na starym dachu Nowe życie

Temat miesiąca
Temat
miesiąca
Warto wiedzieć!
Przegląd więźby
blacha, a w okolicy od wieków
kryto dachy dachówką, warto
R
emont dachu na starych
budynkach zagrody
jest konieczny, gdy stare pokrycia przestają spełniać
swoją funkcję. Impulsem do ich
wymiany mogą być nieszczelności, a nawet dziury w dachu,
o czym dowiadujemy się najczęściej w trakcie opadów. Ze
względów zdrowotnych usuwa
się także popularny przed laty eternit. Zgodnie z rozporządzeniami unijnymi szkodliwy
azbest ma zniknąć z dachów do
2032 r. W wielu przypadkach
może nie wystarczać wymiana
pokrycia – często konieczny jest
remont więźby dachowej, który może być okazją do zmiany
kształtu dachu i nadania mu innego wyglądu. Zmiana kształtu dachu często jest również konieczna, gdy adaptujemy nieużytkowy strych na mieszkalne poddasze, a także wtedy, gdy
dostosowujemy budynki gospodarcze do innych potrzeb,
na przykład tworzenia bazy
Budowlano-remontowy poradnik rolnika
grudzień 2008
agroturystycznej. Taka decyzja pociąga za sobą również konieczność wpuszczenia światła naturalnego do wydzielonych
pod nim pomieszczeń.
Efektowne pokrycie
Zazwyczaj wymianę pokrycia
dachu zaczynamy od budynku mieszkalnego. Nowy dach
zmieni jego wygląd – ładne pokrycie może sprawić, że nawet
skromny budynek bez wyrazu
uzyska styl i charakter. Zmie-
niając pokrycie, nie powtarzajmy błędu typowego dla poprzednich dziesięcioleci, kiedy
to wymieniano naturalne materiały na „nowoczesne” – blachę lub eternit. Najbardziej dotkliwe było to wtedy, gdy zajmowały one miejsce solidnych
i pięknych dachówek. Dzisiaj
możliwości jest znacznie więcej. Jeśli na starym dachu była
dachówka, najlepiej ją wymienić na taki sam materiał pokryciowy. Jeśli była naprzykład
dachówkę nie oddadzą klimatu miejsca, często nie będą też
pasowały do architektury starego domu. Lepiej wykorzystać materiał niedrogi, a jednocześnie trwały i reprezentacyjny – nowoczesną dachówkę cementową, którą można
dopasować do każdego kształtu spadzistego dachu. Trzeba
jednak pamiętać, że dachówka
jest ciężkim pokryciem i dlate-
Nowe pokrycie z dachówki doskonale komponuje się
z kamieniem i cegłą, z których wzniesiono ściany
Uwaga! Zanim podejmiemy
go więźba musi być wystarczająco wytrzymała.
Pokrycie z dachówki sprawi,
że nawet najprostszy dach dwuspadowy będzie odbierany jako
okazalszy, zwłaszcza jeśli podczas remontu przedłużymy jego
okapy. Kształt dachówek można dobrać do stylu – do tradycyjnej architektury pasują zarówno te o historycznych kształtach, jak i nowoczesne dachówki zakładkowe. Jeśli chcemy,
aby nasz dom po remoncie nabrał nowoczesnego wyglądu,
wybierzmy dachówkę płaską.
decyzję o wymianie starego
pokrycia z dachówki na nowe,
warto się mu dokładnie przyjrzeć – czasami wystarczy potłuczone lub pęknięte dachówki
wymienić na nowe. Trzeba jednak pamiętać, że nowe dachówki mogą się różnić odcieniem
i jeśli wymieniamy większy fragment pokrycia może powstać
barwna plama odcinająca się od
reszty połaci. Aby uniknąć takiego efektu, warto zdjąć pokrycie z większego fragmentu połaci i po przemieszaniu starych
dachówek z nowymi ułożyć je
na nowo. Można też nowe dachówki ułożyć w mniej widocznym miejscu lub na odrębnej
połaci, na przykład daszku lukarny, a zdjętymi z nich starymi
uzupełnić uszkodzone miejsca.
Potencjał kształtu
fot. K. Jankowska
By odmłodzić stare zabudowania, wystarczy zmiana pokrycia dachu. Jednak
remont może też być okazją do poszerzenia funkcji przestrzeni poddasza,
często towarzyszy też rozbudowie domu lub zabudowań gospodarczych
fot. BRAAS
Nowe życie
na starym dachu
powrócić do miejscowych tradycji. Materiały naśladujące
elementów konstrukcyjnych
dachu. Niekiedy wystarczy
wzmocnić konstrukcję
więźby przez dodanie kilku
krokwi i zastrzałów. Trzeba
zerwać wszystkie łaty, usunąć
uszkodzone, zdrowe można
wykorzystać ponownie.
Z deskowania należy zerwać
papę i zastąpić uszkodzone
części nowymi. Zużyte
krokwie trzeba wzmocnić.
Należy też pamiętać,
że nowe montowane
elementy powinny
być zaimpregnowane
ciśnieniowo.
fot. K. Jankowska
Jeśli pozostawiamy starą
więźbę, konieczna jest ocena
jej stanu przez konstruktora
lub doświadczonego dekarza.
Można to zrobić dopiero po
zdjęciu starego pokrycia.
Wtedy widoczne są wszystkie
elementy więźby i ewentualne
uszkodzenia – przegnicia,
odkształcenia, ślady korozji
biologicznej, spróchnienia.
Można też stwierdzić, czy
przekroje i rozstaw krokwi
umożliwią położenie pokrycia
cięższego niż dotychczasowe
i ocieplenie dachu. Jeśli nie,
konieczna będzie wymiana
Do starego domu z dwuspadowym dachem dobudowano
facjatę z gankiem – na jej pokrycie wybrano dachówkę
w kolorze i kształcie starego pokrycia
Zmiana kształtu dachu jest często wynikiem adaptacji poddasza lub rozbudowy domu. Gdy
prostopadłościenna bryła budynku jest powiększana o nowe części, dwuspadowy dach
Złota rada
Konieczna
ochrona
Po zdjęciu pokrycia
budynek jest narażony
na opady atmosferyczne,
konieczne jest więc
zabezpieczenie go folią
na czas, gdy prace na
dachu nie są wykonywane.
najczęściej zastępuje się wielopołaciowym. Często remont
dachu jest też okazją do po-
większenia domu o ganek
lub werandę. Wybór dachówki pozwoli połączyć stare pokrycie z nowym, tym bardziej
że można dobrać nowoczesną
dachówkę zakładkową w kształcie popularnej od wieków karpiówki czy też esówki, a także
tradycyjnych dachówek typu
mnich-mniszka. Możemy więc
pozostawić starą dachówkę
na starym dachu domu, a dobudowaną część przykryć nowym
materiałem dobranym do starego pokrycia.
Im prostszy dach,
tym łatwiej wyremontować więźbę
i wymienić pokrycie
Budowlano-remontowy poradnik rolnika
grudzień 2008
Temat miesiąca
Warto wiedzieć!
Dlaczego
dachówka
W czasie remontu płaski dach zamieniono na spadzisty
namiotowy. Dom zyskał nową przestrzeń mieszkalną,
a dachówka nadała mu bardziej reprezentacyjny wygląd
Jedną z charakterystycznych
form dachu na polskiej wsi jest
dach płaski przykrywający parterowe i piętrowe domy mieszkalne z lat 60. i 70. Przysparzają one wielu kłopotów – stropodachy z tamtych czasów są często nieszczelne. Remont dachu
kostki można ograniczyć do wymiany papy lub poszerzyć jego
zakres. Jeśli w domu potrzebna jest dodatkowa przestrzeń,
Kolor
i kształt
pokrycia,
powinny być
zharmonizowane
z elewacją
wymiana pokrycia wiąże się ze
zmianą kształtu dachu na spadzisty i zagospodarowaniem
poddasza. W zależności od tego, ile chcemy uzyskać takiej
przestrzeni, możemy oprzeć
dach na stropie (wtedy miejsca
będzie mniej) lub wznieść albo podwyższyć ścianki kolankowe, a jeśli dach ma być dwuspadowy – zbudować ściany szczytowe (wtedy miejsca na poddaszu będzie więcej). Często zmiana kształtu dachu z płaskiego na
spadzisty prowadzi do zaburzenia proporcji między ścianami
a dachem. Można je poprawić
przez wysunięcie okapów lub
cofnięcie nadbudowanej ścianki
kolankowej w stosunku do lica
ścian, odpowiednie wykończe-
Wymieniając pokrycie
na dachówkę, warto
skorzystać z rozwiązań
systemowych, które ułatwiają
ułożenie pokrycia, a także
eksploatację i konserwację
dachu. Można dobrać
elementy uzupełniające:
gąsiory, pasy nadrynnowe,
wiatrownice, rynny koszowe,
stopery śnieżne, stopnie
i podesty kominiarskie, a także
elementy do mocowania
pokrycia. Producenci
nie elewacji, na przykład boniowanie, wyłożenie części ścian
oblicówką drewnianą, zastosowanie gzymsów lub tynku w różnych kolorach.
Remont dachu często jest
również okazją do podkreślenia prestiżu domu. Zwykło się
uważać, że im bardziej okazały dach i widoczna większa powierzchnia pokrycia, tym dom
więcej zyskuje na elegancji.
dachówek oferują ponadto
dachówki krawędziowe,
kalenicowe okapowe
i przelotowe do wyprowadzenia
instalacji ponad dach.
Ułatwieniem są też dachówki
wentylacyjne.Dzięki nowym
powłokom Lumino i Cisar ich
powierzchnia jest gładka i nie
zatrzymuje zanieczyszczeń.
Równocześnie zwiększa
odporność na zabrudzenia
i porastanie mchem. Ich kolor
jest bardziej trwały.
fot. K. Jankowska
fot. M. Bykowski
Nowa jakość na dachu
Małe okna w ścianie szczytowej nie wystarczą do oświetlenia
przestrzeni poddasza. W czasie remontu dobudowano lukarnę
z identycznymi oknami jak na elewacji
Dlatego często dachy dwuspadowe lub kopertowe są zastępowane dachami mansardowymi – typowymi dla dawnych
dworków i domów miejskich
i kojarzonymi z zamożnością
oraz wyższą pozycją społeczną właścicieli. W remontowanym domu oprócz efektownego wyglądu taki dach zapewnia maksymalną ilość miejsca
na poddaszu – skośne poła-
cie mają kąt nachylenia nawet
90°, dzięki czemu nie ograniczają powierzchni poddasza. Jeśli zdecydujemy się na
jego pokrycie dachówką cementową, możemy skorzystać ze specjalnych dachówek
mansardowych służących do
pokrycia wypukłych załamań
na dachu.
Stare wiejskie domy często
wzbogacane są o nowe zadaszone miejsca, na przykład
tarasy czy wiaty na samochody. Konieczne jest wtedy zgranie pokrycia z dachem domu.
Jeśli jest on pokryty dachówką, nie ma problemu – łatwo
dobrać kształt i kolor nowej
dachówki do starego pokrycia, a powstałe w miejscach
połączeń połaci dachu z zadaszeniem dobudowanych części wklęsłe załamania pokryć
specjalnymi dachówkami kątowymi.
strukcję dachu, dlatego taką
decyzję łatwiej podjąć, gdy
buduje się więźbę od nowa.
Jeśli nie zmieniamy konstrukcji, to najłatwiej zrobić małą
lukarnę, której szerokość nie
przekracza odstępu pomiędzy dwiema krokwiami. Jeśli odległość między krokwiami jest większa niż 130 cm, albo lukarna ma być szersza,
konieczne jest wzmocnienie
więźby. Lukarna jest kłopotliwa w budowie, ale sprawia
że poddasze staje się wygodniejsze – wnęka utworzona
przez ściany lukarny tworzy
pełnowartościową przestrzeń
bez skosów – i dodaje domowi urody – skromny dach wydaje się bardziej efektowny. Prostszym i tańszym sposobem na dostarczenie naturalnego światła do adaptowanego poddasza jest zamontowanie okien połaciowych. Jeśli wymieniamy pokrycie, to
montaż takich okien można
wykonać przed rozpoczęciem
układania materiału pokryciowego lub w trakcie prac. Można je jednak zamontować rów-
jest materiałem trwałym
– dzięki niej unikniemy
kłopotliwej i kosztownej
wymiany pokrycia przez
wiele lat, co w wypadku
budynków inwentarskich jest
szczególnie uciążliwe;
mają przystępną cenę
– na ich zakup można
sobie pozwolić nawet
w wypadku zmiany pokrycia
dużych powierzchni
dachów na zabudowaniach
gospodarczych. Tańsze
będzie też wstępne krycie
– pod dachówkę wystarczy
poszycie z folii i rusztu;
dzięki dużemu ciężarowi
dobrze tłumią hałas w dużej
otwartej przestrzeni wsi,
gdzie dachy są narażone
na silne wiatry, zapewniają
stabilność pokrycia;
nowoczesne z zamkami
umożliwiają ułożenie
szczelnego pokrycia.
są efektowne – dodadzą
elegancji i szyku każdemu
dachowi.
nież w starym pokryciu. Otwór na okno wycina się albo w sztywnym poszyciu, albo
w łatach i kontrłatach.
Dobudowany wiatrołap przykryto daszkiem o innym kącie
nachylenia niż główna połać dachu. Dzięki dachówkom
kątowym ułożenie pokrycia w miejscu ich połączenia nie
wymagało docinania dachówek
10
Budowlano-remontowy poradnik rolnika
grudzień 2008
Taras przy starej wiejskiej chałupie to nowość. Układając
dachówkę na daszku, należy pamiętać, aby jego konstrukcja
wytrzymała ciężar pokrycia
Jeśli pod remontowanym dachem ma być mieszkalne poddasze, doświetla się je najczęściej lukarnami lub oknami połaciowymi. Zbudowanie
lukarny – nadbudówki, w której okno osadza się pionowo
– wymaga ingerencji w kon-
fot. BRAAS
fot. BRAAS
Remont dachu domu stał się okazją
do ujednolicenia wszystkich dachów w posesji
i zadaszenia przestrzeni wypoczynkowej
oraz miejsca postojowego na samochód
fot. K. Jankowska
Światło z dachu
Budowlano-remontowy poradnik rolnika
grudzień 2008
11
Temat miesiąca
pomysły
12
Anna Wojciechowska
Budowlano-remontowy poradnik rolnika
grudzień 2008
fot. BRAAS
Wizerunek posesji tworzą również budynki gospodarcze i inwentarskie. Często na ich pokrycie używano materiału tańszego, mało estetycznego, co
gorsza mniej trwałego. Takie
rozwiązanie sprawiało, że dach
niszczył się wcześniej i szpecił
otoczenie. Remont dachów jest
okazją, by nie tylko ujednolicić
dachy zabudowań zagrody, ale
także zapewnić chlewniom, stodołom i garażom trwałe dachy.
Jeśli wybierzemy dachówkę cementową, zapewnimy pokrycie na najbliższe 80-100 lat. Cena metra kwadratowego materiału będzie zbliżona do mniej
trwałej blachodachówki, a efekt
estetyczny nieporównywalny.
Czasami, jeśli ze względów finansowych nie możemy zdecydować się na wymianę pokrycia
na wszystkich budynkach, robimy to stopniowo – warto wtedy
od razu wybrać kształt i kolor
pasujący do wszystkich budynków. Nie musimy się martwić,
że wybrany przez nas kształt
dachówki zostanie wycofany
z rynku – producenci kontynuują wzornictwo nawet sprzed
wieków. Efekt spójnej zagrody
wzmocni taki sam kolor elewacji wszystkich budynków. Wymiana pokrycia stwarza również szansę na wydobycie innych walorów poszczególnych
elementów, na przykład kamiennej elewacji starych stajni
czy obór, ceglanych opasek wokół okien, węgłów i cokołów.
Hanna Jankowska,
Porządek w przybudówkach
Wystarczyła wymiana pokrycia na wszystkich zabudowaniach,
aby chaotyczna zabudowa wiejskiej posesji przeobraziła się
w estetyczną zagrodę. Dachówka cementowa jest jak znalazł
na takie sytuacje – nowe pokrycie łączy budynki w spójną całość.
Stylowe
siedlisko
Rozwiązanie dla ceniących
tradycję. Stara drewniana
chałupa stała się punktem
wyjścia w stworzeniu nowej
posesji. Wyremontowany dom
i dobudowany do niej garaż
pokryto tą samą dachówką.
fot. K. Jankowska
Wiejskie posesje często przez
lata obrastały w dobudówki.
Zarówno domy, jak i budynki inwentarskie uzupełniano
o nowe elementy bez dbałości
o ich formę architektoniczną.
Do bałaganu przyczyniały się
różna wysokość łączonych części, dachy różniące się kształtem i kątem nachylenia, pokrycia wykonane często z różnych materiałów, dodatkowo uwypuklające przypadkowy charakter tych zabudowań.
Ponieważ nie zawsze można
z nich zrezygnować, możemy
poprawić ich wizerunek przez
ujednolicenie pokrycia. Wybór odpowiedniego materiału jest tu kluczowy. Na granicy
między poszczególnymi częściami są trudne do pokrycia
kosze, naroża, załamania połaci. Nowy materiał musi być
uniwersalny – pasować do różnych kształtów dachów i radzić
sobie z trudnymi do pokrycia
miejscami połączeń. Wybór
pokrycia drobnoformatowego, jak na przykład dachówka,
ułatwi harmonijne i estetyczne połączenie części. Wybierając dachówki cementowe,
możemy skorzystać z dachówek połówkowych, które pozwalają ograniczyć docinanie
podczas układania pokrycia
np. przy kominach, oknach
połaciowych i kalenicach, jak
również zmniejszyć straty materiału tam, gdzie dachówki
muszą być docinane, np. w koszach i narożach.
fot. K. Jankowska
Zgrana zagroda
Stajnia z prestiżem
Popadająca w ruinę stajnia po generalnym remoncie całkowicie
odmieniła krajobraz mazurskiej zagrody. A to głównie za sprawą
nowego pokrycia z dachówki cementowej wyeksponowanego
na obszernych połaciach.
Nastrojowa pasieka
fot. K. Jankowska
Ujednolicone pięknym materiałem dachy porządkują
otoczenie. Wyłaniające się zza pagórków czerwone
dachy siedliska są ozdobą krajobrazu
fot. K. Jankowska
na wykorzystanie
dachówki w zagrodzie
Stare,
podupadające
gospodarstwo
zyskało nowe
życie. Nowy
dom przykryto
dachówką dobraną
do pokrycia starych
budynków
zagrody.