regulacja PID

Transkrypt

regulacja PID
Realizacja regulatorów analogowych
za pomocą wzmacniaczy operacyjnych
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/1
Podstawowe układy pracy wzmacniacza operacyjnego
Prezentowane schematy podstawowych układów ze wzmacniaczem operacyjnym
zostały zaczerpnięte z witryny K.M.Gawrylczyka: http://www.kmg.ps.pl/to/
Do podstawowych układów pracy wzmacniacza operacyjnego zalicza się :
¾ wzmacniacz odwracający,
¾ wzmacniacz nieodwracający,
¾ wzmacniacz sumujący,
¾ wzmacniacz odejmujący,
¾ wzmacniacz całkujący,
¾ wzmacniacz różniczkujący,
¾ wtórnik napięciowy,
¾ konwerter prąd-napięcie,
¾ przesuwnik fazy,
¾ prostownik idealny,
¾ konwerter o ujemnej impedancji,
¾ żyrator.
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/2
Zasada analizy właściwości układu ze wzmacniaczem operacyjnym
Wyznaczenie transmitancji całego układu (czwórnika) ze wzmacniaczem operacyjnym
objętym ujemnym sprzężeniem zwrotnym jest możliwe na podstawie podstawowych praw
elektrotechniki (prawa Ohma i praw Kirchhoffa) zapisanych w postaci operatorowej przy
założeniu, że wzmacniacz operacyjny posiada następujące właściwości:
1. bardzo duże wzmocnienie w szerokim zakresie częstotliwości,
2. bardzo dużą impedancję wejściową, powodującą, że prąd wejściowy wzmacniacza jest
praktycznie równy zeru,
3. bardzo małą impedancję wyjściową, powodującą, że prąd wyjściowy w stanach
przejściowych może być odpowiednio duży.
Założenia te powodują, że w stanach aktywnej pracy wzmacniacza, tzn. gdy napięcie
wyjściowe nie osiąga wartości ograniczenia
wynikającego z istniejących napięć zasilających, napięcia na obu wejściach wzmacniacza oraz sumy prądów dopływających i
wypływających w węzłach połączonych z
wejściami wzmacniacza pozostają praktycznie równe sobie zarówno w stanach ustalonych jak i stanach dynamicznych.
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/3
Wzmacniacz odwracający
Instytut Automatyki PŁ ©
Wzmacniacz nieodwracający
W6-7/4
Wzmacniacz sumujący
Instytut Automatyki PŁ ©
Wzmacniacz odejmujący
W6-7/5
Wzmacniacz całkujący
Wzmacniacz różniczkujący
G(s) =
Z1 ( s ) = R1 , Z 2 ( s ) =
G(s) =
Instytut Automatyki PŁ ©
U wy ( s )
U1 ( s )
=−
1
sC
1
R1Cs
U wy ( s )
U1 ( s )
=−
Z 2 ( s)
Z1 ( s )
Z1 ( s ) =
G ( s) =
1
, Z 2 ( s ) = R1
sC
U wy ( s )
U1 ( s )
= − R1Cs
W6-7/6
Wtórnik napięciowy
Konwerter prąd-napięcie
U wy = U1
U wy = − R I
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/7
Przesuwnik fazy
G(s) =
U wy ( s )
U1 ( s )
=−
Prostownik idealny
1 − R2Cs
, G ( jω ) = − 1 − jω R2C
1 + R2Cs
1 + jω R2C
G ( jω ) =
1 + (ω R2C )
2
1 + (ω R2C )
2
=1
U wy
arg G ( jω ) = 1800 − 2arctg (ω R2C )
Gdy R2 = const.
Gdy ω = const.
0 <
R2
<∞
180 > arg G ( jω ) > 0
0
Instytut Automatyki PŁ ©
0
0 <
ω
<∞
1800 > arg G ( jω ) > 00
 R2
− U gdy U1 < 0
= R 1
 0
gdy U1 > 0
W tym układzie, spadki
napięcia na diodach w
kierunku przewodzenia
nie odgrywają roli.
Uwy
U1
W6-7/8
Konwerter o ujemnej impedancji
Jeżeli oznaczyć:
u (s)
u (s)
Z1 ( s ) = 1 , Z2 ( s ) = 2
i1 ( s )
i2 ( s )
Po umieszczeniu we wrotach 2 zwyklego
rezystora:
to dzięki wzmacniaczowi:
wrota 1 są widziane jako rezystancja ujemna:
u1 = − R2 i1
Z1 ( s ) = − Z2 ( s )
u2 = R2 i2
Warunkiem poprawnej pracy układu (warunkiem stabilności) jest zachowanie odpowiedniej polaryzacji przy podłączaniu wejść wzmacniacza. W podanym wyżej przykładzie źródło zewnętrzne
dołączone do wrót 1 musi być źródłem napięciowym o rezystancji wewnętrznej < R2 .
W przeciwnym razie trzeba zamienić miejscami wejścia wzmacniacza.
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/9
Żyrator
Z bilansu prądów w węzłach na wejściach wzmacniaczy:
 u3 − u1 u1

0
i
−
+
=
1
 R

Rz
u2
u2

z

 ⇒ − + i1 = 0 ⇒ i1 =
 u3 − u1 u2 − u1
Rz
Rz

0
+
=


Rz
 Rz

 u4 − u2 − u2 − u1 − i = 0 
2

 Rz
Rz
u1
u1

0
i
i
⇒
−
=
⇒
=


2
2
Rz
Rz
 u4 − u2 − u 2 = 0

 Rz

Rz

Instytut Automatyki PŁ ©
Jeżeli oznaczyć:
u ( s)
u (s)
Z1 ( s ) = 1 , Z2 ( s ) = 2
i1 ( s )
i2 ( s )
to dzięki takiemu polaczeniu
obu wzmacniaczy:
Z1 ( s ) = Rz2
1
Z2 ( s )
W6-7/10
Inne układy ze wzmacniaczami operacyjnymi
Przy wykorzystaniu podstawowych schematów pracy wzmacniaczy operacyjnych
lub ich modyfikacji można można zbudować m.in. następujące układy:
¾ filtr dolnoprzepustowy pierwszego rzędu,
¾ filtr dolnoprzepustowy drugiego rzędu,
¾ układy wartości bezwzględnej,
¾ komparatory (z histerezą i bez histerezy),
¾ ograniczniki napięcia wyjściowego,
¾ elementy o nieliniowym wzmocnieniu,
¾ generator rampy,
¾ regulator PID z aktywnym ograniczeniem wyjścia,
¾ regulator PI (odwracający i nieodwracający),
¾ regulator PD (odwracający i nieodwracający).
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/11
Filtr dolnoprzepustowy
pierwszego rzędu
Filtr dolnoprzepustowy
drugiego rzędu
R
C1
R
R
R
C
R
−
Uwe
R0
U wy ( s )
−
Uwe
+
+
Uwy
Uwy
R0
U wy ( s )
−1
=
G ( s) =
U we ( s ) Ts + 1
G(s) =
gdzie:
gdzie:
T1 = RC1 ,
T = RC
C2
U we ( s )
=
−1
T1T2 s 2 + 3T1s + 1
T2 = RC2
Warunek krytycznej aperiodycznosci:
Instytut Automatyki PŁ ©
4
C1 = C2
9
W6-7/12
Układy wartości bezwzględnej
R
R
R
R
Uwy
Uwe
−
−
+
+
R0
Uwy
Uwe
R
U wy = U we
R
R
R
R/2
Zmiana kierunku włączenia
obu diod w każdym z podanych układów powoduje
odwrócenie znaku napięcia
wyjściowego
R
−
−
Uwe
+
R0
Instytut Automatyki PŁ ©
+
R0
Uwy
U wy = − U we
W6-7/13
Komparator bez histerezy
Rwe
Komparator z histerezą
Rwe
Rwy
−
+
Uwe
R0
DZ
U0
Uwy
+
Uwe
Uwy
R1
R2
Uwy
DZ
Uwy
UZ
UZ
U0
UF
Rwy
−
Uwe
UF
R2
R1 + R2
UZ
R2
R1 + R2
Uwe
UF
UZ – napięcie diody Zenera w kierunku zaporowym,
UF – napięcie diody Zenera w kierunku przewodzenia.
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/14
Ograniczniki napięcia wyjściowego
DZ1
+UC
T1
DZ2
−
−
Uwy
R0
Umin
+
Uwe
Uwy
Umax
−UC
R
R
+
Uwe
D2
T2
R
R
D1
Uwy
R0
Uwy
U max + U BT1 + U D1
+ (U Z1 + U F2 )
Uwe
U min − U BT2 − U D2
− (U Z2 + U F1 )
Uwe
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/15
Elementy o nieliniowym wzmocnieniu
+UC
+UC
R1
R1
R2
R3
R
R4
R3
R
R4
−
+
R5
Uwe
R3 R2
ku = −
R
R3
Uwe
R
− 2 UC
R1
R3 R4
R ( R3 + R4 )
R
ku = − 3
R
−
ku = −
Instytut Automatyki PŁ ©
−UC
ku = −
R4
UC
R5
R ( R 3 + R4 )
R3 R4
−
+
Uwy
Uwy
R ( R 3 + R2 )
R5
Uwe
R0
−UC
ku = −
R2
Uwy
R0
Uwy
R4
UC
R5
Uwe
R2
UC
R1
ku = −
R3 R2
R ( R3 + R2 )
W6-7/16
Generator rampy
C
Rwe
−
Rf
R
+
Uwe
Cf
DZ1
DZ2
−
+
R0
Uwy
Uwe(t)
Uwy(t)
t
RC – stała czasowa całkowania integratora,
DZ1 i DZ2 - dwie jednakowe diody Zenera,
RfCf – stała czasowa filtru komparatora.
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/17
Regulator PID z aktywnym ograniczeniem wyjścia
R
R
−
+
RD
CD
Uwe
Rr
CI
−
+
RI
R
R
−
+
RI
R
U
R
Instytut Automatyki PŁ ©
U wy ( s )
U we ( s )
=−
RP
R
−
+
Uwy
R
−
+
G(s) =
R
−
+
RO
RP

RDCD s 
1
1
+
+


 RICI s 1 + Rr CD s 
R
−U DZ < U wy (t ) < +U F
W6-7/18
Regulator PI odwracający
Regulator PI nieodwracający
+UC
RI
RP
CI
T1
−
D2
+
T2
T3
Uwe
D3
Uwy
D4
RI
G(s) =
U wy ( s )
U we ( s )
=−
RI
RP

1 
+
1


 RICI s 
−
R1
Uwe
Umax
D1
T4
CI
+
R2
Uwy
−U DZ < U wy (t ) < +U F
G(s) =
U wy ( s )
U we ( s )
=
R2 
1 
1 +

R1 + R2  RICI s 
0 − U BT − U D < U wy (t ) < U max + U BT + U D
Instytut Automatyki PŁ ©
W6-7/19
Regulator PD odwracający
Regulator PD nieodwracający
+UC
RP
RD
T1
−
Rr
CD
D2
+
Uwe
U wy ( s )
U we ( s )
D3
Uwy
R3
G ( s) =
T2
T3
D4
=−
RD
1
1 + ( Rr + RP ) CD s 
RP (1 + Rr CD s ) 
−U DZ < U wy (t ) < +U F
T4
R4
+
Uwe
R2
Uwy
CD
G ( s) =
Instytut Automatyki PŁ ©
−
R1
Umax
D1
U wy ( s )
U we ( s )
=
R2 ( R3 + R4 )
1
(1 + R1CD s )
( R1 + R2 ) R3 1 + R1 R2 C s 

D 
 R1 + R2

0 − U BT − U D < U wy (t ) < U max + U BT + U D
W6-7/20