AKADEMIA MŁODZIEŻOWA – EDUKACJA OBYWATELSKA OD

Wacław Czakon
„AKADEMIA MŁODZIEŻOWA
– EDUKACJA OBYWATELSKA OD NAJMŁODSZYCH LAT”
Powszechnie mówi się, że nadal jesteśmy społeczeństwem ,,mało obywatelskim”.
Niewiele osób włącza się w jakąkolwiek aktywność społeczną. Nie chcemy „brać spraw
w swoje ręce”, a organizacje pozarządowe działają ,,tak sobie”, czyli mało i nie do końca
skutecznie. Stan taki przekłada się w konsekwencji na: małą efektywność społeczną,
brak udziału w życiu społecznym, niewystarczające rozwiązywanie problemów
lokalnych, a nawet ich przyrost. Problemem, który powoduje przedstawioną wyżej
sytuację, jest zbyt mała ilość dobrych liderów społecznych oraz brak tradycji społecznej
w kreowaniu tych liderów.
Fundacja Szczęśliwe Dzieciństwo w programie Akademii Młodzieżowej, którą
prowadzi, podejmuje temat wychowania i edukacji społecznej, czyli kształtowania już od
najmłodszych lat, postawy zaangażowania w lokalne sprawy społeczne. Akademia
Młodzieżowa w swojej misji zawarła potrzebę kształtowania ludzi dobrze wychowanych,
przez co rozumie się wychowanie młodego człowieka do silnego systemu wartości, również
wartości społecznych, dobrego obywatela i patriotę oraz sprawnego w działaniu społecznym i
gospodarczym. Bieżący program Akademii konsekwentnie realizuje tę misję. W Ośrodku
Akademii Młodzieżowej, który mieści się na Czwartku w Lublinie przy ulicy ks.
Słowikowskiego 1, przez cały rok szkolny realizowane były programy aktywności
obywatelskiej, silnie włączone w życie dzielnicy. Założenia metodyczne programu Akademii,
zakładają bowiem, że uczenie postaw obywatelskich, powinno być zawsze praktyczne, a nie
tylko teoretyczne. Dlatego też projekty, które realizowali studenci Akademii Młodzieżowej,
zarówno ci najmłodsi ze szkoły podstawowej, jak i ci starsi gimnazjaliści i licealiści,
realizowane były z innymi partnerami z dzielnicy Czwartek, zawsze uwzględniały
uczestnictwo innych osób z terenu dzielnicy oraz podejmowały zagadnienia dotyczące
dzielnicy.
Poniżej, zaprezentujemy działania poszczególnych grup z Akademii Młodzieżowej,
jako ilustrację kształcenia obywatelskiego, kształtowania liderów oraz angażowania się w
sprawy dzielnicy.
1|Strona
Początki edukacji obywatelskiej – poznać swoją dzielnicę
Dzieci w wieku szkoły podstawowej, uczniowie szkół, które mieszczą się na terenie
dzielnicy, w pierwszy semestrze realizowały program CZWARTEK”.
Program
ten
przygotowywany
był
przez
Gra edukacyjna „NASZ
kilka
tygodni.
Została
przeprowadzona gra, dla uczniów Szkoły Podstawowej Nr 25 w Lublinie, kolegów i
koleżanek dzieci uczęszczających do Akademii Młodzieżowej. Dzieci z Akademii
Młodzieżowej, pod okiem wychowawców, solidnie i systematycznie przygotowywały się do
gry. Przygotowanie polegało na: zapoznaniu się z historią dzielnicy Czwartek, poznaniu
różnych instytucji, które znajdują się na terenie dzielnicy i jej służą oraz na poznaniu ludzi
mieszkających i pracujących dla tej dzielnicy. Na podstawie zdobytej wiedzy przygotowano
różnego rodzaju zabawy edukacyjne. Dzieci i wychowawcy z Akademii wspólnie trenowali
przebieg gry, szykowali rekwizyty, przygotowywali poszczególne stanowiska. Cel gry był dla
wszystkich jasny: nauczyć koleżanki i kolegów ze szkoły, jak najwięcej o dzielnicy, a także
przygotować im atrakcyjną zabawę.
Byłam bardzo dumna, że mogę być sędzią w grze ,,NASZ CZWARTEK” – mówi Paulina, z
piątej klasy – Musiałam znać wszystkie odpowiedzi, żeby dobrze oceniać kolegów i koleżanki.
Koleżanki jeszcze kilka dni pytały, czy mogą zapisać się do Akademii, bo tak się im podobała
gra. – chwali się Wiktoria – A pani przed całą klasa nas bardzo chwaliła. Tyle razy
przechodziłam koło żydowskiej szkoły i nie wiedziałam, że to, taki znany na cały świat
budynek.
Zawsze ganialiśmy się za kościołem, teraz trochę się boimy, odkąd wiemy, że pod kościołem
są trumny z nieboszczykami”– mówi Kacper, student Akademii, z czwartej klasy
podstawówki.
Programem – grą „NASZ CZWARTEK” udało nam się bardzo zainteresować dzieci ich
dzielnicą, odkryć jej atrakcje, ciekawostki, rozbudzić w nich zainteresowanie swoim miejscem
zamieszkania, miejscem ich codziennych zabawa – podsumowuje Gosia Instruktorka
Akademii pracująca z dziećmi – cele jakie sobie stawialiśmy udało się osiągnąć z nawiązką.
2|Strona
Edukacja obywatelska na poważnie
To projekt, który został przeprowadzony przez młodzież gimnazjalną i licealną.
Rzeczywiście, studenci Akademii Młodzieżowej podjęli się poważnego wyzwania, pomocy
dwóm rodzinom, mieszkającym na ulicy Lubartowskiej. Pomysł zrodził się, w czasie jednego
3|Strona
z zebrań, kiedy to przeprowadzano dyskusję na temat: Jakie problemy, które dostrzegamy
wokół siebie należałoby podjąć i im zaradzić? Ktoś zaproponował, żeby pomóc rodzinie,
która była znana większości młodzieży, a która znajdowała się w bardzo ciężkiej sytuacji.
Była to kobieta, samotnie wychowująca trójkę dzieci, która dodatkowo ciężko chorowała na
cukrzycę. Rodzina mieszkała w tym mieszkaniu bez łazienki. Zadecydowano także, aby
dołączyć do projektu jeszcze drugą rodzinę, która znajdowała się w równie trudnej sytuacji.
Zostały ustalone cele projektu:

po pierwsze: pomóc rodzinie, opiekując się dziećmi, organizując warsztaty umiejętności
różnych dla mam, zaproponować wspólne spędzanie wolnego czasu, wspólną modlitwę
połączoną z pielgrzymką,

po drugie: wyremontować jedno mieszkanie, czyli wybudować łazienkę, wymienić drzwi,
wymienić podłogę, pomalować ściany, wymienić meble, firanki, itp. W drugim
mieszkaniu natomiast wymienić meble, pomalować ściany i drzwi.
Zrealizowanie projektu wymagało dobrej koordynacji i sprawnego zarządzania.
Młodzież licealna i gimnazjalna została zorganizowana w grupę zadaniową, nazwaną firmą
młodzieżową. Poszczególne działy firmy zajmowały się odpowiednio różnymi zadaniami.
Zadanie wymagało również włączenia w projekt różnych podmiotów społecznych.
Zaplanowano, że program, który zakładał pomoc tym dwóm rodzinom, będzie realizowany
przez cały letni semestr, od lutego, do końca czerwca. W pierwszym etapie działania, studenci
Akademii Młodzieżowej spotykali się z przedstawicielami różnych instytucji, żeby zapoznać
się z zagadnieniami dotyczącymi rodzin objętych wsparciem społecznym oraz możliwościami
udzielenia im pomocy. Młodzież zaprosiła na spotkanie: przedstawiciela Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, dziennikarza Radia Lublin
oraz specjalistę od fundraisingu i marketingu społecznego. Wszystkie spotkania pozwoliły
ustalić sposób zrealizowania projektu i określić szczegółowy plan działania.
Paulina, szefowa firmy młodzieżowej, tak opisuje początki projektu: Pomysł
pomagania rodzinom bardzo nam się wszystkim podobał. Byliśmy entuzjastycznie nastawieni
do tej pracy, ale nie bardzo rozumieliśmy, jak tak duże przedsięwzięcie będzie możliwe do
zrealizowania przez nas: uczniów liceów i gimnazjum. Wszystkie spotkania z różnymi osobami
pomału rozjaśniały nam możliwości i budziły jeszcze większą nadzieję i motywację.
Zaskoczyło nas, że wszyscy, którym opowiadaliśmy, co zamierzamy zrobić, byli bardzo
zachwyceni i deklarowali pomoc w realizacji.
4|Strona
Praca została podzielona na trzy obszary, a grupa młodzieży podzieliła się na trzy
działy. Pierwsza część zadań polegała na pomocy rodzinom, w zakresie lepszego
uspołecznienia ich. Drugą część zadań stanowiło budowanie wsparcia społecznego, zbieranie
pieniędzy, szukanie sponsorów. Trzecią częścią zadań było przeprowadzenie remontu
mieszkania.
Część pierwsza – pomoc w lepszym uspołecznieniu rodzin.
Tutaj prym wodziły dziewczyny. Zorganizowały stałe, dwa razy w tygodniu, dyżury
opieki nad dziećmi. Zajmowały się trójką małych dzieci w wieku: 3, 5 i 7 lat. Opieka
zakładała edukację przez zabawę. Drugim ważnym elementem tej części działania było
zorganizowanie warsztatów dla mam. Warsztaty dotyczyły ćwiczenia różnych umiejętności,
potrzebnych do prowadzenia domu, były także doskonałą okazją do rozmów i bliższego
zapoznawania się. Instruktorzy mieli okazję pomóc i podpowiedzieć, jak załatwić taką czy
inną sprawę, oraz podsunąć pomysły, jak poprawić wychowanie dzieci.
Trzecim ważnym elementem tej części projektu, była wspólna modlitwa oraz wsparcie
rodzin przez wspólne uczestnictwo w nabożeństwach oraz pielgrzymka, która została
zorganizowana specjalnie na tą okazję.
5|Strona
Druga część zadania – budowanie wsparcia społecznego.
W tej części zaplanowano zmobilizowanie różnych osób i podmiotów, które chciałyby
wesprzeć działania młodzieży. Zaproszono do współpracy: Miejski Ośrodek Pomocy
Rodzinie, Radio Lublin, redakcję Gościa Niedzielnego, parafię pw. Św. Mikołaja na
Czwartku, Gimnazjum Nr 19 oraz wiele firm. Młodzież zwróciła się do tych podmiotów z
prośbą o udzielenie pomocy w realizacji projektu. Odzew był bardzo pozytywny.
Innym ważnym zagadnieniem było pozyskanie pieniędzy. Przystąpiono do
organizowania kiermaszy wielkanocnych, kiermaszy ciast, zorganizowano szereg zbiórek,
polegających na pomocy w pakowaniu zakupów w marketach. Szczególnym pomysłem
zdobywania funduszy, było prezentowanie krótkiego przedstawienia teatralnego po Mszach
świętych w kościołach lubelskich, krótka prezentacja projektu i prośba do chętnego
uczestnictwa w kiermaszu. Szczególne zasługi zdobyła również grupa pozyskująca materiały
budowlane od różnych firm. Udało się im zgromadzić dużą część potrzebnych materiałów.
Młodzież pozyskała również używane meble, firanki, lodówki i inne elementy wyposażenia
mieszkań.
Marek, instruktor Akademii Młodzieżowej opowiada - W maju mieliśmy taki ogrom
pracy przy zwożeniu mebli i materiałów budowlanych, że nie nadążaliśmy wszystkiego
6|Strona
odebrać. Mieliśmy też problem z magazynowaniem otrzymanych rzeczy, ale ostatecznie
wszystko się udało.
Bardzo pomogły nam lubelskie media, szczególnie Radio Lublin – wspomina Martyna,
studentka Akademii odpowiedzialna za kontakty z mediami – Kontakty z mediami, były dla
nas dużym doświadczeniem i mocnym przeżyciem. Uczestniczyliśmy na przykład w godzinnej
audycji, na żywo, w Radiu Lublin. Wszyscy baliśmy się mówić, ale ostatecznie jakoś poszło.
Pani Katarzyna Michalak nagrała o naszym projekcie piękny reportaż. Słucham go sobie od
czasu do czasu.
7|Strona
Trzecia część projektu – remont mieszkania
Trzecia część zadania, logistycznie najtrudniejsza, polegała na: zorganizowaniu
fachowców budowlanych, prac przygotowawczych, przeprowadzeniu remontu, posprzątaniu
po remoncie i wyposażeniu mieszkania. Poprosiliśmy wolontariuszy, znających się na
pracach budowlanych o pomoc w remoncie. Młodzież zmobilizowała ojców oraz starszych
braci. Jak zawsze nie zawiedli także studenci z Politechniki Lubelskiej. Najpierw trzeba było
przygotować mieszkania do remontu: spakować rzeczy, wynieść te niepotrzebne oraz
zafoliować szafy. Remont należało przeprowadzić szybko, żeby maksymalnie skrócić czas,
szczególnie trudny dla rodziny, która przez cały czas mieszkała w mieszkaniu. Mobilizacja
całej młodzieży z Akademii była ogromna. Prace i tak trwały blisko miesiąc, ale wszystko
udało się i mieszkanie po posprzątaniu i wniesieniu nowych mebli wyglądało wspaniale.
Na zakończenie projektu odbyła się uroczysta Gala, na którą młodzież zaprosiła:
rodziny, biorące udział w projekcie, przedstawicieli Rady Miast, wszystkich partnerów
projektu, sponsorów, media, swoich nauczycieli z różnych szkół i swoich rodziców. Celem
gali było przede wszystkim podziękowanie osobom, które przyczyniły się do zrealizowania
zaplanowanego projektu. Ważne dla młodzieży było również pokazanie innym, że można
rozwiązywać problemy, z którymi borykają się inni ludzie, że warunkiem koniecznym do
tego jest łączenie sił, dobre chęci i zaangażowanie. Młodzież na Gali opowiedziała o
własnych przeżyciach, nauce jaką wynieśli z projektu, o tym że najważniejsze jest
8|Strona
doświadczenie, jak dużo można wspólnie dokonać, o tym jak bardzo jest się zmotywowanym
do dalszej pomocy oraz szczęśliwym po takim sukcesie. Z kolei w swoim wystąpieniu, Prezes
Fundacji Szczęśliwe Dzieciństwo Wacław Czakon, zwracał uwagę, że takie projekty pokazują
jak wielkie są możliwości, chęci i entuzjazm u młodzieży, że napawa nas to dużym
optymizmem jeżeli chodzi o rozwój społeczeństwa obywatelskiego w naszym kraju, ale
warunek jest tylko taki, żeby dorośli stwarzali przestrzeń społeczną dla młodzieży i pomogli
młodzieży szczególnie w zakresie nauczenia jej, jak działać.
Kształcenie obywatelskie, albo formacja społeczna, jak nazywa się to w programie
Akademii Młodzieżowej, to duża część edukacji. Dobry, świadomy obywatel to warunek
dobrego wychowania, które jest misją Akademii. W każdym semestrze i w każdym roku
szkolnym są opracowywane, a następnie wdrażane projekty o tej tematyce. Absolutną regułą
jest to, że młodzież zawsze chce, że zawsze podejmuje nawet najtrudniejsze zadania. Taka
postawa młodzieży bierze się z potrzeby robienia rzeczy dobrych, wartościowych,
pożytecznych, a z drugiej strony z potrzeby sprawdzenia się, doświadczenia własnych
możliwości, swoistego rozpoznania siebie. Warunkiem niezbędnym jest dobra, bezpieczna,
przyjacielska grupa, której przewodzi dorosły, któremu młodzież ufa i lubi go.
W ocenie dyrekcji i instruktorów Akademii Młodzieżowej program w zakresie
formacji społecznej sprawdza się, jest młodzieży potrzebny i dobrze przygotowują ją do
odpowiednich ról w przyszłości.
9|Strona