FE- RPO

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego (RPO WSL)
na lata 2007-2013
Co to są programy regionalne?
W obecnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej – tzn. w latach 2007-2013 w Polsce
utworzono 16 programów regionalnych (dla kaŜdego województwa odrębny), które finansuje
budŜet Komisji Europejskiej (KE).
Środki unijne przeznaczone na te programy mają słuŜyć przede wszystkim dynamicznemu
rozwojowi regionów oraz wyrównywaniu róŜnic między nimi a regionami innych państw
naleŜących do Unii Europejskiej.
Fundusze Europejskie (FE) na poziomie programów regionalnych wspierają w szczególności
rozwój infrastruktury, lokalne inicjatywy rozwojowe oraz mikro, małą i średnią
przedsiębiorczość.
Wszystkie programy regionalne funkcjonują w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (EFRR).
Logo Programu Regionalnego to:
Łączy ono elementy i kolorystykę flag Unii Europejskiej i Polski i tym samym symbolizuje
ich jedność, a takŜe wsparcie UE dla naszego kraju.
Co to jest RPO WSL?
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 (RPO WSL) to
drugi pod względem wielkości środków program regionalny w Polsce. Za jego realizację
odpowiada Zarząd Województwa Śląskiego jako Instytucja Zarządzająca (IZ), a zadania
wykonuje Wydział Rozwoju Regionalnego w Urzędzie Marszałkowskim oraz Śląskie
Centrum Przedsiębiorczości (ŚCP) – jako Instytucja Pośrednicząca II stopnia (IP2) – które
odpowiada za działania skierowane do przedsiębiorców.
Hasło programu brzmi: „Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego – realna
odpowiedź na realne potrzeby”, co oznacza, Ŝe środki unijne rozdzielane są na konkretne cele
– wspierają projekty, które słuŜą rozwojowi regionu i zaspokajaniu potrzeb jego
mieszkańców.
Strona internetowa programu to: www.rpo.slaskie.pl natomiast strona promocyjna: www.rpopromocja.slaskie.pl
Jakie są priorytety i środki na RPO WSL?
RPO WSL – negocjowany bezpośrednio pomiędzy władzami województwa a KE oraz
poddany szerokim konsultacjom społecznym – został zbudowany z dziesięciu priorytetów,
tzn. obszarów wsparcia, na które przeznaczane są środki. Głównym celem Programu jest
stymulowanie dynamicznego rozwoju przy wzmocnieniu spójności społecznej, gospodarczej i
przestrzennej regionu.
Priorytety:
1. Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość.
Cel: Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki opartej na wiedzy.
W ramach tego priorytetu realizowane są projekty związane przede wszystkim z promocją
inwestycyjną, która wiąŜe się z organizacją lub udziałem w targach ofert inwestycyjnych oraz
z kampaniami promującymi tereny inwestycyjne, zarówno w kraju, jak i za granicą.
Przykładowe projekty:
a) Dąbrowa Górnicza: „Inwestuj w Dąbrowie Górniczej - promocja potencjału gospodarczego
Miasta”1
b) województwo śląskie: „Promocja Terenów Inwestycyjnych w Województwie Śląskim”.
2. Społeczeństwo informacyjne.
Cel: Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie.
Tutaj wspierane są projekty w zakresie tworzenia szybkiego, bezpiecznego
i szerokopasmowego dostępu do Internetu. Zadania te są realizowane poprzez wyposaŜenie
regionu w sprawną i gęstą sieć teleinformatyczną, w tym w publiczne punkty dostępu do
Internetu i infrastrukturę „centrów zarządzania sieciami”, np. jednostek monitorujących stan
sieci, urządzeń oraz łączy teleinformatycznych, warunkujących ich sprawniejsze działanie i
utrzymanie właściwych parametrów transmisji.
Przykładowe projekty:
a) „Stworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu na terenie Gminy Brenna”.
b) „Elektroniczny Urząd – rozwój e-usług publicznych w Mieście Poręba”.
3. Turystyka.
Cel: Wzrost konkurencyjności turystycznej regionu.
W ramach priorytetu preferowane są projekty kompleksowe, o zasięgu ponadlokalnym,
przyczyniające się do wzrostu gospodarczego województwa, tworzące nowe produkty
turystyczne, uwarunkowane wykorzystaniem elementów regionalnego i lokalnego
dziedzictwa kulturowego oraz realizujące załoŜenia wynikające ze Strategii Rozwoju
Turystyki w Województwie Śląskim na lata 2004 – 2013. Ponadto, w ramach priorytetu
preferowane są projekty uwzględniające w swym zakresie przystosowanie infrastruktury
turystycznej oraz okołoturystycznej do potrzeb osób niepełnosprawnych, między innymi
poprzez usuwanie barier architektonicznych, remont i budowę odpowiedniej jakości
infrastruktury okołoturystycznej w regionie.
Przykładowe projekty:
a) „Budowa ścieŜek rowerowych na terenie Gminy Buczkowice”.
b) „Nordic walking - nowy produkt turystyczny kluczem do wzrostu rozpoznawalności
Gminy Olsztyn”.
1
Opisy wszystkich projektów można znaleźć na stronie internetowej: www.rpo.slaskie/mapa.pl
4. Kultura.
Cel: Wzrost znaczenia kultury, jako czynnika rozwoju społeczno-gospodarczego.
Dofinansowanie mogą uzyskać projekty związane z organizacją wydarzeń kulturalnych,
kampanii promocyjnych w kraju i za granicą oraz udziałem w targach i wystawach
promujących kulturę regionu. Priorytetowo traktowane będą projekty o znaczeniu
ponadlokalnym, realizujące cele i załoŜenia regionalnych oraz krajowych dokumentów
strategicznych. Wsparcie skierowane będzie na projekty polegające na tworzeniu sprawnego
systemu informacji kulturalnej, obejmującego sieć punktów informacji kulturalnej, baz
danych o kulturze regionu oraz systemu oznakowania obszarów atrakcyjnych kulturowo.
Wspierane będą takŜe projekty słuŜące kreowaniu i promocji regionalnych produktów
kulturowych, takŜe poprzez przygotowanie programów rozwoju czy promocji lokalnych
i regionalnych produktów kulturowych.
Przykładowe projekty:
a) „Przebudowa budynku Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu”.
b) „Adaptacja budynku kina na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej wraz z kinem
studyjnym i sceną kameralną w Mikołowie”.
5. Środowisko.
Cel: Ochrona oraz poprawa jakości środowiska.
W ramach gospodarki wodno-ściekowej preferowane będą projekty realizujące kompleksowe
podejście do kwestii gospodarki wodno-ściekowej, przyczyniające się do poprawy stanu wód
powierzchniowych i podziemnych na terenie województwa śląskiego. Realizacja działania
będzie równieŜ miała pozytywny wpływ na województwa ościenne.
W gospodarce odpadami preferowane będą projekty przyczyniające się do wdroŜenia
kompleksowych systemów gospodarowania odpadami m.in. związane z wprowadzaniem
systemów selektywnej zbiórki odpadów. Wsparcie uzyskają równieŜ działania zmierzające do
likwidacji istniejących składowisk odpadów. W zakresie inwestycji mających na celu
poprawę jakości powietrza szczególne znaczenie ma ograniczenie „niskiej emisji”. Z tego teŜ
względu w ramach projektów przekształcania istniejących systemów ogrzewania obiektów
uŜyteczności publicznej w systemy bardziej przyjazne środowisku, wspierane będą jedynie
projekty kompleksowej termomodernizacji tzn. wraz z wymianą źródła ciepła. Z uwagi na
dominującą monokulturę węglową w produkcji energii wsparcie uzyskają takŜe projekty z
zakresu odnawialnych źródeł energii, za wyjątkiem źródeł wykorzystujących energię
wiatrową. W ramach działania związanego z zarządzaniem środowiskiem realizowane będą
projekty zmierzające do utworzenia ogólnodostępnych baz informacji o stanie środowiska.
Przykładowe projekty:
a) „Termomodernizacja Zespołu Szkół nr 3 i Gimnazjum nr 2 w Czerwionce-Leszczynach”.
b) „Budowa oczyszczalni ścieków w miejscowości Kuźnia Raciborska”.
6. ZrównowaŜony rozwój miast.
Cel: Wzrost konkurencyjności przestrzeni miejskiej województwa.
W ramach priorytetu wspierane będą działania w zakresie wzmacniania regionalnych
ośrodków wzrostu i rewitalizacji terenów zdegradowanych.
Wsparcie otrzymają projekty związane z rozwojem funkcji metropolitalnych, m.in. projekty
dotyczące charakterystycznych obiektów, reprezentacyjnych przestrzeni zlokalizowanych
w duŜych miastach aglomeracji śląskiej.
Rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych, powojskowych
i popegeerowskich kładzie główny nacisk na przywracanie ładu przestrzeni publicznej.
Projekty w ramach rewitalizacji obejmować będą zagospodarowanie przestrzeni miejskich,
uzupełnienie istniejącej zabudowy, przygotowanie terenów inwestycyjnych z dostępem do
krajowej lub międzynarodowej sieci drogowej, jako element kompleksowego projektu
rewitalizacyjnego. Priorytetowo będą traktowane projekty mające wpływ na oŜywienie
gospodarcze, rozwój nowych form aktywności gospodarczej oraz tworzenie nowych miejsc
pracy.
Przykładowe projekty:
a) „Przebudowa Rynku w Krzepicach jako element programu rewitalizacji staromiejskiej
części miasta - etap I”.
b) „Budowa hali wielofunkcyjnej - sportowo, widowiskowo, wystawienniczej w Bielsku –
Białej”.
7. Transport.
Cel: Ukształtowanie efektywnego i zintegrowanego systemu transportowego.
W ramach priorytetu moŜliwe do realizacji projekty obejmują poprawę jakości infrastruktury
drogowej, ze szczególnym uwzględnieniem kluczowej sieci drogowej, stanowiącej połączenia
z drogami wyŜszej kategorii, zmniejszenie zagroŜeń dla uczestników ruchu drogowego oraz
wprowadzanie nowoczesnych systemów sterowania ruchem drogowym.
Przykładowe projekty:
a) „Budowa Ronda wraz z sygnalizacją świetlną w centrum Rajczy celem kompleksowego
rozwiązania bezpieczeństwa ruchu drogowego na i w rejonie skrzyŜowania dróg
powiatowych”.
b) „Budowa bytomskiego odcinka Obwodnicy Północnej Aglomeracji Górnośląskiej – etap
III”.
8. Edukacja.
Cel: Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa o wysokich kwalifikacjach
zawodowych, poszukiwanych na rynku pracy.
W ramach priorytetu będą wspierane działania w zakresie szkolnictwa wyŜszego,
infrastruktury oświatowej i infrastruktury kształcenia ustawicznego. Ich realizacja przyczyni
się do wzmocnienia roli edukacji wszystkich szczebli w regionie, wykreowania społeczeństwa
opartego na wiedzy oraz stworzenia konkurencyjnej gospodarki regionalnej.
Poprawie warunków kształcenia na poziomie wyŜszym słuŜyć ma m.in. wsparcie inwestycji
podnoszących jakość obiektów dydaktycznych i sportowych (budowa, rozbudowa i remont
infrastruktury), ich wyposaŜenie oraz zagospodarowanie otoczenia.
W przypadku placówek oświatowych wsparcie zostanie skierowane na rozwój obiektów
dydaktycznych, sportowych, bibliotek przyszkolnych oraz towarzyszącej im infrastruktury
społeczno-edukacyjnej.
W ramach priorytetu dofinansowanie uzyskają projekty z zakresu komputerowego
wspomagania zarządzania szkolnictwem. Zintegrowane systemy informatyczne pozwolą na
koordynację działań oraz efektywniejsze kierowanie rozwojem placówek oświatowych i szkół
wyŜszych, np. poprzez umoŜliwienie sprawnej wymiany informacji, ułatwienie dostępu do
baz danych, kompleksową archiwizację.
WaŜne takŜe będą przedsięwzięcia uwzględniające w swym zakresie przystosowanie
budynków do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym usuwanie barier architektonicznych,
co przyczyni się do poprawy kształcenia na wszystkich poziomach dla osób
niepełnosprawnych.
Przykładowe projekty:
a) „Poprawa warunków kształcenia poprzez remont budynków Akademii im. Jana Długosza
w Częstochowie”.
b) „Budowa Przedszkola Publicznego w Ujsołach”.
9. Zdrowie i rekreacja.
Cel: Poprawa stanu zdrowia mieszkańców regionu
Wsparcie lecznictwa otwartego i zamkniętego będzie dotyczyło modernizacji obiektów
związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia, obejmującej przebudowy i remonty,
wyposaŜenie obiektów w odpowiedni sprzęt, co przyczyni się do ich unowocześnienia i
zwiększenia wartości uŜytkowych.
W ramach projektów polegających na zakupie sprzętu medycznego, zwiększenie jego ilości w
ramach jednostki prowadzi do poprawy jakości i/lub dostępności usług medycznych w
związku z moŜliwością obsługi większej ilości pacjentów w krótszym czasie. W przypadku
wymiany sprzętu na nowy (ilość sprzętu w ramach jednostki pozostaje niezmienna) prowadzi
to do wzrostu jakości badań medycznych.
Przejawem kompleksowego podejścia do zagadnienia zdrowia jest równieŜ wsparcie
przedsięwzięć prowadzących do tworzenia nowych oraz poprawy jakości istniejących
obiektów o charakterze sportowym i rekreacyjnym, dostępnych dla wszystkich mieszkańców
regionu.
Przykładowe projekty:
a) „Budowa hali sportowej w Kamienicy Polskiej”.
b) „Budowa gminnej krytej pływalni w Paniówkach”.
c) „Remont i rozbudowa Toru Motocrossowego w Cieszynie szansą rozwoju sportów
motorowych i rowerowych”.
d) „Modernizacja Oddziału Urologii i Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej wraz
z dostawą wyposaŜenia dla tych oddziałów SPZOZ Miejskiego Szpitala Zespolonego w
Częstochowie”.
10. Pomoc techniczna.
Cel: Skuteczna absorpcja środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Śląskiego, m.in. informacja i promocja dot. programu.
Ten priorytet słuŜy wsparciu przy zarządzaniu RPO WSL.
Wymienione projekty oraz wiele innych przykładów moŜna odnaleźć na mapie dotacji RPO
WSL: http://rpo.slaskie.pl/mapa/
Na wsparcie całego RPO WSL mamy do wykorzystania 1 712 milionów euro.
Projekty mogą być składane w dwóch trybach: konkursowym i pozakonkursowym.
Środki europejskie są przyznawane na realizację konkretnych projektów, tzn. przedsięwzięć,
zgłaszanych i przygotowywanych między innymi przez gminy, uczelnie, Kościoły i
przedsiębiorców. W ramach ogłaszanych przez Zarząd konkursów zgłaszane są projekty
(wnioski o dofinansowanie), które następnie poddawane są gruntownej, dwuetapowej ocenie:
formalnej i merytoryczno-technicznej, w wyniku której powstaje lista rankingowa. Zgodnie z
nią przyznawane są dotacje na poszczególne projekty.
Dotacje pokrywają zawsze część, nigdy całość projektu. Dofinansowanie to moŜe wynieść
maksimum 60% – w przypadku przedsiębiorców, a 85% kosztów kwalifikowanych – w
przypadku pozostałych wnioskodawców. Reszta to tak zwany wkład własny beneficjenta
(czyli przedsiębiorcy/instytucji, która korzysta ze wsparcia finansowanego Unii).
Proces pozyskiwania dotacji dla projektu przedstawiony jest na stronie internetowej:
http://rpo-promocja.slaskie.pl/strona.php?art1=1288386571
Beneficjentami RPO WSL (czyli odbiorcami środków unijnych) mogą być: jednostki
samorządu terytorialnego, szkoły wyŜsze, mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, szpitale,
organizacje pozarządowe, Kościoły i związki wyznaniowe, administracja rządowa, jednostki
naukowe.
Wybrane projekty przedstawione są na stronie promocyjnej:
http://rpo-promocja.slaskie.pl/projekty.php
http://rpo-promocja.slaskie.pl/strona.php?art1=1288386415
Natomiast wszystkie projekty dofinansowane z RPO WSL moŜna przeszukać, korzystając z
mapy projektów:
http://rpo.slaskie.pl/mapa/
Przystępną i atrakcyjną prezentację projektów z RPO WSL stanowi gra elektroniczna „Ruszaj
Po euro”, którą moŜna zagrać pod poniŜszym linkiem:
http://rpo-promocja.slaskie.pl/strona.php?art1=1288386535
Projekty konkursowe
W ramach RPO WSL Zarząd stworzył Indykatywny (mogący ulegać zmianom)
Harmonogram Konkursów. Zgodnie z tym harmonogramem ogłaszane są konkursy,
w ramach których uprawnione do tego podmioty mogą składać swoje wnioski
o dofinansowanie. Na kaŜdy konkurs przeznaczona jest określona pula środków moŜliwych
do wykorzystania. Jeśli wartość łącznego dofinansowania, o które ubiegają się potencjalni
beneficjenci, przekracza dostępną pulę środków, nie wszystkie wnioski, które przeszły
pozytywną ocenę, otrzymują dofinansowanie, a jedynie te, które uzyskały największą liczbę
punktów.
Projekty składane w trybie pozakonkursowym:
a) kluczowe
Oprócz projektów konkursowych, duŜe znaczenie dla realizacji Programu mają tzw. projekty
kluczowe. To projekty o szczególnym znaczeniu dla lokalnych społeczności, a tym samym
kluczowe z punktu widzenia rozwoju regionu, wybrane w drodze szerokich konsultacji.
Na ich realizację z góry zabezpieczono określone środki – blisko 30% łącznej kwoty
przeznaczonej na Program, tzn. 483,5 mln euro.
Znalazły się wśród nich 4 projekty o bardzo duŜej wartości, wymagające oceny Komisji
Europejskiej oraz 13 projektów mniejszych.
Te 4 największe projekty to:
1) Kontynuacja budowy Drogowej Trasy Średnicowej „Zachód” – odcinek Zabrze –
Gliwice
2) Budowa nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej Podium (Gliwice)
3) Budowa nowej siedziby Muzeum Śląskiego w Katowicach
4) Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach
Pozostałe projekty kluczowe:
http://rpo-promocja.slaskie.pl/strona.php?grupa=2&art1=1295949023&art=1288386227
b) Programy Rozwoju Subregionów
To, co wyróŜnia Województwo Śląskie spośród innych województw, to Projekty składane w
ramach Programów Rozwoju Subregionów, czyli tzw. PRS-y. Przedstawiciele lokalnych
samorządów poszczególnych subregionów porozumieli się ze sobą, w wyniku czego
zadeklarowano 263 projekty, z czego złoŜono ostatecznie 243 projekty. To największa liczba
projektów wybieranych w trybie pozakonkursowym.
W ramach RPO WSL wyróŜniono 4 subregiony: centralny, zachodni, południowy oraz
północny.
Jakie są efekty realizacji RPO WSL?
Dzięki środkom europejskim od kilku juŜ lat systematycznie i konsekwentnie zachodzą wokół
nas zmiany. Na naszych oczach dokonują się małe i duŜe przemiany podnoszące standard
i jakość Ŝycia zarówno w naszym najbliŜszym otoczeniu, jak i w skali całego regionu. Bez
wątpienia nasze województwo staje się coraz piękniejszym i przyjemniejszym miejscem do
Ŝycia i pracy, które zarazem coraz chętniej bywa odwiedzane podczas weekendowych
wyjazdów.
Zachodzące zmiany to owoc energii, odwagi, a wreszcie wytęŜonej pracy samorządów,
przedsiębiorców oraz zwykłych mieszkańców – ludzi najlepiej znających potrzeby regionu.
Dzięki temu szybko, pręŜnie i efektywnie realizuje się projekty waŜne i potrzebne lokalnym
społecznościom tu i teraz, a zarazem powstające z myślą o przyszłych pokoleniach.
Tylko od nas – mieszkańców, naszego zapału, pomysłowości, ale i wysiłku zaleŜy efektywne
spoŜytkowanie środków z Funduszy Europejskich.
Słowniczek:
koszt kwalifikowany – koszt nieuwzględniający kosztów związanych z przygotowaniem
dokumentacji, kosztów osobowych oraz promocji.
priorytet – jeden z obszarów strategii zawarty w programie operacyjnym, obejmujący grupę
powiązanych ze sobą operacji posiadających określone mierzalne cele.
projekt – naleŜy przez to rozumieć przedsięwzięcie opisane we wniosku o dofinansowanie,
będące przedmiotem umowy o dofinansowanie między Beneficjentem a Instytucją
WdraŜającą.