Srebrny medal BRUSSELS EUREKA 2004 dla AGH

Józef Hansel
Srebrny medal
BRUSSELS EUREKA 2004 dla AGH
W dniach 16–21 listopada 2004 roku odbyły
się 53 Światowe Targi Wynalazczości, Badań
Naukowych i Nowych Technologii Brussels Eureka 2004. Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra
Transportu Linowego wystawiała na tych targach rozwiązanie pt. „Prowadnice krążkowe
z symetrycznym amortyzatorem PHH”, które zostało wysoko ocenione przez międzynarodowe
jury i otrzymało srebrny medal Brussels Eureka 2004.
Jest to kolejny medal jaki uzyskała AGH na
tych targach. W 2003 roku uzyskaliśmy złoty
medal za „Ruchome belki odbojowe HWR” oraz
srebrny medal za „Wykładziny modar®„. Oba te
rozwiązania są chronione polskimi i zagranicznymi patentami.
Wyróżnione w 2004 r. prowadnice krążkowe
z symetrycznym amortyzatorem PHH, których
twórcami są: prof. Józef Hansel, dr inż. Marek
Płachno i mgr inż. Jerzy Hildebrand, są wynikiem wieloletnich prac naukowo-badawczych
Katedry Transportu Linowego. Prace te obejmowały wszystkie etapy procesu naukowo-badawczego, począwszy od sformułowania problemu,
budowę modeli matematycznych, analizę teoretyczną zjawisk dynamicznych zachodzących
w czasie ruchu naczyń wyciągowych w szybie,
projektów prototypów amortyzatora zespolonego i układów prowadzenia, ochronę patentową
poszczególnych elementów prezentowanego
rozwiązania, badania laboratoryjne i przemysłowe prototypów układu oraz dobór parametrów
technicznych i optymalizację konstrukcji, opracowanie dokumentacji technicznej typoszeregu
prowadnic, uzyskania dopuszczeń udzielonych
przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego,
do uruchomienia seryjnej produkcji.
Opisane wyniki, które są w znaczącej części
tajemnicą AGH, chronioną dwoma rozwiązaniami typu know-how:
„Prowadnice toczne z symetrycznym amortyzatorem zespolonym oznaczone symbolem
PHH”, zarejestrowane pod numerem RN-wul-201/2001 w dniu 27.06.2001 r. oraz „Prowadnice krążkowe z symetrycznym amortyzatorem
zespolonym oznaczone symbolami PHH1,
PHH2 i PHH3” zarejestrowane pod numerem
RN-wul-447/2001 w dniu 18.12.2001 r.
Rozwiązania te obejmują, między innymi:
– dokumentację techniczną wykonania prowadnic PHH1, PHH2 i PHH3,
– metodę doboru określonego typu prowadnic,
– wyniki badań laboratoryjnych prototypów
prowadnic,
– wyniki badań i obserwacji z eksploatacji prowadnic itp.
Z wyżej wymienionymi rozwiązaniami są
związane: 1 patent europejski nr 0137236.B1
i 4. patenty polskie nr 88 205, nr 139 861, nr
BIP 137 – styczeń 2005 r.
139 894, nr 149 123, których właścicielem jest
również AGH.
Prowadnice krążkowe z symetrycznym
amortyzatorem zespolonym PHH są nie tylko
oryginalnym osiągnięciem naukowo-technicznym Akademii Górniczo-Hutniczej, ale również
mają „wartość rynkową”.
Prowadnice produkują dwie polskie firmy:
1 Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „COAL-BUD” Sp. z o.o. w Olkuszu (e-mail: [email protected]) na podstawie umowy licencyjnej nr 14/2001 z dnia
26.06.2001 r. i aneksu nr 1 do tej umowy
z dnia 10.09.2004 r., udostępniającej rozwiązanie typu know-how AGH RN-wul-201/2001
z dnia 27.06.2001 r.
2. Centrum Business Center Co Ltd. we Wrocławiu (e-mail: [email protected]) na podstawie umowy licencyjnej nr 15/2001 z dnia
20 grudnia 2001 r. i aneksu nr 1 do tej umowy z dnia 14 kwietnia 2004 r. udostępniającej
rozwiązanie typu know-how AGH nr RN-wul-447/2001 z dnia 20 grudnia 2001 r.
Firmy te, do końca 2004 r., wykonały kilkaset
zestawów prowadnic PHH1, PHH2 i PHH3, które zostały zastosowane w kilkudziesięciu szybach w Polsce, Francji i Republice Czeskiej.
Prowadnice są stosowane w całym zakresie
mas użytecznych naczyń wyciągowych i prędkościach jazdy ustalonej w szybach o dowolnej
głębokości. Na przykład w szybie Y kopalni
GARDANNE w południowej Francji zostały zastosowane przy naczyniach o pojemności
40 Mg i prędkości 12 m/s oraz przy naczyniach
małego wyciągu pomocniczego z prowadnikami w układzie Briarda.
Możliwości dalszej sprzedaży omawianych prowadnic są nadal duże.
Tylko w Polsce, w kopalniach rudy
miedzi, węgla kamiennego, soli i innych minerałów pracuje około 340 górniczych wyciągów szybowych. Co najmniej kilkadziesiąt z tych wyciągów będzie w najbliższych latach modernizowanych. Przewiduje się również, że nie
tylko w kopalniach rudy miedzi będą
budowane nowe szyby. Co najmniej kilkanaście szybów w polskich kopalniach węgla będzie pogłębianych itd.
We wszystkich tych przypadkach
mogą i powinny być stosowane przedstawione prowadnice, przynoszą bowiem stosującym te prowadnice, zarówno efekty ekonomiczne jak i społeczne.
Efekty ekonomiczne z zastosowania w praktyce amortyzowanych prowadnic (tłumiących drgania naczyń
i obniżających siły poziome) wynikają
z istotnego zwiększenia trwałości nie
tylko układów prowadzenia, ale również zbrojenia szybowego (prowadni-
ków i dźwigarów), naczyń wyciągowych, lin nośnych i innych elementów górniczych wyciągów
szybowych. Dzięki temu uzyskuje się znaczące
obniżenie kosztów transportu pionowego urobku, ludzi i materiału.
Najefektywniejszym sposobem poprawy
bezpieczeństwa pracy osób obsługujących
górnicze wyciągi szybowe jest ograniczenie koniecznych napraw i remontów zbrojenia i naczyń oraz wymian zużytych elementów.
Efekty społeczne wynikające z zastosowania prowadnic PHH są zatem również związane
z przedłużaniem czasu pracy elementów wyciągów szybowych. Dzięki zastosowaniu prowadnic PHH rosną czasy między wymianami zużytych elementów oraz zmniejszają się czasy
przeznaczone na remonty i naprawy prowadników, zbrojenia szybowego, naczyń wyciągowych.
Sposób ochrony i udostępniania opisywanych prowadnic po raz kolejny (AGH podpisuje
rocznie kilka umów licencyjnych na odpłatne
udostępnianie patentów i rozwiązania know-how pracowników Katedry Transportu Linowego) potwierdza słuszność głoszonej przez autora tezy, że wartościowe (innowacyjne) wyniki
prac naukowo-badawczych pracowników uczelni technicznych, przed ich wcześniejszą ochroną nie powinny być publikowane w formie artykułów zamieszczanych nawet w najwyżej notowanych (punktowanych) czasopismach lub prezentowane w formie referatów nawet na „najlepszych” międzynarodowych konferencjach.
Udostępnianie podmiotom, szczególnie zagranicznym, „za darmo” nowych rozwiązań
technicznych, technologii, metod obliczania,
programów komputerowych itd., które są wynikiem projektów badawczych finansowanych
przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji (KBN)
jest nie tylko błędem, ale wręcz może być uznane za działanie na szkodę polskiego podatnika
i polskiej gospodarki.
11