(Bierzmowanie w Kościele rzymskokatolickim)

Biblijne podstawy bierzmowania to:
Dz 8,17 – Wtedy więc wkładali /Apostołowie/ na nich ręce, a oni otrzymywali
Ducha Świętego.Dz 9,17 – Wtedy Ananiasz poszedł. Wszedł do domu, położył
na nim ręce i powiedział: «Szawle, bracie, Pan Jezus, który ukazał ci się na
drodze, którą szedłeś, przysłał mnie, abyś przejrzał i został napełniony Duchem
Świętym».Dz 19,6 – A kiedy Paweł włożył na nich ręce, Duch Święty zstąpił na
nich. Mówili też językami i prorokowali.
Bierzmowanie w Kościele rzymskokatolickim
W Kościele rzymskokatolickim bierzmowanie spełnia rolę wyznania wiary,
niejako świadomego, bo dokonywanego w wieku dorosłym (lub zbliżonym do
dorosłości) powtórzenia chrztu.
Pod tym względem bierzmowanie odpowiada protestanckiej Konfirmacji i
żydowskiej bar micwie i jest znakiem przejścia do dojrzałości religijnej. Innymi
nazwami sakramentu bierzmowania są: sakrament dojrzałości chrześcijańskiej,
sakrament umocnienia w wierze oraz sakrament dopełnienia.
W naszej Archidiecezji Łódzkiej – zgodnie z Statutem III Synodu - do sakramentu
bierzmowania może przystąpić młodzież nie młodsza jak w III klasie gimnazjum.
Jednocześnie winny być to osoby wierzące i uczęszczające na niedzielne Msze
św.. Nadto III Synodu Archidiecezji Łódzkiej jednoznacznie zaznaczył w Art.
217 – że Sakrament bierzmowania udzielany jest w parafii zamieszkania tym
kandydatom, którzy ukończyli piętnasty rok życia – a więc niezależnie do jakiej
szkoły chodzi.
Ten sam Synod mówi o katechezie w szkole, toteż przed bierzmowaniem
młodzież poprosi swoich katechetów w szkołach o opinię do tutejszej
Parafii. Młodzież, która wypisała się z lekcje religii w swoich szkołach zamyka dla
siebie możliwość przystąpienia do sakramentu bierzmowania. Synod mówi
również o bezpośrednim przygotowaniu do tego sakramentu – w parafii swojego
zamieszkania (a nie zameldowania).
Ponieważ jakakolwiek dojrzałość wymaga wiedzy, toteż młodzież winna w
okresie przygotowania zdobyć wiedzę religijną i zdać cztery na piśmie testy z
podstawowych wiadomości oraz katechizm z I Komunii św. z dodatkowymi
elementami. Swego rodzaju wchodzeniem w dojrzałość wiary wykazuje się przez
to, że kandydat wybiera nowe imię - na bierzmowanie. Kandydat winien wybrać
sobie imię kogoś z błogosławionych lub świętych Kościoła Katolickiego. Powinna
być to postać kogoś, kto w zakresie wiary zaimponował kandydatowi. Toteż
kandydat do bierzmowania nie tylko wybiera imię, ale winien znać życiorys
swojego nowego patrona. Imiona można wybierać na stronie internetowej
imiona.net.pl
Odnowione przez Stolicę Apostolską „Obrzędy bierzmowania” jednoznacznie
stwierdzają, że każdemu bierzmowanemu powinien towarzyszyć świadek
bierzmowania. Dalej zaznacza się, że jego rola nie może ograniczyć się tylko do
udziału w czasie liturgii sakramentu i przedstawienia szafarzowi kandydata.
Świadek powinien towarzyszyć kandydatowi w przygotowaniach do sakramentu
oraz pomagać mu w wypełnieniu przyrzeczeń złożonych na chrzcie. W czasie
liturgii udzielania sakramentu świadek kładzie prawą rękę na ramieniu
bierzmowanego i może także podać szafarzowi jego imię.
Najważniejszym kryterium, jakie powinien spełniać świadek jest jego duchowe
przygotowanie. Poza tym musi posiadać następujące przymioty: wystarczająca
dojrzałość do pełnienia tej funkcji, przynależność do Kościoła katolickiego,
przyjęcie wszystkich sakramentów inicjacji chrześcijańskiej, czyli chrztu,
bierzmowania i Eucharystii oraz brak wykluczenia od życia sakramentalnego.
Oznacza to, że osoby rozwiedzione i żyjące w nowym związku małżeńskim nie
mogą być świadkami bierzmowania. Toteż każdy świadek na tydzień przed
uroczystością winien dostarczyć zaświadczenie ze swojej Parafii, że jest
wierzącym i praktykującym katolikiem.
Kodeks Prawa Kanonicznego potwierdza przepisy zawarte w księdze liturgicznej
i mówi, że wypada, aby świadkiem był ktoś z rodziców chrzestnych
bierzmowanego. Stąd powinien on spełniać te same warunki, co kandydat na
chrzestnego. Do jego zadań należy troska o to, aby bierzmowany postępował jak
prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym
sakramentem. Natomiast instrukcja Episkopatu Polski zaleca dodatkowo, aby
świadkami bierzmowania byli rodzice chrzestni: dla chłopców ojcowie, a dla
dziewcząt matki. Jednak, jeśli nie mogą oni uczestniczyć w liturgii sakramentu
bierzmowania, to świadkami mogą być inne osoby, ale muszą być praktykujące i
prowadzące życie według wiary. Udzielanie sakramentu jest w Kościele
katolickim zarezerwowane dla biskupów i są tam oni zwyczajnymi szafarzami
tego sakramentu. Nadzwyczajnym szafarzem tego sakramentu w Kościele
katolickim jest każdy kapłan upoważniony do tego przez biskupa.
W razie niebezpieczeństwa śmierci, sakramentu tego może udzielić każdy
proboszcz lub każdy ksiądz, zgodnie z kanonem 883 kodeksu prawa
kanonicznego z 1983.
Istotny obrzęd bierzmowania składa się z trzech elementów wykonywanych
równocześnie. Są to: namaszczenie olejem Krzyżma na czole ochrzczonego,
nałożenie ręki biskupa na jego głowę, słowa: "Przyjmij znamię daru Ducha
Świętego".
Skutki bierzmowania są następujące: udoskonala łaskę chrztu, głębiej zakorzenia
nas w synostwie Bożym, ściślej jednoczy nas z Chrystusem, pomnaża w nas
dary Ducha Świętego, udoskonala naszą więź z Kościołem, umacnia do
świadczenia o wierze chrześcijańskiej słowem i czynem.
Bierzmowanie, podobnie jak chrzest, nie może być powtarzane ze względu na
niezatarty charakter czyli znamię Chrystusa, które wyciska na duszy
chrześcijanina.
Symbolika
Nakładanie rąk na głowę jest gestem biblijnym (Rdz 48, 14; Kpł 9, 22; Lb 8,10;
27, 25...), który w liturgii należy do najstarszych obrzędów. W sakramencie
bierzmowania włożenie ręki biskupa na głowę kandydata oznacza iż Duch Święty
udziela mu się jako niewymowny Dar. W Dziejach Apostolskich czytamy, że
Apostołowie wkładali ręce na ochrzczonych i otrzymywali Ducha Świętego (Dz 8,
15-17; 19, 5-6). Krzyż jest świętym znakiem odkupienia (Koi l, 20) i wiary świętej
(l Kor 1,17). Jest pieczęcią, którą nosi na sobie każdy, kto służy Bogu (Ap 7,4).
Wśród symboli chrześcijańskich zajmuje naczelne miejsce. Kreślenie znaku
krzyża na czole bierzmowanego oznacza, że ma on prawo i obowiązek
wyznawania swojej wiary świętej, która jest jego chlubą i nie powinien się jej
wstydzić lecz odważnie ją wyznawać i bronić jej. Naznaczenie krzyżem
zobowiązuje bierzmowanego do pewnej dyscypliny osobistej, polegającej na
prowadzeniu swojego życia zgodnie z wymogami Ewangelii. Krzyżmo święte jest
oliwą zmieszaną z balsamem i poświęconą uroczyście przez biskupa we Wielki
Czwartek, podczas tzw. Mszy Krzyżma.
Nazwa Krzyżmo wywodzi się z Imienia: Chrystus (Christus - Chrisma - Krzyżmo)
Symbolizuje Chrystusa, w którym człowieczeństwo złączone jest z Bóstwem.
Namaszczenie świętym olejem symbolizuje upodobnienie bierzmowanego do
Chrystusa. Podobieństwo to jest niezniszczalne i nosi nazwę znamienia
Pańskiego lub pieczęci. Sprawcą tego podobieństwa i zjednoczenia z
Chrystusem jest Duch Święty. Stąd bierzmowany przez to święte namaszczenie
ma pełne prawo do nazwy "chrześcijanin" czyli należący do Chrystusa i Jego
Kościoła. Oliwa w zastosowaniu liturgicznym symbolizuje Ducha Świętego, który
jest źródłem darów nadprzyrodzonych. On przy chrzcie w Jordanie zstąpił na
Jezusa i uczynił Go Chrystusem, to znaczy Namaszczonym czyli Mesjaszem.
Namaszczenie bierzmowanego oznacza umocnienie chrzestnych więzi z
Chrystusem.
Balsam uzyskuje się z pewnego gatunku tropikalnego rododendronu przez
nacięcie skóry. W takim sposobie uzyskiwania balsamu św. Ambroży dostrzega
obraz łask wypływających z przebitego boku Chrystusa.
Oprócz właściwości leczniczych, balsam posiada bardzo miły zapach. Przy
poświęcaniu Krzyżma miesza się balsam z oliwą, by symbolizował ludzi, którzy
udoskonaleni w sakramencie bierzmowania roztaczają w swoim środowisku miły
aromat cnót chrześcijańskich. Św. Paweł mówi, aby bierzmowani chrześcijanie
byli “miłą Bogu wonnością Chrystusa” (2 Kor 2, 15).Właściwe znaczenie obrzędu
poznajemy ze słów towarzyszących. Nałożenie rąk ma miejsce w obrzędach
chrztu, bierzmowania, święceń, przy błogosławieństwach itp. Ze słów wiadomo
dopiero o jakie nałożenie rąk chodzi. W sakramencie bierzmowania nałożenie rąk
biskupa oznacza i sprawia udzielenie się Ducha Świętego dla uświęcenia
człowieka i umocnienia na drodze zdobywania świętości i w służbie Bożej.