docPiękno Kotliny Kłodzkiej
download 
Reklamacja Transkrypt
Piękno Kotliny Kłodzkiej
Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz Scenariusz wycieczki: Piękno Kotliny Kłodzkiej Trasa wycieczki: Żywiec – Wambierzyce – Szczeliniec Wielki – rezerwat Błędne Skały – Kudowa Zdrój – Czermna – Duszniki Zdrój – Polanica Zdrój – Kłodzko - Żywiec Czas trwania wycieczki: 2 dni Środek lokomocji: autokar Cele: • integracja zespołu klasowego, • poznanie zasad prawidłowego poruszania się po drogach, szlakach turystycznych, • wskazanie uczniowi i jego rodzicom różnych możliwości aktywnego spędzania czasu wolnego, • kształtowania poczucia osobistej odpowiedzialności za własne zachowanie, • poznanie zabytków Ziemi Kłodzkiej, • poszanowanie tradycji i uwrażliwienia na piękno naszych zabytków, • poznawanie różnorodnych zjawisk świata przyrody, • kształtowanie społecznie pożądanych postaw, szczególnie wrażliwości ekologicznej, • uczenie właściwego zachowania się podczas zwiedzania zabytków i obiektów sakralnych, • utrwalenie nawyków przestrzegania przepisów ruchu drogowego, zasad bezpieczeństwa, higieny, porządku w autokarze, w mieście, w górach i w miejscu zakwaterowania, Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz • kształcenie nawyku samodyscypliny i zdyscyplinowania w grupie oraz podporządkowania się poleceniom i obowiązującym regulaminom, • budzenie zainteresowań historycznych, • uświadomienie roli człowieka i jego odpowiedzialności za przekształcanie środowiska. Metody i formy pracy: • pogadanki wprowadzające, • obserwacja, • wycieczka, • opracowanie prezentacji multimedialnej. HARMONOGRAM 1. Przygotowania do wycieczki Na godzinie wychowawczej wspólnie z klasą ustaliliśmy miejsce naszej majowej dwudniowej wycieczki. Następnie skorzystaliśmy z pracowni komputerowej, gdzie na podstawie informacji z Internetu ustaliliśmy trasę zwiedzania Ziemi Kłodzkiej. Wybraliśmy naszych klasowych fotografów, którzy mieliby odpowiedzialni za dokumentację fotograficzną wycieczki. Rodzice na zebraniu zostali zapoznani z naszymi planami. Teraz pozostało jedynie czekać na maj. 2. Wycieczka 3. Podsumowanie wycieczki Po powrocie z wycieczki, na lekcji informatyki opracowaliśmy prezentację multimedialną, która stała się pamiątką z naszej wycieczki. PLAN WYCIECZKI Dzień pierwszy 1. Wyjazd z Żywca we wczesnych godzinach porannych - czas podróży ok. 5 godzin. Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz 2. Przyjazd do Wambierzyc, zwiedzania Bazyliki pod wezwaniem NMP i ruchomej szopki – ok. 1,5 godziny. 3. Przejazd przez Drogę Stu Zakrętów i wejście na Szczeliniec Wielki – ok. 2 godzin. 4. Przejazd do rezerwatu Błędne Skały i zwiedzanie – ok. 40 minut. 5. Przejazd do Kudowy na obiadokolację i nocleg. Ewentualny wieczorny spacer po mieście. Dzień drugi 1. Pobudka i śniadanie. 2. Przejazd do Kaplicy Czaszek w Czermnej i zwiedzanie – ok. 30 minut. 3. Przejazd do Dusznik. Zwiedzanie Parku Zdrojowego i Muzeum Papiernictwa – ok. 1,5 godziny. 4. Pobyt w Polanicy – ok. 30 minut. 5. Przejazd do Kłodzka na obiad. 6. Spacer po mieście, zwiedzanie Twierdzy Kłodzkiej i Podziemnej Trasy Turystycznej – ok. 3 godzin. 7. Powrót do Żywca w godzinach wieczornych. HISTORIA I POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE KOTLINY KŁODZKIEJ Kotlina Kłodzka to największa kotlina w Sudetach. Zajmuje obszar około 500 km kw. na terenie śródgórskim, o przeciętnej wysokości 350-450 m n.p.m. Od południa graniczy z rowem Górnej Nysy, od południowego zachodu z Górami Stołowymi, od zachodu z Wzgórzami Włodzickimi, od północy z Górami Bardzkimi, od wschodu z Górami Złotymi, a od południowego wschodu z Grzbietem Krowiarek zaliczanych do Masywu Śnieżnika. Mniej więcej pośrodku kotliny leży miasto Kłodzko, przez które przepływa Nysa Kłodzka, dzieląca Kotlinę Kłodzką wzdłuż osi północ-południe. Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz OPIS Kotlina Kłodzka jest największą kotliną górską w Sudetach. Zajmuje rozległy obszar o pofałdowanej powierzchni w kształcie wielkiego trójkąta, o podstawie na północnej stronie, a czubku po stronie południowej. Często pojęcie kotliny jest rozszerzane na całą Ziemię Kłodzką, która obejmuje także okoliczne góry i Rów Górnej Nysy. Kotlina Kłodzka powstała podczas orogenezy alpejskiej, kiedy otaczające ją pasma górskie zostały wydźwignięte około 500 metrów do góry. Pofałdowany krajobraz kotliny wynika z obecności lodowca podczas pierwszego zlodowacenia. Lądolód przedostał się do kotliny przez przełęcze Gór Bardzkich. Przez Kotlinę przepływa Nysa Kłodzka, która w okolicach Barda przecina malowniczym przełomem na pół Góry Bardzkie. Przełom ten powstał w wyniku erozji wodnej i siły rzeki, która była szybsza niż wypiętrzanie się okolicznych gór. Kotlina Kłodzka zaliczana jest do najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów Polski. Okoliczne góry oferują szeroką ofertę turystyczną, sportową i krajoznawczą. Na terenie kotliny znajduje się ponadto Zespół Uzdrowisk Kłodzkich, będących wizytówką tej okolicy. Ponadto tutejsze wody mineralne są słynne w całym kraju. Klimat samej kotliny jest dość łagodny z częstymi odwilżami i kontrastuje z surowym klimatem otaczających kotlinę gór. Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz OPIS ZWIEDZANYCH MIEJSC WAMBIERZYCE To niewielka miejscowość (ok. 1000 mieszkańców), należąca do gminy Radków, usytuowana malowniczo między trzema wzgórzami, w potoku Cedron dolinie u podnóża Gór Stołowych, oddalona o 21 km na południowy zachód od Kłodzka. W centrum króluje barokowa bazylika z ukoronowaną figurką w 1980 Wambierzyckiej roku XIII-wieczną Królowej Rodzin. Wysokiej klasy atrakcją jest grupa ruchomych szopek, powstałych w czasie kilkudziesięciu lat pracy ślusarza Ludwika Wittiga od 1882 roku. Zawierają one 800 figurek ludzi i zwierząt, z czego 300 jest ruchomych. Szczególnie ciekawa jest miniaturowa kopalnia węgla z końca XIX wieku. HISTORIA BAZYLIKI W pierwszych latach XIII stulecia niewidomy Jan z Raszewa odzyskał wzrok modląc się przed figurką Maryi z Dzieciątkiem umieszczonej na potężnej lipie. Wieść o cudownym wydarzeniu rozeszła się bardzo szybko. Przed figurkę zaczęły napływać coraz większe grupy pielgrzymów. Dla ułatwienia praktyk religijnych u stóp lipy z figurką wybudowano kamienny ołtarz, kropielnicę i lichtarz (przechowywane obecnie w krużgankach bazyliki). Od początku istnienia życie miejscowości toczyło i się w pielgrzymek. cieniu Kult uroczystości maryjny w religijnych Wambierzycach zapoczątkowali i podtrzymywali w ciągu następnych stuleci pątnicy, którzy przybywali z Czech, Moraw, Austrii, Opolskiego i Górnego Śląska. Obecna Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz świątynia została wybudowana w latach 1715-1720. Konsekracja kościoła nastąpiła w 1720 roku, w 1721 r. wykonano we wnętrzu ławki, w 1724 r. ukończono budowę schodów przed fasadą, a w 1725 r. rzeźbiarz Karol Sebastian Flaker wykonał ołtarz główny i ambonę. Na początku XX wieku zainstalowano na fasadzie oświetlenie 1390 żarówek rozmieszczonych w charakterystycznych miejscach głównych podziałów architektonicznych. Kolejnym elementem wambierzyckiego ośrodka kultowego jest Kalwaria założona w latach 1683-1708 przez Daniela Osterberga. W 1698 roku za Kaplicą Matki Bożej Bolesnej powstał domek pustelnika. W latach 1769-1775 przebudowano tzw. Wielkie Schody na Górze Kalwarii. W 1885 roku nastąpiła zakrojona na szeroką skalę ostatnia już przebudowa zespołu pielgrzymkowego Wambierzyc. Na przełomie XIX i XX stulecia prawie wszystkie kaplice wyposażono w naturalistyczne polichromowane drewniane figury, będące dziełem rzeźbiarzy tyrolskich. SZCZELINIEC WIELKI Na najwyższy, płaski jak (popękany) stół, wierzchołek Gór Stołowych (919 m) wiodą 664 kamienne stopnie. Wykonał je pod koniec XVIII w. sołtys Karłowa, Franz Pabel, udostępniając publiczności niezdobyty dotąd masyw. Pabel uważany jest za pierwszego w Europie urzędowo nominowanego przewodnika. Szczyt Szczelińca zajmuje skalny labirynt stanowiący strefę ścisłej ochrony przyrody nieożywionej. Najpierw trafia się do wiekowego schroniska PTTK Na Szczelińcu. Z tarasu widać Pasterkę i zalew w Radkowie, a w dali Karkonosze. Do rezerwatu prowadzi brama, zwiedzanie jest od 10 maja do 31 października. Poza tym okresem oblodzony i opustoszały Szczeliniec zwiedza się na własną odpowiedzialność. Na początek przewidziane Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz jest Piekiełko – głęboka na ponad 20 m szczelina, gdzie jeszcze w lipcu zalega śnieg, potem slalom wśród skał o dziwacznych kształtach, wreszcie skołowany wędrowiec dociera na naprawdę przepaściste tarasy, przyprawiające o zawrót głowy. Niegdyś tarasów nad przepaścią było więcej, ale w ostatnich latach w wyniku działalności kamieniołomu w Radkowie ulegają one przyspieszonej erozji. Miłym wydarzeniem było ponowne udostępnienie przed paru laty najwyższego punktu Szczelińca, skały zwanej Fotelem Pradziada, na którą wchodzi się po metalowych schodkach. BŁĘDNE SKAŁY To niepowtarzalny skalny labirynt obejmujący grzbiet Skalniaka (915 m n.p.m.) wyrzeźbiony w górnokredowych piaskowcach ciosowych przez wodę i wiatry, wykorzystujące niejednakową ich odporność na wietrzenie. Powstałe bloki skalne na powierzchni 21,14 ha tworzą kilkusetmetrową trasę turystyczną o niepowtarzalnym uroku, którą zwiedzając często trzeba dosłownie przeciskać się pomiędzy skałami wąskimi szczelinami. Wysokość korytarzy waha się w granicach 6-8 m, szerokość jest różna - miejscami wynosi tylko kilkadziesiąt centymetrów. Nawet podczas deszczu przechodzi się znaczny odcinek drogi pod skalnymi parasolami. Ta forma wietrzenia nie ma żadnego odpowiednika w Polsce. Rezerwat przyrody utworzono tu w 1957 r. KUDOWA ZDRÓJ Pierwsze wiadomości pochodzą z XV o wieku, mieście natomiast o źródłach mineralnych z 1580 roku. W 1636 roku powstały do pierwsze urządzenia kąpielowe celów leczniczych. Potem następowała rozbudowa obiektów leczniczych, Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz pijalni wód i obiektów sanatoryjnych. Właściwy rozwój Kudowy jako uzdrowiska datuje się od 1905 r., kiedy to otrzymała połączenie kolejowe z Kłodzkiem i wybudowano Dom Zdrojowy. W okresie międzywojennym było to jedno z największych uzdrowisk sudeckich. Było tu wielu znakomitych gości, a wśród nich Winston Churchill. Podstawę leczenia stanowią wody mineralne, służące do kuracji pitnej i kąpielowej. Znajduje się tu dziewięć źródeł wód mineralnych, między innymi: Moniuszko, Śniadecki, Marchlewski. W Kudowie leczy się przede wszystkim schorzenia układu krążenia, krwiotwórczego, przemiany materii i nerwicę. CZERMNA Nieopodal Kudowy we wsi Czermna znajduje się unikalna Kaplica Czaszek zbudowana w 1766 r. przez miejscowego proboszcza Wacława Tomaszka. Zgromadzone są w niej czaszki i kości ofiar wojny 30-letniej i epidemii. W suficie, na ścianach i ołtarzu znajdują się szczątki ok. 3000 osób, a 21 tys. zgromadzonych jest pod podłogą w krypcie o wymiarach 6 x 6 m (warstwa około 1,5-1,8 m). DUSZNIKI ZDRÓJ Miasto i uzdrowisko położone nad rzeką Bystrzycą 520-570 czterech Dusznicką, m n.p.m. źródeł na wysokości Tutejsze wypływają z wody łupków położonych na znacznych głębokościach, stąd jeszcze w 1940 roku temperatura ich wynosiła 22 st. C. Dziś „Pieniawa Chopina” ma 17,9 st. C, a „Zimny Zdrój” 11 st. C. W zmineralizowaniu największą rolę odgrywają związki sodu i wapnia z obfitością dwutlenku węgla i żelaza. W Dusznikach leczy się choroby układu Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz krążenia, trawienia, przemiany materii, układu oddechowego i krwiotwórczego, stosując kurację pitną oraz zabiegi borowinowe, hydro- i elektroterapii. Miasto powstało na prastarym szlaku z Kotliny Kłodzkiej, przez Piekielną Dolinę, do Kudowy i dalej do Pragi. Stąd wzięła się nazwa traktu „polska droga”. Na pochyłym rynku, powstałym u zbiegu dróg z okolicznych wsi z przelotowym traktem wznosi się ratusz (1560 r.) usytuowany w południowej pierzei, co nadaje Dusznikom cechę miast czeskich. Na uwagę zasługują renesansowe i barokowe kamieniczki. W południowo-wschodnim narożu dawny zajazd „Pod Czarnym Niedźwiedziem”, upamiętniająca Słowackiego nocleg na Jana renesansowa froncie którego Kazimierza kamienica znajduje (1668 r.). (nr 18) z Przy się wylocie ładnym tablica ulicy portalem, przebudowana w 1598 r. z dawnego dworu. W najwyższym punkcie rynku barokowa kompozycja figuralna z Madonną (1725 r.). Przy ulicy Kłodzkiej znajduje się kościół parafialny św. Piotra i Pawła wzniesiony w latach 15711576, przebudowany w 1718-1730. Jest to budowla jednonawowa z wnętrzem barokowym. W ołtarzu głównym obraz dużej wartości „Pożegnanie Piotra z Pawłem”, dzieło Brandla. Najciekawsza jest jednak ambona w kształcie rozwartej paszczy wieloryba. W 1826 roku przebywał tu na sześciotygodniowej kuracji Fryderyk Chopin. Swój pobyt upamiętnił dwoma koncertami dobroczynnymi. Z tej racji odbywają się tu coroczne (od 1946 r.) Festiwale Chopinowskie. Wyjątkową atrakcją Dusznik Zdrój jest Muzeum Papiernictwa mieszczące się w zabytkowym młynie papierniczym z 1605 roku. MUZEUM PAPIERNICTWA Jedyne w w w Polsce Dusznikach Muzeum Zdroju XVII-wiecznym młynie Papiernictwa mieści się papierniczym, unikatowym zabytku techniki. Położone jest nad rzeką Bystrzycą Dusznicką, na południowych obrzeżach miasta, przy międzynarodowej trasie biegnącej w kierunku granicy z Czechami. Pierwsze wzmianki o papierni dusznickiej i papierniku noszącym nazwisko Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz Ambrosius Tepper pochodzą z II połowy XVI w. Zabudowania zachowanej papierni stanowią zespół przylegających do siebie obiektów architektonicznych, które powstawały stopniowo, w różnym odstępie czasu. Najważniejszy w tym kompleksie budynek główny młyna papierniczego, pełniący niegdyś funkcję mieszkalno-produkcyjną, wzniesiono w 1605 r. Na kondygnacji parterowej odbywała się zasadnicza produkcja papieru. Wyższa kondygnacja, konstrukcji ryglowej, mieściła mieszkania oraz pomieszczenia produkcyjne. Przestrzeń poddasza zajmowała suszarnia papieru. Przylegającą do budynku głównego drewnianą suszarnię papieru oraz pawilon wejściowy wybudowano przypuszczalnie w XVIII w. Historię dusznickiego młyna w okresie 1562-1939 tworzyli papiernicy z rodu: Kretschmerów, Hellerów i Wiehrów. W XVII w. papiernia była zaliczana do najwyżej cenionych na Śląsku. Posiadała też monopol na dostarczanie papieru do wrocławskich urzędów. W XVIII w. papiernię znacznie rozbudowano i zmodernizowano, instalując w niej nowoczesne urządzenia papiernicze. Produkcję papierniczą unieruchomiono w Dusznikach w 1937 r. Dwa lata później Karl Wiehr, ostatni właściciel papierni przekazał ją miastu na cele publiczne z intencją utworzenia w zabytkowym młynie regionalnego muzeum techniki. Papiernia w chwili przejęcia jej przez władze polskie w 1945 r. była opustoszała i zniszczona. Z urządzeń papierniczych zachowały się jedynie wieszaki klamrowe do suszenia tektury, z XIX/XX w. oraz kilka XIX w. form służących do czerpania papieru. Zachowały się także niezwykle cenne elementy wystroju papierni - malowidła ścian i stropów w pomieszczeniach kondygnacji strychowej młyna, pochodzące z XVII-XIX w. Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju otwarto w 1968 r. wznowioną rękodzielniczą produkcję papieru udostępniono zwiedzającym w 1971 r. Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz POLANICA ZDRÓJ Jest najmłodszym uzdrowiskiem Ziemi Kłodzkiej. Jest to kłodzkich dawna wieś jezuitów. klasztorna Prawa należąca miejskie do otrzymała w 1945 roku. Tutejsze wody mineralne wypływają ze spękań skał kredowych, w związku z tym zawierają dużo wapnia. Są to szczawy wodorowowęglanowo-wapniowe i żelaziste o dużej wydajności. Wielka Pieniawa - największe źródło w Polanicy ma wydajność 300 l/min. Wszystkie wody mineralne charakteryzują się znaczną zawartością CO. Leczone są tutaj choroby układu trawienia, krążenia, przemiany materii i nerwice. W Polanicy Zdrój znajduje się duża rozlewnia wody mineralnej „Staropolanka”. Oprócz licznych sanatoriów i domów wczasowych mieści się tu Wojewódzki Szpital Chirurgii Plastycznej. Park zdrojowy z palmami, egzotycznymi gatunkami drzew i podświetlaną fontanną, promenada z licznymi kawiarniami oraz budynek Pijalni Wód Mineralnych nadają uroku tej miejscowości. W pijalni wód ma siedzibę specjalistyczne Muzeum Kamieni Szlachetnych. Placówka przy domu zakonnym ojców sercanów prezentuje ciekawostki z Oceanii, Afryki i Ameryki Południowej. KŁODZKO Pierwsze wzmianki pochodzą z 981 r. od czeskiego kronikarza Kosmas. Strategiczne położenie na szlaku z Czech do Polski burzliwie doświadczyło miasto. Położenie na szlaku handlowym spowodowało, że Kłodzko było ośrodkiem handlu i rzemiosła oraz posiadało własną mennicę. W 1744 r. Prusacy zbudowali tu potężną twierdzę, w kazamatach której w czasie II wojny światowej niewolniczo pracowali jeńcy polscy i innych narodowości. Obecnie Kłodzko jest ośrodkiem turystycznym, kulturalnym i usługowym Ziemi Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz Kłodzkiej oraz ważnym węzłem kolejowym i drogowym. Ratusz w obecnej postaci z XIX w. znajduje się po środku prostokątnego pochyłego rynku. Dzielnica staromiejska otoczona jest kamiennymi murami, które zachowały się tylko we fragmentach. Na uwagę zasługuje również na Młynówce gotycki, trójprzęsłowy, kamienny, most z 1390 r. ozdobiony barokowymi figurkami wotywnymi. Z obiektów sakralnych możemy wymienić: wspaniały gotycki kościół parafialny Wniebowzięcia NMP. Masywna, dwuwieżowa, trzynawowa bazylika, zbudowana jest z piaskowca i cegły. W 1624 r. po przejęciu przez jezuitów otrzymał wspaniały barokowy wystrój. Ciekawymi budowlami są również barokowy kościół MB Różańcowej i klasztor franciszkanów. W Kłodzku znajduje się Twierdza Kłodzka oraz Podziemna Trasa Turystyczna. TWIERDZA KŁODZKA Jeden z najbardziej charakterystycznych zabytków Dolnego Śląska i charakterystyczny punkt Kłodzka. Pierwsza wzmianka o istnieniu grodu na górze zwanej Forteczną lub Zamkową pochodzi z relacji czeskiego kronikarza Kosmasa z 981 roku. Najprawdopodobniej był to zespół drewnianych budynków otoczony palisadą i w takiej formie musiał istnieć dość długo, skoro w 1114 roku podpalił go czeski książe Sobiesław. W 1129 roku Sobiesław odbudował gród i osadził w nim kasztelana. Około 1300 roku gród stał się zamkiem mieszkalnym, stanowiącym okazałą (co potwierdzają przekazy) siedzibę władcy hrabstwa kłodzkiego. Stopniowo zamek rozrastał się - w obrębie Zamku Wyższego istniała kaplica zamkowa oraz kościół św. Wacława i Marcina. W 1557 roku Lorenz Krischke nadworny architekt księcia Ernesta wzniósł Zamek Niższy. Na zamku znajdowało się 5 studzien - najstarsza Tumska z roku 1393. W 1622 roku wojska cesarskie opanowały miasto i twierdzę - wybuch prochów uszkodził budynki warowni, powodując konieczność rozbiórki kolegiaty, grożącej zawaleniem. Po opanowaniu miasta Austriacy odbudowali i zmodernizowali zamek, nadając mu bardziej współczesny charakter. W 1742 roku twierdza poddana została Prusakom - za panowania Fryderyka II rozbudowano i Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz ufortyfikowano ją znacząco, na pierwszy plan wysuwając jej obronny charakter. W tym okresie powstał też fort na Owczej Górze. Przebudowa nasiliła się jeszcze po okresie wojen śląskich (1770) - rozebrano wówczas resztki zamku mieszkalnego, kaplicy i kościoła, w którego miejscu zbudowano ogromny donżon. Twierdza w tej formie, z małymi przetrwała zmianami do dnia w XIX wieku dzisiejszego. W okresie II wojny światowej zmieniło się jej przeznaczenie - warownia stała się więzieniem, w którym osadzano więźniów politycznych, dezerterów oraz jeńców różnych narodowości. Obecnie twierdza, w części udostępniona dla zwiedzających, stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych Kłodzka - z jej pomostu widokowego roztacza się wspaniały widok na miasto i okolice - widok sięga aż po otaczające Kotlinę Kłodzką góry. W podziemiach twierdzy znajduje się lapidarium, możliwe jest również zwiedzanie podziemnego labiryntu korytarzy minerskich. PODZIEMNA TRASA TURYSTYCZNA IM. 1000-LECIA PAŃSTWA POLSKIEGO W KŁODZKU Podziemna trasa przebiegająca pod ulicami Kłodzka została udostępniona zwiedzającym w 1976 roku po ponad 10 latach i prac związanych zabezpieczeniem zawdzięcza wyrobisk. powstającym od z Jej XIII przygotowaniem istnienie wieku Kłodzko podziemnym korytarzom i piwnicom drążonym przez mieszkańców miasta pod budynkami starówki - zarówno w celach militarnych, jak i gospodarczych. Z powodu braku zabezpieczeń owych podziemi w latach pięćdziesiątych naszego stulecia znaczna część kłodzkiej starówki zagrożona była zawaleniem. Konieczność wyburzenia części ulicy Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz Czeskiej spowodowała, że w 1958 roku do miasta wkroczyły ekipa specjalistów z AGH w Krakowie w celu opracowania akcji ratunkowej. Wstępnego rozeznania wyrobisk pod starówką dokonała ekipa speleologów z warszawskiego Speleoloklubu - na ich podstawie pracownicy AGH oraz górnicy z Przedsiębiorstwa Robót Górniczych w Wałbrzychu rozpoczęli w kwietniu 1962 roku wieloletnie prace związane z zabezpieczaniem podziemi. Prace pod południowo-zachodnią częścią starówki ujawniły możliwość utworzenia wyodrębnionego ciągu podziemnych wyrobisk, tworzącego wielopoziomową podziemną trasę wiodącą pod ulicami Kłodzka. Projekt i wytyczne dla przebiegu trasy przygotowany został w 1966 roku (stąd nazwa trasy - 1000 lat Państwa Polskiego) przez zespół specjalistów z AGH. Podziemna Trasa Turystyczna liczy ponad 500 m długości nie licząc odgałęzień. Układ trasy jest dość przypadkowy i uzależniony został od stanu i możliwości zabezpieczenia odkrytych w trakcie prac wyrobisk, tym niemniej w sposób udany obrazuje sposób tworzenia kłodzkich podziemi na przestrzeni wieków. Obudowa komór i korytarzy wykonana jest z cegły bądź kamienia zaprawą łamanego lessową lub połączonych wapienno- lessową. Część odcinków została dla bezpieczeństwa zabezpieczona Pomiędzy przemurowana ceglanymi niektórymi lub opaskami. wyrobiskami występują ozdobne portale kamienne. Całość udostępnionej do zwiedzania trasy jest oświetlona, w kilku odgałęzieniach przygotowane są ekspozycje o charakterze historycznym, związane z życiem miasta. Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz BIBLIOGRAFIA: POLSKA NA WEEKEND - Pascal oraz strony internetowe: http://www.sudety.it http://www.ga.com.pl http://www.sudety.info.pl http://www.sanktuarium.wambierzyce.pl http://przewodnik.onet.pl http://www.dawneklodzko.info http://www.duszniki.pl INFORMACJE PRAKTYCZNE 1. PARK NARODOWY GÓR STOŁOWYCH ul. Słoneczna 31, 57-350 Kudowa Zdrój, tel. 074/ 866 14 36, www.pngs.pulsar.net.pl, e-mail: [email protected] "Szczeliniec Wielki" (919 m n.p.m.) Trasa turystyczna otwarta w godz. 9.00-20.30 od 1 maja do 31 października. Ceny biletu: 5 zł (2 zł - ulgowy). "Błędne Skały" (labirynt skalny) Labirynt czynny w godz. 9.00-20.30 od 1 maja do 31 października.. Ceny biletów wstępu: 5 zł (2 zł - ulgowy). Ceny biletów wjazdu na "parking górny": samochody osobowe - 5 zł, autokary - 15 zł. Wjazdy na "parking górny" w godz. 9.00 - 19.00 (o pełnych godzinach). Uwaga! W okresie zimowym obie trasy nieczynne ze względu na ich oblodzenie. 2. KŁODZKO MUZEUM ZIEMI KŁODZKIEJ ul. Łukasiewicza 4, 57-300 Kłodzko, tel. 074/ 867 35 70, e-mail: mzk- Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz [email protected] Czynne: środa - piątek 10.00-16.00, sobota - niedziela 11.00-17.00 Ceny biletów: 5 zł (3 zł - ulgowy, 2 zł - grupowy), 20 zł lekcje muzealne, 10 zł przewodnik. W niedziele wstęp bezpłatny. TWIERDZA KŁODZKA ul. Grodzisko 1, 57-300 Kłodzko, tel. 074/ 867 34 68 Czynna codziennie w okresie od 1 V do 31 X w godz. 9.00 - 18.00, w okresie od 15.X do 30.IV w godz. 9.00 - 16.00 Ceny biletów: twierdza i labirynt 12 zł (6 zł - ulg.), twierdza 6 zł (3 zł - ulg.), labirynty 6 zł (3 zł - ulg.) PODZIEMNA TRASA TURYSTYCZNA 1000-LECIA PAŃSTWA POLSKIEGO ul. Zawiszy Czarnego 3, 57-300 Kłodzko, tel. 074/ 867 30 48 Czynna codziennie w godz. 9.00-17.00 (1 V-31 X), 10.00-15.00 (1 XI-30 IV). Ceny biletów: 6 zł (4 zł - ulgowy) 3. DUSZNIKI ZDRÓJ MUZEUM PAPIERNICTWA ul. Kłodzka 42, 57-340 Duszniki Zdrój, tel. 074/ 866 92 48, tel./fax 074/ 866 90 20, e-mail: [email protected] Czynne od 1 V do 31 X codziennie w godz. 9.00-17.00 Od 1 XI do 30 IV czynne od wtorku do niedzieli w godz. 9.00-15.00 Ceny biletów: 8 zł (5 zł - ulgowy), 12 zł lekcje muzealne, 40 zł przewodnik DWOREK IM. FRYDERYKA CHOPINA Park Zdrojowy, tel. 074/ 866 94 26 Czynny codziennie w godz. 10-16 (wstęp wolny) PIJALNIA WÓD MINERALNYCH (Park Zdrojowy) Czynna: od poniedziałku do piątku w godz. 7.00-19.00 w soboty, niedziele i święta w godz. 7.20-18.00 Wstęp wolny Scenariusz WYCIECZKI Z KLASĄ – Piękno Kotliny Kłodzkiej mgr Dorota Wojtowicz 4. KUDOWA ZDRÓJ KAPLICA CZASZEK ul. Kościuszki, 57 - 350 Kudowa Zdrój, Czermna tel. 074/ 866 17 54 (klasztor) Czynna codziennie oprócz poniedziałku w godz. 9.30-17.30 (przerwa 13 - 14), w sezonie zimowym w godz. 10.00 -16.00 Ceny biletów: 3 zł, ulgowy - 1,50 zł, studenci - 2 zł. 5. WAMBIERZYCE BAZYLIKA PW. NAWIEDZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY KRÓLOWEJ RODZIN (wstęp bezpłatny) RUCHOMA SZOPKA ul. Objazdowa 6, 57-411 Wambierzyce, tel. 074/ 871 91 97 Czynna codziennie oprócz poniedziałków od 1 maja do 31 sierpnia w godz. 9.00-18.00 bez przerwy, od 1 września do 30 kwietnia w godz. 10.00-15.00 z przerwą w godz. 13.00-14.00. Ceny biletów: 4 zł (2 zł - ulgowy dla dzieci i młodzieży od 3 do 18 lat).
