1.POSTAWA CIAŁA I CHARAKTERYSTYKA WAD POSTAWY

ZADANIEM GŁÓWNYM gimnastyki korekcyjno –kompensacyjnej jest
wytworzenie u ucznia nawyku prawidłowej postawy ciała przez skorygowane
działanie korekcyjno-kompensacyjne i przez różne formy aktywności ruchowej
indywidualnej i zespołowej.
POSTAWA CIAŁA
Jest pojęciem mówiącym o sposobie "trzymania się" w pojęciu anatomicznym,
tzn. budowie i rozmieszczeniu poszczególnych części ciała, a także stanowi
określony nawyk ruchowy, który kształtuje się na przestrzeni całego życia.
Postawa ciała jest charakterystyczna dla każdego człowieka, po której często
można go rozpoznać nawet z daleka. Inną postawę przyjmujemy, gdy jesteśmy
przygnębieni, inną - sprężystą, gdy jesteśmy zadowoleni i szczęśliwi.
Sylwetka może więc przybierać postawę czynną lub bierną. Z punktu
zdrowotnego wskazana jest postawa czynna.
Dlatego ważne jest, aby nawyk prawidłowej (czynnej i świadomej) postawy
kształtować już u małych dzieci . Wiele w tym zakresie mogą uczynić dla
zdrowia dzieci rodzice oraz nauczyciele.
W utrzymywaniu postawy ciała i występowaniu wad dużą rolę odgrywają:
- wady wrodzone (wady budowy, zniekształcenia po przebytych chorobach, np.
krzywica, gruźlica kostna - czyli te, na które nie mamy wpływu)
- wady nabyte (złe warunki bytowe, siedzący tryb życia, niepożądane nawyki
ruchowe, słaby wzrok), niekorzystnie wpływające na postawę, a dłużej i
powodujące określone wady postawy.
NAJCZĘSCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY W BUDOWIE I POSTAWIE
CIAŁA
Boczne skrzywienie kręgosłupa - skolioza – odchylenie linii kręgosłupa od
stanu prawidłowego: w bok czyli w prawo lub lewo/ w płaszczyźnie czołowej/,
które pociąga za sobą wtórne zmiany w układzie narządu ruchu, klatce
piersiowej i narządach wewnętrznych ,pogłębia się w przód lub tył- /w
płaszczyźnie strzałkowej/,następuje rotacja kręgów /w płaszczyźnie
poprzecznej/ co prowadzi do powstania garbu; lub postawa skoliotyczna, gdzie
nie ma jeszcze skrzywienia kręgosłupa ,a występuje asymetria pomiędzy jedną
stroną ciała a drugą (barków ,łopatek ,czy trójkątów talii, miednicy, itd.)
Leczenie skolioz ma charakter objawowy i jest bardzo trudne. W lżejszych
przypadkach wiodącą metodą jest gimnastyka korekcyjna, która ma na celu
wyrobienie gorsetu mięśniowego u dziecka. Ważną rolę pełnią też ćwiczenia
oddechowe. Skoliozy szybko pogarszające się należy bezzwłocznie kierować do
placówek służby zdrowia.
Zalecenia: pływanie, jazda na nartach, jazda na rowerze, zabawy na
czworakach, ruch na świeżym powietrzu, umiarkowany bieg.
Przeciwwskazania: skoki, dźwiganie, przewroty i mostki.
Plecy okrągłe - charakteryzują się zwiększonym(pogłębionym) wygięciem
kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym (hiperkifoza piersiowa)
Charakterystyczne dla sylwetki dziecka z plecami okrągłymi są :
• pogłębienie kifozy piersiowej
• wysunięcie głowy do przodu, (broda nie rzutuje na mostek)
• wysunięcie do przodu barków
• spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej
• rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej, tzw.
skrzydełkowate.
Plecy wklęsłe - występuje zwiększone przodopochylenie kręgosłupa w odcinku
lędźwiowym (hiperlordoza), brzuch jest wypukły, wysunięty do przodu, jego
mięśnie są osłabione, klatka piersiowa i odcinek piersiowy kręgosłupa mogą być
nieco spłaszczone.
Sylwetkę dziecka z plecami wklęsłymi charakteryzuje :
• pogłębienie lordozy lędźwiowej,
• zwiększenie przodopochylenia miednicy,
• wypięty brzuch ,sprzyja to przesuwaniu się trzewi do przodu, co pociąga
za sobą pogłębienie wygięcia kręgosłupa lędźwiowego do przodu,
• "uwypuklenie" pośladków – duża, często długa lordoza lędźwiowa
powoduje wrażenie wypiętych pośladków.
Plecy wklęsło-okrągłe - połączenie w/w wad
Jest to połączenie wyżej wymienionych wad. Kifoza piersiowa i lordoza
lędźwiowa są nadmiernie uwypuklone. Objawy zewnętrzne to okrągłe plecy i
wypięty brzuch. Zazwyczaj głowa jest pochylona ku przodowi a klatka
piersiowa spłaszczona. Zwiększona lordoza przesuwa narządy jamy brzucha do
przodu i pod ich naporem ulegają rozciągnięciu mięśnie brzucha. Osłabione są
mięśnie pośladkowe.
Zalecenia: stosować ćwiczenia elongacyjne, oddechowe, ćwiczenia odruchu
prawidłowej postawy, pływanie.
Przeciwwskazania: unikać pozycji lordozujących i kifotyzujących.
Plecy płaskie - nie występują charakterystyczne dla kręgosłupa krzywizny,
które są spłaszczone (kilkunastokrotnie obniżona jest wytrzymałość kręgosłupa,
występują bóle) oraz usposabia do bocznych skrzywień kręgosłupa i bólów
głowy.
Zalecenia: wszechstronnie wzmacniać mięśnie grzbietu, brzucha oraz
pośladkowe.
Przeciwwskazania: unikać ćwiczeń elongacyjnych, zwisów.
Wady kończyn dolnych:
Stopy płaskie Występuje wówczas, gdy więzadła i mięśnie stopy są słabe,
szczególnie mięśnie krótkie. Wada ta polega na obniżeniu łuków
wysklepiających stopę .Stopa taka całym ciężarem opiera się na brzegu
przyśrodkowym . Przyczyny płaskostopia mogą być różne: długotrwała choroba,
otyłość, chodzenie w nieprawidłowych butach, krzywica. Niewielkie
płaskostopie jest prawie nieodczuwalne, natomiast duże upośledza funkcję stóp,
wywołuje dolegliwości i bóle pojawiające się przy długotrwałym chodzeniu,
bieganiu, staniu oraz upośledza jej funkcję amortyzacyjną.
Zalecenia: chodzenie boso po trawie, piasku, noszenie właściwego obuwia
( mocna, elastyczna podeszwa, szeroki przód, sztywny zagiętek), utrzymanie
prawidłowej wagi ciała, pływanie, kolarstwo, łyżwiarstwo.
Przeciwwskazania: zabawy na twardym podłożu, dźwiganie ciężarów,
długotrwałe stanie.
Stopy płasko-koślawe- dodatkowo występuje koślawość pięty
Kolana szpotawe ("o" między kolanami) Widoczne jest wygięcie kończyn w
stawie kolanowym na zewnątrz. Najczestrzą przyczyną szpotawości jest
krzywica(niedobór wit.D),ale wadę te spotyka się również u dzieci z nadwaga,
które zbyt wcześnie zaczęły chodzenie(brak fazy raczkowania).Niewskazane
jest siadanie skrzyzne(po turecku).Wada nasila się szczególnie w okresie
intensywnego wzrostu i jest zwykle obustronna.
Kolana koślawe Widoczne jest wygięcie kończyn w stawie kolanowym do
wewnątrz ( popularnie zwane „iksy”. ).Dzieci z koślawością kolan maja
tendencje do stawania w rozkroku, co zwiększa obciążenie wewnętrznych
brzegów stop, przez co utrudnia kształtowanie się prawidłowego wysklepienia
stopy i może prowadzić do płaskostopia, koślawości stępów oraz pogłębienia
koślawości kolan.
Wszystkie wymienione wady nie korygowane w dzieciństwie i późniejszym
życiu dają o sobie znać wcześniej czy później. Ograniczają możliwość wyboru
zawodu, sprzyjają wcześniejszemu powstawaniu zwyrodnień kręgosłupa,
występują bóle, szybkie męczenie się i złe samopoczucie. Często nieprawidłowo
funkcjonują narządy wewnętrzne, które są w różnych miejscach uciskane oraz
zaburzona jest estetyka sylwetki. Wiedząc, jakie szkody dla organizmu
przynoszą wady postawy nie należy pozostawać wobec nich obojętnym.