Ćwiczenia buzi i języka

Ćwiczenia buzi i języka
Bardzo często przyczyną wad wymowy u dzieci jest obniżona sprawność aparatu
artykulacyjnego: języka, warg, podniebienia i żuchwy lub ich niewłaściwe napięcie
mięśniowe.
Sprawny aparat artykulacyjny jest niezbędny do prawidłowej realizacji dźwięków mowy a
tym samym pięknej mowy!
Dziecko nie mogąc wykonać precyzyjnych, celowych ruchów narządów mowy nie jest
w stanie wypowiedzieć niektórych głosek. Zamienia je wtedy na głoski łatwiejsze
artykulacyjnie lub je zniekształca np. głoski „sz,ż,cz,dż” zamienia na głoski „s,z,c,dz”, głoskę
„r” realizuje jako „l” jako „j” i tak mamy „safa” zamiast „szafa, „jowej” zamiast „rower”, czy
też „samolot” z międzyzębową realizacją głosek „s” i „t”
Szczególnie ważną umiejętnością jest pionizacja języka (unoszenie końca języka do
górnego wałka dziąsłowego). Odgrywa ona istotną rolę w procesie połykania oraz przy
artykulacji głosek „sz, ż, cz, dż ”, „l ” oraz „ r ”. Także wtedy, gdy nie mówimy, czubek
języka powinien dotykać wałka dziąsłowego za górnymi zębami.
Żeby artykulacja kształtowała się prawidłowo należy systematycznie ćwiczyć z
dzieckiem- krótko, ale codziennie - nie zapominając o dobrej zabawie. Ćwiczenia aparatu
artykulacyjnego przydadzą się także dorosłym, aby ich wymowa była bardziej wyraźna i
dokładna.
Ćwiczenia usprawniające język:

Winda – otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą – raz do góry,
raz na dół;

Karuzela – lubisz kręcić się w koło (prawda?), twój język także. Włóż język między
wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę;

Malarz – maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje
podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła;

Młotek – wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o
dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa;

Trzepanie dywanów – szybkie i kilkukrotne uderzanie językiem o dziąsła tuż za
górnymi zębami wypowiadając głoskę l;

Rysowanie – narysuj językiem kółko (dookoła warg) lub kreseczki (od jednego kącika
ust do drugiego );

Chomik – wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki
językiem, raz z prawej, raz z lewej strony;

Żyrafa – ma długą szyję, którą wyciąga mocno do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj
wyciągnąć język do góry w kierunku nosa, najdalej jak potrafisz;

Słoń – ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe, czy potrafisz
dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony;

Konik jedzie na przejażdżkę – naśladowanie konika stukając czubkiem języka o
podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania;

Sklejanie pierogów – nagryzanie brzegów języka zębami (masaż) i rozciąganie języka;

Wyżymaczka – przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie zęby;

Strzelanie z kuszy – język to strzała a wargi – kusza, z której należy strzelić. Włóż
język pod górną wargę, która jest naprężona i próbuj wypchać wargę czubkiem
języka;

Kotek – po posiłku wyliż talerz językiem jak kotek. To ćwiczenie mniej eleganckie, za
to bardzo skutecznie gimnastykuje język;

Smaczny lizak – nareszcie możesz lizać lizaka do woli unosząc czubek języka ku
górze;

Słodkie przysmaki – posmaruj wargi (podniebienie) miodem, kremem czekoladowym,
mlekiem w proszku i zliż je dokładnie jak miś czy kotek;

Karabin maszynowy – wielokrotne, energiczne wypowiadanie [ttt…], [ddd...],
[tdtd…], dotykając czubkiem języka o dziąsła tuż za górnymi zębami przy szeroko
otwartych ustach;

Chiński język – wypowiadanie zbitek sylabowych - szybko i kilkakrotnie: nalapatada,
nolopotodo, nelepetede, nuluputudu, nylypytydy;
Aby usprawnić wargi możemy:

cmokać, parskać wargami (wprawiać je w drgania);

wysuwać wargi do przodu, tak jak przy gwizdaniu a następnie rozciągać, jak do
uśmiechu;

ssać naprzemiennie wargi;

nadymać jednocześnie oba policzki przy zwartych wargach, również na zmianę lewy i
prawy;

wciągać policzki do jamy ustnej (policzki ściśle przylegają do łuków zębowych)

zagryzać jedną wargę drugą;

przy zwartych szczękach i wargach przesuwać kąciki ust: w prawo, w lewo,

przy zamkniętych szczękach unosić wargę górną (widoczne są tylko zęby górne), a
następnie opuszczać wargę dolną (widoczne są tylko zęby dolne);

wymawiać na przemian "a" - "o" przy maksymalnym oddaleniu od siebie górnej i
dolnej wargi.
PAMIĘTAJ! Efektywność ćwiczeń możliwa jest tylko poprzez wielokrotne powtarzanie!