Bezpieczeństwo i ryzyko w eksploatacji sieci ciepłowniczych

Zakład Systemów
Ciepłowniczych
i Gazowniczych
Bezpieczeństwo i ryzyko
w eksploatacji sieci ciepłowniczych
Dr inż. Małgorzata Kwestarz
X Konferencja Techniczna
WARSZAWA 6-7.11.2014r.
Bezpieczeństwo = bezpieczeństwo eksploatacji
Eksploatacja to wszystkie działania
techniczne, administracyjne i kierownicze
przeprowadzane podczas użytkowania
obiektu tj. sieci ciepłowniczej,
– których celem jest eksploatacja bądź
utrzymanie w stanie gotowości do pełnienia
wymaganej funkcji (lub przywracanie do
takiego stanu) oraz ochrona przed
uszkodzeniem lub zniszczeniem.
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
http://osha.europa.eu
Czynności związane z bezpieczną eksploatacją:
kontrola (przegląd),
sprawdzanie (testowanie),
pomiary,
wymiana sprzętu,
wymiana części,
regulacja,
naprawa,
wykrywanie usterek,
serwisowanie.
Istnieją dwa rodzaje konserwacji:
konserwacja profilaktyczna –
przeprowadzana w celu utrzymania
funkcjonalności obiektu; zazwyczaj jest
planowana zgodnie z rekomendacją działu
ruchu sieci, na podstawie których sporządza się
harmonogram konserwacji;
konserwacja korygująca – naprawianie obiektu
w celu przywrócenia jego użyteczności;
zadanie nieplanowane i nieuwzględnione
w harmonogramie, zazwyczaj wiązane
z większym zagrożeniem i ryzykiem niż
konserwacja profilaktyczna.
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
http://osha.europa.eu
Biorąc pod uwagę szeroki zakres zagrożeń
związanych z bezpieczną eksploatacją,
niezbędne jest włączenie tych zagadnień do
kompleksowego systemu zarządzania firmą.
Należy przeprowadzić dokładną
analizę i ocenę ryzyka, obejmującą
wszystkie etapy działań i wszystkie zagrożenia.
Jest tym bardziej istotne w przypadku
przedsiębiorstw ciepłowniczych, zaopatrujących
w ciepło odbiorców komunalno-bytowych.
RYZYKO
W języku naturalnym oznacza miarę/ocenę zagrożenia czy
niebezpieczeństwa wynikającego albo z prawdopodobnych
zdarzeń od nas niezależnych, albo z możliwych konsekwencji
podjęcia decyzji. Najogólniej, ryzyko jest wskaźnikiem
stanu lub zdarzenia, które może prowadzić do strat.
Jest ono proporcjonalne do prawdopodobieństwa wystąpienia
tego zdarzenia i do wielkości strat, które może spowodować.
W klasycznej matematycznej teorii decyzji ryzyko dotyczy
sytuacji, w której wybranie danego wariantu decyzyjnego
pociąga za sobą możliwości wystąpienia różnych
negatywnych i pozytywnych konsekwencji przy znanym
prawdopodobieństwie wystąpienia każdej możliwości.
Budowa zrównoważonej mapy ryzyka
dla kart zarządzania ryzykiem
Karta 1 Ryzyko finansowe
Karta 2 Ryzyko procesów wewnętrznych
(w tym technologiczne)
Karta 3 Ryzyko klienta
Karta 4 Ryzyko rozwoju i wzrostu
Karta 5 Ryzyko wpływu interesariuszy
Ryzyko może mieć charakter pozytywny i negatywny
Rys. 2. Zrównoważona mapa ryzyka
Prawdopodobieństwo:
bardzo niskie do 20%, niskie 20-40%, średnie 40-60%,
wysokie 60-80%, bardzo wysokie powyżej 80%.
Ryzyka cząstkowe:
pole czerwone – 5 pkt,
pole żółte – 3 pkt,
pole zielone – 1 pkt.
Ryzyka pozytywne otrzymują punkty ujemne (-).
Drugą wagą jest zastosowanie mnożnika w wysokości 2
dla punktów przyznawanych dla karty ryzyka finansowego oraz ryzyka
technologicznego z karty ryzyka procesów wewnętrznych.
Ryzyko technologiczne –
ocena poziomu ryzyka w eksploatacji sieci
płynowych na przykładzie ciepłowniczych
metoda W. Kent Muhlbauera
Względny wynik ryzyka
Wpływ wycieku
Korozja
Działania
stron
trzecich
Błędy
projektowe
Niewłaściwa
eksploatacja
Wskaźnik KOROZJA
Czynniki :
ATRYBUTYWNE
ZAPOBIEGAWCZE
Wskaźnik korozji
MAX 100 pkt
Korozja
atmosferyczna
MAX 20pkt
Korozja
wewnętrzna MAX
40pkt
Korozja
zewnętrzna
MAX40pkt
Korozja
atmosferyczna
MAX 20pkt
Sieć preizolowana – max 20 pkt.
Rodzaj atmosfery
Urządzenia
Powłoka antykorozyjna
Korozja
wewnętrzna
MAX 40 pkt
Korozyjność
wody sieciowej
Zabezpieczenia
wewnętrzne
Korozja
zewnętrzna
MAX 40 pkt
Wiek sieci
Indukcyjny
prąd zmienny
Korozja
mechaniczna
Stan izolacji
Jakość
gruntu/otoczenia
Wskaźnik DZIAŁANIA STRON TRZECICH
Prawdopodobieństwo uszkodzenia sieci ciepłowniczej przez stronę
trzecią zależne jest od rodzaju możliwego zagrożenia:
• Sprzęt do robót ziemnych,
• Ruch kołowy,
• Pociągi,
• Sprzęt rolniczy,
• Ruchy sejsmiczne,
• Słupki ogrodzeniowe,
• Inne prace budowlane.
Łatwość z jaką rurociągi mogą stać się dostępne pod wpływy
zewnętrznego oddziaływania zależna jest od następujących czynników:
Grubość warstwy przykrycia,
• Rodzaj przykrycia,
• Przeszkody wykonane sztucznie,
• Przeszkody naturalne,
• Stan trasy sieci,
• Częstotliwość i dokładność patrolowania,
• Czas od zgłoszenia zagrożenia do działania zapobiegawczego.
Stopień aktywności:
• Gęstość zaludnienia (teren zabudowy mieszkaniowej,
przemysłowy),
• Prace budowlane prowadzone w pobliżu,
• Bezpośrednie sąsiedztwo, natężenie ruchu kołowego
i kolejowego,
• Systemu zgłoszeń telefonicznych.
obszar
Wskaźnik szkód spowodowanych
przez stronę trzecią
MAX 100 pkt
Stopień
aktywności –
prac
budowlanych
Stan trasy sieci
i system
zabezpieczeń
pomieszczeń
komór i
węzłów
ciepłowniczych
Częstotliwość
patrolowania
System powiadamiania o
naruszeniach własności czyli
ingerencji osób trzecich do
pomieszczeń węzłów i komór
ciepłowniczych
Osłona sieci
ciepłowniczej
Wskaźnik: BŁĘDY PROJEKTOWE
Wskaźnik
projektowania
MAX 100 pkt
Współczynnik
bezpieczeństwa
rury
Współczynnik
bezpieczeństwa
rejonu sieci
Grupa
projektowa
Uderzenie
hydrauliczne
Próba
ciśnieniowa
Wskaźnik: NIEWŁAŚCIWA EKSPLOATACJA
Wskaźnik niewłaściwej
eksploatacji
MAX 100 pkt
Budowa
Eksploatacja
Konserwacja
Budowa
MAX 20 pkt
Nadzór i
kontrola
Izolacja
Zastosowane
materiały
Połączenia
(spawy i ich
izolacja)
Montaż
elementów
kompensacyjnych
Montaż armatury
Eksploatacja
MAX 55 pkt
Procedury
Przeglądy okresowe
Szkolenia i wymagania
Mechaniczne urządzenia
zabezpieczające
Konserwacja
MAX 25 pkt.
Procedury
Dokumentacja
Harmonogram
Względny wynik ryzyka = A/B x suma wskaźników
Względny wynik ryzyka
A
x A/B
Zagrożenie
produktem
Wpływ wycieku
Rozproszenie
B
400 pkt
Korozja
MAX: 100 pkt
Działania
stron
trzecich
100 pkt
Błędy
projektowe
100 pkt
Niewłaściwa
eksploatacja
100pkt
A Zagrożenie produktem
(zagrożenie doraźne + trwałe + wpływ na środowisko)
1. Zagrożenie doraźne (natychmiastowe)
2. Zagrożenie trwałe (solanka)
3. Wpływ na lokalne środowisko:
duże 0 pkt, znikome 1 pkt
4 pkt
duży 0 pkt, znikomy 1 pkt
B Współczynnik rozproszenia
(wielkość wycieku + przepuszczalność gruntu + gęstość zabudowy)
1. Wyciek cieczy lub emisja pary wodnej ..................... 3 – 12 pkt
tj 4 pkt dla <0,5m3/h 3 pkt pomiędzy 0,5 a 100 m3/h,
2 pkt gdy wyciek jest pomiędzy 100 a 500 m3/h i 1 pkt za wyciek powyżej 500 m3/h.
2. Przepuszczalność gleby ..................... 1 – 4 pkt
Piasek i żwir
1 pkt,
Muł, less, - średnie
2 pkt
Glina, grunt zwarty i zbity
3 pkt
Nieprzepuszczalna
4 pkt.
3.Gęstość zaludnienia .................................................. 1 – 4 pkt
tj. obszar chroniony 4 pkt, obszar przemysłowy 3 pkt, obszar gęstej zabudowy wielorodzinne
2 pkt oraz obszar gdzie trasa sieci przebiega poprzez pasy zieleni w ciągach pieszo-jezdnych
i obszary zieleni miejskiej 1 pkt.
Zarządzanie ryzykiem
=
zysk finansowy
WZGLĘDNY WYNIKI RYZYKA
PROJEKTOWANIE
INWESTYCJA
EKSPLOATCJA
Dziękuję za uwagę
Dr inż. Małgorzata Kwestarz
[email protected]
Bibliografia
1.
Muhlbauer K.W. „Zarządzanie ryzykiem w eksploatacji rurociągów”,
BIG Fluid systems Warszawa 2013r.;
2.
Kwestarz M. ,Wójcik G.: „Wprowadzenie do zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie
energetyki cieplnej” Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo ,Wentylacja, Nr 5/2013;
3.
Kwestarz M.: „Analiza i ocena poziomu ryzyka w przedsiębiorstwie inwestującym w
odnawialne źródła energii”, Międzynarodowa konferencja :Odnawialne źródła energii
szansą rozwoju polsko-czeskiego pogranicza – Racibórz 17-18.04.2013r.;
4.
Kwestarz M. ,Wójcik G.: „Ocena poziomu ryzyka w przedsiębiorstwie ciepłowniczym”,
Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo ,Wentylacja, Nr 6/2013;
5.
Kwestarz M., Wójcik G.: „Zrównoważona mapa ryzyka”, opracowanie innowacyjne jako
wynik realizowanego grantu w projekcie „Naukowcy dla gospodarki Mazowsza”
Centrum Badań Innowacyjnych ProAkademia, Warszawa 2012-2013;
6.
Kwestarz M. : „Analiza ryzyka w eksploatacji sieci ciepłowniczych”, grant w ramach
projektu Staż szansą dla Naukowca, Poznański Akademicki
Inkubator
Przedsiębiorczości, Fluid systems Sp. z o.o. Warszawa 2013-2014;
7.
Kwestarz M. : „Analiza ryzyka w eksploatacji sieci płynowych an przykładzie sieci
ciepłowniczej”, Konferencja PWSZ Efektywność energetyczna w eksploatacji sieci
płynowych, Ciechanów, czerwiec 2014.