okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w ofe

OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA
ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
Z a k ł a d
U b e z p i e c z e ń
S p o ł e c z n y c h
Warunki nabywania prawa do okresowej emerytury kapitałowej ze środków
zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym określa ustawa z dnia
19 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych1.
i
Komu przysługuje okresowa emerytura kapitałowa?
Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje osobie ubezpieczonej (kobiecie) urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która:
jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego,
ukończyła 60 lat, a w przypadku kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r. –
wiek emerytalny określony w art. 24 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych2,
ma ustalone prawo do emerytury na nowych zasadach, tj. emerytury określonej w art. 24 ust. 1 lub 24a powyższej ustawy,
a kwota środków zgromadzonych na rachunku członka OFE, ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana
emerytura na nowych zasadach, jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego3.
——
—
1
Dz.U. z 2008 r. nr 228, poz. 1507 z późn. zm.
Tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.
3
Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2013 r. w sprawie kwoty
najniższej emerytury i renty, dodatku pielęgnacyjnego i dodatku dla sierot zupełnych (Monitor Polski
z 2013 r., poz. 95).
2
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
1
Począwszy od 1 stycznia 2013 r., wiek emerytalny dla kobiet urodzonych po
31 grudnia 1952 r. jest podwyższany o jeden miesiąc w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych w tym samym kwartale – docelowo do 67 lat.
I tak wiek emerytalny dla kobiet urodzonych:
w I kwartale 1953 r. podwyższono do 60 lat i 1 miesiąca,
w II kwartale 1953 r. podwyższono do 60 lat i 2 miesięcy,
w III kwartale 1953 r. podwyższono do 60 lat i 3 miesięcy,
w IV kwartale 1953 r. podwyższono do 60 lat i 4 miesięcy itd.
Wiek emerytalny kobiet urodzonych po 30 września 1973 r. wynosi 67 lat.
Jeżeli członkowi OFE wydzielono po 30 kwietnia 2011 r. subkonto w ZUS,
przy ustalaniu prawa do okresowej emerytury kapitałowej uwzględnia się
sumę środków:
— zgromadzonych na rachunku w OFE,
— zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS4
na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura na nowych zasadach.
Od 1 marca 2013 r. do 28 lutego 2014 r. kwota odpowiadająca dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego wynosi 4 070,00 zł (20 2 203,50 zł)
i ulegnie zmianie od 1 marca 2014 r. wskutek waloryzacji tego dodatku.
Jeżeli kwota środków zgromadzonych na rachunku członka OFE lub suma
środków zgromadzonych na rachunku w OFE i zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS, ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc,
od którego zostanie przyznana emerytura, jest niższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego, to osobie ubezpieczonej nie przysługuje
okresowa emerytura kapitałowa. W takim przypadku OFE przekazuje środki
zgromadzone na rachunku członka OFE do funduszu emerytalnego ZUS.
Środki te, a także środki zewidencjonowane na subkoncie, jeżeli było wydzielone dla członka OFE, są ewidencjonowane na koncie osoby ubezpieczonej jako
składka na ubezpieczenie emerytalne, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura ustalana na nowych
zasadach z FUS i powiększają kwotę składek stanowiącą podstawę obliczenia
tej emerytury.
Emeryturę na nowych zasadach z FUS oblicza się w następujący sposób:
sumę kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na koncie osoby ubezpieczonej do końca miesiąca poprze-
———
—
4
Art. 22 ust. 3 oraz art. 40a–40f ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
2
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
dzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata nowej emerytury z FUS,
oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego dzieli się przez średnie
dalsze trwanie życia dla osoby w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danej osoby ubezpieczonej.
Okresowa emerytura kapitałowa nie może być przyznana od innej daty niż
emerytura na nowych zasadach z FUS.
Jeżeli prawo do emerytury na nowych zasadach ustala się z urzędu5, również z urzędu ustala się prawo do okresowej emerytury kapitałowej.
i
Jak ustala się wysokość okresowej emerytury kapitałowej?
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej oblicza się w następujący sposób: kwotę środków zgromadzonych na rachunku członka OFE, ustalonej na
ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby ubezpieczonej – przyjętego
do obliczenia kwoty emerytury na nowych zasadach z FUS.
Jeżeli dla członka OFE wydzielono subkonto w ZUS, sumę środków zewidencjonowanych na subkoncie dzieli się także przez to samo średnie dalsze trwanie życia,
a wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi wówczas suma obu ilorazów.
Wiek osoby ubezpieczonej w dniu przejścia na emeryturę, tj. w dniu, od którego zostanie ona przyznana, wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.
Tablice średniego dalszego trwania życia ogłaszane są corocznie przez Prezesa GUS w Monitorze Polskim i obowiązują od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego6.
i
Jaki jest tryb postępowania
o przyznanie okresowej emerytury kapitałowej?
ZUS wydaje decyzję o prawie do okresowej emerytury kapitałowej i ustala
jej wysokość na wniosek osoby ubezpieczonej lub jej pełnomocnika zgłoszony
bezpośrednio do Zakładu.
5
6
Art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Od 1 kwietnia 2013 r. obowiązuje tablica ogłoszona w Monitorze Polskim z dnia 28 marca 2013 r., poz. 193.
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
3
Wniosek o emeryturę można zgłosić także, korzystając z:
— usług pocztowych lub kurierskich7, a w przypadku osób zamieszkałych za
granicą – za pośrednictwem urzędu konsularnego,
— internetowej Platformy Usług Elektronicznych na www.pue.zus.pl, przekazując go w formie elektronicznej.
Złożenie tego wniosku oznacza jednoczesne złożenie wniosku o ustalenie
prawa do emerytury na nowych zasadach z FUS i okresowej emerytury kapitałowej.
Wniosek powinien zawierać: r imiona i nazwisko r datę i miejsce urodzenia r imiona rodziców r miejsce zamieszkania r adres pobytu i adres
do korespondencji (jeżeli są inne niż adres zamieszkania) r numer PESEL,
a w razie braku numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego albo paszportu r wskazanie świadczenia, o które osoba zainteresowana się ubiega
r podpis osoby zainteresowanej, jej pełnomocnika lub osoby upoważnionej
do podpisu.
W przypadku wniosku w formie elektronicznej dokument musi być podpisany za pomocą kwalifikowanego e-podpisu posiadającego certyfikat.
Wniosek obejmuje także oświadczenie o członkostwie w OFE.
Dalszy tryb postępowania ZUS i OFE jest następujący:
ZUS zawiadamia OFE o złożeniu przez członka tego OFE wniosku o ustalenie prawa do okresowej emerytury kapitałowej,
OFE informuje ZUS o kwocie środków zgromadzonych na rachunku członka
tego OFE na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego
zostanie przyznana emerytura – tę samą informację OFE przekazuje swojemu członkowi,
ZUS na podstawie tej informacji, uwzględniając także kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie ZUS (jeżeli zostało ono wydzielone), ustala
prawo do okresowej emerytury kapitałowej i jej wysokość, o ile zostaną
spełnione wszystkie warunki niezbędne do nabycia uprawnień do tej emerytury. Informuje o tym OFE, aby uruchomić wypłatę środków z tego funduszu w części obliczonej ze środków w nim zgromadzonych lub
w przypadku braku wystarczających środków zgromadzonych na rachunku
w OFE oraz zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS (jeżeli było wydzielone) odmawia ustalenia prawa do okresowej emerytury kapitałowej oraz:
——
—
—
7
Za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonania działalności pocztowej w obrocie
krajowym lub zagranicznym – § 6, ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz. 1412).
4
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
— powiadamia o tym fundusz w celu przekazania środków zgromadzonych w OFE do funduszu emerytalnego ZUS, a także
— przekazuje środki zewidencjonowane na subkoncie na konto emerytalne osoby ubezpieczonej.
Jeżeli okresowa emerytura kapitałowa i emerytura na nowych zasadach
z FUS mają być przekazywane na rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, należy podać numer konta bankowego (w kasie)
i adres banku (kasy).
Wniosek o emeryturę może być wycofany nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie okresowej emerytury kapitałowej. Wycofanie
wniosku jest skuteczne, jeżeli nastąpiło w jednej z form przewidzianych dla
zgłoszenia wniosku, tj. na piśmie lub ustnie do protokołu.
i
Wypłata okresowej emerytury kapitałowej
Okresową emeryturę kapitałową wypłaca się wraz z emeryturą na nowych
zasadach z FUS od dnia powstania prawa do emerytury, nie wcześniej jednak
niż od miesiąca, w którym zgłoszony został wniosek o emeryturę lub wydano
decyzję z urzędu.
Jeżeli osoba uprawniona do okresowej emerytury kapitałowej ma prawo do
renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej ustalonej przez ZUS
na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub na podstawie odrębnych przepisów – okresową emeryturę kapitałową wypłaca się wraz z tą rentą,
jeżeli jest to korzystniejsze.
W przypadku gdy osoba uprawniona do okresowej emerytury kapitałowej
pobiera rentę z innego organu emerytalnego lub rentowego, okresową emeryturę kapitałową wypłaca w dniu ustalonym jako termin płatności jednostka organizacyjna ZUS, która ustaliła prawo do emerytury na nowych zasadach z FUS.
Okresowa emerytura kapitałowa może być przekazywana osobie uprawnionej za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie
doręczania świadczeń, a na wniosek tej osoby – na jej rachunek w banku lub
spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Osobie uprawnionej zamieszkałej za granicą okresowa emerytura kapitałowa może być wypłacana na jej rachunek bankowy w Polsce lub do rąk wskazanej
osoby zamieszkałej w Polsce, ewentualnie według zasad wypłaty wynikających
z umów międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
5
i
Na jakich zasadach można ponownie ustalić
wysokość okresowej emerytury kapitałowej?
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej można ponownie ustalić na wniosek
osoby uprawnionej do emerytury, jeżeli po dniu, od którego przyznano okresową
emeryturę kapitałową, podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Wniosek o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej można złożyć nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Jest to równoznaczne ze złożeniem wniosku
o ponowne ustalenie wysokości emerytury na nowych zasadach z FUS.
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej ustala się na podstawie informacji OFE o kwocie środków zgromadzonych na rachunku członka funduszu
na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej oraz informacji
o kwocie środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS.
Kwoty środków podanych przez OFE oraz zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia ustalone według tablic obowiązujących w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości
emerytury. Tak ustalone ilorazy sumuje się.
Jeżeli tak ustalona kwota okresowej emerytury kapitałowej jest niższa od
kwoty tej emerytury pobieranej dotychczas, okresową emeryturę kapitałową
wypłaca się w dotychczasowej wysokości.
i
Czy okresowa emerytura kapitałowa podlega waloryzacji?
Okresowa emerytura kapitałowa podlega corocznej waloryzacji na zasadach i w trybie określonym dla emerytury z FUS.
i
Kiedy wygasa prawo do okresowej emerytury kapitałowej?
Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje do dnia poprzedzającego
osiągnięcie wieku 67 lat, z tym, że w latach 2014–2020 okresowa emerytura
będzie przysługiwać do osiągnięcia danego wieku przed dniem:
6
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
———
———
———
———
———
———
——
—
—
—
1 września 2014 r. wieku 65 lat i 5 miesięcy albo
1 stycznia 2015 r. wieku 65 lat i 6 miesięcy, albo
1 maja 2015 r. wieku 65 lat i 7 miesięcy, albo
1 września 2015 r. wieku 65 lat i 8 miesięcy, albo
1 stycznia 2016 r. wieku 65 lat i 9 miesięcy, albo
1 maja 2016 r. wieku 65 lat i 10 miesięcy, albo
1 września 2016 r. wieku 65 lat i 11 miesięcy, albo
1 stycznia 2017 r. wieku 66 lat, albo
1 maja 2017 r. wieku 66 lat i 1 miesiąca, albo
1 września 2017 r. wieku 66 lat i 2 miesięcy, albo
1 stycznia 2018 r. wieku 66 lat i 3 miesięcy, albo
1 maja 2018 r. wieku 66 lat i 4 miesięcy, albo
1 września 2018 r. wieku 66 lat i 5 miesięcy, albo
1 stycznia 2019 r. wieku 66 lat i 6 miesięcy, albo
1 maja 2019 r. wieku 66 lat i 7 miesięcy, albo
1 września 2019 r. wieku 66 lat i 8 miesięcy, albo
1 stycznia 2020 r. wieku 66 lat i 9 miesięcy, albo
1 maja 2020 r. wieku 66 lat i 10 miesięcy, albo
1 września 2020 r. wieku 66 lat i 11 miesięcy.
Ponadto prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa:
w przypadku śmierci członka OFE,
w przypadku wyczerpania środków zgromadzonych na rachunku w OFE
oraz środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS.
Natomiast w przypadku wyczerpania środków:
zgromadzonych na rachunku w OFE – okresowa emerytura kapitałowa wypłacana jest w części obliczonej ze środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS,
zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS – okresowa emerytura kapitałowa wypłacana jest w części obliczonej ze środków zgromadzonych
w OFE.
i
O czym należy powiadomić ZUS?
Osoba uprawniona do okresowej emerytury kapitałowej ma obowiązek powiadomić ZUS o zmianie miejsca zamieszkania, numeru rachunku bankowego
lub w kasie oszczędnościowo-kredytowej.
OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE
7
i
Czy można odwołać się od decyzji ZUS?
Od decyzji ZUS można się odwołać (za pośrednictwem oddziału ZUS) do
sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego ze
względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego w ciągu miesiąca od dnia
doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się na piśmie do oddziału ZUS, który
wydał decyzję, albo ustnie do protokołu sporządzonego przez ten oddział.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.
Podane informacje mają charakter ogólny. Aby uzyskać szczegółowe informacje w sprawie ustalania prawa i wypłaty okresowej emerytury kapitałowej,
należy zwrócić się do oddziału, inspektoratu lub biura terenowego ZUS.
Natomiast informacji o pieniężnej wartości środków zgromadzonych na
rachunku członka OFE jest zobowiązany udzielić swojemu członkowi ten
fundusz.
Warszawa, kwiecień 2013 r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych)
01-748 Warszawa, ul. Szamocka 3, 5
Skład i druk: Poligrafia ZUS w Warszawie. Nakł. 10 000 egz. Zam. nr 1054/13