OCENA WZROSTU SIEWEK JABŁONI `ANTONÓWKA

ZESZYTY NAUKOWE
INSTYTUTU SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA
TOM 16
2008
OCENA WZROSTU SIEWEK JABŁONI ‘ANTONÓWKA’
UPRAWIANYCH W GLEBIE „ZMĘCZONEJ” I PO ZABIEGACH
POPRAWIAJĄCYCH JEJ WŁAŚCIWOŚCI
Evaluation of the growth of ‘Antonowka’ apple seedlings cultivated in
a replant soil and after treatments to improve its properties
D a n u t a K r z e w i ńs k a , W a l d e m a r T r e d e r ,
K r z y s z t o f K l a m k o w s k i , A n n a T r y n g i e l - G a ć,
Piotr Sobiczewski
Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach
ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice
e-mail: [email protected]
ABSTRACT
The aim of the study, conducted in a greenhouse during 2006 and 2007, was to
determine the effectiveness of some plants cultivated as a cover crop in eliminating apple
replant disease. In a soil with replant disease symptoms, wheat (Triticum vulgare Vill.),
triticale (Triticosecale Wittm.), or white mustard (Sinapis alba L.) were cultivated for 1,
2, or 3 successive cycles. In each cycle, the cover plants were grown for 4 weeks, and
afterwards their roots were crushed and mixed with the soil. Moreover, trials were
conducted to eliminate the disease by adding white mustard seed meal (1.0% v/v) to the
soil. ‘Antonowka’ apple seedlings (8 weeks old) were then planted in the treated soil, and
after 12-13 weeks their vegetative growth parameters were determined.
It was found that almost all of the applied treatments stimulated the vegetative
growth of apple seedlings, especially of their above-ground parts. A particularly
promoting effect in that respect was obtained after the application of white mustard plant
and seed matter. The cultivation of cereals, especially of winter wheat in 3 cycles,
significantly reduced the severity of apple replant disease.
Key words: soil, replant disease, cover crop, vegetative growth
52
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16
WSTĘP
„Zmę
czeniem” gleby okreś
la sięobniż
enie jej żyznoś
ci z powodu
wytworzenia warunków niekorzystnych dla wzrostu roś
lin. Skutkiem
„zmę
czenia” jest choroba replantacji, którąpowodujączynniki biotyczne
(grzyby, bakterie, nicienie) (Utkhede i in. 1992; Dullahide i in. 1994;
Mazzola 1998) i abiotyczne (zachwianie równowagi pokarmowej, zł
a
struktura gleby, nieodpowiednie pH) (Traquair 1984). Znaczenie tych
czynników moż
e byćróż
ne w róż
nych siedliskach (Mazzola 1998). Choroba
replantacji przynosi duże straty w wielu rejonach intensywnej produkcji
sadowniczej na ś
wiecie, powodując osł
abienie wzrostu i owocowania,
a nawet zamieranie drzew (Pacholak i Rutkowski 2001; Traquair 1984).
Szczególnie sięnasila po posadzeniu roś
lin tego samego gatunku po sobie,
np. jabł
oni po jabł
oniach. Szczygiełi Zepp (1998) wykazali, że
„zmę
czenie” gleby występuje w Polsce w większoś
ci sadów (61% spoś
ród
244 badanych). Gleba, roś
liny i mikroorganizmy tworzązespoł
y biologiczne, a niektóre skł
adniki tego kompleksu mająnaturalnązdolnoś
ć
ograniczania „zmę
czenia” gleby (Larkin i in. 1993). Zwią
zki biologicznie
czynne (glukozynolany, fenole, saponiny) wystę
pujące w roś
linach, np.
z rodziny Brassicaceae, mogąbyćwykorzystane do zwalczania glebowych
patogenów (Smolińska 2004). Roś
liny wysiewane na zielony nawóz mogą
ograniczać wystę
powanie szkodliwych mikroorganizmów glebowych
(allelopatia) oraz poprawićstrukturęgleby (Abawi i Widmer 2000).
W badaniach amerykańskich pszenica wysiana jako przedplon przed
sadzeniem jabł
oni wpł
ywał
a na polepszenie ich wzrostu, zmieniają
c skł
ad
populacji bakterii fluoryzują
cych, uważ
anych za poż
yteczne w glebie,
zwł
aszcza jako czynniki biologicznej ochrony (Mazzola i Gu 2002).
Celem prowadzonych badań był
a ocena wpł
ywu uprawy roś
lin
zboż
owych i gorczycy oraz dodawania do gleby nasion gorczycy w formie
mą
czki na ograniczenie „zmę
czenia” gleby i poprawy jej wł
asnoś
ci.
MATERIAŁI METODY
Badania prowadzono w latach 2006-2007 w szklarni Instytutu
Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, na glebie „zmę
czonej”,
Ocena wzrostu siewek jabł
oni ‘Antonówka’ uprawianych w glebie „zmę
czonej”... 53
5
pochodzą
cej z sadu jabł
oniowego z Rolniczo-Sadowniczego Gospodarstwa
Doś
wiadczalnego Przybroda, należą
cego do Uniwersytetu Przyrodniczego
w Poznaniu. Przeprowadzone badania tej gleby wykazał
y istotnie więcej
nicieni (Pacholak i Rutkowski 2001) i promieniowców oraz niższą
aktywnoś
ćenzymów (proteaza, ureaza, dehydrogeneaza) w porównaniu
z glebą„nowiną
” (Zydlik 2004, Zydlik informacja ustna).
U p r a w a r o śl i n s a n i t a r n y c h
Do „zmęczonej” gleby, umieszczonej w pł
askiej skrzynce (600 x 400
x 116 mm), wysiewano nasiona roś
lin zbożowych: pszenice (Triticum
vulgare Vill.) jarą– ‘Zebra’ i ozimą– ‘Finezja’, pszenżyto ozime
(Triticosecale Wittm. – ‘Witon’) oraz gorczycębiał
ą(Sinapis alba L.),
w jednym, dwu lub trzech cyklach uprawowych. W każ
dym cyklu roś
liny
uprawiano przez 4 tygodnie w standardowych warunkach szklarniowych.
Po każ
dym cyklu częś
ćnadziemnąroś
lin ś
cinano i odrzucano, a system
korzeniowy rozdrabniano i mieszano z glebą. Do tak przygotowanej gleby
wysiewano nasiona tej samej roś
liny sanitarnej w kolejnym cyklu
uprawowym.
U p r a w a r o śl i n t e s t o w y c h
Do 10-litrowych pojemników z glebątraktowanąwedł
ug poniższego
schematu posadzono 8-tygodniowe siewki jabł
oni ‘Antonówka’. W każ
dym
roku badańroś
liny sadzono w trzech terminach: w kwietniu (po jednym
cyklu uprawy roś
lin sanitarnych), maju (po dwóch) i czerwcu (po trzech
cyklach).
K o m b i n a c j e d o św i a d c z a l n e
 gleba „zmęczona” (Z) – kontrola I,
 gleba „nowina” (D) – kontrola II,
 gleba „zmę
czona” z 1% dodatkiem mą
czki z nasion gorczycy (G 1)
– w 2006 roku w I i III cyklu uprawy,
 gleba „zmę
czona” – gorczyca (G) – w 2006 roku w II i III cyklu
uprawy,
 gleba „zmęczona” – pszenica jara (PJ),
 gleba „zmęczona” – pszenica ozima (PO),
 gleba „zmęczona” – pszenżyto (PZ).
54
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16
Każ
da kombinacja był
a reprezentowana przez 20 siewek (4 pojemniki
x 5 roś
lin), które uprawiano przez okres 12-13 tygodni w standardowych
warunkach szklarniowych.
Pomiary i obserwacje
Wzrost wegetatywny siewek (wszystkich roś
lina testowych):
 wysokoś
ćroś
lin (w cm od szyjki korzeniowej do wierzchoł
ka pędu),
ś
wieża masa liś
ci (w gramach, bezpoś
rednio po oberwaniu z roś
liny)
ś
wież
a masa pę
du (w gramach, po odcięciu pę
du nad szyjkąkorzeniową
),
ś
wież
a masa korzeni (w gramach, po wypł
ukaniu korzeni, odcię
ciu
od pę
du i odwirowaniu w wirówce przez 1 minutę
.
Wymienione parametry okreś
lano w trzech terminach: w lipcu (po
jednym cyklu uprawy roś
lin sanitarnych), sierpniu (po dwóch cyklach
uprawy) i wrześ
niu (po trzech cyklach uprawy).
Wyniki opracowano przy uż
yciu metody analizy wariancji, do oceny
istotnoś
ci róż
nic mię
dzy ś
rednimi użyto testu t-Duncana, przyjmują
c
poziom istotnoś
ci 5%.
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
W y s o k o śćs i e w e k
W 2006 roku w każdym terminie oceny najsł
abiej rosł
y siewki
‘Antonówki’ w glebie „zmę
czonej”. Po jednym cyklu uprawy roś
lin
sanitarnych większoś
ćzabiegów, a w pozostał
ych terminach wszystkie
zabiegi, istotnie stymulował
y wzrost roś
lin w porównaniu z siewkami
rosną
cymi w glebie „zmę
czonej” (tab. 1). Po jednym cyklu uprawy roś
liny
sanitarne wpł
ywał
y na wzrost siewek w niewielkim stopniu, a najsilniej
rosł
y siewki w kombinacji z mą
czkąz nasion gorczycy, następnie w glebie
„nowinie”. Natomiast najsł
abiej, poza roś
linami kontrolnymi, rosł
y siewki
w kombinacji z pszenż
ytem. Po dwóch cyklach uprawy roś
lin sanitarnych
najdł
uższe przyrosty miał
y siewki w kombinacjach z uprawągorczycy
i pszenicy ozimej, a po trzech cyklach – z uprawągorczycy i dodatkiem
mą
czki z gorczycy. Jednakż
e siewki ‘Antonówki’ rosną
ce po każ
dym
Ocena wzrostu siewek jabł
oni ‘Antonówka’ uprawianych w glebie „zmę
czonej”... 55
5
cyklu uprawy roś
lin fitosanitarnych był
y istotnie niższe niżsiewki z gleby
„nowiny”, z wyją
tkiem tych po uprawie gorczycy i po dodaniu mączki
z nasion.
Tabela 1
Przecię
tna wysokoś
ćsiewki ‘Antonówki’[cm. roś
lina -1] – Mean height of
‘Antonovka’ plants [cm.plant-1]
Kombinacja
Treatment
Termin/Cycle
Z
D
G1
G
PJ
PO
PZ
2006
2007
I
II
III
I
II
III
22,5 a
40,3 c
59,3 d
29,2 b
28,7 b
22,5 a
16,9 a
41,5 d
34,4 c
29,8 bc
34,2 c
24,5 b
22,1 a
37,9 c
37,6 c
37,2 c
32,8 bc
32,8 bc
30,5 b
9,4 a
17,3 c
15,4 c
21,9 d
12,5 b
11,7 ab
11,7 ab
5,0 a
14,2 c
14,9 c
14,5 c
5,9 a
10,4 b
6,5 a
5,2 a
11,4 bc
13,7 c
12,9 c
9,7 b
11,8 bc
10,2 b
Analizęstatystycznąwykonano oddzielnie dla każ
dego roku i cyklu badań. Średnie
w kolumnach oznaczone takąsama literąnie róż
niąsięistotnie przy P = 5% zgodnie
z testem t-Duncana – Analyses were performed separately for each year and each cycle of
the study. Means followed by the same letter within columns do not differ significantly
(P = 5%) according to Duncan’s multiple range t-test
Z – gleba „zmę
czona” – diseased soil
D – gleba „nowina” – virgin soil
G1 – gleba „ zmę
czona” z dodatkiem mą
czki z nasion gorczycy 1% – diseased
soil with the addition of meal of white mustard seeds(1.0% v/v).
G – gorczyca – white mustard as a cover crop
PJ – pszenica jara – spring wheat as a cover crop
PO –pszenica ozima – winter wheat as a cover crop
PZ – pszenż
yto – triticale as a cover crop
W 2007 roku w każdym cyklu uprawy, podobnie jak w 2006 roku,
najsł
abiej rosł
y siewki ‘Antonówki’ w glebie „zmę
czonej”. Po jednym
cyklu uprawy roś
lin sanitarnych najsilniej rosł
y drzewka w glebie
„zmę
czonej” po uprawie gorczycy, istotnie silniej od rosnących w glebie
„nowinie” i w glebie „zmęczonej” z dodatkiem mą
czki z gorczycy. Po
dwóch cyklach uprawy najsilniej rosł
y siewki w glebie z uprawągorczycy.
Podobnie rosł
y siewki w glebie „nowinie” i w glebie „zmę
czonej” z dodatkiem
56
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16
mą
czki z nasion gorczycy. Po trzech cyklach uprawy najdł
uższe przyrosty
miał
y siewki ‘Antonówki’ w glebie „zmęczonej” z uprawągorczycy
i pszenicy ozimej, ale nie róż
nił
y sięistotnie od rosnących w „nowinie”
oraz po dodaniu 1% mą
czki z nasion gorczycy.
Św i e ża m a s a p ęd u
W 2006 roku najwyższąś
wież
ąmasępędu miał
y roś
liny rosną
ce
w glebie z dodatkiem mą
czki z nasion gorczycy w pierwszym terminie
oceny, natomiast w drugim i trzecim terminie – roś
liny rosnące w glebie
„nowinie”. Najniż
sząmasęmiał
y pę
dy roś
lin kontrolnych (gleba „zmę
czona”)
oraz po jednym i dwóch cyklach uprawy pszenżyta, choćnie zawsze
różnice był
y istotne statystycznie (tab. 2).
Tabela 2
Śwież
a masa pę
du ‘Antonówki’[g. roś
lina -1] – Fresh weight of ‘Antonovka’
shoots [g. plant-1 ]
Kombinacja
Treatment
I
Termin/Cycle
Z
2,5 ab
D
4,8 c
G1
7,9 d
G
PJ
3,4 b
PO
3,1 ab
PZ
2,3 a
2006
2007
II
III
I
II
III
1,9 a
4,5 c
3,8 bc
3,3 b
3,5 b
2,6 a
1,8 a
4,1 b
4,0 b
4,0 b
3,5 b
3,7 b
3,5 b
0,8 a
1,8 c
1,8 c
2,4 d
1,4 b
1,3 b
1,2 b
0,5 a
1,7 c
1,7 c
1,6 c
0,7 a
1,2 b
0,8 a
0,4 a
1,0 bc
1,2 d
1,2 d
0,9 b
1,2 cd
1,0 bc
Objaś
nienie patrz tabela 1 . – For explanation see Table 1
W 2007 roku ś
wieża masa pę
du ‘Antonówki’ był
a bardzo
zróż
nicowana w pierwszym terminie oceny. Istotnie najsilniej rosł
y siewki
w glebie „zmę
czonej” po uprawie gorczycy, a nastę
pnie w glebie
„nowinie” i w glebie „zmęczonej” z 1% dodatkiem mą
czki z nasion
gorczycy. Uprawiane zboż
a stymulował
y przyrost ś
wieżej masy pędu
‘Antonówki’. Po trzech cyklach ich uprawy stwierdzono istotne większą
masępę
du w porównaniu z siewkami rosną
cymi w glebie „zmę
czonej”,
Ocena wzrostu siewek jabł
oni ‘Antonówka’ uprawianych w glebie „zmę
czonej”... 57
5
natomiast nie stwierdzono róż
nic w porównaniu z siewkami z gleby
„nowiny” (tab. 2).
Św i e ża m a s a l i śc i
W 2006 roku ś
wież
a masa liś
ci był
a na ogółnajwyż
sza na siewkach
rosną
cych w glebie z dodatkiem mą
czki z nasion gorczycy oraz na
roś
linach rosną
cych w glebie nowinie i po 2 cyklach uprawy gorczycy.
Istotnie niż
sząmasęmiał
y liś
cie roś
lin kontrolnych (gleba „zmęczona”)
oraz po jednym cyklu uprawy zbóż(tab. 3).
W 2007 roku ś
wież
a masa liś
ci siewek ‘Antonówki’ był
a bardzo
zróż
nicowana w pierwszym terminie oceny. Liś
cie z roś
lin uprawianych
w glebie „zmę
czonej” z 1% dodatkiem mą
czki z nasion gorczycy i po
uprawie gorczycy miał
y ponad dwukrotnie wyższąmasęod rosną
cych
w glebie „zmę
czonej”. Uprawiane zboż
a, stymulował
y przyrost ś
wież
ej
masy liś
ci siewek ‘Antonówki’. Jednakże, tylko roś
liny po uprawie
pszenicy ozimej uzyskał
y masęliś
ci podobnądo siewek z gleby „nowiny”,
w każdym terminie oceny (tab. 3).
Tabela 3
Śwież
a masa liś
ci siewek ‘Antonówki’ [g. roś
lina -1] – Fresh weight of
‘Antonovka’ leaves [g .plant-1]
Kombinacja
Treatment
Termin/Cycle
Z
D
G1
G
PJ
PO
PZ
2006
2007
I
II
III
I
II
III
4,2 a
7,2 b
11,2 c
5,1 a
4,5 a
3,6 a
3,6 a
6,7 d
6,8 d
5,4 bc
5,9 cd
4,7 ab
3,6 a
6,5 b
7,3 b
6,3 b
6,3 b
6,7 b
6,2 b
1,8 a
3,3 c
4,6 d
4,9 d
3,0 bc
2,6 bc
2,3 ab
1,0 a
4,2 bc
4,8 c
4,1 bc
1,7 a
3,5 b
1,8 a
0,8 a
2,8 c
3,7 d
3,6 d
1,8 b
2,7 c
1,8 b
Objaś
nienie patrz tabela 1 . – For explanation: see Table 1
Św i e ża m a s a s y s t e m u k o r z e n i o w e g o
W 2006 roku ś
wież
a masa systemu korzeniowego był
a zróżnicowana
w poszczególnych terminach oceny. Po jednym cyklu uprawy roś
lin
fitosanitarnych najsł
abszy system korzeniowy miał
y siewki ‘Antonówki’
58
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16
rosną
ce w glebie z dodatkiem mączki z nasion gorczycy i po uprawie
pszenż
yta. W pierwszym i drugim terminie oceny roś
liny kontrolne
uprawiane w glebie „nowinie” osiągnę
ł
y istotnie wię
ksząmasękorzeni
w porównaniu z siewkami po uprawie roś
lin sanitarnych (tab. 4).
Tabela 4
Śwież
a masa korzeni siewek ‘Antonówki’ [g.roś
lina -1 ] – Fresh weight of
‘Antonowka’ root [g.plant-1 ]
Kombinacja
Treatment
Termin/Cycle
Z
D
G1
G
PJ
PO
PZ
2007
2006
I
II
III
I
II
III
8,8 ab
12,8 c
8,0 a
8,9 ab
10,7 bc
8,2 a
9,9 bc
10,6 c
8,3 ab
7,7 a
6,8 a
7,5 a
7,2 a
10,5 b
11,4 b
9,7 ab
11,8 bc
11,8 bc
14,3 c
3,1 a
5,8 b
5,2 b
7,4 c
4,7 b
4,7 b
4,8 b
1,7 a
5,2 d
5,3 d
5,3 d
2,7 b
3,7 c
2,7 b
2,0 a
2,7 a
4,8 bc
5,2 c
4,1b
4,6 bc
4,1 b
Objaś
nienie patrz tabela 1 . – For explanation see Table 1
W 2007 roku ś
wież
a masa systemu korzeniowego był
a takż
e
zróż
nicowana w poszczególnych terminach oceny, jednakż
e w każ
dym
terminie najniż
sze wartoś
ci stwierdzono u roś
lin kontrolnych (gleba „zmę
czona”). Po pierwszym cyklu uprawy roś
lin fitosanitarnych najwyż
szą
ś
wieżąmasęmiał
y korzenie siewek po uprawie gorczycy. W drugim
terminie oceny istotnie większąmasęmiał
y korzenie siewek z gleby
„nowiny” i po zastosowaniu gorczycy w obu formach. Po trzech cyklach
uprawy zbóżi gorczycy ś
wież
a masa korzeni siewek ‘Antonówki’ był
a
większa niżsiewek rosną
cych w glebie „zmę
czonej” i „nowinie” (tab. 4).
PODSUMOWANIE
Prawie wszystkie zastosowane zabiegi stymulował
y wzrost
wegetatywny siewek, szczególnie ich czę
ś
ci nadziemnej. Siewki rosną
ce
w glebie traktowanej rosł
y silniej od rosnących w glebie „zmę
czonej”.
Ocena wzrostu siewek jabł
oni ‘Antonówka’ uprawianych w glebie „zmę
czonej”... 59
5
Uprawa roś
lin sanitarnych istotnie zmniejsza liczebnoś
ćorganizmów
szkodliwych w glebie (Schung i Ceynowa 1990) i zwię
ksza populację
pożytecznych mikroorganizmów (Mazzola i Gu 2002; Traquair 1984).
Jeś
li przyjmiemy, że gleba jest siedliskiem róż
nych organizmów
współ
żyją
cych i wzajemnie sięochraniają
cych (Badura 2004), to uzyskane
wyniki wskazują na moż
liwoś
ć wystą
pienia zmian w kompleksie
mikrobiologicznym gleby „zmę
czonej” spowodowanych uprawąroś
lin
fitosanitarnych, szczególnie po trzech cyklach ich uprawy.
Wpł
yw gorczycy, zarówno wysiewanej do gleby, jak i dodawanej
w formie mą
czki z nasion, na wzrost częś
ci nadziemnej siewek byłnajwiększy spoś
ród zastosowanych zabiegów. Jednakż
e trudny do wyjaś
nienia byłsł
aby rozwój systemu korzeniowego siewek po stosowaniu
gorczycy, szczególnie w 2006 roku. Tanner i inni (2006) wykazali, że
wzrost korzeni brzoskwini może istotnie zależ
ećod skł
adu mikrobiologicznego gleby, a poziom rozwoju fizycznego i anatomicznego korzeni od
wzajemnych interakcji. Nasze badania nad populacjami bakterii i grzybów
zasiedlają
cych glebę„zmę
czoną
” oraz glebętraktowanąróż
nymi zabiegami
wskazująna moż
liwoś
ćwystę
powania tego zjawiska (dane niepublikowane).
Podzię
kowania
Autorzy dziękująProf. Eugeniuszowi Pacholakowi za konsultacje przy
prowadzeniu badań.
Badania prowadzono w ramach projektu: PBZ-KBN-112/P06/02/4/1
LITERATURA
A b a w i G.S., W i d m e r T.L. 2000. Impact of soil health management practices
on soilborne pathogens, nematodes and root diseases of vegetable crops.
Appl. Soil. Ecol. 15: 37-47.
B a d u r a L. 2004. Czy znamy wszystkie uwarunkowania funkcji
mikroorganizmów w ekosystemach lą
dowych? Kosmos Prob. Nauk Biol.
53: 373-379.
60
Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16
D u l l a h i d e S.R., S t i r l i n g G.R., N i k u l i n A. S t i r l i n g A.M. 1994.
The role of nematodes, bacteria and abiotic factors in etiology of apple
replant problems in the Granite Belt of Queensland. Aust. J. Exp. Agric.
32: 1177-1182.
L a r k i n R.P., H o p k i n s D.L., M a r t i n F.N. 1993. Effect of successive
watermelon plantings on Fusarium oxysporum and other microorganisms
in soil suppressive and conductive to Fusarium wilt of watermelon.
Phytopathology 83: 1097-1105.
M a z z o l a M. 1998. Elucidation of the microbial complex having a causal role
in development of apple replant disease in Washington. Ptytophathology
88: 930-938.
M a z z o l a M., Gu Y.H. 2002. Wheat genotype-specific induction of soil
microbial communities suppressive to disease incited by Rhizoctonia solani
anastomosis group (AG)-5 and AG-8. Phytopathology 92: 1300-1307.
P a c h o l a k E., R u t k o w s k i K. 2001. Wpł
yw sposobów zapobiegania
zmę
czeniu gleby na liczebnoś
ćnicieni oraz wzrost i plonowanie jabł
oni
odmiany ‘Elstar’ w warunkach zróż
nicowanej wilgotnoś
ci gleby. Zesz.
Nauk. Inst. Sadow. Kwiac. 9: 7-14.
S c h u n g E., C e y n o w a J. 1990. Phytopathological aspects of glucosinolates
in oilsed rape. J. Agronomy Crop Sci. 165: 319-328.
S m o l i ńs k a U. 2004. Badania nad moż
liwoś
cią wykorzystania roś
lin
Brassicaceae, zawierają
cych zwią
zki biologicznie czynne, w ograniczaniu
Sclerotium cepivorum. Rozprawa habilitacyjna. Instytut Warzywnictwa
w Skierniewicach.
S z c z y g i e łA., Z e p p A.L. 1998. An occurrence and importance of apple
replant disease in Polish orchards. Acta Hort. 477: 99-105.
T a n n e r S.C., R e i g h a r d G.I., W e l l s C.E. 2006. Soil treatments
differentially affect peach tree root development and demography in
a replant site. Acta Hort. 713: 381-387.
T r a q u a i r J.A. 1984. Etiology and control of orchard replant problems:
A review. Can. J. Plant Pathol. 6: 54-62.
U t k h e d e R.S., V r a i n T.C., Y o r s t o n J.M. 1992. Effects of nematodes,
fungi and bacteria on growth of young apple trees grown in apple replant
disease soil. Plant Soil 139: 1-6.
Z y d l i k Z. 2004. Effect of locality on microbiological condition of soil from
replanted apple orchard. Folia Univ. Agric. Stetinensis, Agricultura 240
(96): 219-224.