Program Prac Konserwatorskich

PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH
pomnika nagrobnego Rokiczanów
na Nowym Cmentarzu w Jarosławiu ( kw. Nr 17).
I. Opis obiektu.
Grobowiec rodzinny Edwarda Rokiczana ( 1899 – 1920 ) jest miejscem
pochówku zmarłego 23 stycznia 1920 roku patrioty, który mimo młodego wieku był legionistą 2P. P. i brał udział w działaniach wojennych I
wojny światowej. W grobowcu pochowano także Weronikę Wilczkównę (1899-1920 ) zmarłą 9 stycznia 1920 roku.
W centralnej części steli znajduje się marmurowa tablica epitafijna w
formie pionowego prostokąta. z inskrypcją:
GROBOWIEC ROKICZANÓW
Wcześnie zwiędło kwiatów dwoje
Tu w tym grobie są oboje
Bez nich dla nas nie ma słońca
Tylko żal i ból bez końca
WERONIKA WILCZKÓWNA
+ 9 stycznia 1920 przeżywszy lat 21
EDWARDA ROKICZANA
LEGIONISTA 2P.P.
przeszedł kampanię karpacką i wołyńską
INTERNOWANY
Uczestnik obrony Lwowa
obrońca Medyki
+23.01.1920 przeżywszy lat 21
PROSZĄ O ZDROWAŚ MARIO
Betonowy grobowiec ma formę niskiej przyziemnej płyty
u wezgłowia której postawiono pionowo masywną stelę zakończoną
uskokowo opadającym zwieńczeniem, w szczycie którego umiejscowiono formę urny o ściankach ze skromną dekoracją ornamentalną. Po
bokach zwieńczenia na schodkowo ustawionych formach znajdują się
elementy kuliste. Płyta kwatery grobowej jest nieznacznie wyniesiona
ponad poziom gruntu ( 30 cm ). Na niej sześć masywnych słupków połączonych metalową sztabą. Środkowa część płyty nagrobnej to płaski
prostopadłościan z ozdobiony prostą formą krzyża.
W nieznacznej odległości przed kwaterą grobową znajdują się
dwie niewielkie betonowe ławeczki o nerkowatym kształcie.
Stan zachowania grobowca rodziny Rokiczanów świadczy o
postępującym procesie zniszczeń. Pomimo tego, iż nagrobek wykonany
został w betonie, widoczne są rozległe powierzchniowo i głębokie
1
ubytki formy przedniej części grobowca. Ponadto wierzchnia, gładzona
warstwa narzutu betonowego wykazuje liczne pęknięcia. W pionowej
steli następuje oddzielanie się nadłożonego zwieńczenia od ściany
dźwigającej. Świadczy o tym głęboka bruzda i liczne pęknięcia widoczne na tylnej ścianie steli. Na zły stan zachowania obiektu wpływ miały
przede wszystkim czynniki atmosferyczne.
Szczególną rolę w procesach niszczących odegrała woda poprzez:
a. Wymywanie spoiwa
b. Transport soli z podłoża
c. Zamarzanie / rozsadzanie/ porów kamienia
d. Ułatwienie przebiegu procesów chemicznych niszczących kamień.
Progresja procesu niszczenia zaprawy betonowej następuje w okresie
zimowym przez rozsadzanie materiału zamarzającą wodą. Mikro szczeliny są coraz większe i głębsze; w pierwszej fazie korozji nie widać
zniszczeń zachodzących w głębszych partiach betonu, osłabienia jego
spoistości. Białe wykwity na spękaniach świadczą o zewnętrznej kumulacji soli i szkodliwych związków chemicznych powstałych na skutek
działania gazów atmosferyczne ( dwutlenek węgla, tlenki siarki i azotu,
siarkowodór ) w połączeniu z parą wodna lub wodą zawarta wewnątrz
kamienia,
II. POSTĘPOWANIE KONSERWATORSKIE
A. Beton
Wszystkim etapom prac towarzyszyć będzie fotograficzna dokumentacja konserwatorska
1. Wstępne czyszczenie powierzchni grobowca z luźnych zanieczyszczeń pochodzenia atmosferycznego ( kurz, brud, luźne naleciałości ), ziemi i roślin.
2. Skucie partii tynków zniszczonych; spękanych, odspojonych od podłoża,
osłabionych i kruszących się. Dokładne mechaniczne oczyszczenie odsłoniętych powierzchni (szpachle, noże szewskie, szczotki mosiężne).
3. Przeżyłowanie pęknięć zaprawy
4. Usunięcie szkodliwych nawarstwień z powierzchni kamienia pochodzenia
atmosferycznego ( smolista patyna ) a także mikroflory ( mchy, porosty ) i
mikroorganizmów przy zastosowaniu metody hydrodynamicznej z użyciem
Alkutex Fassadenreiniger Paste firmy Remmers lub zbliżonych ( Altax ).
5. Odsolenie kamienia metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego
środowiska w miejscach pęknięć i wykwitów soli.
2
6. Uzupełnienie grubowarstwowych ubytków betonu przy użyciu zaprawy
Ausbesserungsmortel grob firmy Remmers.
7. Wypełnienie pęknięć i powierzchniowych ubytków betonu w systemie zapraw PCC-Mortel firmy Remmers.
8. Scalenie kolorystyczne powierzchni grobowca przy użyciu wysokiej jakości farby hydrofobowej, otwartej na dyfuzję pary wodnej.
B. Kamień – marmur / tablica inskrypcyjna /
1. Oczyszczenie z korozji metalowych elementów mocujących tablicę.
2. Usunięcie pozostałości spoinowania.
3. Oczyszczenie i regeneracja zmatowiałej powierzchni płyty metodą szlifowania na mokro.
4. Wypełnienie ubytków kitem firmowym na bazie żywicy poliestrowej
włoskiej firmy General, barwionej w masie + utwardzacz.
5. Wykonanie nowych spoin wokół tablicy.
6. Opracowanie powierzchni kitów.
7. Impregnacja płyty środkiem Sarsil W.
8. Osadzenie płyty w cokole ( wykonanie spoinowania )
C. Elementy metalowe
1. Oczyszczenie powierzchni metalu ze śladów korozji, odtłuszczenie powierzchni.
2. Zabezpieczenie antykorozyjne elementów ogrodzenia przez zagruntowa-
nie farbą podkładową, a następnie pomalowanie wysokiej jakości farbą
do metalu.
3