ANDRZEJKI

ANDRZEJKI
SCENARIUSZ
Stoliki w klasie ustawione są w kształt podkowy. Na stołach obrusy, świeczniki; pomieszczenie
słabo oświetlone, półmrok, zapalonych 7 świec, zapach kadzidełek, ściany udekorowane
skręconymi paskami kolorowej bibułki; wtajemniczenie.
Rekwizyty i pomoce przygotowane są w sali przed imprez - plakaty, miska z wodą, duŜy klucz,
wosk, nocna lampka, 4 kubeczki, obrączka, krzyŜyk, wstąŜka, lampka nocna, gałązki wiśni,
ilustracje z kwiatami, losy z narysowanymi na nich symbolami i opisem ich znaczeń („Słownik
symboli” i „Leksykon symboli”), gałązka drzewa, karty do gry, słodycze, magnetofon i kasety,
płyty z muzyką. Na gości czekają uczennice przebrane za wróŜki.
W oddali słychać narastający szum wiatru. Wbiegają dzieci, które rozglądają się i machając
pelerynami rozbiegają się po sali. Szum wiatru milknie.
WróŜka zaprasza do wspólnej zabawy. Czarowanie nastroju – róŜdŜką oraz słowami wiersza:
Dziś na moje rozkazanie,
miły nastrój niech się stanie
Uśmiech dzisiaj niech zagości
w oczach, sercach naszych gości.
Zaklęcie:
Bawmy dzisiaj się wesoło
Raz wokoło, raz wokoło
Wszyscy:
„Święty Andrzeju daj nam znać, co się z nami będzie dziać”.
Uczennica 1: W Wigilię św. Andrzeja wszyscy wróŜymy sobie, zgadujemy, co los przyniesie
mnie
i Tobie.
Uczennica 2: Przybyliśmy tu do Was nasi mili, byście się z nami pobawili. Pośpiewali,
powróŜyli, miło i wesoło czas spędzili.
Zaproszenie do zabawy.
Uczennica: Czy chcecie uczestniczyć w andrzejkowych ‘czarach-marach’, które wspólnie
urządzimy dzisiaj?
Dzieci odpowiadają.
Aby wszystkie wróŜby się powiodły musimy zaśpiewać zaklęcie, które z pewnością w tym
nam pomoŜe. Powtarzajcie za mną:
Dzieci powtarzają za uczennicą.
Z Andrzejem i Katarzyną
Cuda róŜne nam się czynią,
WróŜby, magia, przepowiednie,
Przy nich wiedza nasza blednie.
Co Ci wkrótce los przyniesie,
Czy Cię czeka pełna kieszeń?
Wszystko z nami sprawdzić moŜesz,
Przepowiednia prawdę powie,
Do zabawy zapraszamy,
WróŜby zaraz zaczynamy
Uczennica przybliŜa gościom tradycje andrzejkowe słowami:
Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja mówi stare przysłowie. Bo teŜ wigilia św.
Andrzeja przypadająca 29 listopada, to tradycyjny wieczór wróŜb. Dziewczęta usiłowały w
tym dniu dowiedzieć się czegoś o swym przyszłym losie. Podczas gdy św. Andrzej miał
pomóc dziewczętom w odkrywaniu przyszłości, chłopcy gromadzili się na podobnych
wróŜbach w wigilię św. Katarzyny, czyli 24 listopada.
JednakŜe te tzw. Katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych andrzejek i z czasem
uległy zapomnieniu.
Jesienny czas odpoczynku po zakończonych pracach polowych, długie wieczory sprzyjały
refleksji, rozmyślaniu i wróŜeniu. Podobno w tym czasie przybywały duchy z zaświatów,
moŜna, więc było za pośrednictwem wróŜb zapytać się o przyszłość.
PREZENTACJA WYBRANYCH ZWYCZAJÓW ANDRZEJKOWYCH
Dawniej w okolicy Chełma w wigilię św. Andrzeja dziewczęta brały wieczorem po
garści nasienia lnu w rękę, szły w kąt chaty, siejąc go tam mówiły:
Andriju! –lon siju,
Daj BoŜe znaty –z kim budu braty.
To miało pomóc ujrzeć we śnie postać przyszłego męŜa.
Inna uczennica przedstawia opowiadaną scenkę.
A teraz zapraszam do wróŜby zgodnie z innym chełmskim zwyczajem. Będzie to
wróŜenie z butów.
KaŜda dziewczynka niech zdejmie but i przemierzy nim przestrzeń sali od ściany do ściany.
Jeśli przy końcu wypadnie czubek buta, to pójdzie szybko za mąŜ, jeśli pięta to nie.
Z czasem Andrzejki stały się wieczorem wróŜb dla dziewcząt i dla chłopców. I zaczęła ich
interesować nie tylko zmiana stanu cywilnego, ale w ogóle przyszłość.
Najbardziej znaną aŜ po dzień dzisiejszy andrzejkową wróŜbą jest lanie wosku na
wodę. W niektórych regionach Polski, obok wosku, lano teŜ na wodę roztopiony ołów, który
ma przyciągać szczęście. Zapraszam, więc do lania wosku.
Dziewczynki i chłopcy w dwóch grupach podchodzą do stolika, gdzie odbywa się lanie wosku.
Trzymają duŜy klucz, przez który wróŜki leją wosk do miski z wodą. Po ostygnięciu wosku
dzieci wyjmują otrzymaną figurkę i odgadują przypuszczalne znaczenie wróŜby.
Po wyjęciu z wody odlaną formę trzymają między zapaloną świecą, a jasną ścianą i
odpowiednio interpretują powstały na ścianie cień.
Przykładowe odczytanie tego, co mówią cienie:
• Postać męŜczyzny lub serce - w niedługim czasie spełni się twoje marzenie o miłości
• Rycerz lub jeździec na koniu - wyjdziesz za mąŜ lub zakochasz się w wojskowym.
Dla chłopaka oznacza to, Ŝe będzie w przyszłości pracował w słuŜbach mundurowych.
• Gwiazda - zdobycie majątku i szczęśliwe Ŝycie.
• Kwiat - czeka cię przyjemna niespodzianka
• Pierścień - zaręczyny lub wyraŜenie zgody na chodzenie z chłopakiem, który to
zaproponuje.
2
•
•
Pies, kot - nie decyduj się pochopnie na nowy związek uczuciowy.
Sowa, lis, zawalony dom - naraŜenie na niebezpieczeństwo.
Na koniec zobaczmy czy wróŜby się spełnią.
Dzieci podchodzą do studni ustawionej na środku sali. Uczennica informuje:
Do tej studni naleŜy wrzucić monetę wypowiadając zaklęcie:
Pokus – pokus, czary – mary,
Aby wróŜby się spełniły, złóŜmy dary
KaŜdy z was otrzyma 1 grosz, który naleŜy wrzucić przez lewe ramię, a czyja moneta
wpadnie do wody, ten ma szansę na spełnienie jego Ŝyczeń.
Dzieci rzucają monety.
Spotkanie andrzejkowe dobiega końca. Wszystkim dziękujemy za aktywny udział. Mamy
nadzieję, Ŝe choć w niewielkim stopniu udało nam się wnieść w wasze Ŝycie iskierkę radości,
która będzie się tliła w waszych sercach. Myślimy, Ŝe wszyscy świetnie się bawili i Ŝe nasze
wróŜby zwłaszcza te dobre sprawdzą się, a za rok znów się spotkamy Ŝeby tradycji stało się
zadość.
Spotkanie kończą wróŜki, wręczając kaŜdemu ciastko z niespodzianką w środku.
Opracowały: Elzbieta Adamczuk
Anna Chochół
3