Testosteron – 80 lat w medycynie

Testosteron – 80 lat w medycynie
Fizjologicznym procesem u starzejącego się mężczyzny jest spadek stężenia testosteronu we krwi
(średnio o około 1-2% rocznie od 40. roku życia). Nierzadko objawami są wtedy spadek libido,
zaburzenia erekcji, spadek witalności i wydolności, skłonność do depresji, ubytek masy mięśniowej.
Fizjologiczny spadek testosteronu należy różnicować ze spadkiem spowodowanym patologicznie np.:
poprzez zespół metaboliczny, cukrzycę, otyłość czy zaburzenia hormonalne.
Standardowa diagnostyka obejmuje oznaczenie stężenia testosteronu całkowitego (T), testosteronu
wolnego (fT) oraz poziomu hormonu luteinizującego (LH) we krwi.
Z punktu widzenia uroandrologicznego i tematyki Aging Male kandydatami do ewentualnej
substytucji testosteronem są mężczyźni, u których obniżony poziom testosteronu (mierzony
dwukrotnie < 12 nmol/l) połączony jest z wyżej wymienionymi objawami. Samo obniżenie poziomu
testosteronu (bez objawów) nie jest wskazaniem do jego podawania.
Obecnie bardzo popularnym sposobem substytucji testosteronem są plastry żelowe, które przykleja
się np.: na ramię
Główne symptomy hipogonadyzmu starzejącego się mężczyzny to:
•
Zmniejszone libido
•
Zaburzenia erekcji
•
Utrudniony orgazm
•
Brak lub zanikanie porannych/nocnych erekcji
•
Zmniejszenie masy mięśniowej
•
Zmniejszenie masy tkanki kostnej
•
Zwiększenie wisceralnej tkanki tłuszczowej
•
Ginekomastia
•
Uczucie zmęczenia, skłonności depresyjne
•
Zaburzenia postrzegania
Ciekawostki:
-
Jednym z głównych powodów łysienia u mężczyzn jest testosteron. Mechanizm: w mieszkach
włosowych skóry głowy (szczególnie w części przedniej – cczołowej i ciemieniowej) znajdują
się receptory androgenowe (m.in. enzym tzw. 5-alfa-reduktaza typu II). Tam testosteron
zostaje przekstałcony w aktywny dihydrotestosteron (DHT) i przyspiesza cykl włosowy,
powodując wypadanie. Dlatego też w leczeniu wykorzystuje się środki blokujące ten
mechanizm (np.: Finasteryd)
-
Testosteron produkują także kobiety (wydzielany przez jajniki i nadnercza); maksimum między
20-30 rokiem życia; od 30 r.ż. poziom testosteronu u kobiet maleje; obecnie trwaja badania
nad substytucją testosteronem w zapobieganiu raka piersi u kobiet
-
Terapię testosteronem stosuje się także u chorych otyłych cukrzyków – testosteron zwiększa
wrażliwość receptorów insulinowych
-
Testosteron stosuje się w walce z otyłością jako uzupełnienie odpowiedniej diety I aktywności
fizycznej. Aktywność fizyczna i trening siłowy są najbardziej naturalnym czynnikiem
powodującym wydzielanie testosteronu (oczywiście nie należy się przetrenowywać, ponieważ
skutek będzie odwrotny)
-
Żeńszeń malezyjski (Tongkat Ali, Eurycoma longifolia) – powszechny w połudnowej Azji,
stosowany jest u mężczyzn w celu wzmocnienia i odporności na stres. W rzeczywistości
roślina ta powoduje wzrost poziomu testosteronu.
Dr n. med. Andrzej Przybyla