowiązek przestrzegać terminu i sposobu wykonywania pracy domowej. Znak graficzny, tzw. „parafka” oznacza, że nauczyciel sprawdził
wykonanie pracy, ale nie sprawdził jej zawartości merytorycznej. Niewykonanie pracy domowej zostaje odnotowane w dzienniku przez nauczyciela symbolem „bzd”, który
oznacza brak zadania domowego. Dwukrotnie w ciągu półrocza uczeń ma prawo zgłosić brak zadania, dokonuje tego w części organizacyjnej zajęć, czyli przed
sprawdzeniem przez nauczyciela odrobionych prac domowych. Trzeci i każdy kolejny brak zadania skutkuje oceną niedostateczną. Uczeń ma możliwość poprawienia oceny
z zadania domowego w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. W wypadku stwierdzenia przez nauczyciela, że uczeń wykonał zadanie domowe niesamodzielnie, zadanie
taki nie będzie ocenione. Elementy brane pod uwagę przy ocenie pracy domowej:


właściwa treść zadania
wykonanie i estetyka.
13. Udział w konkursach: Uczniowie, którzy biorą udział w konkursach historycznych i otrzymali przynajmniej 70% punktów możliwych do zdobycia otrzymują ocenę
celującą(ocenianie bieżące).
- 11 -
14. Ocena plakatu i pracy plastycznej:
oceny
Celująca
Bardzo dobra
Dobra
Dostateczna
Dopuszczająca
Niedostateczna
przekaz
pomysł
wykonanie
Jasny, zrozumiały, jednoznaczny.
właściwie dobrana symbolika
Oryginalny, niepowtarzalny,
dowcipny
Przemyślana kompozycja, robi wrażenie
na odbiorcy, ciekawy pod względem
użytej techniki, wymagał dużego nakładu
pracy
Jasny
Ciekawy
Poprawna kompozycja, bardzo starannie
wykonana
Niejednoznaczny, budzący wątpliwości
Stereotypowy, schematyczny
Poprawna kompozycja, staranne
wykonanie
Trudny do wyjaśnienia
Wyraźny brak koncepcji
Nie robi dobrego wrażenia na odbiorcy,
nijaki, niestarannie wykonany
Nieczytelny, niejasny bądź wulgarny,
narusza uczucia odbiorcy
Pomysł skopiowany z mediów, brak
własnej interpretacji
Niedokończony, nieestetyczny,
niestaranny
Nieczytelny
Brak pomysłu
Niedbale wykonany, zniszczony,
potargany, pognieciony, nieczytelny
15. Tryb i warunki poprawy oceny cząstkowej: Uczeń ma prawo do poprawy każdej oceny cząstkowej. Ocenę można poprawiać tylko jeden raz. Czas przeznaczony na
poprawę oceny wynosi dwa tygodnie od daty otrzymania lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu nauczyciel może wyrazić
zgodę w uzasadnionych przypadkach. Uczeń dokonuje poprawy oceny na zajęciach dodatkowych lub w sposób określony przez nauczyciela. Ocena poprawiona zostaje
wpisana do dokumentacji szkolnej (dziennik lekcyjny). Nauczyciel wstawia ocenę cząstkową za pomocą średniej ważonej. Dla obliczania średniej ważonej przyjęto
następujące wagi ocen:
- waga 3 (sprawdziany),
- waga 2 (kartkówki, odpowiedzi ustne),
- waga 1 (pozostałe oceny).
- 12 -
16. Przyjęto poniższe wartości ocen cząstkowych uwzględniających plusy i minusy:
ocena
wartość oceny
1
1,00
-2
1,75
2
2,00
+2
2,50
-3
2,75
3
3,00
+3
3,50
-4
3,75
4
4,00
+4
4,50
-5
4,75
5
5,00
+5
5,50
6
6,00
- 13 -
17. Oceny za I półrocze wystawia się uwzględniając średnią ważoną ocen cząstkowych, zawartych w następujących progach:
próg
ocena
celujący
>5,75
bardzo dobry
>4,75
dobry
>3,75
dostateczny
>2,75
dopuszczający
>1,50
niedostateczny
<1,50
18. Oceny roczne wystawia się uwzględniając średnią ważoną ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w całym roku szkolnym, zawartych w następujących progach:
próg
ocena
celujący
6,00- 5,51
bardzo dobry
5,50- 4,51
dobry
4,50- 3,51
dostateczny
3,50- 2,51
dopuszczający
2,50- 1,51
niedostateczny
<1,5
19. Procedury uzyskania oceny lepszej niż wystawiona ocena klasyfikacyjna lub końcowa: W przypadku, kiedy uczeń chce uzyskać wyższą niż wystawiona ocenę
klasyfikacyjną lub końcową, informuje o tym uczącego, który wyznacza uczniowi termin podwyższenia oceny. Uzyskanie oceny wyższej niż przewidywana odbywa się w
formie pisemnej (test) lub ustnej i obejmuje zakres całego półrocza. Wynik jest ostateczny.
- 14 -
20. Monitorowanie pracy ucznia: Odbywa się przez jasne określanie celów i zadań lekcji, zachęcanie do wyrażania własnych przemyśleń, ocen i opinii, uczenie
dokonywania trafnej samooceny, samodzielne/ koleżeńskie sprawdzanie wykonywanych zadań, mobilizowanie do dokonywania analizy własnej pracy, ukazywanie mocnych
stron osiąganych efektów, pracę metodą projektów, pracę w zespołach.
21.Wszystkie kwestie nieujęte w powyższym dokumencie reguluje Statut szkoły oraz odrębne przepisy.
mgr Magdalena Piechota
- 15 -
Ogólne kryteria oceniania z historii i społeczeństwa w klasie IV
Ocena celująca
Otrzymuje uczeń, który spełnia jedno z poniższych kryteriów:
- jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim,
- opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności zapisanych w podstawie programowej historii w danej klasie,
-biegle wykorzystuje zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu problemów,
-twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania,
-aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,
-jest inicjatorem rozwiązywania problemów i zadań,
-potrafi samodzielnie dotrzeć do różnych źródeł oraz informacji i w oparciu o nie rozszerzyć swą wiedzę historyczną,
-potrafi na forum klasy zaprezentować wyniki swojej pracy,
-zna i rozumie podstawowe pojęcia historyczne i poprawnie ich używa,
-posługuje się poprawną polszczyzną,
-wykazuje zainteresowanie przedmiotem, czyta książki o tematyce historycznej,
-z powodzeniem uczestniczy w konkursach historycznych na poziomie klasy czwartej,
-jest systematyczny, obowiązkowy i pilny,
-wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy, zawsze ma odrobione zadania domowe,
-uczestniczy i odnosi sukcesy w konkursach historycznych na poziomie klasy czwartej.
Ocena bardzo dobra
Uczeń:
-opanował zdecydowaną większość wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową historii w danej klasie,
-dociera samodzielnie do źródeł i informacji wskazanych przez nauczyciela,
-aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,
-samodzielnie rozwiązuje zadania i potrafi zaprezentować ich wyniki na forum klasy,
-jest systematyczny, obowiązkowy i pilny,
-wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy, zawsze ma odrobione zadania domowe,
-potrafi uporządkować swoją wiedzę i właściwie wykorzystać,
-uczestniczy w konkursach historycznych na poziomie klasy czwartej.
Ocena dobra
Uczeń:
-opanował wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania w klasie IV w stopniu zadowalającym,
-aktywnie uczestniczy w lekcji,
- 16 -
-podstawowe zadania i problemy rozwiązuje samodzielnie lub w przypadku zadań trudniejszych pod kierunkiem nauczyciela,
-dostrzega przyczyny i skutki wydarzeń historycznych,
-prawidłowo prowadzi zeszyt przedmiotowy,
-odrabia zadania domowe.
Ocena dostateczna
Uczeń:
-opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień przewidzianych w programie klasy IV,
-potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji,
-w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadowalającym,
-potrafi wykonywać proste zadania.
Ocena dopuszczająca
Uczeń:
-posiada poważne braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości dalszej nauki,
-przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności,
-zadania wykonuje chętnie w miarę swoich możliwości,
-konstruuje krótkie dwu, trzyzdaniowe odpowiedzi.
Ocena niedostateczna
Uczeń:
-nie opanował podstawowych wiadomości, a braki są na tyle duże, że uniemożliwiają mu kontynuację
-nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o niewielkim stopniu trudności wykonać najprostszych zadań.
mgr Magdalena Piechota
- 17 -
- 18 -