Edukacja w Unii Europejskiej.

Edukacja w Unii Europejskiej.
SPIS TREŚCI:
1. Wstęp.......................................................................................................... 3
2. Kształtowanie się polityki edukacyjnej we Wspólnocie Europejskiej.
Zapisy w prawie europejskim ................................................................... 3
3. Finansowanie polityki edukacyjnej ........................................................... 5
4. Edukacja europejska................................................................................... 6
a) Edukacja europejska w szkole .............................................................. 6
b) Studia europejskie ................................................................................ 7
5. Programy wspierające edukację w Unii Europejskiej ............................... 8
6. Języki ......................................................................................................... 9
7.
Uznawanie dyplomów ............................................................................ 10
8. Zakończenie ........................................................................................... 11
9. Bibliografia ............................................................................................. 12
2
1. WSTĘP.
Tematem mojej pracy będzie edukacja w Unii Europejskiej. Wybrałam akurat tą
dziedzinę, gdyż uważam ją za jedną z najistotniejszych i niezbędnych dla powodzenia
integracji. Edukacja kształci ludzi - najważniejszy składnik, a po za tym beneficjant, a
zarazem i przyczynę powstania Unii Europejskiej. To kolejne pokolenia i ich poziom
intelektualny, wiedza i pomysłowość wykreowały twór jakim jest Unia i pozwalają na jej
dalsze trwanie, rozkwit gospodarczy i cywilizacyjny. O tym jak przebiegnie jej dalszy rozwój,
sukces czy porażka zadecydują kolejne pokolenia które, teraz przyjmują wykształcenie. Jak
wykazałam edukacja leży u podstaw rozwoju człowieka, państw i społeczności i tym samym
wywiera ogromny wpływ rozwój Unii Europejskiej.
2. KSZAŁTOWANIE SIĘ POLITYKI EDUKACYJNEJ WE
WSPÓLNOCIE EUROPEJSKIEJ. ZAPISY W PRAWIE
EUROPEJSKIM.
System oświatowy państw członkowskich Unii Europejskiej jest na ogół dostosowany
do sytuacji ekonomicznej, społecznej i kulturowej poszczególnych państw. Przyjmując zasadę
subsydiarności UE pozostawiła odpowiedzialność za kształcenie i treści nauczania
poszczególnym państwom członkowskim. Wspólna polityka członków Unii dotycząca
edukacji ma na celu jedynie wspieranie procesu nauczania i zwiększania jego efektywności.
Następuje to między innymi przez upowszechnienie znajomości języków obcych wymiany
międzyuczelnianej oraz rozwój kształcenia zawodowego. Warto zwrócić uwagę na przepisy
prawa pierwotnego regulujące sferę edukacji.
Europejska Wspólnota Gospodarcza utworzona została w 1957 r. na mocy Traktatu
Rzymskiego sprawom edukacji poświęca niewiele uwagi głównie skupiając się na kwestiach
gospodarczych i ekonomicznych.
W Traktacie o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej poświęcono edukacji zaledwie dwa
przepisy, a mianowicie art. 118 i art. 128. zapisy tych artykułów zalecały ścisłą współpracę
między członkami Wspólnoty w dziedzinie zagadnień społecznych, a zwłaszcza w sprawach
dotyczących kształcenia i doskonalenia zawodowego. Warto zauważyć, że działania w tym
zakresie nie były postrzegane jako priorytet, lecz podporządkowane podstawowemu celowi
Wspólnoty tj harmonijnemu rozwojowi gospodarki wewnętrznej oraz rozwojowi wspólnego
3
rynku. Ustalenie ogólnych zasad dotyczących wprowadzenia w życie wspólnej polityki w
dziedzinie kształcenia zawodowego odłożono na przyszłość. Jak się okazało unormowanie
tych reguł stało się sprawą trudną dla sześciu wówczas państw Wspólnoty Europejskiej.
Głównym powodem braku akceptacji ze strony był fakt, że żadne z nich nie chciało sobie
pozwolić na ujednolicenie tak czułego instrumentu wpływania na obywateli jak system
oświatowy.
Kwestia edukacji jednak nie znikła. Problem pojawił się znowu gdy kształtowała się
swoboda przepływu osób we wspólnym rynku. Rada miała kompetencje do usuwania (w
formie dyrektyw)1 wszelkich ograniczeń a zróżnicowane systemy edukacyjne zapewne takim
były. Taka właśnie przeszkoda nie sprzyjała osiągnięciu przez Wspólnotę podstawowych,
wspólnych celów gospodarczych. Dlatego począwszy od początku lat 70 sprawy edukacji
stały się przedmiotem większego zainteresowania Wspólnoty. W listopadzie 1971 r. doszło do
pierwszego w dziejach Wspólnot spotkania ministrów edukacji. Wynikiem tego zjazdu było
opracowanie raportu: W kierunku europejskiej polityki oświatowej, który stał się podstawą do
wydania w 1974 r. oświadczenia zalecającego dbałość o zachowanie w każdym kraju
członkowskim jego własnej strategii szkolnictwa, a następnie regulacji prawnych w sprawach
edukacji2. W 1972 r. WE utworzyła Uniwersytet Europejski we Florencji. Od tamtej pory
uczy się w nim młodzież z państw członkowskich. Od 1980 r. rozpoczął działalność system
informacyjny dotyczący edukacji w państwach członkowskich. Jednolity Akt Europejski
gruntownie reformujący Wspólnoty Europejskie w 1986 r. nie zwierał żadnych regulacji
dotyczących bezpośrednio polityki edukacyjnej. Zwrócono natomiast uwagę na dwie nowe
dziedziny: badania naukowe i rozwój technologiczny. Uznano, że mają one bezpośredni
wpływ na rozwój gospodarczy. Wyraźne poparcie dla tych dziedzin nauki miało swój wyraz
zdecydowanej pomocy finansowej przeznaczanej dla ośrodków akademickich w postaci
programów badawczych takich jak; Erazmus, Eureka, Esprit i inne.
Najwięcej uwagi sprawom edukacyjnym poświęca Traktat z Maastricht, czyli traktat o
Unii Europejskiej. Stwierdza się w nich, że Wspólnota przyczynia się do podnoszenia
poziomu edukacji oraz szkolenia zawodowego poprzez zachęcanie do współpracy państw
członkowskich, a gdy zajdzie taka potrzeba wspiera i uzupełnia ich działalność. TWE
podkreśla, że państwa członkowskie ponoszą pełna odpowiedzialność za treści nauczania,
organizację systemów edukacyjnych oraz ich różnorodność kulturową i językową. Jako cele
Wspólnoty wymienia się tu wymianę młodzieży, studentów, nauczycieli, społecznych
1
Na postawie ówczesnego art. 49 TWE zob. Przyborowska A., Skrzydło – Tefelska, Dokumenty Europejskie,
Tom III, Lublin 1999.
2
D. Dziewulak Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 1995, ss 15 – 20.
4
instruktorów edukacyjnych także informacji, doświadczeń pełną współpracę miedzy
placówkami oświatowymi, propagowanie nauki języków Wspólnoty, rozwój szkolnictwa
zaocznego. W kwestii szkolenia zawodowego zwraca się uwagę na ułatwianie przystosowanie
się do zmian w przemyśle, popiera się przekwalifikowanie, szkolenia zawodowe, nauczanie
ustawiczne celem ułatwienia integracji zawodowej oraz reintegracji na rynku pracy. 3 Środki
realizacji (zwłaszcza finansowe) tak określonej polityki edukacyjnej W Unii Europejskiej
mają więc jedynie charakter wspomagający, wspierający systemy edukacyjne państw
członkowskich. Kompetencje Wspólnoty w zakresie edukacji w ogóle, w tym zakresie nie
mają charakteru wyłącznego.
Obywatele Unii Europejskiej na zasadzie równego traktowania mają prawo do
podjęcia nauki na uczelniach wyższych na takich samych regułach, jak obywatele państwa w
goszczącego. Pod względem: wysokości opłat czesnego, zasad rekrutacji, ubezpieczenie
medycznego, prawa do akademika i stypendium obowiązuje nakaz jednakowego traktowania
bez względu na obywatelstwo. Jedynym wymaganiem jest znajomość języka, która może być
potwierdzona dodatkowym egzaminem językowym4.
3. FINANSE
Na politykę edukacyjną przeznacza się środki z budżetu wspólnotowego. Obejmują
one różne terminowe akcje oraz programy w ramach funduszy strukturalnych w tym funduszu
socjalnego. Należy zauważyć, że środki te zwiększają się z roku na rok, ale finansowe
wsparcie Wspólnoty, która dzięki swoim specjalistycznym programom działania ma już
niemałe osiągnięcia w dziedzinie edukacji, jest niewystarczające i nieproporcjonalne do
potrzeb w tym zakresie. Środki finansowe przeznaczane na edukację w ostatnich latach
zostały znacząco zwiększone, a to dzięki naciskom parlamentu Europejskiego. Tak np. w
1977r. wspólnotowe środki budżetowe przeznaczone na rozwój oświaty w tym także
kształcenie młodzieży wynosiły 380 mln euro. Natomiast na lata 2000-2006 przyjęto
prognozę budżetową, aby na realizację tylko trzech programów SOKRATES, LEONARDO
DA VINCI, MŁODZIEŻ przeznaczyć około 3520 mld euro 5. Sądzić należy, że Wspólnota
Europejska dzięki różnorodnym instrumentom realizacji polityki edukacyjnej, polityki która
3
Przyborowska A., Skrzydło – Tefelska, Dokumenty Europejskie, Tom III, Lublin 1999, ss 224-255.
J. Barcz (red), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2002, ss 59-62.
5
W. Weidenfeld, W. Wessels, Europa od A do Z, Warszawa 1999, s. 201.
4
5
obecnie nie należy do jej wyłącznych kompetencji, będzie w przyszłości nie tylko wspólnotą
gospodarczą, ale także wspólnotą oświatową.6
4. EDUKACJA EUROPEJSKA
a) EDUKACJA EUROPEJSKA W SZKOLE
Mianem edukacji europejskiej nazywa się wszystkie programy, zajęcia szkolne i
przedsięwzięcia edukacyjne, które mają przybliżyć dzieciom i młodzieży szkolnej
zagadnienia związane z integracją europejską. Zajęcia te uważa się za niezwykle istotne z
tego względu, że to właśnie młode pokolenie uznane jest za największego beneficjanta
integracji Polski z Unią Europejską7. Ze względu na swój powszechny charakter edukacja jest
podstawową drogą do przygotowania społeczeństwa do życia w nowym, zmieniającym się
politycznie, gospodarczo i społecznie ładzie europejskim i światowym. Dla ludzi teraz w
wieku szkolnym, gdy wkroczą w dorosłe życie, UE będzie rzeczywistością i muszą być do
niej jak najlepiej odnaleźć.
Dla nauczycieli w krajach Europy geograficznie zachodniej, które od lat zintegrowane
są w instytucjach europejskich, edukacja nie wymaga przymiotnika "europejska". W Polsce
wiedza na temat Europy jest związana z edukacją obywatelską i przeplata się bogato w
najróżniejszych formach w polskim systemie oświaty, między innymi w ramach przedmiotów
takich jak: historia, geografia, wiedza o społeczeństwie, zajęcia z historii literatury, nauki
języków obcych, muzyki. Program obejmuje aspekty historyczne związane z integracją
europejską, zjawiska społeczne zachodzące w Europie, europejskie trendy w kulturze i
muzyce, sztuce i architekturze. Ze względu na interdyscyplinarność problematyki europejskiej
pojawiają się także formy zajęć miedzy przedmiotowych, a czasem międzyszkolnych lekcji
europejskich8. Prowadzi się także kształcenie europejskie drogą multimedialną, poprzez
Pakiet Edukacyjny – Europa na co dzień9.
6
B. Kozłowska Instrumenty realizacji polityki edukacyjnej w Unii Europejskiej w: Szanse i bariery w
kształceniu w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Materiały pokongresowe pod red. H. Szczerbińskiego,
Białystok 2002.
7
Takie tezy pojawiają się w badaniach opinii publicznej np. raporty CBOS-u dotyczące poparcia Polaków dla
integracji z Unią Europejska. Na pytanie kto najbardziej skorzysta z wejścia Polski do struktur unijnych padały
odpowiedzi: wykształcenia 77%, studenci 72%, młodzi 69% (komunikat nr 3245 z dnia 21.12.2004)
8
Dotyczy to mniejszych miejscowości i szkół wiejskich, gdzie młodzież i nauczyciele spotykają się na
całodniowych zjazdach w np. w bibliotece miejskiej. Taką inicjatywę podjęto i zrealizowano w Głuszycy.
9
Pierwszym, nowatorskim materiałem edukacyjnym, dotyczącym problematyki europejskiej jest multimedialne
opracowanie metodyczne pt. "Pakiet Edukacyjny - Europa na co dzień", przygotowany przez Centralny
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie. Pakiet zawiera: podręcznik dla ucznia, poradnik dla
nauczyciela, kasetę video (120 minut filmów video w 11 odcinkach jako uzupełnienie do wszystkich bloków
tematycznych zawartych w poradniku i podręczniku) oraz program komputerowy (gry dydaktyczne, schematy,
mapy). Powyższy projekt jest dostępny dla wszystkich zainteresowanych nauczycieli tylko w wojewódzkich
bibliotekach pedagogicznych w Polsce.
6
Treści dydaktyczne zajęć lekcyjnych poświęconych tematyce europejskiej poszerzane
są przez zajęcia pozalekcyjne. Są to najczęściej: imprezy kulturalne i artystyczne
organizowane w szkole lub poza nią np. Dzień Europy, Dzień Unii Europejskiej, szkolne
debaty, gazetki i audycje radiowe poświęcone krajom Europy i Europejczykom, wystawy,
targi i kiermasze, tzw. kawiarenki narodowe i kuchnie narodowe, turnieje tańców narodowych
państw europejskich, itp. Działania na polu edukacji europejskiej wspierane są bezpośrednimi
kontaktami polskiej młodzieży z rówieśnikami z zagranicy. Najstarszą formą wymiany
międzynarodowej są młodzieżowe obozy językowe, organizowane pod patronatem zarówno
Unii Europejskiej, jak i Rady Europy oraz UNESCO. Dużym zainteresowaniem cieszą się
konkursy i olimpiady wiedzy dotyczącej UE, a także, działające na kształt kółek
zainteresowań, Szkolne Kluby Europejskie. Zajmują się one upowszechnianiem wiedzy o
Europie – państwach, historii, geografii, sztuce, nauce, sławnych ludziach, instytucjach i
organizacjach, integracji europejskiej wśród członków klubu, innych uczniów szkoły, a także
rodziny, znajomych, mieszkańców miejscowości czy regionu. Uczy młodych ludzi
aktywności, tolerancji, szacunku dla różnic kulturowych i odmienności innych narodów,
umiejętności poszukiwania informacji, współpracy w grupie, realizacji założonych celów.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedna inicjatywę pozalekcyjną to program Moja
Szkoła w Unii Europejskiej. Istotą programu jest przeprowadzenie wśród młodzieży w wieku
13-19 lat działań informacyjnych i edukacyjnych na temat szans wynikających z członkostwa
Polski w UE. Tematami wiodącymi tegorocznej edycji będą: aplikowanie do programów
edukacyjnych Unii Europejskiej oraz Traktat Ustanawiający Konstytucję dla Europy10.
b) STUDIA EUROPEJSKIE
Sama idea uruchamiania studiów europejskich narodziła się na kontynencie w czasie
powstawania pierwszych instytucji integrującej się Europy w początkach lat pięćdziesiątych
ubiegłego wieku. Powstające i rozrastające się wówczas instytucje europejskie wymagały
odpowiednio przygotowanej kadry administracyjnej i zarządzającej. Dla zaspokojenia tych
potrzeb, jako pierwsze uruchamiano studia podyplomowe głównie z zakresu szeroko
rozumianego prawa. Studia europejskie zaczęły rozwijać się w dwóch kierunkach. Pierwszy,
o charakterze interdyscyplinarnym, miał dostarczyć wiedzę encyklopedyczną na temat
Europy z zakresu prawa i ekonomii, jak i historii, filozofii, socjologii, literatury i sztuki wraz
z nauką języków obcych. Drugi zaś, o zdecydowanie integracyjnym charakterze
(reprezentowany przez utworzony w 1949 roku College of Europe w Brugii) skupiał się
bardziej na zagadnieniach dotyczących prawa, administracji i gospodarki europejskiej z
10
Zob. www.mojaszkola.gov.pl
7
mniejszym naciskiem na problematykę nauk humanistycznych i społecznych, tym ostatnim
nadając charakter uzupełniający
Studia europejskie w Polsce realizowane są w różnych formach - jako studia
licencjackie, studia podyplomowe, europejskie specjalności i specjalizacje na studiach
magisterskich
jednolitych
i
uzupełniających
na
takich
kierunkach
jak:
Stosunki
międzynarodowe, Politologia, Ekonomia, Finanse i bankowość, Zarządzanie i marketing,
Prawo, Administracja, Socjologia, Kulturoznawstwo, Historia, Pedagogika.
5. PROGRAMY WSPIERAJĄCE EDUKACJĘ W UE.
Sokrates, Program Leonardo Da Vinci, Młodzież 2000 to programy UE w dziedzinie
edukacji. Pierwsza edycja tych programów przypadała na lata 1995 – 2000, od roku 2000
rozpoczęła się druga faza tych, a w połowie lipca Komisja Europejska przyjęła propozycje
nowych programów wspierających młodzież, edukację, (oraz kulturę i media) na lata 2007 –
2013. Programy zastąpią funkcjonujące do tej pory, Sokrates i Leonardo oraz Młodzież i
Kultura 2000.
SOKRATES -
obejmuje wszystkie poziomy kształcenia – od nauczania
początkowego poprzez szkolnictwo średnie i wyższe aż do studiów podyplomowych.
Głównym celem jest promowanie idei europejskiego wymiaru nauczania poprzez współprace
między szkołami i uniwersytetami w różnych krajach UE. Program SOKRETES składa się z
kilku komponentów: COMENIUS – realizowany na poziomie przedszkoli szkół
podstawowych i szkół wszystkich typów, nastawiony jest na zawieranie partnerskich
porozumień przez szkoły w różnych krajach w europejskich w celu opracowywania
wspólnych programów nauczanie i wspólnych przedsięwzięć. ERAZMUS polega na
zacieśnianiu współpracy między uczelniami z państw europejskich przez wymianę studentów
i nauczycieli akademickich, stypendia dla studentów, system zaliczania okresu
studiów
odbytego w innym kraju, układania programów nauczania. Otwarty dal wszystkich typów
uczelni i obejmuje wszystkie dziedziny i poziomy studiów. W Polsce uczestniczy w nim
około 70 uczelni11. GRUNTVIDG zajmuje się kształceniem dorosłych, MINERVA
kształcenie otwartym i na odległość. LINGUA promuje naukę języków obcych poprzez
podnoszenie poziomów ich znajomości. ARION to wizyty studyjne w celu poszerzania
wiedzy o europejskich systemach kształcenia dla specjalistów w zakresie szkolnictwa.
EURIDICE
11
to siec informacji o edukacji, polega na współpracy pomiędzy biurami
wykaz uczelni dostępny na stronie internetowej www.men.waw.pl
8
powołanymi przez ministerstwa edukacji w 29 krajach a centralnym Europejskich Biurem w
Brukseli.
PROGRAM LEONARDO DA VINCI jest programem skierowanym na rozwój
kształcenia zawodowego za pomocą wymian i staży, wspierania nowatorskich przedsięwzięć
oraz ponadnarodowej współpracy uczelni i instytucji. Główną ideą przyświecającą temu
programowi jest „kształcenie przez całe życie”, czyli jest dokształcanie osób, które osiągnęły
już pewien poziom wiedzy i pragną podnieść swoje kwalifikacje np. w celu uzyskania lepszej
pracy.
Adresatami programu MŁODZIEŻ 2000 są młodzi ludzie w wieku od 15 do 25 lat
oraz osób którzy z nimi pracują. Program zajmuje się nieformalną pozaszkolną edukacją
młodych ludzi: wspiera inicjatywy pozaszkolne, tj. działalność kół zainteresowań, wizyty
studyjne, wymiany młodzieżowe etc. W ramach programu można starać się o dotacje na
działalność pozaszkolną, nie związana z formalnym nauczaniem szkolnym czy akademickim.
Główny cel to nauczanie i promowanie aktywności wśród młodych ludzi, stworzenie im
możliwości realizacji własnych ambicji, przez to zachęcania do udziału w życiu społecznym
UE oraz własnego kraju. Ten program to unijne narzędzie wyrównywania szans tak, aby
wiedza o Europie docierała do miast, ale i wiejskich terenów. Projekty ze środowisk
wiejskich, a także dotyczące niepełnosprawnych czy tzw. ‘trudnej” młodzieży mogą liczyć na
wyższe dofinansowanie12.
6. JĘZYKI.
Niezwykle istotną kwestią związaną z edukacją w Europie jest znajomość języków
obcych. Nie ulega wątpliwości, że są one przepustką do Europy i do tego co Unia Europejska
oferuje: możliwości
kształcenia,
podjęcia pracy zagranicą,
nawiązania
kontaktów
biznesowych i prowadzeni wspólnych interesów. UE nie ma jednego oficjalnego urzędowego
języka, najpopularniejszymi są angielski, niemiecki (aż dwa państwa członkowskie to
państwa niemieckojęzyczne) francuski zwany językiem dyplomacji.
Gdy chodzi o Polskę - niezadowalająca, bo zdecydowanie za mała ilość Polaków zna
języki obce. Analiza wyników badania opinii publicznej 13 pozwala stwierdzić, że wzrasta
liczba osób posługujących się językami obcymi, ale jest to wzrost niewielki. Najlepiej znają
języki ludzie młodzi w wielu 18-24 lata - (aż ze wzrostem wielu maleje znajomość języków
obcych) oraz mieszkający w dużych miastach (powyżej 0,5 mln). 30% respondentów
12
13
www.youth.org.pl
badania opinii publicznej, CBOS, komunikat nr 3143, z dnia 6.04.2004.
9
deklaruje, że może porozumiewać się w jednym języku, co czwarty zna dwa języki, co
dwudziesty trzy lub więcej. Najwięcej Polaków deklaruje znajomość rosyjskiego (23%),
potem plasuje się angielki (17%), niemiecki (14%), nikła jest znajomość francuskiego (2%)14.
W edukacji, która ma być europejska i przystosowywać do życia w zjednoczonej
Europie, konieczna jest systematyczna praca nad nauką języków obcych. Począwszy od
wzbudzania motywacji i zainteresowania nauką, należy także unowocześnić formy nauczania
i zmniejszyć ilość osób w klasach. Bardzo ważne jest, by nauka języka pozwalała ba
praktyczne wykorzystanie nabytych umiejętności15.
7. UZNAWALNOŚĆ DYPLOMÓW.
By pojąc naukę w innym kraju niż rodziny należy przedstawić dokument o
wykształceniu, który uprzednio poddany zostanie procedurze uznania zgodnie z
obowiązującymi w danym państwie przepisami. Zagraniczne dokumenty o wykształceniu
mogą być uznane w celu kontynuacji kształcenia bądź w celu zatrudnienia.. Każdy kraj
posiada własne przepisy regulujące uznawanie wykształcenia, często różne w przypadku
uznania akademickiego i zawodowego. Jedynie w przypadku uznawania kwalifikacji
zawodowych do pracy w zawodach regulowanych w krajach Unii Europejskiej i
Europejskiego Obszaru Gospodarczego istnieją dyrektywy UE obowiązujące w tych
państwach. Tu należy rozróżnić uznanie kwalifikacji do pracy w zawodach regulowanych od
uznania kwalifikacji do pracy w pozostałych zawodach. W przypadku zawodów
regulowanych obowiązują odpowiednie dyrektywy UE. W przypadku zawodów, które nie są
regulowane, kwalifikacje uznaje pracodawca. Zawód regulowany to taki zawód, którego
wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymagań kwalifikacyjnych i warunków
określonych w odrębnych przepisach. Polskie dyplomy mogą być uznawane bądź na mocy
umów międzynarodowych o uznaniu równoważności dokumentów o wykształceniu, albo też w przypadku krajów, z którymi takich umów nie podpisano - na podstawie obowiązujących w
danym kraju przepisów o uznawania zagranicznych dyplomów. Informacji o tym, jak
wygląda procedura uznania polskiego dyplomu w innym kraju należy zasięgnąć w ośrodku
zajmującym się sprawami uznawania wykształcenia właściwym dla danego kraju
14
tamże.
J. Skrzypczyńska Język angielski kluczem do Europy w: Kropiwnicki J. (red.) Szkoła: edukacja europejska,
Jelenia Góra 2001
15
10
(ENIC/NARIC). Przed wywiezieniem zagranicę polski dyplom powinien zostać poddany
procedurze legalizacji16.
Unia Europejska dąży do stworzenia przejrzystego procesu uznawania dyplomów i
kwalifikacji zawodowych poprzez ujednolicenia standardów nauczania. Służyć temu ma tzw.
Proces Boloński. To działania państw europejskich zmierzające do stworzenia europejskiego
wymiaru w edukacji, którego podstawą prawną jest Deklaracja Bolońska. To dokument
przyjęty przez Ministrów ds. Edukacji Europejskiej 19 czerwca 1999 r. z dwudziestu
dziewięciu państw europejskich. Działania w ramach Procesu Bolońskiego obejmują
wprowadzenie: suplementu do dyplomu uczelni wyższych, Europejskiego System Transferu
Punktów
–
ETCS, współpracy europejskiej
w
zakresie
zapewniania
jakości,
z
uwzględnieniem opracowania porównywalnych kryteriów i metodologii. Wzajemne
uznawanie dyplomów przez kraje UE jest warunkiem sprawnego funkcjonowania wspólnego
rynku17.
8. ZAKOŃCZENIE.
John Kenneth Galbraith w „Godnym społeczeństwie” 18 zaznacza jak ważny dla życia i
rozwoju współczesnego godnego społeczeństwa jest proces edukacji. „W krajach
rozwiniętych wykształcenie odgrywa centralną rolę ekonomiczną. Nowoczesna gospodarka
potrzebuje siły roboczej dobrze przygotowanej i łatwo dostosowującej się. Wykształcenie
zarówno przygotowuje do zawodu, jak i inspiruje innowatorów. (...) Warto także zaznaczyć,
że edukacja ma też życiowe znacznie dla pokoju społecznego i spokojnego życia, tworzy
nadzieję i zapewnia realność przechodzenia z niższych, gorzej usytuowanych warstw
społeczno - ekonomicznych do warstw wyższych. (...) Istnieje też mniej widoczny związek
między wykształceniem a demokracją. Proces edukacyjny sprawia, że demokracja jest
możliwa: powoduje także, że jest ona konieczna. Ludność nie tylko zaczyna rozumieć zadania
społeczne, ale też sprawia, że słychać ich potrzebach”. Dotychczasowe obserwacje poczynań
Unii w dziedzinie edukacji pozwalają domniemywać, że europejscy decydenci zdają sobie
sprawę wagi problemu. Aczkolwiek w tej materii wiele jeszcze zostało do dokonania np.
wyrównanie poziomów i warunków kształcenia, które umożliwi bezpośrednie uznawanie
dyplomów albo intensywna nauka języków obcych.
16
http://www.buwiwm.edu.pl
pełny tekst Deklaracji Bolońskiej dostępny na stronach internetowych Urzędu Komitetu Integracji
Europejskiej
18
J.K. Galbraith, Godne społeczeństwo. Program troski o ludzkość, Warszawa 1999, ss 54-63.
17
11
BIBLIOGRAFIA
1. Barcz J. (red), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe,
Warszawa 2002
2. Dziewulak D., Polityka oświatowa Wspólnoty Europejskiej, Warszawa
1995.
3. Galbraith J.K., Godne społeczeństwo. Program troski o ludzkość,
Warszawa 1999
4. Gorczycka
E.,
Młodzież
Akademicka
wobec
Unii
Europejskiej,
Częstochowa 20002
5. Kropiwnicki J. (red.), Szkoła: edukacja europejska, Jelenia Góra 2001.
6. Przyborowska A., Skrzydło – Tefelska, Dokumenty Europejskie, Tom III,
Lublin 1999
7. Szczerbiński H. (red.), Szanse i bariery w kształceniu w Polsce i w
krajach Unii Europejskiej. Materiały pokongresowe, Białystok 2002
8. Weidenfeld W., Wessels W., Europa od A do Z, Warszawa 1999
9. www.buwiwm.edu.pl
10.www.cbos.pl
11. www.men.waw.pl
12.www.mojaszkola.gov.pl
13.www.ukie.gov. pl
14. www.youth.org.pl
12