Sztuka blacharska od pokoleń

B L AC HA R ST WO
Sztuka blacharska od pokoleń
Dach w Przewłoce
Inwestor długo szukał projektu domu rodzinnego. Nie podobały mu się gotowe projekty,
chciał domu nietypowego. Wybór padł na projekt autorstwa arch. Marka Perkowskiego.
Jest to nie tylko niezwykle urozmaicony obiekt, lecz także wymagający fachowców i firm
z dużym doświadczeniem. Rodzinne firmy wykonawcze sprostały temu wyzwaniu.
iorąc pod uwagę położenie budynku w nadmorskiej strefie klimatycznej, gwarancja na trwałość materiału
i szczelność dachu miały w tym przedsięwzięciu znaczenie zasadnicze.
Obiekt
Dwukondygnacyjny budynek w Przewłoce z racji swojego położenia narażony
jest na skrajne warunki atmosferyczne.
Inwestycję rozpoczęto w maju 2008 roku
i już na etapie planowania wykluczono
rozwiązania „substytutowe”, uznane za
tanie, ale nietrwałe: wszystkie materiały
zastosowane w realizacji (nie tylko na
dachu) były dobierane według trwałości:
drewno, klinkier, tynk mineralny i szkło.
Biuro projektowe arch. Marka Perkowskiego ze Słupska na pokrycie dachu
zaproponowało inwestorowi blachę cyn-
Projekt:
• Biuro usług projektowych arch. Marek Perkowski, Słupsk
Wykonawca dachu i prac blacharskich na elewacji:
• Henryk Tabor i Synowie, Lębork
Rodzinna firma z 30—letnim doświadczeniem w blacharstwie budowlanym.
• Tomaszczyk i Synowie, Lębork
W branży blacharskiej od czwartego pokolenia (prace na dachach rozpoczął pradziadek
obecnego właściciela firmy). Większość pracowników firmy to rodzina.
Szefowie obu firm są uczestnikami programu RHEINZINK® Blacharz Jakości.
c Widok dachu z okapem bez rynny i z rynna z obróbkami na rąbek
c Kosz
10
kowo-tytanową RHEINZINK w wersji
„szaro-niebieska patynapro”, odpowiadającą certyfikatowi „Quality Zink”. Blacha
cynkowo-tytanowa należy do materiałów
długowiecznych (trwałość nawet do
100 lat), jest odporna na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych
i nagłe zmiany temperatury.
Dachy 9/2010
Dach – materiały
Dachy z tytan-cynku mogą być wykonane
jako konstrukcje wentylowane lub niewentylowane, lecz zawsze układane na pełnym deskowaniu lub płycie OSB. Rąbek
stojący może być wykonany od pochylenia
dachu 5°, przy czym typowe pochylenie
dachu wynosi od 7° do 25° – takie są wy-
B L AC HA R ST WO
„zimny dach”. Wlot powietrza umieszczony jest pod rynną i przykryty siatką
wentylacyjną. Powietrze pod wpływem
siły grawitacji uchodzi przez pięciocentymetrową szczelinę w kalenicy i nieustannie wentyluje dach.
Rynny lutowane
c Dach przed wykonaniem kalenicy na
zasuwkę, kominy czekają na wykończenie
c Komin klinkierowy z czapą
tyczne. W praktyce architekt podniósł poprzeczkę wyżej: w konstrukcji dachu ilość
prostych połaci wynosi trochę więcej niż
połowa łącznej powierzchni, a pozostała
część to łuki, których konstrukcje wykonano z drewna i płyty OSB.
Układ warstw pod pokryciem na dachu
przedstawia się następująco: krokwie,
wiatroizolacja, kontrłaty na krokwiach,
pełne deskowanie, warstwa maty struk-
turalnej Dörken. Na tak przygotowanym podłożu dekarze układali blachę
RHEINZINK® o grubości 0,7 mm na
podwójny rąbek stojący. Blacha jest mocowana do połaci za pomocą haftrów
(żabek). Do formowania pasów z blachy
– szarów i zamykania profilów blacharze
używali giętarki i profilarki do rąbka.
Zastosowano typowe dla tego rodzaju pokrycia rozwiązanie wentylacyjne, czyli tzw.
Przy takich obiektach zastosowanie „rynien z marketu” mija się z celem – ilość
nietypowych narożników, konieczność
dodatkowego odwodnienia połaci, wytrzymałość na obciążenia śniegiem i lodem,
a przede wszystkim szczelność, jednoznacznie wskazywały na rynny metalowe.
Zastosowano rynny systemowe RHEINZINK® o przekroju 153 mm, które zamocowane zostały na połaciowych hakach
rynnowych (nakrokwiowych). Rury spustowe o przekroju 100 mm zamocowano
na standardowe obejmy.
Duża połać dachu wymagała zastosowania rynny leżącej, co było nie tylko koniecznością, ale i zamysłem architekta.
Rury spustowe tej części odwodnienia
zostały wpuszczone w fasadę budynku,
obrobione styropianem i ukryte pod
elewacją. Ciekawostką jest także fakt, że
część okapów została wypuszczona poza
obrys budynku i nie przewidywała odwodnienia.
Bez odprysków i uszkodzeń
e
Duża połać
dachu wymagała
zastosowania rynny
leżącej, co było
zamysłem architekta.
Wiatrownica została
wykończona na rąbek
e
Przy rynnie leżącej
wylot do rury należało
wykonać tradycyjnie
z użyciem lutowania
miękkiego
12
Dachy 9/2010
Wykonawca dachu napotkał tu duże
wyzwania techniczne, musiał bowiem
wykonać trudne połączenia płaszczyzn
dachowych w łuku, obudowie i obróbek kominów. Jako światowy przyjęto
układanie wstępnie wyprofilowanych
pasów podwójnego rąbka stojącego
o wysokości rąbka ok. 25 mm. Jak już
wspomniano, prawie połowę dachu
stanowiły powierzchnie zaokrąglone,
wklęsłe i wypukłe.
Dla blachy RHEINZINK nie stanowiło
to problemu: można ją zaginać, giąć rolkowo, zwijać, rozklepywać, wklepywać,
wyciągać, tłoczyć i wyoblać. To wszystko
bez obaw o odpryski czy mikrouszkodzenia. Warunkiem prawidłowego wykonania robót blacharskich na tej budowie
było oczywiście używanie profesjonalnych maszyn i profesjonalnego sprzętu –
bez tego pomysł z „okrągłościami” byłby niemożliwy. W części łukowej połaci
dachowej zamontowano okna dachowe
BL ACH ARS T WO
c Wzorcowa obróbka komina murowanego
c Gotowy komin wentylacyjny
firmy Fakro, które łączone były obróbkami na wymiar z patynowanej blachy
RHEINZINK.
Obróbki komina
Futurystyczne kształty kominów to największą atrakcją (i wyzwaniem dla wykonawców) tego projektu. O ile z kominami
klinkierowymi nie było większego problemu, o tyle łukowate kominy wentylacyjne trzeba było umiejętnie zaplanować,
a później wykonać obróbki zgodnie z rysunkiem. Wyzwaniem pierwszym był ich
wymiar (dla większości maszyn profilujących rąbek minimalny łuk w podstawie
wynosi 60 cm), po drugie – nie mogło
być mowy o perforowaniu obróbek czy
stosowaniu mas uszczelniających. Mimo,
że dla tych kominów było to niewiele ponad 50 cm, a rysunek obróbek nie należał
do najłatwiejszych, wszystko zostało wykonane zgodnie ze sztuką blacharską.
c Narożnik okapu z wlotem wentylacyjnym
c Poprawnie wykonana obróbka kalenicy na
rąbek stojący
c Obróbka parapetu na okrągło wykonana
metodą klejenia na Enkolit
c Podbitka i przejście na elewację
z tytan-cynku. Widoczne otwory wentylacyjne
zawilgocenia poprzez odpryski tynku,
aż do nienaprawialnej utraty nośności
ścian. Dlatego umiejętnie wykonane
z tytan-cynku obróbki murów, brzegów
dachu, gzymsów i podokienników oferują tu niezawodną ochronę. W tym budynku półokrągłe i proste kształty para-
petów zamocowano dzięki sprawdzonej
technice klejenia na specjalistyczny klej
Enkolit. Elewacje łączą technologię
elewacji wentylowanych (drewno i tytan-cynk) z elewacją w systemie tynków
mineralnych „lekka-mokra”.
▲
Pasy podrynnowe
i wiatrownice na rąbek
Krawędzie dachu, będące elementami
ekspresji architektonicznej zostały wykonane ręcznie w technice pojedynczego
rąbka stojącego. Oprócz wysokiej wartości estetycznej te detale dachu nie będą
potrzebowały konserwacji, nawiązując
przy okazji do całości obiektu, w którym
cały dach i elewacje zostały wykonane
w technologii rąbka.
Elewacje i parapety
Opady wnikające w elementy nośne
mogą powodować groźne skutki – od
Dachy 9/2010
13