T 2: O Bogu stwarzającym

TEMAT 2 : O BOGU STWARZAJĄCYM
Teksty biblijne :
Kol 1,17: „ On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie.”
Dz 4,24 : (Modlitwa Kościoła wśród prześladowań): Wysłuchawszy tego
podnieśli jednomyślnie głos do Boga i mówili: Wszechwładny Stwórco
nieba i ziemi, i morza, i wszystkiego, co w nich istnieje;
Dz 17,24 : (Mowa na Areopagu): Bóg, który stworzył świat i wszystko na
nim, On, który jest Panem nieba i
ziemi, nie mieszka w świątyniach
zbudowanych ręką ludzką;
J 1,1 : „ Na początku było Słowo, a
Słowo było u Boga, i Bogiem było
Słowo.”
W duszpasterstwie często stosujemy
zasadę apropriacji* podczas gdy
jest to anropomorfizm ułatwiający
niektórym ludziom zrozumienie podstawowej prawdy, że między tymi
osobami zachodzi prawdziwa, rzeczowa różnica.
Pismo św. dostarcza nam wielu dowodów na fakt stworzenia, w którym
brał udział nie tylko Bóg Ojciec, ale także pozostałe Osoby.
O Duchu Świętym, który brał udział w dziele stwórczym z wolna
objawiając się w dziele zbawienia pisze w swojej książce Augustyn
Jankowski Zarys pneumatologli Nowego Testamentu.
*Apropriacja - przypisanie lub przyporządkowania doskonałości,
czynności lub dzieł niepodzielnie wspólnych wszystkim Trzem Osobom
Bożym tylko jednej z nich, jak gdyby byty one jej własnością.
O Synu stwarzającym wraz z Ojcem mówią teksty takie jak:
Kol 1,15-17: On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym
wobec każdego stworzenia, bo w Nim zostało wszystko stworzone (...)
Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed
wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie.
Dz 4,24-27 (kontekst: prześladowanie wyznawców Chrystusa):
Wysłuchawszy tego podnieśli jednomyślnie głos do Boga i mówili:
Wszechwładny Stwórco nieba i ziemi (...) Zeszli się bowiem rzeczywiście
w tym mieście przeciw świętemu Słudze Twemu, Jezusowi, którego
namaściłeś...
Dz 17,24: (kontekst chrystologiczny): Bóg, który stworzył świat i
wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi, nie mieszka w
świątyniach zbudowanych ręką ludzką i nie odbiera posługi z rąk
ludzkich, jak gdyby czegoś potrzebował, bo sam daje wszystkim życie i
oddech, i wszystko.
Z kolei formuły trynitarne stawiające obok siebie wszystkie Osoby Boże
dają podstawę do twierdzenia, iż wraz ze Stwarzającym Ojcem działał i
Syn, i Duch.
Wschodnia zaś tradycja (zwłaszcza ikonografia) przedstawia Chrystusa
jako Pantokratora, a Ojcowie Kościoła (zwłaszcza wschodniego)
podkreślają pneumatologiczny wymiar stworzenia.
Przymioty aktu stwórczego:
1. Duchowość aktu stwórczego
W słowach I rzekł Bóg, powtarzających się w opisie stworzenia świata
nie chodzi o rozkaz wydany komuś, lecz o akt woli Bożej. Bóg pomyślał
(rzekł) i stało się*, to stwierdzenie podkreśla fakt, że wola Boża
natychmiast się spełnia.
* Por. Rdz 1,3: Wtedy Bóg rzekł: «Niechaj się stanie światłość» I stała
się światłość.
Teksty biblijne: Ef 1, 11 - W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry
przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z
zamysłem swej woli.
W tekście tym św. Paweł formułuje zasadę, że Bóg wszystko sprawuje
postanowieniem swej woli. Prawda ta jest także akcentowana przez
Ojców Kościoła, zwłaszcza przez św. Ireneusza, który podkreśla fakt, że
świat jest owocem wolnej miłości Boga, który stworzył świat w sposób
absolutnie dobrowolny.
2. Niekomunikatywność (nieprzechodniość) aktu stwórczego
Teksty biblijne: J 1,3 - Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego
nic się nie stało, co się stało.
Kol 1,15-17: On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym
wobec każdego stworzenia, bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to,
co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy
Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez
Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko
w Nim ma istnienie.
Rz 11,33: O głębokości bogactw, mądrości i wiedzy Boga! Jakże
niezbadane są Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi!
Iz 45,5-8: Ja jestem Pan, i nie ma innego. Poza Mną nie ma Boga.
Przypaszę. ci broń, chociaż Mnie nie znałeś, aby wiedziano od wschodu
słońca aż do zachodu, że beze Mnie nie ma niczego. Ja jestem Pan, i
nie ma innego. Ja tworze światło i stwarzam ciemności, sprawiam
pomyślność i stwarzam
niedole. Ja, Pan, czynie to
wszystko. Niebiosa,
wysączcie z góry
sprawiedliwość i niech obłoki
z deszczem ją wyleją!
Niechajże ziemia się
otworzy, niechaj zbawienie
wyda owoc i razem wzejdzie
sprawiedliwości Ja, Pan,
jestem tego Stwórcą.
Wszystkie te teksty podkreślają fakt, że stwórcą wszystkiego jest tylko i
wyłącznie Bóg. Żaden z bytów stworzonych nie mógł otrzymać od Boga
władzy stwarzania, która przecież jest przymiotem boskim, a takiego
stworzenie posiadać nie może. Możliwość tworzenia dana ludziom przez
Boga nie przeciwstawia się temu twierdzeniu, ale o tym będzie jeszcze
mowa w następnym temacie.
3. Trwałość aktu stwórczego
Teksty biblijne : Hbr 1,3 - Ten Syn, który jest odblaskiem Jego chwały i
odbiciem Jego istoty, podtrzymuje wszystko słowem swojej potęgi, a
dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu na
wysokościach.
Dz 17,24-28: Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On, który jest
Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką
ludzką i nie odbiera posługi z rąk ludzkich, jak gdyby czegoś
potrzebował, bo sam daje wszystkim życie i oddech, i wszystko. On z
jednego (człowieka) wyprowadził cały rodzaj ludzki, aby zamieszkiwał
całą powierzchnię ziemi. Określił właściwie czasy i granice ich
zamieszkania, aby szukali Boga, czy nie znajdą Go niejako po omacku.
Bo w rzeczywistości jest On niedaleko od każdego z nas. Bo w nim
żyjemy, poruszamy się i jesteśmy, jak też powiedzieli niektórzy z
waszych poetów: Jesteśmy bowiem z Jego rodu.
Kol 1,16-17 „ Bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w
niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy
Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla
Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma
istnienie.”
W przeciwieństwie do poglądów deistów, którzy uznają Boga za
"wiekuistego geometrę wszechświata", nie zajmującego się losem
człowieka, prawdą jest, że cały wszechświat stworzony przez Boga jest
przez Niego podtrzymywany bezpośrednio i pozytywnie w istnieniu (por.
Mdr 11,23-26*). Fakt ten określa się mianem tzw. "creatio continua".
Argumentów za tą prawdą dostarczają także Ojcowie Kościoła
nauczając, że niepodtrzymywany świat w istnieniu przez Boga rozpadłby
się. Z punktu filozoficznego natomiast świat stworzony nie zawiera sam
w sobie mocy trwania, bo taką moc ma tylko Bóg. A zatem, aby świat
istniał musi być podtrzymywany w istnieniu przez byt samoistny jakim
jest Bóg.
* Mdr 11,23-26: Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy,
i oczy zamykasz na grzechy ludzi, by się nawrócili. Miłujesz bowiem
wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś
miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił. Jakżeby coś trwać mogło,
gdybyś Ty tego nie chciał? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał?
Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia!
Ks. prof. Roman E Rogowski