Ujednolicenie przepisów dotyczących zdatności do lotów

Europejska Agencja Obrony prowadzi działania zmierzające do ujednolicenia
w państwach Unii Europejskiej przepisów dotyczących zdatności do lotów
wojskowych statków powietrznych (w tym bezpilotowych).
Ujednolicenie wymagań
W dniu 10 listopada 2008 roku Rada Sterująca Europejskiej Agencji Obrony
(EDA) w formule Krajowych Dyrektorów do Spraw Uzbrojenia (NAD), (EDA
Document No. 2008/39) uzgodniła utworzenie pod auspicjami EDA, Forum
Wojskowych Nadzorów Zdatności do Lotu [ Military Airworthiness Autority (MAWA)
Forum] w celu przygotowania Zharmonizowanych Europejskich Wojskowych
Wymagań Zdatności do Lotu [Harmonised European Military Airworthiness
Requirements (EMARs)] tj. dokumentów regulujących tematykę zdatności do lotu
wojskowych statków powietrznych w całej Europie (rys.).
Na spotkaniu ministrów obrony w Brukseli w dniu 17 listopada 2009 r. została
przyjęta przez kraje zrzeszone w EDA deklaracja polityczna dotycząca opracowania
i implementacji EMAR-ów.
Zakres obowiązków
Forum Wojskowych Nadzorów nad Zdatnością do Lotu (MAWA Forum)
funkcjonujące w strukturach Europejskiej Agencji Obrony (EDA) obecnie zrzesza
wojskowe nadzory wszystkich państw członkowskich UE i prowadzi prace mające na
celu stworzenie i zaimplementowanie wspólnych przepisów dotyczących zdatności
do lotu, wspólnego procesu certyfikacji, uzgodnień organizacyjnych, przepisów oraz
zasad ich wzajemnego uznawania. Równolegle Forum prowadzi działania
zmierzające do stworzenia Organizacji Połączonych Europejskich Wojskowych
Nadzorów nad Zdatnością do Lotu (European Military Joint Airworthiness Authorities’
Organization – EMJAAO).
Przez Europejskie Forum ds. Zdatności do Lotu Wojskowych Statków
Powietrznych MAWA Forum opracowywane są następujące projekty przepisów
i regulacji związanych z wdrożeniem standardów zdatności do lotu wojskowych
statków powietrznych EMAR (rys.). Swoim zakresem obejmują one przedsięwzięcia
organizacyjne, a także wymagania sprzętowe do których należą:
 EMAR 21 – certyfikacja wojskowych statków powietrznych, ich komponentów,
podzespołów, części, wyposażenia i produktów z nimi związanych oraz tryb
i sposób certyfikacji instytucji projektowych, produkcyjnych, modernizacyjnych;
 EMAR M – zarządzanie procesem zachowania ciągłej zdatności do lotu
wojskowych statków powietrznych;
 EMAR 145 – wymagania dla wojskowych
obsługowych;
organizacji remontowo
-
 EMAR 66 – tryb i metodyka certyfikowania personelu obsługowego oraz
ocena jego kompetencji;
 EMAR 147 – organizacja i realizacja zadań przez organizacje i instytucje
zajmujące się szkoleniem personelu obsługującego wojskowe statki
powietrzne;
 EMACC – europejskie kody wojskowych statków powietrznych European
Military Aircraft Certification Code,
Zharmonizowane Europejskie Wojskowe Wymagania Zdatności do Lotu
(EMARs) są jedynie wymaganiami a nie regulacjami prawnymi i każde państwo UE
jest odpowiedzialne za implementację tych wymagań do narodowych przepisów
zdatności do lotu wojskowych statków powietrznych. Niemniej jednak przyjęcie
przedmiotowych regulacji będzie miało znaczący wpływ na zabezpieczenie
eksploatacji wojskowych statków powietrznych, głównie ze względu na procesy
certyfikacji wyrobów lotniczych.
Kolejne ogniwo
Niezależnie od działalności MAWA Forum w czerwcu 2010 roku Rada
Sterująca Wojskowego Komitetu Zdatności do Lotów (MCASB-Millitary Committee
Airworthiness Steering Board) powołała do życia wyspecjalizowaną komórkę
Airworthiness Working Group (AwWG), celem określenia głównych regulacji oraz
dokumentów „organizacyjnych” w zakresie zdatności do lotów wojskowych statków
powietrznych państw NATO”. Na dotychczasowe spotkania AwWG, delegowani byli
przedstawiciele z poszczególnych krajów członkowskich NATO, tj. agencji NATO
(m.in. NAPMA, NAMSA-NSPA, NAGSMA, NAMA), Dowództwo Sił Wczesnego
Ostrzegania i Dowodzenia NATO (NAEW&C FC), a także innych podmiotów
(np. Europaen Air Transport Command – EATC, Europaen Air Group-EAG), które
opracowują dokumenty standaryzacyjne i ewentualnie wskazują różnice
w rozwiązaniach narodowych. By zapobiec dublowania wysiłku nad opracowywaniem
dokumentów oraz samych dokumentów, AwWG ściśle współpracuje z Forum
(MAWA Forum).
Mając na uwadze powyższe ustalono wyraźny podział kompetencji. Zgodnie
z tym AwWG przygotowuje standardy w zakresie zdatności wojskowych statków
powietrznych normujące kwestie organizacyjne oraz regulujące wymagania tzw.
NATO Airworthiness Policy, natomiast MAWA Forum opracowuje dokumenty
wykonawcze i specjalistyczne.
Wytyczne polityczne NATO w zakresie zdatności określają, że wszystkie
wyroby lotnicze użytkowane w tzw. „przestrzeni kontrolowanej” powinny być
weryfikowane przez odpowiedni nadzór.
Celem działalności stosownych komórek funkcjonalnych dowództwa NATO,
prócz przygotowania stosownych dokumentów w zakresie zdatności do lotów
wojskowych statków powietrznych, jest również kontrola dotrzymywania tych
standardów przez państwa członkowskie. W tym celu planuje się powołać nową
instytucję: NAE - NATO Airworthiness Executive, komórkę w ramach struktur NATO,
która będzie normowała zakres wymagań w zakresie zdatności do lotów1.
Jednocześnie należy dodać, że zakres prac AwWG nad dokumentami póki co nie
obejmuje aspektów związanych z operacjami lotniczymi takich jak: procedury
operacyjne, flight standards, operator training, kwalifikacje i licencjonowanie
personelu lotniczego oraz kontroli ruchu lotniczego.
Podjęte działania narodowe
W lipcu ubiegłego roku, Minister Obrony Narodowej wydał decyzję w sprawie
powołania Zespołu Zadaniowego do spraw utworzenia Władzy Lotnictwa
Państwowego.
Inicjatywa powołania Władzy Lotnictwa Państwowego, której MAWA byłaby
jednym z kluczowych filarów, jest przedsięwzięciem od dawna oczekiwanym
w lotnictwie państwowym. Powstanie odpowiednio umiejscowionej struktury
uprawnionej do wykonywania funkcji legislacyjnych, regulacyjnych i nadzorczych
wobec lotnictwa państwowego umożliwi skuteczne kształtowanie środowiska
lotniczego i skupienie w jednej instytucji zagadnień związanych z zarządzaniem
zdatnością do lotu statków powietrznych oraz jakością i bezpieczeństwem
w lotnictwie państwowym. Jednocześnie drugim bardzo ważnym obszarem
działalności WLP będzie normowanie i koordynacja procesu szkolenia oraz
certyfikowanie personelu lotnictwa państwowego.
1
Szczegółowy zakres kompetencji NAE nie jest jeszcze zdefiniowany.