Biuletyn 2/2015 - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

BIULETYN
2/2015
PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO”
WSPARCIE UDZIELONE Z FUNDUSZY NORWESKICH I FUNDUSZY EOG, POCHODZĄCYCH Z ISLANDII, LIECHTENSTEINU I NORWEGII, ORAZ ŚRODKÓW KRAJOWYCH.
Stopka redakcyjna:
Biuletyn MKiDN
wydanie 2/2015
Departament Funduszy Europejskich
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-071 Warszawa
Tel.: 22 42 10 302
Faks: 22 42 10 371
www.eog2016.mkidn.gov.pl
Zespół redakcyjny:
dr Karolina Tylus-Sowa
Beata Saganowska
Katarzyna Stasiaczek
WSTĘP
W TYM NUMERZE BIULETYNU PREZENTUJEMY POSTĘP PRAC W KOLEJNYCH
PROJEKTACH REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU „KONSERWACJA
I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO”.
Tym razem zapraszamy między innymi do Kościoła Pokoju w Świdnicy, Zamku
w Łańcucie i w Pieskowej Skale. We wszystkich tych miejscach dokonano
ciekawych odkryć konserwatorskich i archeologicznych. Dzięki realizowanym
pracom swój dawny blask odzyskały świdnickie obrazy i pięknie zdobione
tapety w Zamku w Łańcucie oraz elewacja Zamku w Pieskowej Skale. Warto
zatem przyjrzeć się bliżej, jak dofinansowane obiekty zmieniają się za sprawą
funduszy norweskich i EOG.
Zapraszamy do lektury !
Departament Funduszy Europejskich
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
2
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 3
Kościół Pokoju w Świdnicy
– obiekt UNESCO.
PROGRAM MA NA CELU PRZYWRÓCENIE ŚWIETNOŚCI LUTERAŃSKIEJ ENKLAWY. JEST REALIZOWANY POPRZEZ: RENOWACJĘ ORGANÓW WRAZ Z PROSPEKTEM, REWITALIZACJĘ CMENTARZA I PRZEBUDOWĘ PLEBANII. MA TO ZAPEWNIĆ
WIELOKULTUROWĄ OFERTĘ KULTURALNĄ, EDUKACYJNĄ I SPOŁECZNĄ.
W przepięknym Kościele Pokoju w Świdnicy trwają zaawansowane prace konserwatorskie. Na XVII-wiecznych obrazach wyłoniły się niewidoczne dotychczas pejzaże
i alegoryczne postacie. Trwają prace polegające na odnowieniu zabytkowej empory ołtarzowej. Konserwatorzy pracują również nad lożami muzycznymi, znajdującymi się po obu stronach organów. Usuwane są kolejne nawarstwienia malarskie ze
ścian pokrytych okładzinami o roślinnych motywach i ornamentach. Jednocześnie
w ramach projektu realizowane są działania obejmujące renowację przykościelnego
XIX-wiecznego cmentarza ewangelickiego, w tym 12 pomników wolnostojących oraz
49 pomników umieszczonych w murze. Zabytkowe nagrobki wykonane zostały z naturalnych kamieni (piaskowców i granitów). Podczas dotychczasowych prac odkryto
ich nietypowe dekoracje – ceramiczne okładziny tworzące geometryczne wzory (jasnozielone kwadraty, ciemnoniebieskie trójkąty i duże, białe ośmiokąty). Za bardzo
ciekawe odkrycie należy uznać biało-czarne płyty marmurowe układane we wzór
szachownicy. Renowacja cmentarza, wraz z wybranymi grobowcami, zakończy się
jeszcze w tym roku. Dzięki rewaloryzacji zostanie przywrócony nie tylko pierwotny
charakter miejsca, ale także powstanie nowa przestrzeń przeznaczona do prowadzenia wielokulturowych lekcji muzealnych oraz ścieżek edukacyjnych.
Remont wnętrza Kościoła Pokoju w Świdnicy
Cmentarz ewangelicki
Fot. Mariusz Młynarczyk
4
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 5
Budowa Pawilonu Józefa Czapskiego
w Muzeum Narodowym w Krakowie.
GŁÓWNYM CELEM NOWO POWSTAJĄCEGO PAWILONU WYSTAWIENNICZEGO
JEST STWORZENIE NOWOCZESNEJ EKSPOZYCJI ZAWIERAJĄCEJ M.IN. ZBIORY
I PAMIĄTKI PO JÓZEFIE CZAPSKIM - MALARZU, RYSOWNIKU, PISARZU I ESEIŚCIE.
W testamencie Józef Czapski przekazał Muzeum Narodowemu w Krakowie swoje archiwalia, pamiątki oraz obszerny księgozbiór, a także materiały i dokumenty dotyczące jego siostry, pisarki, Marii Czapskiej. W nowym, czterokondygnacyjnym pawilonie
wraz z tarasem widokowym, zostanie odwzorowany w skali 1:1 pokój pisarza przeniesiony wraz z pamiątkami i sprzętami z mieszkania w podparyskim Maisons-Laffitte. W chwili obecnej prowadzone są prace mające na celu wykończenie pawilonu
oraz jego aranżację. Równolegle trwa digitalizacja cennych zbiorów i pamiątek, które
następnie zostaną udostępnione w elektronicznej wersji online. Ponadto procesowi konserwacji poddawane są rękopisy „Dzienników”, bogaty księgozbiór artysty,
jego meble i inne pamiątki. Warto również zaznaczyć, że w ramach projektu Muzeum
Narodowe w Krakowie realizuje projekt edukacyjny pt. „Dobre praktyki edukacyjne
w pracy ze społecznością lokalną – wizyty studyjne i warsztaty w ramach współpracy polsko-islandzkiej”, którego celem jest między innymi dzielenie się wiedzą i doświadczeniem oraz poznanie funkcjonowania modelowych, harmonijnych powiązań
między społecznością a instytucjami kultury. Otwarcie Pawilonu zaplanowano na
wiosnę 2016 roku.
6
Wizualizacja Pawilonu Józefa Czapskiego
mgr inż. arch. Danuta Fredowicz-Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ESAL
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 7
Fot. Mariusz Młynarczyk
Ochrona i udostępnienie dziedzictwa
kulturowego Ordynacji Łańcuckiej
poprzez prace remontowo-konserwatorskie i cyfryzację zasobów Muzeum
– Zamku w Łańcucie.
Galeria Rzeźb w trakcie remontu
PAŁAC W ŁAŃCUCIE PODDAWANY JEST GRUNTOWNEJ RENOWACJI.
Trwają prace remontowo- konserwatorskie na dachu oraz we wnętrzach obiektu.
Zabytkowym pomieszczeniom przywracany jest ich dawny wygląd i kolorystyka.
Dzięki realizacji projektu udało się także dokonać skomplikowanej rekonstrukcji jej
zniszczonych fragmentów, a następnie wkomponować nowe partie w zabytkową
powierzchnię. Ponadto, nowy kolor zyskał Korytarz Północny prowadzący do części
apartamentów na drugim piętrze. Podczas przeprowadzonych prac, pod warstwą powojennej zielonej farby, odkryto wcześniejszy, różowy kolor. Po remoncie zwiedzający zobaczą korytarz już w nowych barwach tzw. różu pompejańskiego. Kończą się
również prace prowadzone na pierwszym piętrze rezydencji. Już niedługo, w nowej
odsłonie, zwiedzający zobaczą między innymi Galerię Rzeźb, której malarskie zdobienie ścian powstało pod koniec XVIII wieku. Dokładnie oczyszczono zabrudzenia oraz
kurz na malowidłach, uzupełniono oraz domalowano ubytki. Renowacji poddano także bogatą dekorację ścian, sufitu oraz dębowo-mahoniową posadzkę w przepięknej
Sali Balowej, którą w nowej odsłonie mogą już podziwiać zwiedzający. W następnej
kolejności procesowi digitalizacji zostaną poddane zabytki ruchome, tj. 230 naczyń
kuchennych oraz 222 naczynia toaletowe.
8
Prace konserwatorskie w Sali Balowej
Pokój Garderobianej w trakcie remontu
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 9
Konserwacja architektury zamku i poszerzenie oferty edukacyjno-kulturalnej w Pieskowej.
PO 50 LATACH W MUZEUM W PIESKOWEJ SKALE ROZPOCZĘŁY SIĘ INTENSYWNE PRACE KONSERWATORSKIE I BUDOWALNE PROWADZONE NA TERENIE CAŁEGO OBIEKTU.
Dotychczasowe działania obejmujące ściany zamku, oficyny, bastiony oraz wieże, polegały głównie na usuwaniu zniszczonych warstw tynków oraz przeprowadzeniu ich
konserwacji w celu wzmocnienia ich stabilności. Od momentu podjęcia prac konserwatorskich i remontowych odkryto w bastionie północnym, mury starszej fortyfikacji
pochodzącej prawdopodobnie z XVII w. Z kolei w krużgankach dziedzińca arkadowego odkryto niezidentyfikowane dekoracje malarskie. Część z nich zostanie, po remoncie, specjalnie wyeksponowana dla zwiedzających. Także w renesansowych loggiach odkryto większą część dekoracji malarskiej, niż była dotychczas eksponowana.
Historyczną dekorację zlokalizowano również w kaplicy św. Michała. Ciekawostką,
wartą podkreślenia, jest odkrycie na jednym z kamiennych obramowań okiennych
daty: „1588”. Odkrycie to pozwoliło konserwatorom i historykom określić datę renesansowej przebudowy zamku. Ponadto, w przyszłości zostanie przeprowadzona
digitalizacja wybranych zbiorów muzealnych. Efektem tych prac będzie utworzenie
wirtualnego muzeum. Beneficjent planuje również przygotowanie interaktywnych
prezentacji, filmów, wizualizacji i gier o charakterze promocyjno-dydaktycznym.
Niedługo, także wyremontowane pomieszczenia znajdujące się w oficynie zamku
zostaną zaadaptowane na cele edukacyjno-kulturalne. Ponowne otwarcie muzeum
przewidywane jest po zakończeniu prac w maju 2016 r.
10
Fot. Mariusz Młynarczyk
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 11
Szkolenie dla beneficjentów Programu
„Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego”
W DNIACH 15-16 WRZEŚNIA 2015 R. W ŁODZI ODBYŁO SIĘ SZKOLENIE DLA
BENEFICJENTÓW PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA
KULTUROWEGO” MECHANIZMU FINANSOWEGO EUROPEJSKIEGO OBSZARU
GOSPODARCZEGO ORAZ NORWESKIEGO MECHANIZMU FINANSOWEGO.
Spotkanie służyło przekazaniu informacji o postępach we wdrażaniu Programu oraz
informacji dotyczących nowych możliwości wsparcia ze środków europejskich. Dzięki dyskusji na temat procesu wdrażania projektów udało się wspólnie omówić i poruszyć kilka istotnych kwestii. Szkolenie zostało połączone z ciekawymi prezentacjami projektów realizowanych w ramach Programu. W spotkaniu wzięli udział również
przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz reprezentanci Państw –
Darczyńców. Zorganizowane przez Departament Funduszy Europejskich szkolenie,
było także dobrą okazją do wymiany doświadczeń pomiędzy beneficjentami programu z całej Polski.
12
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 13
Nowe projekty Funduszy Wymiany
Dwustronnej – część „b”
OPERATOR PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA
KULTUROWEGO” UDOSTĘPNIA W RAMACH FUNDUSZU WSPÓŁPRACY DWUSTRONNEJ- CZĘŚĆ „B ” ŚRODKI MAJĄCE NA CELU DOFINANSOWANIE DZIAŁAŃ
PARTNERSKICH PODEJMOWANYCH PRZEZ BENEFICJENTÓW REALIZUJĄCYCH
PROJEKTY W RAMACH PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO” WE WSPÓŁPRACY Z PARTNERAMI POCHODZĄCYMI
Z PAŃSTW DARCZYŃCÓW (ISLANDII, LIECHTENSTEINU I NORWEGII).
W ostatnich miesiącach podjęto decyzje o realizacji następujących przedsięwzięć:
– Konserwacja drewnianych wraków z dna morskiego – podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych oraz pozyskiwanie najnowszej wiedzy przez konserwatorów,
beneficjent: Narodowe Muzeum Morskie, kwota dofinansowania: 83 646,00 zł,
– Dobre praktyki edukacyjne w pracy ze społecznością lokalną – wizyty studyjne
i warsztaty w ramach współpracy polsko-islandzkiej, beneficjent: Muzeum Narodowe w Krakowie, kwota dofinansowania: 165 591,00 zł,
– Z Norweskiego Muzeum Morskiego w Oslo i Narodowego Muzeum Morskiego
w Gdańsku, beneficjent: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki, kwota dofinansowania: 146 471, 00 zł,
– Pogłębienie współpracy dwustronnej NIKU i MWiM poprzez wizyty studyjne,
konferencję i wydanie publikacji, beneficjent: Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, kwota dofinansowania: 167 292,00 zł,
– Grieg i jego czasy, beneficjent: Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego
w Katowicach, kwota dofinansowania: 139 608,00 zł,
– Działania konserwatorskie w zamku Malbork i w zabytkowym klasztorze
Halsnøy – wymiana doświadczeń pomiędzy specjalistami z Polski i Norwegii, beneficjent: Muzeum Zamkowe w Malborku, kwota dofinansowania: 167 292,00 zł.
14
BIULETYN 2/2015
Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego” | 15