Koszty i korzyści unii walutowej

M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
Unia walutowa – korzyści i koszty
Przystąpienie do unii walutowej wiąże się z kosztami i
korzyściami.
Korzyści:
 Eliminacja ryzyka kursowego i obniżenie ryzyka
makroekonomicznego – obniżenie stóp
procentowych pozwoli zwiększyć inwestycje i PKB
Wykres: stopy O/N w Polsce i strefie euro
Źródło: Eurostat
1
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
Wykres: rentowność 10-letnich obligacji skarbowych w
Polsce i strefie euro
Źródło: Eurostat
 Eliminacja kosztów transakcyjnych – szacowane na
0,1-0,2% PKB.
 Eliminacja wahań kursowych – stabilizacja
warunków sprzyja kreacji handlu. Ale: (i) bardzo
nieprecyzyjne szacunki (ii) trade creation vs. trade
diversion.
2
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
 Większa przejrzystość cen – pozwala lepiej
alokować zasoby.
Koszty:
 Ryzyko przegrzania gospodarki (boom-bust cycle)
– obniżenie stóp procentowych może doprowadzić
do wzrostu popytu, boomu kredytowego, wzrostu
inflacji, utraty konkurencyjności i spowolnienia.
Źródło: Brzoza-Brzezina i in. 2010
 Wzrost cen w momencie przystąpienia – przeciętnie
niewielki (0,1-0,3 pkt. proc.) ale skoncentrowany
wśród często kupowanych towarów i usług.
3
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
 Utrata niezależnej polityki pieniężnej – krajowa
polityka pieniężna oraz płynny kurs walutowy
pozwalają amortyzować wstrząsy. Te mechanizmy
znikają wraz z przystąpieniem do unii walutowej.
Na symetryczne wstrząsy reaguje wspólny bank
centralny. Nie zareaguje on natomiast na wstrząs
asymetryczny.
Wpływ asymetrycznego wstrząsu popytowego
(pochodzącego z wewnątrz Unii)
Założenia: 2 kraje tworzą Unię Walutową. Jest zatem
jedna waluta, jeden bank centralny, jedna polityka
pieniężna.
W kraju B wybucha epidemia, konsumenci krajów A i
B ograniczają znacząco popyt na produkty pochodzące
z kraju B.
4
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
A
B
P
P
AS
AD
AS
AD
Y
Y
W kraju B spada popyt, a tym samym poziom cen i
produkcja. Rośnie bezrobocie. W kraju A produkcja
zaczyna przekraczać poziom potencjalny (bo popyt
został skierowany na dobra krajowe), wzrastają ceny.
Inflacja w całej unii walutowej nie ulega zmianie.
Gdyby nie było unii walutowej, mechanizm
dostosowawczy mógłby wykorzystać następujące
elementy:
1. Bank centralny z kraju B luzuje politykę pieniężną.
Rośnie popyt wewnętrzny, gospodarka powraca do
stanu równowagi.
5
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
2. Na skutek spadku eksportu wzrasta deficyt
rachunku obrotów bieżących, co przy kursie
płynnym powoduje deprecjację waluty krajowej i
wzrost popytu.
W unii te mechanizmy są wyłączone. Alternatywnie:
1. Przepływ siły roboczej z kraju B do A
2. Spadek cen i płac w kraju B
1) Przepływ siły roboczej
Spadek podaży pracy w kraju B zmniejsza potencjał
produkcyjny. Natomiast w kraju A potencjał wzrasta.
A
B
P
P
AS
AD
Y
AS
AD
Y
Ostatecznie, poziom cen w krajach A i B powraca do
poziomu wyjściowego, produkcja w kraju trwale A
6
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
rośnie, w kraju trwale B spada. Produkt per capita nie
ulega zmianie.
Przeszkody w tego typu dostosowaniu:
- niska mobilność siły roboczej
- ograniczenia instytucjonalne
2) Spadek cen i płac w kraju B
Dostosowanie jak po krajowym wstrząsie popytowym:
A
B
P
P
AS
AD
AS
Y
AD
Y
Przeszkody w tego typu dostosowaniu:
- sztywność płac nominalnych
- scentralizowane negocjacje płacowe.
7
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
Dlatego istotne dla obniżenia kosztów związanych ze
wstrząsami asymetrycznymi:
 zbieżność cykli koniunkturalnych
Źródło: NBP
 wysoka mobilność siły roboczej
 wysoka elastyczność płac
 elastyczność i skuteczność polityki fiskalnej
Przykład: kontrfaktyczna symulacja cyklu
koniunkturalnego w Polsce w przypadku
8
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Unia walutowa – korzyści i koszty
przystąpienia do strefy euro w 2007 r. (BrzozaBrzezina, Makarski, Wesołowski 2012).
Pełne oszacowanie korzyści i kosztów jest niezwykle
trudne.
9