skutki zdrowotne czynników środowiskowych

SKUTKI ZDROWOTNE
CZYNNIKÓW
ŚRODOWISKOWYCH –
czterochloroetylen
Na podstawie prezentacji Pana Zygmunta Stęplewskiego
Źródło: www.zygstep.republika.pl/Zdrowie/SKUTKI.ppt
ŚRODOWISKOWY
CZTEROCHLOROETYLEN
•
Czterochloroetylen (CCE) – jest przezroczystym, bezbarwnym płynem o słodkim
zapachu, podobnym do chloroformu, łatwo parującym.
• Źródła emisji i drogi narażenia:
* używany jest głównie jako rozpuszczalniki, środki czyszczące, do usuwania farb, a
także do produkcji innych chemikaliów.
* znany jest także pod rynkowymi nazwami Tetra, Perchlor, PCE i inne.
* do środowiska przedostaje się głównie w postaci par z pralni chemicznych i
domowych sposobów czyszczenia – gromadzi się w powietrzu atmosferycznym
gdzie jest wolno degradowany.
* używany jest także jako skuteczny środek odrobaczania zwierząt.
* razem z deszczami wnika do gleby i wód gruntowych
* przypadkowe rozlanie lub czyszczenie dywanów w zamkniętych pomieszczeniach
sprawia duże ryzyko narażenia.
* źródło narażenia stanowią także ubrania, koce, śpiwory nie wietrzone dostatecznie po
chemicznym czyszczeniu.
* ryzyko narażenia grozi ludziom, którzy używają tej substancji w życiu codziennym i
nie mają świadomości jej lotności, przenikalności i toksyczności
* drogą narażenia ludzi jest droga oddechowa i pokarmowa, w niewielkim
stopniu przez skórę.
Biologiczne losy i
patomechanizm działania
• U ludzi w płucach absorbowane jest około 70 % wdychanej
dawki CCE, a w przewodzie pokarmowym 80 %.
• Większa część wchłoniętego CCE (około 80%) nie jest
metabolizowana lecz wydalana przez płuca w niezmienionej
postaci dwufazowo: szybko – około 3 h i wolno – około 33 h.
• Z powodu swojej lipofilności gromadzi się pierwotnie w tkance
tłuszczowej – jego okres półtrwania wynosi aż 72 h.
• Tylko około 2 % wchłoniętego CCE jest metabolizowana w
wątrobie do kwasu trójchlorooctowego i trojchloroetanolu, a
następnie wydalane z moczem.
• Ta droga wydalania jest zdecydowanie wolniejsza od drogi
oddechowej (od 12 do 55 i od 100 do 200h.).
• Przewlekłe narażenie ludzi wywołuje toksyczne efekty głównie w
sferze funkcji OUN, ale także w wątrobie, nerkach i skórze.
• Prawdopodobne działanie karcinogenne CCE nie zostało
przekonywująco potwierdzone – niemniej EPA sklasyfikowa go
jako prawdopodobny ludzki karcinogen.
Skutki zdrowotne
• Układ nerwowy – duża neurotoksyczność CCE jest
wynikiem jego dużej lipofilności oraz dużej
zawartości substancji tłuszczowych w układzie
nerwowym.
* u osób narażonych przewlekle obserwujemy
osłabienie pamięci krótkotrwałej, stany rozdrażnienie,
zaburzenia snu, dysorientację i niezborność –
ustępują po kilku miesiącach od przerwania
narażenia.
* zdarza się błędne rozpoznanie tych dysfunkcji OUN
jako początkową fazę choroby Alzheimera.
• Wątroba – CCE ma opinię słabego czynnika
hepatotoksycznego – obserwowano stany zapalne,
powolne włóknienie z enzymatycznymi objawami –
dysfunkcje te są odwracalne.
cdn
• Nerki – CCE jest uznawana tylko za prawdopodobnie
tosyczny dla nerek u ludzi.
• Serce – dysfunkcje występują tylko u ludzi
nadwrażliwych na tę substancję, dotyczą układu
bodźcoprzewodzącego i manifestują się arytmiami.
• Układ rozrodczy – w wyniku przenikania CCE przez
łożysko i obecność w mleku obserwowano u
niemowląt zaparcia, kolki jelitowe oraz łagodną
żółtaczkę.
• Profilaktyka – polegać może tylko na eliminowaniu
emisji CCE do atmosfery – instalowanie pochłaniaczy
w systemach wentylacyjnych pralni chemicznych –
wyeliminowanie CCE jako środka czyszczącego
wewnątrz mieszkań – skuteczne wietrzenie ubrań i
innych materiałów po czyszczeniu chemicznym.