D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia

Sygn. akt XP (Pm upr) 1165/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 stycznia 2013r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł
Protokolant: Aleksandra Paszko
po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2013 r. we Wrocławiu
sprawy z powództwa: Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.we W.
przeciwko: D. R.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego D. R. na rzecz strony powodowej Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) sp. z
o.o. we W. kwotę 2096,00 zł (dwa tysiące dziewięćdziesiąt sześć złotych) z ustawowymi odsetkami
od dnia 23 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty;
II. zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 717 zł tytułem zwrotu kosztów
procesowych, w tym 617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 23.08.2012 r. (data nadania przesyłki) strona powodowa Miejskie Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. we
W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego D. R. kwoty 2096 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia
pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesowych w wysokości 717 zł.
Uzasadniając swoje żądanie strona powodowa wskazała, ze zawarła z powodem dwie umowy, na mocy której
zobowiązała się ona do pokrycia kosztów szkolenia pozwanego, pozwany zaś zobowiązał się do podjęcia pracy u strony
powodowej. Pozwany zobowiązał się do zwrotu należności na rzecz pozwanego w ratach w okresie 3 lat. Umowa o
pracę z pozwanym została rozwiązana przez stronę powodową w trybie dyscyplinarnym z dniem 25.11.2010 r. W
okresie zatrudnienia pozwany uregulował należność w łącznej kwocie 1696 zł i odmówił uiszczenia dalszej należności
w wysokości 2096 zł.
W dniu 11.09.2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydał
nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił powództwo w całości.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany domagał się oddalenia powództwa w całości z uwagi na to, że jest
osobą bezrobotną. Wskazał, że został zatrudniony przez stronę powodową jako kierowca autobusu dopiero z dniem
1.07.2010 r., wcześniej był zaś zatrudniony jako kierowca pogotowia dźwigowego. W piśmie z dnia 30.10.2012 r. dodał,
ze jako kierowca pogotowia dźwigowego zarabiał znacznie mniej niż jako kierowca autobusu.
Postanowieniem z dnia 19.11.2012 r. Sąd zwolnił pozwanego od kosztów sądowych w sprawie w całości.
Na rozprawie w dniu 9.01.2013 r. strony podtrzymały swoje stanowiska.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 18.02.2008 r. strona powodowa zwana z pozwanym umowę w sprawie warunków szkolenia. Pozwany
zobowiązał się w niej po uzyskaniu prawa jazdy kat. D podjąć pracę u strony powodowej w charakterze kierowcy
autobusu komunikacji miejskiej, strona pozwana zobowiązała się zaś skierować pozwanego na szkolenie w firmie (...)
J. G. w celu zdobycia przez niego prawa jazdy kat. D, przekazać na rzecz (...) koszty szkolenia w wysokości 2192 zł oraz
zatrudnić pozwanego w charakterze kierowcy autobusu nie później niż w ciągu 30 dni od uzyskania prawa jazdy kat.
D. Ponadto pozwany zobowiązał się zwrócić stronie powodowej poniesione przez nią koszty szkolenia w okresie 3 lat
(35 rat w wysokości 60 zł i 1 rata w wysokości 92 zł) i wyraził zgodę na potrącanie powyższych rat z wynagrodzenia za
pracę. Zgodnie z par. 4 pkt 2 ppkt 3 umowy, roszczenie strony powodowej o zwrot kosztów szkolenia jest natychmiast
wymagalne m.in. w każdym przypadku rozwiązania umowy o pracę z winy lub inicjatywy szkolonego przed upływem
okresu spłaty – w części należności nie spłaconej do dnia ustania stosunku pracy. Strony umowy w par. 5 postanowiły,
że w sprawach nieuregulowanych postanowieniami umowy zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego.
Strona powodowa opłaciła koszty szkolenia pozwanego w wysokości 2192 zł.
Powód zdał egzamin na prawo jazdy kat D w listopadzie 2008 r.
Z powodu zmiany przepisów prawa w lipcu 2008 r. i konieczności uzyskania przez kierowców autobusów komunikacji
miejskiej oprócz prawa jazdy kat. D kwalifikacji wstępnej uprawniającej do przewozu osób, strona powodowa zawarła
z powodem w dniu 2.07.2009 r. umowę w sprawie warunków szkolenia. Pozwany zobowiązał się w niej po uzyskaniu
kwalifikacji wstępnej uprawniającej do przewozu osób podjąć pracę u strony powodowej w charakterze kierowcy
autobusu komunikacji miejskiej, strona pozwana zobowiązała się zaś skierować pozwanego na szkolenie w Szkole
Jazdy(...)”A. Ś., S. G.w celu zdobycia przez niego wymaganej kwalifikacji, przekazać na rzecz (...)koszty szkolenia w
wysokości 1600 zł oraz zatrudnić pozwanego w charakterze kierowcy autobusu nie później niż w ciągu 30 dni od
uzyskania przez niego wpisu do prawa jazdy uprawniającego do wykonywania zawodu kierowcy autobusu, nie później
niż 3 miesiące od ukończenia szkolenia. Ponadto pozwany zobowiązał się zwrócić stronie powodowej poniesione przez
nią koszty szkolenia w okresie 3 lat (35 rat w wysokości 45 zł i 1 rata w wysokości 25 zł) i wyraził zgodę na potrącanie
powyższych rat z wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z par. 4 pkt 2 ppkt 3 umowy, roszczenie strony powodowej o zwrot
kosztów szkolenia jest natychmiast wymagalne m.in. w każdym przypadku rozwiązania umowy o pracę z winy lub
inicjatywy szkolonego przed upływem okresu spłaty – w części należności nie spłaconej do dnia ustania stosunku
pracy. Strony umowy w par. 5 postanowiły, że w sprawach nieuregulowanych postanowieniami umowy zastosowanie
mają przepisy kodeksu cywilnego.
Strona powodowa opłaciła koszty drugiego szkolenia pozwanego w wysokości 1600 zł.
Pozwany za własne pieniądze ukończył kurs operatora dźwigu.
W dniu 6.07.2009 r. strona powodowa zatrudniła pozwanego na stanowisku kierowcy pogotowia dźwigowego. Powód
uzyskał świadectwo kwalifikacji zawodowej w dniu 27.11.2009 r. Od 1.07.2010 r. pozwany był zatrudniony przez stronę
powodową w charakterze kierowcy autobusu.
Umowa o pracę łącząca strony została rozwiązana przez stronę powodową z dniem 25.11.2010 r. w trybie art. 52 k.p.
Do dnia rozwiązania stosunku pracy pozwanemu potrącona została z wynagrodzenia za pracę tytułem spłaty
należności z tytułu pokrycia kosztów dwóch szkoleń kwota 1696 zł.
Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto:
umowa z dnia 18.02.2008 r. (k. 11)
Faktura VAT z 31.03.2008 r. (k. 12)
Umowa z dnia 2.07.2009r. (k. 13)
Faktura VAT z dnia 31.10.2009 r. (k. 14)
Pismo z dnia 25.07.2012 r. (k. 16)
Pismem z dnia 9.03.2012 r. strona powodowa wezwała powoda do spłaty pozostałej należności w łącznej wysokości
2096 zł.
Dowód: wezwanie z dnia 9.03.2012 r. (k. 17)
Pismem z dnia 22.03.2012 r. pozwany poinformował stronę powodową, że uważa żądanie zapłaty za sprzeczne
z zasadami współżycia społecznego, albowiem nie został zatrudniony we wskazanym w umowie terminie, a jako
kierowca pogotowia dźwigowego zarabiał znacznie mniej niż jako kierowca autobusu. Dodał, ze przepisy prawa pracy
nakazują zwrot kosztów szkolenia jedynie proporcjonalnie do czasu pracy po zakończeniu nauki.
Dowód: pismo z 22.03.2012 r. (k. 18)
Pismem z dnia 4.07.2012 r. strona powodowa poinformowała pozwanego, że pozwany nie podjął pracy bezpośrednio
po uzyskaniu prawa jazdy kat. D z przyczyn nie leżących po stronie (...), ale z powodu zmiany przepisów powszechnie
obowiązującego prawa i po raz kolejny wezwała go do spłaty pozostałej należności.
Dowód: pismo z dnia 4.07.2012 r. (k. 19)
Sąd Rejonowy zważył co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.
Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd Rejonowy oparł się na przedłożonych przez obie strony i nie
kwestionowanych przez nie dowodach z dokumentów. Stan faktyczny niniejszej sprawy był w całości bezsporny. Spór
między stronami dotyczył istnienia po stronie pozwanego obowiązku zwrotu niespłaconej części pokrytych przez
stronę powodową kosztów dwóch szkoleń.
Domagając się oddalenia powództwa w całości pozwany zarzucał, że strona powodowa nie zatrudniła go w charakterze
kierowcy autobusu bezpośrednio po uzyskaniu przez niego prawa jazdy kat. D, a także podnosił, że zastosowanie do
zwrotu kosztów szkolenia winny mieć przepisy art. 103 i nast. kodeksu pracy, które w istotny sposób ograniczają prawo
żądania przez pracodawcę zwrotu poniesionych przez niego kosztów szkolenia pracownika.
Sąd Rejonowy stanowiska pozwanego nie podzielił.
W pierwszej kolejności zauważyć trzeba, że powołany przez pozwanego przepis art. 103 5 k.p. został wprowadzony
do kodeksu pracy dopiero z dniem 16.07.2010 r., a zatem już po zawarciu przez strony obu umów w sprawie
warunków szkolenia (zawartych w dniach 18.08.2008 r. i 2.07.2009 r.). Do wcześniej zawartych umów, w przypadku
pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem 16.07.2010 r., zastosowanie mają
zaś przepisy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zasad i
warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych z dnia 12.10.1993 r. (Dz. U. 103,
poz. 472). Pozwany nie tylko rozpoczął, ale również ukończył oba opłacone przez stronę powodową szkolenia przed
dniem 16.07.2010 r.
Przed wszystkim podkreślenia jednak wymaga, że zarówno przepisy powołanego wyżej Rozporządzenia, jak i obecnie
obowiązujące przepisy art. 103 i nast. k.p., dotyczą wyłącznie umów zawartych przez pracodawcę z jego pracownikiem.
Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu swoje kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w
szczególności pokryć opłaty za jego kształcenie. Zwrot tego dodatkowego świadczenia przyznanego przez pracodawcę
jego pracownikowi podlega ograniczeniom określonym obecnie w art. 103 3 k.p., wcześniej zaś – w par. 6 w/w
Rozporządzenia, zaś sprzeczne z tymi przepisami postanowienia umów łączących pracodawców z pracownikami
dotyczące zakresu obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawców są nieważne.
W ocenie Sądu Rejonowego obie umowy, których wykonania przez pozwanego domaga się w niniejszym postępowaniu
strona pozwana, nie podlegają jednak reżimowi wskazanych wyżej przepisów prawa pracy. Obie zawarte przez
strony Umowy w sprawie warunków szkolenia zostały bowiem – co wynika z bezspornych ustaleń faktycznych,
a także z treści tych umów - zawarte w okresie, w którym strony powodowej i pozwanego nie łączył jeszcze
stosunek pracy. Nie regulują one wzajemnych obowiązków stron stosunku pracy, ale kwestię skredytowania
kosztów szkolenia przez podmiot, który może dopiero w przyszłości stać się pracodawcą osoby korzystającej z
opłaconych przez niego szkoleń oraz zasady zwrotu kosztów tych szkoleń. W ocenie Sądu Rejonowego nie są to
zatem umowy regulujące dodatkowe świadczenia pracodawcy na rzecz zatrudnionego przez niego pracownika, ale
umowy nienazwane, zawierające elementy cywilnoprawnej umowy pożyczki oraz przedwstępnej umowy o pracę.
Tym samym umowy te nie podlegają zdaniem Sądu Rejonowego reżimowi zastrzeżonemu przez ustawodawcę dla
umów zawieranych przez strony stosunku pracy. Za niedopuszczalne uznać należałoby rozszerzenie rygorów zwrotu
kosztów szkoleń nałożonych na pracodawców przez ustawodawcę w kodeksie pracy (a wcześniej – we wspomnianym
wyżej Rozporządzeniu) na podmioty, które pracodawcami drugiej strony umowy nie są, a dopiero w celu uzyskania
w przyszłości wykwalifikowanych odpowiednio pracowników, decydują się na tymczasowe skredytowanie zdobycia
dodatkowych kwalifikacji zawodowych przez osoby nie będące w chwili zawierania umowy ich pracownikami.
Strona powodowa nie działała – jak stanowią przepisy prawa pracy regulujące zwrot kosztów między pracodawcą
a pracownikiem - w celu „podniesienia kwalifikacji (swoich) pracowników”, ale w celu umożliwienia osobom
poszukującym pracy uzyskania kwalifikacji niezbędnych do zawarcia z nimi umów o pracę w przyszłości. Osoby
poszukujące pracy mogą dzięki zawarciu tych umów zdobyć dodatkowe kwalifikacje zawodowe pomimo nieposiadania
środków pieniężnych na samodzielne opłacenie szkoleń, a ponadto mogą skorzystać z rozłożenia w czasie obowiązku
zwrotu tych kosztów w zamian za podjęcie i wykonywanie pracy u podmiotu, który koszty ich szkolenia poniósł, przez
określony w umowie okres czasu.
Z umów zawartych przez strony niniejszego postępowania wynika, że w przypadku ukończenia szkoleń opłaconych
przez powoda oraz podjęcia i kontynuowania zatrudnienia u powoda przez okres 3 lat, pozwany mógł korzystać z
odroczenia i rozłożenia na raty obowiązku zwrotu kosztów skredytowanych przez powoda szkoleń; nie był również
zobowiązany do zwrotu żadnych należności odsetkowych. Warunkiem rozłożenia spłaty tej swoistej pożyczki na
36 miesięcznych rat było jednak podjęcie i kontynuowanie przez pozwanego zatrudnienia u strony powodowej
przez 3 lata. Celem kredytowania szkoleń osób bezrobotnych jest bowiem dla ewentualnego pracodawcy możliwość
korzystania przez niego w przyszłości z pracy osób posiadających poszukiwane przez niego kwalifikacje.
Zgodnie z par. 4 pkt 2 ppkt 3 umowy, w przypadku rozwiązania umowy o pracę z winy lub inicjatywy szkolonego przed
upływem okresu spłaty, roszczenie (...) o zwrot kosztów szkolenia jest natychmiast wymagalne w części należności nie
spłaconej do dnia ustania stosunku pracy. Bezspornym było, że umowa o pracę łącząca strony została rozwiązana przez
stronę powodową z dniem 25.11.2010 r. w trybie art. 52 k.p., po spłacie przez pozwanego kwoty 1696 zł z łącznej kwoty
zadłużenia wynoszącej 3792 zł (2192 zł oraz 1600 zł). Zgodnie z art. 354 k.c., pozwany powinien wykonać zobowiązanie
zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia
społecznego, a jeśli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom świetle
treści zaciągniętego w Umowach w sprawie warunków szkolenia zobowiązania wobec strony powodowej, pozwany jest
zatem zobowiązany do zwrotu nieuiszczonych dotychczas kosztów skredytowanych przez stronę powodową szkoleń.
W ocenie Sądu Rejonowego podnoszone przez pozwanego w niniejszej sprawie okoliczności w postaci zatrudnienia
go przez stronę powodową w terminie późniejszym niż wynikający z umowy w sprawie warunków szkolenia, a także
w postaci konieczności opłacenia przez niego kursu operatora dźwigu, nie mają wpływu na obowiązek wykonania
przez niego zobowiązania zwrotu należności na rzecz powoda. Strona powodowa wyjaśniła przyczynę późniejszego
zatrudnienia powoda wskazując na wynikający z przepisów powszechnie obowiązującego prawa od lipca 2008 r.
obowiązek uzyskania przez kierowców autobusów świadectwa kwalifikacji wstępnej uprawniającej do przewozu osób,
pozwany zaś podnoszonym przez powoda okolicznościom nie zaprzeczał. Co więcej – strona powodowa pomimo
nieposiadania przez pozwanego kwalifikacji wymaganych dla kierowców autobusów, zatrudniła go w lipcu 2009 r.,
na innym stanowisku. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje okoliczność, że w celu uzyskania tego zatrudnienia
pozwany samodzielnie pokrył koszty swojego trzeciego szkolenia. W tej sytuacji, wobec rozwiązania umowy o pracę
z pozwanym w trybie dyscyplinarnym, nie sposób uznać, by żądanie zwrotu przez stronę powodową poniesionych
przez nią kosztów szkoleń pozwanego było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, tylko taka ocena
mogłaby zaś stanowić podstawę oddalenia niniejszego powództwa.
O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Jak stanowi
art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na
jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Mając na uwadze,
że strona pozwana wygrała postępowanie w całości, Sąd na podstawie powołanego przepisu w związku z § 6 pkt 3
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu,
zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej 717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 100 zł tytułem zwrotu
opłaty sądowej od pozwu oraz 617 zł kosztów zastępstwa procesowego oraz udzielonego pełnomocnictwa.
Podkreślenia wymaga, że zwolnienie strony od kosztów sądowych nie uchyla co do zasady spoczywającego na stronie
przegrywającej postępowanie obowiązku zwrotu kosztów procesu poniesionych przez jej przeciwnika. Odstąpienie
od obciążenia kosztami procesu strony, która postępowania przegrała, możliwe jest tylko wówczas, gdy z uwagi na
okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby
sprzeczne z zasadą słuszności (art. 102 k.p.c.). Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony w procesie,
jak i jej sytuacja pozaprocesowa (stan majątkowy, szczególna sytuacja zdrowotna i życiowa), przy czym zła sytuacja
finansowa, stanowiąca podstawę do zwolnienia strony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wyczerpuje
sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 k.p.c., a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może
być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie.
Okoliczności niniejszej sprawy nie pozwalają zdaniem Sądu Rejonowego na zastosowanie w niniejszej sprawie
dyspozycji art. 102 k.p.c. Pozwany nie wykazał bowiem, by poza jego aktualne złą sytuacją majątkową zaistniały
jakiekolwiek inne, szczególne względy (jak np. wiek lub stan zdrowia), uzasadniające odstąpienie od obciążania go
kosztami poniesionymi przez powoda na podstawie art. 102 k.p.c.
Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w sentencji.
SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł