d - Instytut Pedagogiki - Uniwersytet Przyrodniczo

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Wydział Humanistyczny
Instytut Pedagogiki
PROGRAM
PRAKTYKI DYDAKTYCZNEJ
W PRZEDSZKOLU I NA I ETAPIE EDUKACYJNYM
DLA STUDENTÓW STUDIÓW I STOPNIA
KIERUNKU PEDAGOGIKA
Z/S EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA
Z WYCHOWANIEM PRZEDSZKOLNYM
Studia stacjonarne
Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Opracowały:
prof. nadzw. dr hab. Anna Klim-Klimaszewska
dr Aldona Grądzka-Tys
dr Sabina Wieruszewska-Duraj
Siedlce 2012
I. Informacje ogólne
Praktyka dydaktyczna w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej dla studentów
studiów I stopnia przygotowujących się do wykonywania zawodu nauczyciela organizowana
jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia
2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu
nauczyciela w wymiarze nie mniej niż 120 godzin. Obejmuje ona obserwację i uczestnictwo
w różnych formach działalności wychowawczej przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej,
realizowanych przez nauczycieli i pozostały personel oraz samodzielną realizację zadań
wychowawczych zgodnych z założeniami placówki. Podstawowym założeniem realizacji
praktyki pedagogicznej jest nabywanie przez studenta kompetencji opiekuńczowychowawczych.
II. Cele praktyki dydaktycznej
Celem praktyki dydaktycznej jest gromadzenie doświadczeń związanych z pracą
dydaktyczno-wychowawczą nauczyciela i konfrontowanie nabytej wiedzy z zakresu
dydaktyki szczegółowej (metodyki nauczania) z rzeczywistością pedagogiczną w
działaniu praktycznym. Praktyka odbywa się w przedszkolu i na I etapie edukacyjnym w
szkole podstawowej.
b) W szczególności celem praktyki dydaktycznej jest:
 Umożliwienie zdobycia kompetencji zawodowych.
 Tworzenie warunków do kształtowania umiejętności wykorzystania w praktyce metod
i technik pedagogicznych stosowanych w pracy w przedszkolu i klasach I-III szkoły
podstawowej.
 Umożliwienie doskonalenia sprawności w planowaniu, organizowaniu i prowadzeniu
działań wynikających ze specyfiki pracy w przedszkolu i klasach I-III szkoły
podstawowej.
 Tworzenie warunków do zdobywania doświadczenia w zakresie stosowaniu metod,
form i technik pedagogicznych charakterystycznych dla pracy przedszkola i klas I-III
szkoły podstawowej.
 Umożliwienie nabywania umiejętności doskonalenia warsztatu pracy nauczyciela.
 Tworzenie sytuacji, w której student będzie mógł ocenić swoją wiedzę i
przygotowanie pedagogiczne do zawodu nauczyciela przedszkola i klas I-III szkoły
podstawowej .
 Tworzenie warunków umożliwiających uzupełnienie wiedzy pedagogicznej
zdobywanej podczas studiów.
 Tworzenie warunków do kształtowania twórczego myślenia oraz działania w
rozwiązywaniu sytuacji problemowych.
 Tworzenie warunków do doskonalenia umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy
teoretycznej w praktycznym działaniu.
 Tworzenie sytuacji do kształtowania umiejętności niezbędnych w przyszłej pracy
zawodowej nauczyciela przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej.
 Umożliwienie samodzielnego przygotowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych w
przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej.
 Umożliwienie aktywnego uczestnictwa w projektowaniu i realizacji zadań
edukacyjnych przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej.
a)
2
III. Treści praktyki dydaktycznej
1. Treści śródrocznej praktyki dydaktycznej określone są w sylabusie przedmiotów:
Śródroczna praktyka dydaktyczna w przedszkolu i Śródroczna praktyka dydaktyczna na I
etapie edukacyjnym.
2. W trakcie ciągłej praktyki dydaktycznej następuje kształtowanie kompetencji
dydaktycznych i wychowawczych przez:
1) zapoznanie się ze specyfiką przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej, w których
praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nie zadań
dydaktycznych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników
procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji;
2) obserwowanie:
a) czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w toku prowadzonych przez niego
zajęć/lekcji oraz aktywności dzieci/uczniów,
b) toku metodycznego zajęć, stosowanych przez nauczyciela metod i form pracy oraz
wykorzystywanych pomocy dydaktycznych,
c) interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) – dziecko oraz interakcji między
dziećmi/uczniami w toku zajęć/lekcji,
d) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupie/klasie, ich
prawidłowości i zakłóceń,
e) sposobów aktywizowania i dyscyplinowania dzieci/uczniów oraz różnicowania poziomu
aktywności poszczególnych dzieci/uczniów,
f) sposobu oceniania uczniów,
g) sposobu zadawania i kontrolowania pracy domowej,
h) dynamiki i klimatu społecznego grupy/klasy, ról pełnionych przez dzieci/uczniów,
zachowania i postaw dzieci/uczniów,
i) funkcjonowania i aktywności w czasie zajęć poszczególnych dzieci/uczniów, z
uwzględnieniem dzieci/uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym
dzieci/uczniów szczególnie uzdolnionych,
j) działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i
zachowania dyscypliny,
k) organizacji przestrzeni w sali/klasie, sposobu jej zagospodarowania (ustawienie mebli,
wyposażenie, dekoracje);
3) współdziałanie z opiekunem praktyk w:
a) planowaniu i przeprowadzaniu zajęć/lekcji,
b) organizowaniu pracy w grupach,
c) przygotowywaniu pomocy dydaktycznych,
d) wykorzystywaniu środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy
dydaktycznej,
e) kontrolowaniu i ocenianiu uczniów,
f) podejmowaniu działań na rzecz dzieci/uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi, w tym dzieci/uczniów szczególnie uzdolnionych,
g) organizowaniu przestrzeni sali/klasy,
h) podejmowaniu działań w zakresie projektowania i udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej;
4) pełnienie roli nauczyciela, w szczególności:
a) planowanie zajęć, formułowanie celów, dobór metod i form pracy oraz środków
dydaktycznych,
b) dostosowywanie metod i form pracy do realizowanych treści, etapu edukacji
przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz dynamiki grupy dziecięcej/uczniowskiej,
c) organizację i prowadzenie zajęć w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze,
3
d) wykorzystywanie w toku zajęć/lekcji środków multimedialnych i technologii
informacyjnej,
e) dostosowywanie sposobu komunikacji w toku zajęć do poziomu rozwoju
dzieci/uczniów,
f) animowanie aktywności poznawczej i współdziałania dzieci/uczniów, rozwijanie
umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii
informacyjnej,
g) organizację pracy dzieci/uczniów w grupach zadaniowych,
h) dostosowywanie podejmowanych działań do możliwości i ograniczeń dzieci/uczniów
ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
i) diagnozowanie poziomu wiedzy i umiejętności dzieci/uczniów,
j) podejmowanie indywidualnej pracy dydaktycznej z dziećmi/uczniami (w tym
dziećmi/uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),
k) podejmowanie działań wychowawczych w toku pracy dydaktycznej, w miarę
pojawiających się problemów, w sytuacjach: zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania
praw innych, nieprzestrzegania ustalonych zasad,
l) podejmowanie współpracy z innymi nauczycielami, wychowawcą grupy/klasy,
pedagogiem, psychologiem oraz specjalistami pracującymi z dziećmi/uczniami;
5) analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń
pedagogicznych, w tym:
a) prowadzenie dokumentacji praktyki,
b) konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,
c) ocenę własnego funkcjonowania w toku wypełniania roli nauczyciela (dostrzeganie
swoich mocnych i słabych stron),
d) ocenę przebiegu prowadzonych zajęć oraz realizacji zamierzonych celów,
e) konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych i prowadzonych
zajęć/lekcji,
f) omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów.
IV. Organizacja praktyki dydaktycznej na terenie przedszkola i szkoły
1. Student zobowiązany jest do zrealizowania łącznie 180 godzin praktyki, w tym 60 godzin
śródrocznej praktyki realizowanej w ramach zajęć w uczelni (30 godzin w ramach
przedmiotu Śródroczna praktyka dydaktyczna w przedszkolu i 30 godzin w ramach
przedmiotu Śródroczna praktyczna dydaktyczna na I etapie edukacyjnym) oraz 120 godzin
ciągłej praktyki dydaktycznej, w tym 60 godzin w przedszkolu i 60 godzin w klasach I-III
szkoły podstawowej realizowanej przez studenta indywidualnie poza zajęciami w uczelni.
2. W trakcie praktyki studentowi zapewnia się następujące formy aktywności:
a) wizyty w przedszkolach i szkołach podstawowych;
b) obserwowanie zajęć i lekcji;
c) asystowanie nauczycielowi prowadzącemu zajęcia i lekcje;
d) omawianie zajęć prowadzonych przez nauczycieli i studentów.
3. Ciągła praktyka odbywa się równolegle z realizacją zajęć w uczelni.
4. Podczas zebrania opiekun ciągłej praktyki z ramienia uczelni informuje studentów o
celach, zasadach i sposobie realizacji treści programowych oraz o warunkach uzyskania
zaliczenia.
5. Na podstawie zaświadczenia potwierdzającego zgodę dyrektora przedszkola i szkoły na
odbycie ciągłej praktyki opiekun praktyki z ramienia uczelni wydaje studentom
skierowanie na praktykę.
6. Do obowiązków studenta odbywającego praktykę w szczególności, należy:
a) przestrzeganie przepisów obowiązujących w miejscu odbywania praktyki;
4
b) wykonywanie zadań zleconych przez opiekuna praktyki w przedszkolu i szkole;
c) prowadzenie dokumentacji potwierdzającej rodzaj wykonywanej pracy z
uwzględnieniem szczegółowych wymagań zawartych w Programie praktyki
dydaktycznej w przedszkolu i na I etapie edukacyjnym i zasadach odbywania praktyki
dydaktycznej.
7. Dyrektor przedszkola i szkoły wyznacza opiekuna praktyki sprawującego bezpośrednią
opiekę nad przebiegiem praktyki.
8. Podczas odbywanej ciągłej praktyki student prowadzi dokumentację obejmującą:
a) Arkusz ciągłej praktyki dydaktycznej, w którym zamieszcza tematy realizowanych
działań oraz liczbę godzin na nie przeznaczonych, potwierdzony podpisem opiekuna;
b) dziennik praktyki zawierający:
 krótką charakterystykę placówki;
 charakterystykę grupy/klasy z uwzględnieniem potrzeb, zainteresowań, zdolności,
poziomu rozwoju;
 merytoryczne sprawozdanie z przebiegu praktyki z uwzględnieniem wytycznych
zawartych w zasadach odbywania praktyki dydaktycznej.
9. Dziennik i arkusz praktyki zatwierdza opiekun praktyki z ramienia placówki.
V. Efekty
Po realizacji praktyki dydaktycznej student:
w zakresie wiedzy:
 zna organizację, zasady działania oraz specyfikę funkcjonowania przedszkola i klas IIII szkoły podstawowej,
 zna dokumentację stanowiącą podstawę działalności dydaktycznej i wychowawczej
przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej,
 zna różne formy działań dydaktycznych organizowanych w ramach pracy przedszkola
i klas I-III szkoły podstawowej
 zna realia pracy dydaktycznej i wychowawczej w przedszkolu i klasach I-III szkoły
podstawowej,
 zna pracę poszczególnych pracowników przedszkola i szkoły podstawowej,
 posiada uzupełnioną wiedzę pedagogiczną zdobytą podczas studiów;
w zakresie umiejętności:
 posiada wzbogacone doświadczenia sprzyjające wielostronnemu przygotowaniu do
pełnienia całokształtu obowiązków nauczyciela przedszkola i klas I-III szkoły
podstawowej,
 potrafi wykorzystać w praktyce metody i techniki pedagogiczne zgodnie ze specyfiką
przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej,
 potrafi planować, organizować i prowadzić działania pedagogiczne wynikające ze
specyfiki przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej,
 potrafi stosować metody i formy pracy dydaktycznej i wychowawczej
charakterystycznych dla pracy przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej
 posiada umiejętność doskonalenia warsztatu pracy nauczyciela przedszkola i klas I-III
szkoły podstawowej,
 potrafi ocenić swoją wiedzę i przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela i
klas I-III szkoły podstawowej,
 potrafi twórczo myśleć oraz działać w rozwiązywaniu sytuacji problemowych,
5
 potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę teoretyczną w praktycznym działaniu,
 potrafi dostrzegać sytuacje dydaktyczne i wychowawcze, właściwie je analizować i
interpretować,
 posiada umiejętności niezbędne w przyszłej pracy zawodowej,
 potrafi samodzielnie przygotować i prowadzić zajęcia/lekcje,
 ma doświadczenie związane z pracą nauczyciela przedszkola i klas I-III szkoły
podstawowej;
w zakresie kompetencji społecznych:
 ma ukształtowaną refleksję pedagogiczną i twórczą postawę wobec zjawisk
dydaktycznych i wychowawczych mających miejsce w przedszkolu i klasach I-III
szkoły podstawowej,
 ma ukształtowaną właściwą postawę zawodową nauczyciela.
VI. Warunki zaliczenia praktyki dydaktycznej
1. Śródroczną praktykę dydaktyczną zalicza nauczyciel akademicki prowadzący przedmiot
zgodnie z warunkami zaliczenia określonymi w sylabusie.
2. Podstawą zaliczenia ciągłej praktyki jest zrealizowanie obowiązków wynikających z
programu praktyki dydaktycznej i zadań zawartych w zasadach odbywania praktyki
dydaktycznej oraz terminowe złożenie kompletnej dokumentacji, która obejmuje:
a) dziennik praktyk,
b) Arkusz ciągłej praktyki dydaktycznej,
c) Ocenę praktyki dydaktycznej, w której opiekun z ramienia placówki wskazuje
osiągnięcia studenta oraz ewentualne braki, ze szczególnym uwzględnieniem
następujących kryteriów:
 przygotowanie merytoryczne (wiedza i umiejętności),
 umiejętności z zakresu prowadzenia obserwacji i zajęć/lekcji,
 postawa praktykanta.
3. Zaliczenia ciągłej praktyki dokonuje opiekun z ramienia uczelni biorąc pod uwagę
następujące kryteria:
 ogólną ocenę z przebiegu praktyki wystawioną przez opiekuna z ramienia
przedszkola/szkoły,
 potwierdzone podpisami opiekuna w placówce zadania realizowane w czasie
praktyki,
 merytoryczną zawartość dokumentacji,
 kompletność, spójność i estetykę dokumentacji.
6