sgo „polesie”

SGO „POLESIE”
w dok u ment ach i ws pom n ien iach
C zę ś ć 2
Fragment twierdzy brzeskiej
(CAW)
SGO „POLESIE”
w dok u ment ach i w sp om n ien i ach
C zę ś ć 2
S ł u ż by
Obron a Br ze ś cia
D y w i z ja „ Kobr y ń” (dowó d z t wo)
Wa r s z aw a 2 014
Redakcja naukowa tomu
Andrzej Wesołowski
Współpraca
Janusz Gzyl, Wioletta Mioduszewska, Zbigniew Moszumański,
Małgorzata Włoszczuk, Tadeusz Zawadzki
Korekta
Anna Adamiec, Małgorzata Włoszczuk
Projekt graficzny
Teresa Oleszczuk
Skorowidze, szkice
Tadeusz Zawadzki
DTP
Tadeusz Zawadzki
Copyright © 2014 by Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry
Druk i oprawa
Sowa
http://www.sowadruk.pl
ISBN 978-83-64475-08-5
SPIS TREŚCI
Od wydawców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Relacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1. Mjr dypl. Tadeusz Jacek Grzeszkiewicz, zastępca szefa Wydziału Mobilizacji i Uzupełnień DOK IX (Brześć),
szef Oddziału III (Operacyjnego) dowództwa SGO „Polesie”. Z lamusa wspomnień, Warszawa, lata 70. . . . . . . . . . . 19
Służby SGO „Polesie”
2. Ppor. rez. Antoni Ludwiczyński, dowódca kompanii roboczej, zmobilizowanej
przez Składnicę Uzbrojenia nr 9 w Brześciu. Praca zimowa, Rosja, 22 lutego 1942 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Ppor. rez. Jan Baranowski, dowódca 5 kompanii telefonicznej kablowej SGO „Narew”,
a następnie SGO „Polesie”. Łączność w ostatniej bitwie 1939 r., Warszawa, grudzień 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Stanisław Kotowski, komendant stacji juza w Twierdzy Osowiec, a następnie
w szefostwie łączności SGO „Polesie”. Relacja, Warszawa, b.d. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Por. rez. Czesław Bednarczyk, dowódca kolumny taborów w 3 dywizjonie taborów w Sokółce,
następnie w składzie SGO „Polesie”. Ankieta dla uczestników walk wrześniowych 1939 r., Rosja, [ok. 1942 r.] . . . .
6. Por. rez. Witold Straburzyński, dowódca grupy marszowej taborów nr 917, następnie tabory SGO „Polesie”.
Urywki wspomnień z uczestnictwa w kampanii wrześniowej 1939 r., Poznań, 14 maja 1974 r. . . . . . . . . . . . . . .
7. Por. w st. spocz. Antoni Nowaczyk, Kadra 9 dyonu taborów. Relacja, Włochy, 22 listopada 1945 r. . . . . . . . . .
8. St. wachm. Józef Pycior, zastępca dowódcy plutonu żandarmerii SGO „Polesie”.
Relacja do punktu 8 ankiety z udziału w SGO „Polesie”, Lublin, 30 września 1976 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Kpr. ndt. Jan Kuca, pluton pieszy żandarmerii nr 138, potem pluton żandarmerii Pińsk.
Relacja z udziału w walkach SGO „Polesie” pod Kockiem, Siemiatycze, 29 maja 1976 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. St. żand. rez. Jan Pogorzelec, pluton żandarmerii Kutno, następnie pluton żandarmerii
przy dowództwie SGO „Polesie”. Relacja, Dębica, 8 kwietnia 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Kpr. rez. Józef Szarecki, 136 pluton żandarmerii w Pińsku, następnie pluton żandarmerii
przy dowództwie SGO „Polesie”. Ze wspomnień września 1939 r., Warszawa, kwiecień 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . .
12. Kpr. rez. Józef Szarecki, 136 pluton żandarmerii Pińsk, następnie pluton żandarmerii
przy dowództwie SGO „Polesie”. Relacja dotycząca udziału w kampanii jesiennej 1939 r.
w szeregach SGO „Polesie”, Poznań, 29 stycznia 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. Kpr. rez. Józef Szarecki, 136 pluton żandarmerii w Pińsku, następnie pluton żandarmerii
przy dowództwie SGO „Polesie”. Wstęp do ciągu dalszego relacji już złożonej, Poznań, kwiecień 1978 r. . . . . . . . .
14. Plut. rez. Henryk Kesse, pluton żandarmerii Kutno, następnie 91 pluton żandarmerii
(dowództwo DP „Kobryń”). Relacja z udziału w wojnie 1939 r., Kiekrz, 17 kwietnia 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . .
15. Ppłk inż. Eugeniusz Schubert, dowódca 6 batalionu saperów w Brześciu n. Bugiem,
dowódca saperów Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Wspomnienia z walk
w grupie gen. Kleeberga, [Warszawa, lata 60.–70.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139
140
148
149
151
154
156
159
160
161
165
168
170
173
5
SGO „Polesie” w dokumentach i wspomnieniach
16. Ppłk Eugeniusz Schubert, dowódca 6 batalionu saperów, dowódca saperów SGO „Polesie”.
Wyciąg z rękopisu wspomnień, [Warszawa], 25 lutego 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
17. Kpr. pchor. Józef Adamiak, dowódca drużyny saperów w 65 kompanii saperów w składzie DP „Kobryń”.
Relacja, Żyrardów, 14 kwietnia 1980 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
18. Por. Michał Paprocki, dowódca kompanii 6 batalionu saperów, następnie oficer sztabu
grupy saperów SGO „Polesie”. Relacja, Białystok, kwiecień 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
19. Por. Franciszek Jakub Korczyński, 6 batalion saperów, następnie oficer sztabu
grupy saperów w składzie SGO „Polesie”. Relacja, Włochy, 20 listopada 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
20. Kpt. w st. spocz. dr inż. Jerzy Suchodolski, dowódca 168 kompanii saperów.
Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej 1939 r., Glashütte koło Hamburga, 1 listopada 1945 r. . . . . . . . . . . . 197
21. Por. Józef Turowski, dowódca plutonu łączności 6 batalionu saperów, następnie oficer sztabu zgrupowania
saperów SGO „Polesie”. Kwestionariusz, Rosja, ok. 1943 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
22. Kpr. rez. Aleksander Brandmüller, 48 kompania marszowa 6 batalionu saperów.
Protokół, Niemcy, 18 lutego 1946 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
23. Por. Edmund Romanowski, adiutant, następnie dowódca 18 batalionu saperów (18 DP).
Fragment sprawozdania z kampanii wrześniowej 1939 r. dotyczący udziału batalionu
w walkach SGO „Polesie”, Włochy, 15 grudnia 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
24. Ppor. rez. Ziemowit Świderski, dowódca plutonu 18 batalionu saperów.
Moje dane personalne i przebieg służby wojskowej, Gdańsk, 8 września 1983 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
25. Plut. rez. Józef Wądołkowski, 18 batalion saperów (18 DP), następnie w SGO „Polesie”.
Fragment protokołu przesłuchania, Freren [Niemcy], 7 marca 1946 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
26. Por. rez. inż. Mieczysław Harusewicz, dowódca 61 kompanii marszowej saperów
wystawionej przez 6 batalion saperów w Brześciu n. Bugiem. Meldunek, [Wielka Brytania], 18 marca 1941 r. . . . . 206
27. Ppor. Zdzisław Józef Gruszecki, dowódca plutonu 3 kompanii marszowej saperów
6 batalionu saperów, następnie dowódca plutonu w 161 kompanii saperów.
Relacja z udziału w walkach w składzie SGO „Polesie”, Warszawa, 17 lipca 1983 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
28. Kpr. pchor. Tadeusz Paweł Kuśmierczyk, 65 kompania saperów. Relacja, Warszawa, 21 sierpnia 1985 r. . . . . 215
29. Ppor. rez. Czesław Epimach Szypiłło, 168 kompania saperów.
Moje wspomnienia z kampanii wrześniowej odbytej w grupie generała Kleeberga, Poznań, 25 maja 1970 r. . . . . . 222
30. Ppor. rez. Kazimierz Ludwik Szymański, dowódca plutonu 97 kompanii saperów.
Relacja, Poznań, 27 stycznia 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
31. Ppor. Stanisław Gordon, adiutant 6 batalionu saperów, dowódca 65 kompanii saperów w Dywizji „Kobryń”.
Fragmenty wspomnień „Z generałem Kleebergiem…” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
32. Ppor. rez. Leon Gaj, dowódca plutonu 2 kompanii 3 batalionu saperów, następnie 65 kompanii saperów
w składzie SGO „Polesie”. Relacja I, Warszawa, lata 70. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
33. Sap. Jan Góral, 29 bsap (29 DP), następnie w grupie saperów ppłk. Eugeniusza Schuberta
w składzie SGO „Polesie”. Relacja, Dobryszyce, 22 września 1981 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
34. St. sierż. Adam Dopiera, 2 batalion mostów kolejowych, następnie 121 kompania drogowo­-kolejowa. Relacja,
Poznań, listopad 1972 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
35. Kpr. pchor. Wacław Hochstim. Relacja z udziału w walkach 1939 r., Łódź, grudzień 1972 r. . . . . . . . . . . . . . 243
36. Plut. pchor. rez. Jerzy Mokrzyński, zgrupowanie saperów SGO „Polesie”, następnie 78 pp.
Kampania wojenna, ruch oporu, Warszawa, wrzesień 1990 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
37. Por. Wacław Kosmatko, dowódca 23 kompanii mostów kolejowych.
Wspomnienia z wojny polsko-niemieckiej w 1939 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
6
S pi s t re ś c i
38. Kpr. rez. Longin Muszyński, 2 batalion mostów kolejowych, następnie zgrupowanie saperów
mjr. Cypriana Ułaszyna. Mój szlak bojowy, Łódź, 5 marca 1971 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
39. Plut. rez. Henryk Banasik, 2 batalion mostów kolejowych, następnie zgrupowanie saperów SGO „Polesie”.
Relacja dotycząca udziału w kampanii jesiennej 1939 r., Warszawa, lata 70. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
40. Por. pil. Edmund Stanisław Piorunkiewicz, dowódca 13 eskadry obserwacyjnej w składzie SGO „Polesie”.
Chronologiczny przebieg mojej działalności wojennej w 1939 r., Warszawa, 15 września 1979 r. . . . . . . . . . . . . . 254
41. Por. pil. Edmund Stanisław Piorunkiewicz, dowódca 13 eskadry obserwacyjnej w składzie SGO „Polesie”.
Relacja z mego udziału w działaniach wojennych 1939 r., Zielonka k. Warszawy, 10 kwietnia 1970 r. . . . . . . . . . . 259
42. Por. pil. Edmund Stanisław Piorunkiewicz, dowódca 13 eskadry obserwacyjnej w składzie SGO „Polesie”.
Streszczenie przebiegu służby wojskowej oraz pracy cywilnej i społecznej, Warszawa, 30 marca 1976 r. . . . . . . . . 261
43. Ppor. rez. dr n. med. Andrzej Sochoń, lekarz eskadry lotniczej w składzie SGO „Polesie”.
Relacja, Ciechocinek, 7 czerwca 1982 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
44. Szer. Czesław Pietrzak, 1 pułk lotniczy. Relacja z uczestnictwa w kampanii 1939 r.
w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, Warszawa, [lata 70.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
45. Szer. Kazimierz Głębicki, 2 eskadra zapasowa 1 pułku lotniczego. Relacja z udziału w kampanii wrześniowej,
w szczególności w SGO „Polesie”, Warszawa, 25 maja 1978 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Obrona Brześcia
46. Ppłk sł. st. Julian Andrzej Sosabowski, dowódca piechoty w obronie Brześcia.
Załącznik do zeszytu ewidencyjnego, Carpiagne, 21 maja 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
47. Ppłk Julian Andrzej Sosabowski, Obrona Brześcia nad Bugiem, Londyn, 1944 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
48. Ppłk dypl. Alojzy Horak, szef sztabu dowództwa obrony Brześcia, następnie dowódca Zgrupowania „Brześć”.
Obrona Brześcia nad Bugiem, Warszawa, listopad 1941 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
49. Ppłk dypl. Alojzy Horak, dowódca Zgrupowania „Brześć”. Tylna straż grupy Brześć
w walce z czołgami niemieckimi pod Sosnówką, [Warszawa], listopad 1941 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
50. Por. Kazimierz Mazurek, adiutant 9 dywizjonu żandarmerii w Brześciu nad Bugiem,
dowódca plutonu żandarmerii w czasie obrony twierdzy. Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej 1939 r.,
Lubeka [Niemcy], 20 października 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
51. Ppor. rez. Stanisław Bakuła, Komenda Miasta Brześcia. Kartki z notatnika obrońcy Brześcia
we wrześniu 1939 r., Brześć – Pawliszczew-Bór, 1939 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
52. Por. rez. Adam Olszewski, dowódca 3 kompanii strzeleckiej batalionu marszowego 33 pp.
Przebieg walk, w których brałem udział, Rosja, ok. 1942 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
53. Ppor. rez. Ludwik Górecki, dowódca plutonu 1 kompanii batalionu marszowego 33 pp.
Kwestionariusz, Dissau [Niemcy], 21 października 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
54. Ppor. rez. Edward Jan Paprzycki, adiutant batalionu zapasowego 34 pp. Sprawozdanie z udziału w kampanii
polskiej w 1939 r., Dissau [Niemcy], 23 października 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
55. Ppor. rez. Mieczysław Mierzyński, nadwyżki 34 pp. Relacja uczestnika kampanii jesiennej 1939 r.
w szeregach SGO „Polesie”, Zielona Góra, 24 kwietnia 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
56. Pchor. rez. Henryk Krzyczkowski, zastępca dowódcy plutonu w 2 kompanii strzeleckiej batalionu marszowego
34 pp. Żołnierskie wspomnienia (fragment dotyczący obrony Brześcia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
57. Ppor. rez. Motel Zutenberg, dowódca plutonu 6 kompanii strzeleckiej nadwyżek 35 pp.
Sprawozdanie z udziału w walkach 1939 r., Rosja, 25 lipca 1942 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
58. Ppor. sł. st. Wincenty Pawłowicz, oddział nadwyżek 35 pp (Ośrodek Zapasowy 9 DP).
Relacja z działań wojennych w 1939 r., Włochy, 1 grudnia 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
7
SGO „Polesie” w dokumentach i wspomnieniach
59. Plut. rez. Edward Dębek, batalion marszowy 82 pp kpt. Wacława Radziszewskiego.
Obrona twierdzy brzeskiej w 1939 r., Warszawa, 27 listopada 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
60. Ppor. rez. lek. Jerzy Żelichowski, 30 pal. Relacja z udziału w kampanii wrześniowej 1939 r.
w Zgrupowaniu „Brześć” Grupy Operacyjnej „Polesie”, b.m. i d. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
61. Ppor. rez. Zygmunt Nowakowski, nadwyżki 30 pal. Relacja o obronie twierdzy brzeskiej,
Paryż, 26 lutego 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
62. Ppor. rez. art. Kazimierz Marian Marynowski, dowódca plutonu 30 pal. Załącznik do instrukcji
w sprawie rejestracji faktów, uwag i spostrzeżeń dotyczących działań wojennych, Paryż, 7 marca 1940 r. . . . . . . . 324
63. Ogn. pchor. Leopold Marciniak, dowódca plutonu 30 pal w obronie Brześcia n. Bugiem.
Relacja z kampanii wrześniowej, Włochy, 7 grudnia 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
64. Ogn. Trofim Tarasiewicz, 30 pal. Relacja z udziału w walkach w obronie twierdzy brzeskiej
we wrześniu 1939 r., Chrząstawa Wielka, 26 lipca 1975 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
65. Plut. rez. Ryszard Dębowski, telefonista łączności w 30 pal. Relacja o udziale w obronie Twierdzy Brzeskiej,
Warszawa, 27 lutego 1987 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
66. Sierż. pchor. Zygmunt Nagórski, dowódca plutonu 112 kompanii czołgów lekkich.
Wojenny pamiętnik żołnierski (fragment dotyczący udziału w obronie twierdzy brzeskiej), [okres wojny] . . . . . . 335
67. Por. Jan Polaczek, dowódca 2 kompanii 56 batalionu saperów. Wspomnienia z walk
Grupy Operacyjnej „Brześć” we wrześniu 1939 r., Warszawa, [po 1970 r.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
68. Ppor. rez. Witold Walentynowicz, dowódca plutonu 2 kompanii 56 batalionu saperów.
Relacja z kampanii wrześniowej, [w tym] o udziale w obronie Brześcia, Wielka Brytania, 3 grudnia 1945 r. . . . . . . 358
69. Por. rez. Kazimierz Giaro, dowódca plutonu 2 kompanii 56 batalionu saperów.
Relacja o 56 batalionie saperów w obronie Brześcia, Warszawa, wrzesień 1986 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
70. Sierż. rez. Tadeusz Orlicki, dowódca plutonu 56 batalionu saperów.
Relacja, Warszawa, 29 maja 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
71. Kpt. Stanisław Małecki, dowódca baterii motorowej artylerii przeciwlotniczej 40 mm typ A nr 3.
Fragment sprawozdania z działań wojennych. Udział osobisty w przygotowaniu do wojny i w działaniach wojennych
od dnia 25 sierpnia do 26 września 1939 r. Instrukcja MSWojsk. L.dz. 310/145/30,
do zeszytu ewidencyjnego. Francja, 13 maja 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
72. Por. Zbigniew Osiecki, oficer zwiadowczy baterii motorowej artylerii przeciwlotniczej 40 mm nr 3.
Fragment sprawozdania, [Bliski Wschód], 17 listopada 1943 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
73. Helena Jankowska, sanitariuszka zmobilizowana we wrześniu 1939 r. do 9 Szpitala Okręgowego
w Brześciu n. B., następnie w Szpitalu Ewakuacyjnym nr 91.
Relacja z wojny obronnej w 1939 r., Zielona Góra, 15 maja 1984 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
74. Stanisław Mirecki, praktykant w Szefostwie Fortyfikacji Brześć n. Bugiem, w czasie wojny ochotnik-łącznik
w Komendzie Miasta. Relacja z obrony twierdzy brzeskiej w 1939 r., Biała Podlaska, lata 70. . . . . . . . . . . . . . . . 374
75. Zygmunt Popiel, syn podoficera 6 batalionu saperów. Mój wrzesień 1939 r., Brześć, 2004 r. . . . . . . . . . . . . . 382
76. Ppor. Witold Kondracki, 9 pułk artylerii lekkiej. Relacja z przebiegu kampanii wrześniowej 1939 r.,
Włochy, 3 grudnia 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
77. Kpr. rez. Edward Zduniak, dowódca drużyny minerskiej w 20 bsap (20 DP), następnie w 56 bsap
w obronie Brześcia i w 83 pp (Dywizja „Kobryń”). Relacja, Szyszki k. Łukowa, maj 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Zgrupowanie „Jasiołda”
78. Mjr Paweł Myszkowski, zastępca dowódcy 3 samodzielnego batalionu ckm w Baranowiczach.
Relacja o zgrupowaniu ppłk. dypl. Paszkiewicza, [Niemcy], 30 lipca 1972 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
8
S pi s t re ś c i
79. Pchor. Zygmunt Kondraciuk. Działania wojenne 78 pp pozostałości Baranowicze
we wrześniu 1939 r., Warszawa, 14 października 1992 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80. Ppor. rez. Bolesław Bombor, dowódca plutonu w 134 pp (33 DPRez.), następnie w składzie
Zgrupowania „Jasiołda”. Mój szlak bojowy w kampanii 1939 r., Bydgoszcz, 5 stycznia 1976 r. . . . . . . . . . . . . . . .
81. Ppor. rez. Zdzisław Jerzy Mayzner. Sprawozdanie z kampanii 1939 r.,
Oberlangen [Niemcy], 18 października 1945 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
82. Ppor. rez. Józef Bohatkiewicz, dowódca plutonu 3 samodzielnego batalionu ckm
w składzie kompanii „Koziki”. Zgrupowanie „Jasiołda”, Szczecin, lipiec 1978 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne jednostki
83. N.N., szef sądu polowego w Kamieniu Koszyrskim, a następnie w Zgrupowaniu „Drohiczyn Poleski”.
Relacja uczestnika kampanii wrześniowej, kapitana rez. w armii generała Kleeberga, b.m., 8 czerwca 1942 r. . . . .
84. Por. rez. Stefan Szlązak, dowódca kompanii osłonowej w Janowie Poleskim. Relacja, b.m. i d. . . . . . . . . . . .
85. Kpt. rez. Władysław Urban, dowódca plutonu oficerskiego w batalionie ochotniczym „Kamień Koszyrski”.
Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej w 1939 r., Curau [Niemcy], 20 października 1945 r. . . . . . . . . . . . .
86. Mjr w st. spocz. inż. Antoni Dubanowicz. Relacja, Rosja, ok. 1942/1943 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
87. Kpt. Józef Cwynar, dowódca samodzielnego batalionu moździerzy.
Dziennik bojowy z wojny polsko-niemieckiej 1939 r., Pöhls [Niemcy], 1946 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
393
397
399
400
404
407
408
409
410
Dywizja „Kobryń”
88. Płk Adam Epler, dowódca Dywizji „Kobryń”. Sprawozdanie z działań dywizji
w dniach 10 września–5 października 1939 r., Visegrád [Węgry], 4 marca 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
89. Płk Adam Epler, dowódca Dywizji „Kobryń”. Ukrycie majątku skarbowego,
Visegrád [Węgry], 18 kwietnia 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
90. Ppor. Alfons Łyskawa, oficer ordynansowy dowódcy Dywizji „Kobryń”.
Relacja ustna, b.m., ok. 1946 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
91. St. sierż. Konstanty Fiodorowski, kancelaria sztabu 30 Dywizji Piechoty, a następnie sztabu Dywizji „Kobryń”.
Relacja z udziału w SGO „Polesie”, Warszawa, 28 października 1969 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
92. Kpt. Lucjan Świtaj, oficer gospodarczy 82 pp, zastępca kwatermistrza Dywizji „Kobryń”.
Relacja z działalności wojennej w 60 Dywizji Piechoty w 1939 r., Warszawa, 26 stycznia 1975 r. . . . . . . . . . . . . . 502
93. Kpt. Lucjan Świtaj, oficer gospodarczy 82 pp, zastępca kwatermistrza Dywizji „Kobryń”.
„Telefonistka z Urzędu Pocztowo­‑Telegraficznego w Kobryniu”, Murnau, 1942 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
94. Ks. Franciszek Piwowarski, kapelan Dywizji „Kobryń”. Ze wspomnień kapelana 83 pp
i garnizonu Kobryń, b.m., [lata 70.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
95. Kan. Michał Adamczewski, radiotelegrafista 10 pal (10 DP Armii „Łódź”), następnie w kompanii łączności
Dywizji „Kobryń”. Moja relacja z kampanii wrześniowej 1939 r., Biała k. Łodzi, 15 lutego 1971 r. . . . . . . . . . . . . . 525
96. Kpr. rez. Stefan Drużycki, kompania łączności 28 DP (Armia „Łódź”), następnie kompania łączności
w składzie Dywizji „Kobryń”. Przykład i ostrzeżenie, Warszawa, maj 1978 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
97. Ppor. Piotr Szymonis, dowódca plutonu zmotoryzowanej kompanii przeciwpancernej nr 91
w składzie Dywizji „Kobryń”. Sprawozdanie z kampanii polskiej 1939 r.,
26 października 1945 r., Flensburg [Niemcy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
98. Ppor. rez. Bohdan Bobiatyński, dowódca plutonu kompanii przeciwpancernej nr 91 w składzie
Dywizji „Kobryń”. Fragment listu do Józefa Podgórecznego dotyczący walk o Wolę Gułowską,
Warszawa, 5 listopada 1975 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
9
SGO „Polesie” w dokumentach i wspomnieniach
99. Pchor. Roman Turczynowicz, zastępca dowódcy I plutonu zmotoryzowanej kompanii przeciwpancernej nr 91
w składzie Dywizji Piechoty „Kobryń”. Udział w kampanii jesiennej 1939 r.
w szeregach SGO „Polesie” gen. bryg. Franciszka Kleeberga, Pabianice, 22 kwietnia 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
100. Ppor. Józef Socha, dowódca kompanii km plot nr 93, a następnie dowódca samodzielnej kompanii km
Dywizji „Kobryń”. Kwestionariusz opisów przeżyć własnych, Francja, [1939/1940 r.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540
101. Ppor. Józef Socha, dowódca kompanii km plot nr 93, a następnie dowódca samodzielnej kompanii km
Dywizji „Kobryń”. Kwestionariusz działań własnych, Francja, [1939/1940 r.] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545
102. Plut. rez. Bolesław Żuk, zastępca dowódcy plutonu w III/83 pp pierwszego rzutu,
następnie samodzielna kompania km Dywizji „Kobryń”. Rok 1939, Biała Podlaska, 7 maja 1974 r. . . . . . . . . . . . . 546
103. Ochotnik Cezary Aponowicz, zwiad motorowy Dywizji „Kobryń”. Relacja, Warszawa, 8 sierpnia 1983 r. . . . 548
104. Ppor. rez. Kazimierz Lubert, kawaleria dywizyjna Dywizji „Kobryń”. Udział w kampanii jesiennej 1939 r.
w szeregach SGO „Polesie”, Warszawa, 23 czerwca 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
105. Zbigniew Jedliński, junak PW, ochotnik-ułan I plutonu szwadronu kawalerii dywizyjnej Dywizji „Kobryń”.
Raport o przebiegu służby w SGO „Polesie”, Gliwice, 6 maja 1982 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550
106. Edwin Kinys, krakus PW konnego, ochotnik kawalerii dywizyjnej DP „Kobryń”, następnie w 5 pułku ułanów.
Fragmenty listu-relacji z udziału w walkach SGO „Polesie”, Barlinek, 16 kwietnia 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
107. Edwin Kinys, krakus PW konnego, ochotnik kawalerii dywizyjnej DP „Kobryń”, następnie w 5 pułku ułanów.
List-relacja z udziału w walkach SGO „Polesie”, Barlinek, 6 listopada 1969 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
108. Wanda Domaradzka, komendantka Punktu Sanitarnego w Suchowczycach.
Relacja ustna spisana przez Feliksa Przyłubskiego, Sopot, 27 września 1977 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
109. Kpt. rez. inż. Tadeusz Brozi, I batalion 83 pp. Oświadczenie świadka o działalności punktu opatrunkowego
w Suchowczycach we wrześniu 1939 r., Łódź, 1 stycznia 1974 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
110. Chor. Józef Myślicki, dowódca plutonu taborowego kwatermistrzostwa Dywizji „Kobryń”.
Relacja z udziału w SGO „Polesie”, Gdynia, 9 czerwca 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
111. St. szer. rez. Ludwik Kasperski, 901 kompania sanitarna, następnie czołówka sanitarna DP „Kobryń”.
Relacja historyczna, Warszawa, 6 października 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
112. Szer. rez. Jan Jakubczak, kolumna samochodowa zmobilizowana przez 10 batalion pancerny w Zgierzu,
następnie w kwatermistrzostwie Dywizji „Kobryń”. Wspomnienia z kampanii jesiennej
w szeregach SGO „Polesie”, Łódź, 2 marca 1971 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
10
Zdjęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
565
Skorowidz nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
596
Skorowidz nazw geograficznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
609