opracowano na podstawie oceny dokonanej przez uczestników

A N A L IZ A
S W OT
[OPRACOWANO NA PODSTAWIE
OCENY DOKONANEJ PRZEZ UCZESTNIKÓW
DEBAT STRATEGICZNYCH]
1
Podczas pierwszej debaty strategicznej pracowano nad analizą zasobów wewnętrznych i
analizą otoczenia zewnętrznego pod kątem szans i zagrożeń. Przeprowadzono tzw. analizę SWOT.
Analiza SWOT stała się podstawą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych problemów i
zagadnień strategicznych.
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe
strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).
Jest ona efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania szans i
zagrożeń jakie stoją przed powiatem. SWOT zawiera określenie czterech grup czynników:
 „mocnych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią silne strony powiatu i które
należycie wykorzystane sprzyjać będą jej rozwojowi (utrzymać je jako mocne, i na których należy
oprzeć jej przyszły rozwój);
 „słabych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią słabe strony powiatu i które
niewyeliminowane utrudniać będą jej rozwój (ich oddziaływanie należy minimalizować);
 „szans” - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od zachowania
społeczności powiatu, ale które mogą być traktowane jako szanse, i przy odpowiednio podjętych przez
nią działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjające rozwojowi powiatu;
 „zagrożeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od zachowania
społeczności powiatu, ale które mogą stanowić zagrożenie dla jej rozwoju (należy unikać ich
negatywnego oddziaływania na rozwój powiatu).
Podczas sesji, jej uczestnicy zostali poproszeni o wskazanie na najważniejsze czynniki i ich
uszeregowanie wg obszarów analizy. Przeprowadzone wśród uczestników debaty badania ankietowe
dały możliwość poznania powiatu poprzez pryzmat ich opinii, pozwoliły dodatkowo przybliżyć i
określić najważniejsze jej problemy. Ankietowani mieszkańcy odpowiadali na pytania, co – ich
zdaniem – jest mocną stroną powiatu, z jakimi powiat boryka się trudnościami i jak można je
zwalczać, wykorzystując rysujące się szanse. Respondenci kwantyfikowali również podstawowe
dziedziny życia społeczno – gospodarczego w rozbiciu na poszczególne cechy.
Wyniki ankiet były podstawą do przeprowadzenia analizy SWOT (mocnych i słabych stron,
szans i zagrożeń). Analiza dotyczy sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się powiat, pozwala
sformułować koncepcje rozwoju ekonomicznego.
Przedstawiona poniżej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń jest syntezą
poszczególnych obszarów życia społeczno-gospodarczego powiatu. Wiele kwestii podnoszonych było
w sposób nieomal identyczny przez kilka lub nawet kilkanaście osób, można je zatem nazwać
uniwersalnymi. Wiele zaś było tak szczegółowych, iż można by je traktować jako punkt wyjścia do
konstruowania już nawet nie celu, a właściwie konkretnego programu operacyjnego lub projektu.
Poniższy zbiór informacji o mocnych i słabych stronach powiatu i stojących przed nim szansach i
zagrożeniach jest uzgodnioną wypadkową wiedzy o stanie i potrzebach powiatu ułożonych
przekrojowo (w ramach poszczególnych obszarów życia społeczno - gospodarczego). Niektóre zapisy
2
z powodu swej lakoniczności mogą wydawać się nie do końca czytelne, ale zespół redakcyjny z pełną
świadomością dokonał takich właśnie rozstrzygnięć.
Analiza SWOT jest kontynuacją i podsumowaniem diagnozy stanu powiatu i w niej znajduje
uzasadnienie większość rozstrzygnięć.
Najwięcej osób jako główne problemy powiatu wskazało:
 bezrobocie
 budowę sieci kanalizacyjnej
 poprawę stanu nawierzchni dróg i połączeń komunikacyjnych
 ochronę środowiska naturalnego
Na podstawie ankiet ustalono także, co według mieszkańców powiatu należy do jego pozytywnych
cech. Większość wymieniała:
 korzystne położenie geograficzne i walory krajobrazowe
 tradycje regionu
 współpraca między organizacjami i samorządami
 infrastruktura drogowa
 dobra infrastruktura drogowa
 potencjał ludzki i gospodarczy
Natomiast szanse należy upatrywać w:
 bliskości aglomeracji poznańskiej
 tworzeniu nowych miejsc pracy
 rozwoju budownictwa mieszkalnego
 rozwoju funkcji turystycznych powiatu
 współpracy gospodarczej
Zagrożenia – ich negatywne oddziaływanie na rozwój powiatu - mogą stanowić:
 zanieczyszczenie środowiska naturalnego
 zmniejszenie bezpieczeństwa obywateli
 pogarszające się warunki bytowe ludności
 niestabilne prawo oraz brak jego spójności
Poszczególne elementy analizy SWOT zapisano w sposób hierarchiczny przyjmując, że o
kolejności (ważności) zapisu decyduje ilość głosów oddanych na każdy z tych elementów przez
uczestników debaty strategicznej pracujących w pięciu niezależnych grupach. Tak przyjęte
kryterium oceny oddaje rzeczywisty obraz negatywów i pozytywów wewnątrz, jak i na zewnątrz
powiatu zapisanych przez lokalnych liderów kreujących rozwój poszczególnych obszarów
społeczno – gospodarczych.
3
POZYTYWNE
POŁOŻENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE, EKOLOGIA




WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
SZANSE
korzystne położenie geograficzne
brak zagrożeń ekologicznych
oczyszczalnie ścieków
korzystne walory turystyczno - krajobrazowe





NEGATYWNE
SŁABE STRONY







duży niedobór zasobów wody pitnej
niedostateczna ochrona wód
zła jakość wód powierzchniowych
gospodarka odpadami
brak kanalizacji ściekowej dla pełnego wykorzystania oczyszczalni ścieków
duże zanieczyszczenie akwenów wodnych i środowiska
niska lesistość
bliskie położenie Poznania
wzrost bezpieczeństwa
realizacja programu ochrony środowiska naturalnego
zainteresowanie gości walorami turystyczno – przyrodniczymi
rozwój programów ochrony środowiska naturalnego
ZAGROŻENIA




zanieczyszczenie środowiska naturalnego
powodzie
dalsza degradacja środowiska naturalnego w wyniku działalności
człowieka bez zabezpieczenia właściwych funkcji komunalnych
brak tradycji wykorzystywania istniejących walorów naturalnych
4
SPOŁECZNOŚĆ, POTENCJAŁ LUDZKI, EDUKACJA
WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
POZYTYWNE
MOCNE STRONY









silne więzi społeczne (integracja powiatu)
zaangażowanie określonych grup społecznych
organizacje społeczno – użyteczne
opieka socjalna
pomoc rodzinie
dobra infrastruktura społeczna osób niepełnosprawnych
potencjał ludzi wykształconych
potencjał ludzki
wrażliwość na inicjatywy społeczne
SZANSE











NEGATYWNE
SŁABE STRONY










poziom bezrobocia
służba zdrowia
system edukacji
duże rozwarstwienie społeczne
tolerancja wobec łamiących prawo
bezpieczeństwo mieszkańców
odpływ dobrze wykształconych młodych ludzi
kompetencje urzędników
niż demograficzny
brak środków na cele edukacyjne
dostęp do edukacji
zmniejszenie bezrobocia w skali makro
tworzenie nowych miejsc pracy w skali makro
edukacja społeczności lokalnej – w szczególności wsi
wzrost tolerancji
perspektywy dla młodych
potencjał intelektualny ludności
inwestycje dotyczące lecznictwa termalnego
otoczenie większą opieką ludzi starszych
powstanie wyższej szkoły i ośrodka akademickiego
zmiana programów edukacyjnych
ZAGROŻENIA


















zmniejszenie bezpieczeństwa obywateli
terroryzm
marginalizacja środowisk młodych mieszkańców powiatu
brak środków na profilaktykę zdrowotną
konsumpcyjny tryb życia
stan bezpieczeństwa
patologie społeczne
kosmopolityzm
marazm rozwojowy
korupcja
zubożenie społeczne
napływ złych wzorców
napływ wielkomiejskich wzorców (negatywnych)
choroby
narkomania
globalizacja
odpływ kadr do innych powiatów i do innych państw U.E.
nieznajomość przepisów U.E.
5
POZYTYWNE
WARUNKI SOCJALNO - BYTOWE



WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
SZANSE
dobrze rozwinięta i funkcjonująca sieć szkół
możliwość rozwoju oświaty na bazie istniejących szkół
dbałość o czystość i estetykę



NEGATYWNE
SŁABE STRONY





słabe wyposażenie szkół
źle wyposażony szpital
niewystarczająca ilość sal gimnastycznych, boisk
brak mieszkań socjalnych
zaplecze socjalne
rozwój budownictwa mieszkalnego
poprawa warunków życia mieszkańców
dofinansowanie opieki społecznej do zadań z zakresu opieki socjalnej
ZAGROŻENIA



pogarszające się warunki bytowe ludności w skali makro
powiększające się różnice w dochodach ludności
niekonsekwentna polityka państwa wobec terenów wiejskich
6
POZYTYWNE
GOSPODARKA, ROLNICTWO





WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
SZANSE
dobrze rozwinięte rolnictwo i MŚP
tereny pod rozwój funkcji rekreacyjno – turystycznych
przedsiębiorstwa związane z rolnictwem
duże gospodarstwa rolne
istniejący potencjał gospodarczy








NEGATYWNE
SŁABE STRONY





brak terenów pod inwestycje
likwidacja zakładów pracy
przemysł na obszarach wiejskich
niska aktywność gospodarcza ludności
skup płodów rolnych
tworzenie nowych miejsc pracy w skali makro
napływ inwestycji
rozwój inwestycji rolniczych
rolnictwo ekologiczne
tereny inwestycyjne
rozwój rolnictwa
rozwój przemysłu
konkurencja na rynku
ZAGROŻENIA












kryzys finansów publicznych
wzrost bezrobocia w sąsiednich gminach
brak zainteresowania inwestycyjnego
likwidacja powiatu średzkiego i wchłonięcie gmin przez inne
większe powiaty
rozwarstwienie ekonomiczne
system podatkowy dla rolników
konkurencja ze strony firm z U.E.
zła sytuacja makroekonomiczna kraju związana z finansami
publicznymi
warunki lokalizacji nowych form
wycofanie się inwestorów istniejących
przepływ obcego kapitału, wykup majątku powiatu i innych zasobów
powstanie konkurencyjnych zakładów pracy
7
POZYTYWNE
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I INFORMACYJNA, KOMUNIKACJA


WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
SZANSE
dobra sieć dróg
instytucje i urzędy (banki, jednostki administracji rządowej)







NEGATYWNE
SŁABE STRONY






sieć dróg
brak komunikacji powiatowej (autobusy)
niski stopień dostępu do internetu
miejsca parkingowe
słaby dostęp do informacji
uzbrojenie terenów, szczególnie obszarów wiejskich
techniki informatyczne
komunikacja (autostrady)
wykorzystanie bliskości autostrady, przecięcie szlaków
komunikacyjnych
stworzenie systemu informacji inwestycyjnej
dobre połączenie komunikacyjne
poprawa jakości dróg
transport
ZAGROŻENIA

trudności z pozyskaniem środków finansowych na realizację
inwestycji
8
POZYTYWNE
KULTURA, SPORT I TURYSTYKA










WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
SZANSE
teatr
pływalnia
rozwinięta turystyka
działalność kulturalna
kolejka wąskotorowa
kultura ludowa
kultywowanie tradycji i kultury przodków
atrakcje turystyczne i przyrodnicze
tereny pod rozwój funkcji rekreacyjno – turystycznych
osiągnięcia sportowe




NEGATYWNE
SŁABE STRONY







brak profesjonalnej bazy hotelowo – gastronomicznej
mały udział ludności w życiu kulturalnym
niewykorzystanie szans w zakresie turystyki
niski poziom sportu wyczynowego i bazy sportowej
brak pełno wymiarowej hali sportowej z widownią
brak bazy kulturalnej na wsiach
brak sztucznej nawierzchni do hokeja na trawie
rozwój funkcji turystycznych
gospodarstwa agroturystyczne
rozwój kultury
promocja
ZAGROŻENIA


degradacja środowiska związana z działalnością człowieka
nie kultywowanie tradycji i zasobów kulturowych regionu
9
WARUNKI WSPIERAJñCE ROZWÓJ GOSPODARCZY, WSPÓŁPRACA
WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
POZYTYWNE
MOCNE STRONY








koncentracja kapitału
tereny pod aktywizację
dobre warunki dla przedsiębiorców
inicjatywy pozarządowe (np. wolontariat)
współpraca między organizacjami
dobra organizacja społeczności lokalnej
samorządność
Wydział Promocji i Integracji Europejskiej
SZANSE
















szeroka współpraca z Poznaniem (w ramach aglomeracji poznańskiej)
pozyskanie inwestorów
aktywność organizacji pozarządowych
obecność w Unii Europejskiej
stworzenie możliwości inwestowania na terenie powiatu
większa samodzielność samorządów
współpraca regionalna
organizacje pozarządowe
absorpcja funduszy strukturalnych U.E.
inicjatywy gospodarcze
współpraca gospodarcza, naukowa
różnorodność idei
promowanie przedsiębiorczości
włączenie się do współpracy z samorządem lokalnego biznesu
wymiana doświadczenia
udział w targach

10

WARUNKI WSPIERAJñCE ROZWÓJ GOSPODARCZY, WSPÓŁPRACA

WEWNĘTRZNE

SŁABE STRONY
NEGATYWNE










współpraca między grupami różnych opcji politycznych
współpraca między samorządami
brak dobrych instytucji gospodarczych, społecznych
słaby rozwój nowych inwestycji
brak inwestorów z dużym kapitałem
brak dobrych liderów
słaba aktywność samorządów gmin z powiatem
budżet niewspółmiernie mały do potrzeb
brak planów zagospodarowania przestrzennego
kredyty dla firm i gospodarstw

ZEWNĘTRZNE
ZAGROŻENIA























rozwarstwienie ekonomiczne
zmiana Rządu
likwidacja powiatu
brak dotacji ze strony Województwa i Rządu
nie wykorzystanie funduszy strukturalnych U.E.
dominacja gospodarcza gmin powiatu ziemskiego poznańskiego
dojście do rządu ugrupowań populistycznych
marazm rozwojowy
wchłoniecie przez prężniejsze jednostki
przyspieszone wybory do sejmu
indywidualizacja postaw i potrzeb ludzkich
malejący rynek zbytu
niedofinansowanie małych i średnich przedsiębiorstw
koncentracja instytucji wspierających rozwój przedsiębiorczości w ośrodkach miejskich
kryzys finansów publicznych
niedostosowanie do wymogów U.E.
nadmierne upartyjnienie
zła sytuacja makroekonomiczna kraju związana z finansami publicznymi
korupcja
podatki
mniejsze środki z budżetu państwa dla powiatu
niespójne i zbyt trudne prawo
przepływ obcego kapitału, wykup majątku powiatu i innych zasobów

system finansowania samorządu
11